Coronarografie en hartkatheterisatie

Informatie voor patiënten
Coronarografie
en
hartkatheterisatie
INHOUD
1
De werking van het hart ........................................................ 4
1.1. Functie ........................................................................... 4
1.2. Bouw.............................................................................. 4
1.3. De kransslagaders......................................................... 5
2 Het onderzoek....................................................................... 6
2.1. Doel van het onderzoek................................................. 6
Coronarografie:.............................................................. 6
Ventriculografie:............................................................. 6
2.2.
Voorbereiding ................................................................ 6
De dag vóór het onderzoek: .......................................... 6
De dag van het onderzoek: ........................................... 7
2.3.
2.4.
2.5.
2.6.
2.7.
Hartkatheterisatie via de lies ......................................... 8
Hartkatheterisatie via de elleboog ............................... 10
Nazorg ......................................................................... 10
Resultaat van het onderzoek....................................... 11
Risico s ........................................................................ 11
Coronarografie en hartkatheterisatie
2
Geachte Heer, Mevrouw,
Hartkatheterisatie en coronarografie zijn twee
methoden voor onderzoek van het hart die momenteel
dagelijks worden toegepast.
Ze maken het mogelijk de hartholten en de
kransslagaders zorgvuldig te onderzoeken met behulp
van een sonde na inspuiting van contraststof.
In deze brochure leggen we uit wat een
hartkatheterisatie is, wat het doel is van het onderzoek
en hoe het praktisch verloopt.
Als u, na het lezen van deze brochure, nog vragen
heeft, kan u die natuurlijk voorleggen aan de artsen of
verpleegkundigen.
Coronarografie en hartkatheterisatie
3
1
De werking van het hart
Als uw cardioloog een vernauwing van de kransslagaders vermoedt,
dan zal hij u een onderzoek van die kransslagaders voorstellen. Men
noemt dit een coronarografie.
Voor dit onderzoek moet u drie dagen naar het ziekenhuis komen. Het
onderzoek wordt uitgevoerd in een speciaal daarvoor ingerichte zaal.
1.1. Functie
Om te kunnen functioneren heeft ons lichaam onder andere zuurstof en
energie nodig. De functie van het hart kan het best vergeleken worden
met die van een pomp.
Ons hart is de pomp die ervoor zorgt dat het bloed voortdurend
getransporteerd wordt naar de longen, waar zuurstof in het bloed wordt
opgenomen en van daaruit, opnieuw via het hart, naar de andere delen
van het lichaam wordt afgeleverd. Daar worden zuurstof en
voedingsstoffen afgeleverd.
1.2. Bouw
Het hart is een
holle spier die
verdeeld is in twee
delen: het rechter
hart en het linker
hart.
Elk
deel
bevat op zijn beurt
twee holten: een
hartkamer en een
voorkamer.
De
voorkamers
Coronarografie en hartkatheterisatie
4
worden van de hartkamers gescheiden en afgesloten door de
hartkleppen.
1.3. De kransslagaders
Net als alle andere spieren van ons lichaam moet de hartspier van
zuurstof en voedingsstoffen worden voorzien. De kransslagaders, of
coronairen, zijn de bloedvaten waarlangs deze stoffen naar onze
hartspier getransporteerd worden.
De mens heeft twee kransslagaders, een rechter en een linker. De
linker splitst zich na een tweetal centimeter in twee grote takken.
Eigenlijk zouden we dus kunnen zeggen dat we drie grote
kransslagaders
hebben.
Ziekte van de
kransslagaders
komt
in
de
Westerse
landen
veel
voor en staat
dikwijls
in
verband met de opeenhoping van cholesterol in de wand. Deze
opeenhoping (plaque) veroorzaakt een vernauwing van de
kransslagader, waardoor een minder goede doorbloeding van de
hartspier ontstaat. Dit kan zich uiten door pijn op de borstkas en (bij
volledige verstopping) door plaatselijk afsterven van de hartspier
(=hartinfarct), hetgeen ernstige gevolgen kan hebben.
Coronarografie en hartkatheterisatie
5
2
Het onderzoek
2.1. Doel van het onderzoek
Bij een hartkatheterisatie wordt de druk in de hartholten en de
hartprestatie gemeten. Het onderzoek bestaat uit de coronarografie en
de ventriculografie.
Coronarografie:
Dit onderzoek bestaat uit opeenvolgende injecties van contraststof in de
kransslagaders. Het bloed mengt zich met het contrastprodukt en zo
worden de kransslagaders zichtbaar op een scherm. Daarop kan de
arts eventuele vernauwingen of verstoppingen vaststellen.
Ventriculografie:
Hier wordt contraststof in de linker hartholte geïnjecteerd. Opnieuw door
vermenging
met
bloed
kan
de
arts
nauwkeurig
de
samentrekkingsfunctie van de hartspier aflezen.
2.2. Voorbereiding
De dag vóór het onderzoek:
U wordt de dag vóór het onderzoek in het ziekenhuis opgenomen met
het oog op het uitvoeren van enkele onderzoeken:
- Bloedafname
- Foto van de longen
- Electrocardiogram (ECG)
- Longfunctieonderzoek, zo nodig
- Duplex, zo nodig
Bovendien kan u ons al belangrijke informatie verschaffen:
- Bent u allergisch voor contraststoffen?
Coronarografie en hartkatheterisatie
6
Lijdt u aan diabetes (suikerziekte)?
Hebt u al geelzucht gehad?
Bent u dialysepatiënt?
Hebt u al een dergelijk onderzoek ondergaan?
Hebt u al een operatie aan het hart of bloedvaten van
benen of hals ondergaan?
- Hebt u last van pijn in de benen als u ver moet stappen?
Meestal zal het onderzoek via een bloedvat in de lies gebeuren. De
verpleegkundige zal daarvoor de liesstreek scheren. Op die manier kan
de huid beter ontsmet worden. Ook pleisters houden beter als er geen
haren meer op de huid zitten.
-
De dag van het onderzoek:
U moet nuchter zijn voor dit onderzoek. U zal die dag dus uw ontbijt
moeten missen. U mag wel uw medicatie innemen, tenzij men het u
uitdrukkelijk verbiedt.
Als het onderzoek na het middaguur gepland wordt, is een licht ontbijt
toegestaan.
In het AZ Oudenaarde kan een dergelijk onderzoek niet uitgevoerd
worden. U moet dus getransfereerd worden naar een gespecialiseerd
hartcentrum, zijnde UZ Gent, ASZ van Aalst of het Onze Lieve
Vrouwziekenhuis van Aalst. In principe hebt u hierin vrije keuze.
De transfer gebeurt per ambulance. Dit vervoer wordt geregeld door het
ziekenhuis.
Zorg ervoor dat u vóór het onderzoek nog naar het toilet gaat. Het zou
namelijk lastig zijn als dit tijdens het onderzoek mocht nodig blijken.
Het verdient ook aanbeveling tijdens het onderzoek geen sieraden te
dragen die eventueel in de weg zouden kunnen zitten.
Coronarografie en hartkatheterisatie
7
2.3. Hartkatheterisatie via de lies
Dit is de gebruikelijke manier waarop het onderzoek wordt uitgevoerd.
Het onderzoek zelf duurt ongeveer 1 tot 1,5 uur.
Meestal wordt u met uw eigen bed naar de katheterisatiezaal gereden.
Als u in de zaal binnenkomt, is het groot aantal apparaten het eerste
wat u opvalt. Laat u hierdoor niet afschrikken. De toestellen zijn nodig
om het onderzoek in optimale omstandigheden te laten verlopen. U ziet
o.a. Röntgenapparatuur die het mogelijk maakt het onderzoek op
scherm mee te volgen en gedurende het onderzoek foto s vanuit
verschillende standen te nemen.
U stapt zelf op de onderzoekstafel; het onderzoek gebeurt dus liggend.
Gedurende het hele onderzoek moet men uw hartritme kunnen volgen.
Daarom wordt een elektrocardiogram aangelegd. Ook wordt een infuus
geplaatst.
De lies wordt ontsmet. U moet er goed op letten dat u niet met uw
handen in het ontsmette gebied komt. Vervolgens wordt u, op het hoofd
na, volledig bedekt met steriele lakens. Ze bieden een optimale
bescherming tegen infecties. U mag deze lakens dan ook nooit langs
de bovenzijde aanraken. Om alle besmetting te vermijden, dragen ook
de cardioloog en het overige personeel speciale kleding, net zoals in de
operatiekamer.
Daarna zet de verpleegkundige het materiaal klaar. De cardioloog
verdooft plaatselijk de liesstreek. Deze prik is meestal het enige wat u
van het onderzoek voelt en is te vergelijken met de verdoving bij een
tandarts.
Na de verdoving plaatst de arts een kort buisje (=sheath) waardoorheen
een katheter wordt opgeschoven tot aan de kransslagaders.
Coronarografie en hartkatheterisatie
8
Tijdens het onderzoek meet men op verschillende plaatsen de
bloeddruk. Men maakt ook een film van zowel de linkerkamer als van
de kransslagaders.
Om een beeld te krijgen over de toestand van de kransslagaders wordt,
via de ingebrachte katheter, een vloeistof in de slagaders gespoten.
Deze vloeistof of contraststof verdeelt zich in de kransslagaders en
maakt aldus het verloop van de vaten zichtbaar. Vernauwingen kunnen
op deze manier perfect vastgesteld worden.
Daarnaast wordt ook contraststof in de holten van het hart gespoten.
Hierdoor worden de bewegingen van de hartwanden zichtbaar. Van
beide zaken wordt een Röntgenfilm gemaakt.
Het is belangrijk dat u tijdens de opnames zo stil mogelijk blijft liggen.
Men zal u ook vragen zo diep mogelijk in te ademen en even uw adem
op te houden. Ook hier is het belangrijk dat u deze instructies zo goed
mogelijk opvolgt omdat ze de kwaliteit van de film in sterke mate
beïnvloeden.
Gedurende het filmen maken de camera en de Röntgenapparatuur
nogal wat lawaai. Daarnaast kan het inspuiten van contraststof bij
sommige mensen wat reactie uitlokken. Men kan bv. een hevig
warmtegevoel over het hele lichaam hebben. Sommigen krijgen het
gevoel te moeten braken. U kunt ook het gevoel hebben dat u aan het
plassen bent maar dit is slechts schijn en wordt veroorzaakt door het
passeren van de contraststof in de schaamstreek.
Als u echter rustig blijft en normaal doorademt, gaan deze gevoelens
vlug over.
Na het onderzoek wordt het buisje uit uw lies verwijderd. Dit gebeurt
onmiddellijk als er geen ernstig letsel werd vastgesteld of pas na 6 u.
Coronarografie en hartkatheterisatie
9
wanneer er wel een letsel werd vastgesteld. Om bloeding te
voorkomen, moet men ten minste 15 minuten op de slagader in de lies
drukken. Dit gebeurt door een verpleegkundige ofwel wordt er een klem
geplaatst. Het is belangrijk gedurende het afdrukken stil te blijven
liggen, zodat de klem niet verschuift.
Wanneer de slagader dicht is, wordt de klem verwijderd en wordt er een
drukkend verband aangebracht. U moet daarna tot s anderendaags s
middags in bed blijven!
2.4. Hartkatheterisatie via de elleboog
In uitzonderlijke gevallen gebeurt het onderzoek via een bloedvat in de
elleboog. Het onderzoek kent een identiek verloop. Na het onderzoek
hoeft u niet in bed te blijven maar u mag de arm niet te zwaar belasten.
2.5. Nazorg
Zoals hierboven reeds aangehaald, moet u in bed blijven tot de
volgende dag! Het is belangrijk dat u volgende richtlijnen zeer goed
opvolgt:
- U mag uw bed niet verlaten, zelfs niet als u naar het toilet
moet;
- Beweeg gedurende de eerste uren het been van de
punctiekant niet;
- Zet niet zelf uw bed recht;
- Trek u niet op in uw bed;
- Indien u moet hoesten, druk dan met de hand op het
drukverband.
U mag dadelijk na het onderzoek eten en drinken. In de eerste uren na
het onderzoek zal een verpleegkundige regelmatig langskomen om pols
en bloeddruk te controleren en om het verband na te kijken.
Afhankelijk van de voorkeur van de cardioloog zal u de dag zelf ofwel
de volgende dag terugkeren naar het AZ Oudenaarde. In het ziekenhuis
Coronarografie en hartkatheterisatie
10
wordt u wel aan het telemetriesysteem aangelegd. Op de dienst
intensieve zorgen kan men zo perfect uw hartritme volgen. Indien zich
iets abnormaals voordoet (bloeding, pijn op de borst,
) moet u
dadelijk de verpleegkundige verwittigen.
Normaal gesproken mag u de dag volgend op uw onderzoek terug naar
huis.
2.6. Resultaat van het onderzoek
Onmiddellijk na het onderzoek zal de dokter met u het resultaat
bespreken. Eventueel heeft hij al een idee over de verdere
behandeling. Meestal gaat het slechts om een voorlopig resultaat en
volgt de definitieve bespreking nadat de dokter de film in detail heeft
kunnen bekijken.
2.7. Risico s
De kans op verwikkelingen gedurende dit onderzoek is zeer klein. De
arts en zijn medewerker zijn echter gespecialiseerd in het voorkomen
en behandelen van dergelijke problemen, mochten deze zich toch
voordoen. We willen toch het belangrijkste vermelden:
- U kunt allergisch reageren op de contraststof. Men zal dan
medicatie toedienen om deze reactie te stoppen. Patiënten
met gekende overgevoeligheid krijgen een speciale
voorbereiding.
- Er kan een bloeding ontstaan ter hoogte van de prikplaats.
Meestal gaat het om een beperkte bloeduitstorting in de
lies. In uiterst zeldzame gevallen is verdere behandeling
nodig.
- Door de aanwezigheid van een vreemd voorwerp in de
bloedbaan kunnen klonters ontstaan. Om dit te voorkomen
wordt vlak voor het onderzoek een bloedverdunnend
medicament ingespoten.
Coronarografie en hartkatheterisatie
11

Download Report