Sophie Gilliat-Ray

INTERRELIGIEUZE
PASTORALE ZORG
IN GEVANGENISSEN
EN IN
DE ZORGSECTOR
Sophie Gilliat-Ray
STUDIEDAG π donderdag 6 november 2014 π Elzenveld · Lange Gasthuisstraat 45 · 2000 Antwerpen
☛
10:00 Welkom
Luc Braeckmans, ucsia
10:05 Interreligieuze pastorale zorg in het Verenigd Koninkrijk
Werkgroep 1 Interreligieuze ontmoeting in de pastorale zorg: blijft de identiteit?
(Engels en Nederlands)
Moderatoren: Helmut Weiß (Society for Intercultural Pastoral Care
and Counselling) en Dominiek Lootens (Caritas Antwerpen & Cairos).
[in het Engels]
Sophie Gilliat-Ray
De samenleving in Vlaanderen wordt meer multicultureel en multireligieus en dat houdt uit
dagingen in voor pastores, aalmoezeniers en moslimconsulenten. Traditioneel was de pastorale
zorg in voorzieningen voor welzijns- of gezondheidszorg, maar ook in gevangenissen christelijke
pastorale zorg. In het Verenigd Koninkrijk stimuleert de overheid al langer een interreligieus
aanbod van pastorale zorg. De gastspreekster beschrijft de ontwikkelingen in het religieuze
landschap in het Verenigd Koninkrijk, het overheidsbeleid voor interreligieuze pastorale zorg en
de ervaringen van pastorale werkers. Ze trekt uit de Britse ervaringen leerrijke conclusies:
• verrijkt of vervaagt de ontmoeting met andere religies de religieuze identiteit van de pastorale werker?
• hoe ziet een sacrale ruimte eruit op plaatsen waar religies en culturen elkaar ontmoeten?
Werkgroep 2
Religieuze ruimtes: na secularisering komt re-sacralisering?
Moderatoren: Pieter De Witte (vormingsverantwoordelijke
gevangenisaalmoezeniers Vlaanderen) en Herman Vanarwegen
(stafmedewerker pastoraal en ethiek).
Werkgroep 4
De pastor = de advocaat van patiënt en gedetineerde?
Moderatoren: Fred Sels (gevangenisaalmoezenier) en
Greet Scheers (pastor az Erica, Campus Mol).
• hoe functioneren teams met pastores en consulenten uit verschillende religies en levensbeschouwingen op de werkvloer?
• komen pastores en consulenten op voor de rechten en materiële belangen van patiënten of gevangenen en zijn er verschillen tussen religies en levensbeschouwingen?
10:40 Pauze
11:00 Werkgroepen
12:15 Plenaire bijeenkomst
Vragen vanuit de werkgroepen in gesprek met prof. Gilliat-Ray
12:45 Slot en broodjes
in samenwerking met Caritas Antwerpen/Cairos & Metanoia vzw Katholieke Gevangenis Aalmoezeniers
Verantwoordelijke uitgever: Alex Vanneste, Prinsstraat 13, 2000 Antwerpen | Ontwerp: Frederik Hulstaert
Werkgroep 3
Interlevensbeschouwelijk: hoe werkt dat team?
Moderatoren: Katelijne Stuyck (pastorale dienst uz Leuven) en
Bert Simons (Centrum Justitie Pastoraat Nederland).
STUDIEDAG DONDERDAG 6 NOVEMBER 2014
☛ werkgroepen
In de werkgroepen zijn de deelnemers aan het woord:
· herkent u de geschetste ontwikkelingen en
uitdagingen in uw werksituatie?
· verschillen die uitdagingen tussen de zorgsector en
de gevangenissen?
· hoe kunt u als moslimconsulent, aalmoezenier of
pastor de zaken zelf aanpakken?
· welke randvoorwaarden moeten voldaan zijn en
welk beleid veronderstelt dit van de instelling of
de overheid?
Werkgroep 1 Interreligieuze ontmoeting in de pastorale zorg: blijft de identiteit?
(Engels en Nederlands)
Door de migratie, wereldwijd, maar ook binnen de grenzen van Europa, ontmoeten pastorale
werkers mensen uit andere religies en culturen, maar evengoed uit andere tradities binnen de
eigen religie of cultuur. Een pastoraal werker in een ziekenhuis ontmoet joodse patiënten uit
België of katholieke verpleegsters uit Polen of Spanje, een moslimconsulent uit Borgerhout
ontmoet gevangenen uit Kosovo. Verrijkt of vervaagt die ontmoeting hun eigen identiteit?
Werkgroep 2Religieuze ruimtes: na secularisering komt re-sacralisering?
Wat in de gevangenis of zorginstelling vroeger een kapel voor katholieke gelovigen was, wordt
vandaag vaak omgevormd tot een neutrale ruimte, zodat gelovigen uit eender welke religie of
traditie er kunnen vertoeven zonder aanstoot te hoeven nemen aan bepaalde ‘expliciete’ symbolen. Enkele stoelen, zeer abstracte decoratie en stilte volstaan. Maar in de praktijk voelen
moslims zich soms beter thuis in een grijze loods dan in een zogenaamd ‘neutrale’ ruimte.
Hoe kan een sacrale ruimte eruitzien op plaatsen waar religies en culturen elkaar ontmoeten?
Werkgroep 3 Interlevensbeschouwelijk: hoe werkt dat team?
In grote instellingen werken vrijzinnige consulenten, katholieke pastores, moslim- of joodse
consulenten, ieder voor zijn of haar ‘cliënteel’ met een eigen werkstijl. Moslimconsulenten treden pragmatisch op naar het beleid en onderhandelen voor resultaten. Christelijke pastores
komen uit een traditie van christelijke identiteit van de instelling of de patiënten. Leiden deze
en andere verschillen tot onderlinge spanningen of tot nieuwe dynamiek? Ontstaat er op de
werkvloer – noodgedwongen of niet – toch samenwerking, en waarvoor?
Werkgroep 4 De pastor = de advocaat van patiënt en gedetineerde?
Christelijke pastores, moslim- en vrijzinnige consulenten, . . . ieder van hen verleent levens
beschouwelijke begeleiding. Maar sommigen zien hun taak ruimer en willen opkomen voor
‘mensen in de marge’: hun rechten verdedigen en hun materiële situatie verbeteren. Die rol
van ‘advocacy’ verschilt naargelang de sector (ziekenhuis, gevangenis, woonzorgcentrum, . . . ),
maar ook volgens de religie en traditie.
Sophie Gilliat-Ray is (mede-)auteur van volgende boeken:
Muslim Childhood
(Oxford University Press, 2013)
Understanding Muslim Chaplaincy
(Ashgate, 2013)
Religion in Higher Education: The Politics of the Multi-Faith Campus
(Ashgate, 2010)
Religion in Prison: Equal Rites in a Multi-Faith Society
(Cambridge University Press, 1998)
Sophie Gilliat-Ray behaalde een doctoraat in de religieuze studies aan de Universiteit
van Wales (Lampeter). Ze doceert religieus en theologisch onderzoek aan de Universiteit van Cardiff en is
directeur van het Centrum voor de Studie van de Islam in het Verenigd Koninkrijk.
Ze begeleidde talrijke organisaties bij de interreligieuze ombouw van pastorale zorg:
pastors en beleidsverantwoordelijken van de National Health Service, bisdommen,
universiteiten, moslimgemeenschappen. Ze maakte deel uit van de ‘task force’ van het
Brits Ministerie van Binnenlandse Zaken over preventie van extremisme. Ook onder
moslims worden haar inzichten en expertise in pastorale zorg zeer gewaardeerd.
Prof. dr. Gilliat-Ray bestudeert interreligieuze pastorale zorg vanuit de Britse situatie
die ze zelf beschrijft als een model waarin ‘islam chaplaincy’ een plaats verwerft
tussen lang ingeburgerde christelijke chaplaincy.
In haar uiteenzetting getuigt Sophie Gilliat-Ray over de ervaringen met interreligieuze
pastorale zorg in het Verenigd Koninkrijk. Ze beschrijft de trends in het religieuze
landschap, maar ook de secularisering in het Verenigd Koninkrijk en onderzoekt hoe
overheid en instellingen interreligieuze pastorale zorg uitbouwen in gevangenissen en
welzijnsinstellingen. Wat verwachten de diverse geloofsgemeenschappen van
‘religieuze ruimtes’ die in gebouwen worden ingericht? Ontstaan er op de werkvloer
werkelijke interreligieuze teams? Hoe functioneren die en wat zijn de ervaringen van
hun leden? Wat is het profiel van de moslimconsulenten? Zijn het mannen, vrouwen,
imams? Hebben ze een eigen pragmatische onderhandelingsstijl die op resultaat
gericht is? Gaan christelijke pastores eerder uit van de notie van religieuze identiteit
van een instelling of van het draagvlak bij de patiënten/gevangenen? Leidt dit tot
spanningen of juist tot nieuwe dynamiek?
Enkele referenties:
praktische informatie
datum donderdag 6 november 2014
10:00–13:30 uur
locatie Elzenveld · Hotel & Seminarie
Lange Gasthuisstraat 45 2000 Antwerpen
Parkeergelegenheid in de betalende parking
‘Nationale Bank’ (Vinci-groep), Frankrijklei 166a, op wandelafstand
taal Engels & Nederlands
inschrijven deelname is gratis gelieve voor 26 oktober 2014 in te schrijven met het
online inschrijvingsformulier
info www.ucsia.org
[email protected]
tel.: +32 (0)3 265 49 60
Elzenveld
Lange Gasthuisstraat 45
2000 Antwerpen

Download Report