Digitalisering van Onderwijsmateriaal Digitalisering heeft een grote vlucht genomen in het onderwijs. De wet maakt geen onderscheid tussen papieren of digitaal gebruik. E-readers of losse artikelen die ten behoeve van het onderwijs digitaal worden aangeboden, vallen gezien hun onderlinge samenhang onder de Onderwijsexceptie. Daarom mag in beginsel onder dezelfde voorwaarden als papieren gebruik het werk van derden door een onderwijsinstelling gedigitaliseerd worden aangeboden aan studenten. In de praktijk echter speelt een aantal vragen over de praktische uitvoering ervan. Hoe zit het bijvoorbeeld nu precies met het opsturen van een bewijsexemplaar? Antwoord op de belangrijkste vragen vindt u onderstaand. Veelgestelde vragen Intranet of internet? Korte overnames geplaatst op intranet (een besloten elektronische omgeving) zijn toegestaan, mits dit wordt gemeld en er een billijke vergoeding wordt betaald. Voor niet-korte overnames heeft u voorafgaande toestemming nodig. Publiceren op internet is toegestaan, maar alleen indien je vooraf toestemming hebt van de rechthebbenden. Overigens mag je wel zonder toestemming een link plaatsen naar auteursrechtelijk beschermd materiaal, mits dit materiaal legaal is openbaar gemaakt. Voor welk soort digitale onderwijspublicaties kan ik afrekenen bij Stichting PRO? Een onderwijsinstelling kan de volgende digitale onderwijspublicaties afrekenen bij Stichting PRO: - Losse artikelen die geplaatst worden op de digitale leeromgeving - Overnames die gebruikt worden in digitale readers. Wat is een digitale reader? Stichting PRO heeft een digitale reader gedefinieerd als één bestand waarin twee of meer artikelen zijn opgenomen. Een voorbeeld is één pdf-bestand met daarin verschillende gescande artikelen. Wanneer en hoe moet ik een bewijsexemplaar opsturen? Alleen een bewijsexemplaar van digitale readers dienen aan PRO gestuurd te worden. Een bewijsexemplaar kunt u uploaden via de portal. U kunt inloggen via www.stichting-pro.nl met uw relatienummer en inlogcode. Om een bewijsexemplaar te uploaden klikt u op de button 'Uploaden bewijsexemplaar' en kiest u uit twee opties. Optie 1 betreft het uploaden van readers waarvoor een toestemmingsaanvraag geregistreerd staat onder het tabje 'Nog in te zenden bewijsexemplaren'. Optie 2 is het uploaden van een bewijsexemplaar waarvoor geen toestemmingsaanvraag is gedaan onder het tabje 'Nieuw bewijsexemplaar uploaden'. Onderwijsinstellingen hoeven op dit moment geen losse, enkele artikelen die op intranet worden geplaatst aan PRO te sturen. Dit geldt overigens voor zowel korte als lange artikelen! In plaats daarvan ontvangt PRO echter wel de inlogcodes van de intranetomgeving om de stukken digitaal te kunnen inzien. Wat is de oplage van een digitaal artikel of digitale reader? De oplage van een digitaal gepubliceerd artikel of digitale reader is het aantal studenten dat toegang heeft tot het elektronische stuk. Het is daarbij niet van belang of de studenten dit artikel daadwerkelijk inkijken: dat is bij papieren readers niet anders. In de praktijk wordt het aantal studenten dat het vak volgt en waarbinnen het artikel wordt gebruikt, als oplage genomen. 1 Stichting PRO Maart 2014 Digitalisering van Onderwijsmateriaal Wat mag ik overnemen van een website? Voor websites gelden in principe dezelfde regels als voor het gebruik van content uit schriftelijke werken. Uit artikelen afkomstig van websites mag u zonder toestemming tot 8.000 woorden overnemen. Voor meer dient u toestemming te vragen via de webportal of aan de eigenaar van de website. Hoe zit het bij Hyperlinks? U mag in de meeste gevallen vrijelijk en zonder kosten gebruik maken van een link op Blackboard als de link verwijst naar een rechtmatig openbaar gemaakt bestand. U mag ook bij de link een korte beschrijving geven waar de link naar verwijst. Wel het liefst in eigen bewoordingen, aangezien het niet de bedoeling is dat u stukken tekst uit datgene waar u naar verwijst overneemt. Let u vooral op bij doorlinken naar een artikel dat geplaatst is op een particulier weblog: dikwijls wordt onrechtmatig werk van derden gepubliceerd, omdat particulieren niet altijd goed op de hoogte zijn van de Auteurswet. Alleen de auteursrechthebbende kan een bestand rechtmatig op internet publiceren of hiervoor toestemming geven aan derden. Mag ik doorlinken binnen Blackboard naar de database van de (universiteits)bibliotheek waar het hele artikel staat? U mag doorlinken naar een artikel, indien dat artikel rechtmatig toegankelijk is voor de student. Dit betekent dat het doorlinken naar een artikel in bv. een database bij de UB mag indien - de student dit artikel zelf ontsluiten mag; - èn bovendien ogv. de licentievoorwaarden waaronder de UB de database mag gebruiken, het direct doorlinken is toegestaan. In de licentievoorwaarden van databases staat precies vermeld welk gebruik is toegestaan. Zo kan het verboden zijn artikelen uit de database gratis op uw elektronische leeromgeving te plaatsen. Leest u hiervoor goed de licentievoorwaarden. Creative Commons en Open Access Tegenwoordig is veel content op internet vrij te gebruiken, omdat er sprake is van open access of een creative commons licentie. Bij open access zitten er geen auteursrechten op de content en kunt u dit materiaal gebruiken zonder aanvullende vergoeding af te dragen aan PRO. Veel websites publiceren hun content onder een creative commons licentie. Dit houdt in dat de maker de content openbaar stelt onder bepaalde voorwaarden. Het hangt van de licentievorm af waaraan de gebruiker moet voldoen, Dit varieert van alleen een bronvermelding tot het betalen van een vergoeding aan de rechthebbende voor gebruik. Ter info: Deze leidraad is geschreven in maart 2014. Voor de actuele stand van zaken verwijzen wij u graag naar onze website www.stichting-pro.nl. Hier vindt u nog meer informatie en veelgestelde vragen. Daarnaast kunt u contact opnemen met ons via [email protected]. Wij helpen u graag verder! Stichting PRO Postbus 3060 2130 KB Hoofddorp 023 870 02 05 [email protected] 2 Stichting PRO Maart 2014