Presentatie René van Hoogmoed Grootte

Elimineren bestemmingsplan
waarvoor onteigend wordt
Taxatieaspecten
Mr. H.J.A. (René) van Hoogmoed RT, rentmeester NVR
VvOR / VOA
9 oktober 2014
1
Taxatieleer algemeen
• Planologische mogelijkheden wegen zwaar bij
waardebepaling
• Extreem: artikel 6.1 Wro
2
Elimineren: waar val je op terug?
a. voorafgaande lucratieve bestemming
b. voorafgaande niet-lucratieve bestemming
1. neen: Rb Rotterdam 18-06/14 inzake
BBL-Groenblauwe slinger (RBROT:2014:4915)
2. ja: Rb Rotterdam 21-05/14 inzake
Gorinchem / Keijzer (RBROT:2014:4822)
c. directe verwachtingswaarde
3
Ad a. en b.1:
Taxatie met inachtneming planologie waar naar
terug gegaan wordt
Zie ook (oude) Markus / Matser rechtspraak
4
Ad b.2 en c. opties:
i. agrarisch c.q. niet-lucratief
Rb Zeeland-West Brabant (Middelburg) 1607/14 inzake Zeeland / De Meijer c.s. =
eliminatie “woonbestemming”, agrarische
waarde € 6,00 c.q. € 7,00
ii. verwachtingswaarde tussen niet-lucratief en
wel-lucratief
5
Verwachtingswaarde
• Ligging
• Belendende bestemming(splannen)?
• Zie discussie Gorinchem
Verwachtingswaarde bekend uit oudere
jurisprudentie.
HR 14-06/02 inz. Noord-Holland / Koeckhoven (NJO
2003 nr. 4):
‒ Agrarische waarde <-> verwachtingswaarde als
groenvoorziening bij kantorenpark
6
NB:
• verwachtingwaarde <-> puur speculatief (dat
laatste is niet: redelijk handelend koper)
• casuïstisch: geen verwachtingswaarde HR 2202/02 inzake Noord-Holland / Van Staveren (BR
2003, blz. 803).
Elimineren verkeersbestemming -> agrarische
bestemming, maar geen voldoende reële
verwachting waarmee redelijk handelend koper
rekening zou houden
7
Recent:
• Hof Den Haag 24-06/14 inzake Ballast Nedam / ZuidHolland (GHDA:2014:2057)
Verwachtingswaarde na elimineren
verkeersbestemming
• HR 14-02/14 inzake 9 juli 2012 - arresten Zuid-Holland
(HR:2014:326)
Verwachting gebaseerd op verwachte
bestemmingswijziging belendende gronden.
Zie conclusie A-G 4.6: verwachtingswaarde door stapelen
van fictie op fictie op fictie.
8
Ad c.:
vgl Rb Limburg 20-08/14 inzake Limburg / Engels c.s.
• verkeersbestemming elimineren
• vervolgens: aansluiten bij waarde aanliggend
bedrijventerrein, omdat onteigende daarin
waarschijnlijk zou zijn opgenomen,
verkeersbestemming weggedacht
• “reguliere” ruwe bouwgrondwaarde € 23,-- m2 -> i.c.
verwachtingswaarde € 20,-- m2
• noot: Rb-deskundigen subsidiair:
agrarische waarde (± WEVAB) € 5,50 m2
9
Taxatie verwachtingswaarde
• Niet-residueel, er is geen bestemmingsplan
(nog afgezien van kritiek op residuele
waarderingen)
• Bandbreedte = volledig lucratieve bestemming
<-> volledig niet-lucratieve bestemming
10
Redelijk handelend koper
• opslagpercentage op de niet-lucratieve
(agrarische) bestemming
– bijvoorbeeld projectontwikkelaars destijds: 2x
WEVAB
• aftrek op lucratieve bestemming
– vgl Limburg / Engels c.s.
11
Schiedam algemene voorwaarden erfpacht uit
1906 (!):
“bij schatting courante verkoopwaarde grond in
oog houden de prijzen uit de hand of bij de
veiling onder normale omstandigheden (…)
gelijkwaardige of ongelijkwaardige, in het
laatste geval met inachtneming der aan te
nemen verhouding.”
12
• WVG-taxaties:
(destijds) ook verwachtingswaarde – maar dan
juist wel op toekomstig bestemmingsplan
• Fiscale taxaties:
WEV <-> WEVAB
13
Benadering Gorinchem
Uit vergelijkingstransacties:
• bestemmingsplan-invloed elimineren. Ook van
daaraan ten grondslag liggende voorafgaande
planologische besluiten
• in Gorinchem: mede stedenbouwkundig plan
• WEVAB € 6,50 m2 vs. vergelijkingen WEV
gedaagde € 50,-- m2 en meer.
Rb. in navolging deskundigen: € 20,-- m2
14
De afbeelding k an niet worden weergegev en. Het is mogelijk dat er onv oldoende geheugen beschik baar is op de computer om de afbeelding te openen of dat de afbeelding beschadigd is. Start de computer opnieuw op en open het bestand opnieuw. Als de afbeelding nog steeds wordt v oorgesteld door een rode X, k unt u de afbeelding v erwijderen en opnieuw inv oegen.
15
•
•
•
•
•
Courantheid
Perceelsvorm
Oppervlakte
Datum <-> onteigening
Beoogde bestemming – invloed (te elimineren)
bestemmingsplan en onderliggende planologie
Bedenk: koper zal die onteigenings-eliminatie in
de praktijk niet c.q. anders toepassen
16
Zeven directe referentietransacties:
•
•
•
•
De aldaar betaalde koopsom
Gewogen ten opzichte van Gorinchem
Op de hiervoor genoemde aspecten
Wegingen ten opzichte van Gorinchem:
neutraal – lager – hoger
17
Bruikbaarheid vergelijkingstransacties / de weging:
• geldt ook voor agrarische waarde: in gerechtelijke
onteigeningen is ervaring dat beide partijen een
hoeveelheid aan, van elkaar afwijkende,
transacties inbrengen
• voor ruwe bouwgronde ten opzichte van
agrarische waarde: gradueel verschil, maar geen
principieel verschil, zij het met ficties?
• plussen en minnen op beschikbare
vergelijkingstransacties
18
Rechtspraak elimineren lucratieve
bestemming
• Recessie-rechtspraak?
• Wat bij aantrekkende markt met prijzen
projectontwikkelaars die wel gebaseerd zijn
op beoogde bestemming?
– inbengwaarde Grex = onteigeningsbasis =
indicator exploitatiebijdrage
19
• Zelfrealisering en kostenverhaal via Grex: bij
hogere resterende opbrengst dan WEVAB: aan
wie komt winst toe?
– politieke vraag; Den Uyl
• In zo’n situatie eerder beroep op zelfrealisatie
• Juridische fictie contra werkelijkheid
20
Problematiek: van eigenaar perceel grond wordt
gedeelte onteigend en het andere gedeelte
wordt verkocht op basis van driedeskundigen
taxatie
• onteigening: bestemmingsplan elimineren
• driedeskundigen: niet-elimineren
21
Varia
• Art. 40e Ow:
Rb Limburg 13-08/14 inzake Weert / Van Gog
(niet gepubliceerd)
• Recent niet-elimineren:
Rb Overijssel 27-11/13 inzake Hengelo / Ter
Steege (RBOVE:2013:3345)
22
Dank voor uw aandacht
en goodgoan
[email protected]
23