kennis en kwaliteit

Winter 2013, jaargang 23
Stationslocaties
met allure
Ramspolbrug wint
Betonprijs 2013
Chris de Vries, directeur Beheer en
Uitvoering provincie Noord-Holland:
‘We laten de
Jeroen de Haas, CEO Eneco:
‘We moeten minder
fossiel worden’
kennis en kwaliteit
meer over aan de markt’
Outstanding Ontwerpcertificaat
BREEAM-NL Gebiedsontwikkeling
voor Ecomunitypark
INHOUD
DIRECTIEBRIEF
4
10
In de huid van de regisseur
Primeur voor Ecomunitypark
In gesprek met Chris de Vries,
provincie Noord-Holland
Eerste Outstanding Ontwerpcertificaat
BREEAM-NL Gebiedsontwikkeling
In gesprek
Stations getuigen van ambitie
en vakmanschap
De afgelopen maand heb ik weer heel wat congressen,
bijeenkomsten en symposia mogen bezoeken waarbij
tal van onderwerpen werden gepresenteerd, geponeerd
of bediscussieerd.
27
35
15
24
Snelle verbinding GroningenBremen katalysator voor regio
32
Colofon
Ramspolbrug wint
Betonprijs 2013
Visie Movares op
invoering van ERTMS
Het winternummer van QS 2013 verschijnt
in een oplage van 5200 exemplaren.
QS is digitaal beschikbaar via:
movares.nl/pers-en-publiciteit/qs
Redactieadres
Movares Nederland BV
Afdeling Communicatie
Postbus 2855
3500 GW Utrecht
Overname van artikelen is alleen
toegestaan met bronvermelding
Veilige, snelle en strategische
verbinding
Gratis abonnement? Mail uw gegevens naar [email protected]
Redactieraad: Mark Baan Hofman, Jacco Buisman (voorzitter),
Devlin Matagora en Marleen Peeters
Hoofdredactie: Marleen Peeters
Redactie: Nathalie Ekelmans (eindredactie), Peter Juijn,
Marjolein de Leeuw en Marleen Peeters
Fotografen: Peter Bontan, Liesbeth Dingemans, Edwin van de Graaf,
Paul van der Klei, Lenny Oosterwijk, Mireille Ros, Jos Schuurman,
Ben Vulkers
Overige beeld: Movares, Shutterstock, WikiMedia
Vormgeving: Susan Strampel Grafisch Ontwerp
Druk: AD Mercurius
Dit is de laatste uitgave van de QS in z’n huidige vorm. In 2014 introduceert Movares
een nieuwe vorm van het relatiemagazine. U hoort nog van ons. De redactie(raad) van QS.
2
winter 2013
Het mooiste van dit soort momenten vind ik dat je vaak
in een mum van tijd met relatief onbekende mensen tot
een mooi gesprek of een interessante discussie komt,
over een onderwerp waar iedereen wel iets mee heeft
maar niet per se specialist in is.
Onderdoorgang Hengelo
EN VERDER:
> Movares in de media > Sneller, beter, goedkoper: innovatieve oplossingen
> Mijlpalen
> Professionalisering Inspecties Waterkeringen
> Het visitekaartje van: Sander Eijgenraam
> Ontmoet Movares
> De dag van… Luc van Gerrevink
> Column Edwin Kaats, Partner Common Eye
> KORT
> In gesprek met: Jeroen de Haas, CEO Eneco
Bij veel van deze evenementen was er gelegenheid
om met elkaar in gesprek te gaan in deelsessies,
rondetafelgesprekken, Lagerhuisdebatten, etc.
8
12
14
23
26
28
30
32
33
34
De drie vragen die na afloop hiervan vaak bij mij
blijven hangen zijn:
• hoe komt het toch dat mensen in zo’n korte tijd nagenoeg zonder voorbereiding - zo intensief met
elkaar in contact kunnen komen?
• w aarom doen we dit niet vaker? Binnen ons bedrijf,
daarbuiten, in projecten of gewoon met relaties?
• w at levert dit nu precies op?
Op deze laatste vraag kan ik zelf niet altijd een concreet
antwoord geven, maar dat het mezelf en mijn gesprekspartners verrijkt, staat wat mij betreft buiten kijf.
Als Movares gaan we graag in gesprek met onze relaties,
bijvoorbeeld op ons relatiesymposium over ‘Innoveren
met de markt’ op 31 maart 2014. Niet om u te vertellen
hoe het moet, maar om samen op ontdekkingstocht te
gaan en van elkaar te leren. Waarom? Eigenlijk heel
simpel: in onze optiek begint samenwerken met samen
werken en vooral samen in gesprek te gaan.
Ik hoop het komende jaar veel met u in gesprek te
gaan en wens u zakelijk en privé in 2014 vele mooie
gesprekken toe.
Jacco Buisman,
Directeur Movares
WINTER 2013
3
In de huid van
de regisseur
kruipen
Provincie Noord-Holland gaat
over op langjarige, integrale
gebiedscontracten
Voor de meeste beheerders zijn geïntegreerde contracten niet nieuw
meer. Wél nieuw is het om diverse projecten in een-en-hetzelfde
gebied als een langjarig integraal gebiedscontract aan te bieden.
De provincie Noord-Holland start in 2014 een ‘pilot’. Inzet: het vaste
en variabele onderhoud, plus de vervangingsinvesteringen bij
wegen, vaarwegen en civieltechnische kunstwerken in de Kop
van Noord-Holland voor de duur van tien jaar.
Minder overheid, meer markt. Van beheren naar beheersen.
Vergroting van efficiency en verhoging van effectiviteit.
Provincies zoeken naar diverse wegen om met de beperking
van hun financiële middelen om te gaan. Voor de Directie
Beheer en Uitvoering (B&U) van de provincie NoordHolland betekent dit een koerswijziging van de organisatie.
Directeur Chris de Vries: ‘We ontwikkelen ons tot een
regieorganisatie. Sleutelwoorden hierbij zijn: efficiënter
werken en kwaliteitsverbetering, door meer aan de markt
over te laten.’
Hier kunnen verschillende infrastructurele projecten
in zitten. Zowel wegen als water en van preventief tot
correctief onderhoud en vervangingen. Waar zinvol
integreren we ook groenprojecten. Hierdoor kunnen
we projecten slimmer aanpakken en verbeteren we
de efficiency en effectiviteit. Als provinciale organisatie
kunnen we ons vervolgens meer focussen op onze
publieke taken. Bijvoorbeeld het bevorderen van de
verkeersdoorstroming.’
Veranderingsproces
Regieorganisatie
De Vries wil de ontwikkeling tot een regieorganisatie
inzetten vanuit een nieuwe manier van werken. ‘In een
fasegewijze aanpak bundelen we vanaf 2014 binnen een
bepaald gebied de verschillende projecten en contracteren
het pakket als één langjarig integraal gebiedscontract.
4
winter 2013
Movares adviseert de provincie Noord-Holland bij het
veranderingsproces dat zij doormaakt. Regiodirecteur
Bart van Leeuwen: ‘Vooruitlopend op de langjarige
integrale gebiedscontracten, hebben we dit voorjaar de
provincie Noord-Holland geadviseerd en ondersteund bij
de acht prestatiecontracten die zij in de markt heeft gezet.
Chris de Vries:
‘We laten de kennis en kwaliteit
meer over aan de markt’
Stappen maken in rol van rentmeester bij provincie Overijssel
‘We zijn bezig met het invoeren van assetmanagement
om in onze rol van rentmeester stappen te maken’,
vertelt Lindy Molenkamp, hoofd Eenheid Wegen en
Kanalen. ‘Naast rentmeester zijn we overigens ook
gastheer. In die rol hebben we verkeersmanagement en
incidentmanagement geïmplementeerd. Beide rollen
nemen we zeer serieus, we gaan voor integraliteit.
Daarbij ontwikkelen we ons van een beheerclub naar
een organisatie die haar taken beheerst. Samen met
Movares hebben we een eerste aanzet gedaan tot deze
transitie. Dit vraagt van alle medewerkers aanpassing
van houding en gedrag. Voorheen sprongen we
meestal snel van probleem naar oplossing. Waar we
naar toe willen is: eerst goed kijken naar wat nu echt
het probleem is en ervan uitgaan dat meerdere
oplossingen mogelijk zijn en vervolgens de markt
inschakelen om een goede oplossing te leveren tegen
bescheiden kosten. Daarmee ontwikkelen onze
‘jongens van het land’ zich tot ‘regisseurs van het
dagelijks beheer’.’
WINTER 2013
5
Van links naar rechts: Bart Couwenberg, Chris de Vries en Bart van Leeuwen
‘Door deze gefaseerde aanpak kan de markt alv ast wennen aan de nieuwe manier van werken’
Hierin zijn al verschillende projecten ondergebracht
met preventief en correctief onderhoud. Door deze
gefaseerde aanpak kan de markt alvast wennen aan de
nieuwe manier van werken. Anders komen er problemen,
omdat aannemers zich nog niet voldoende hebben kunnen
aanpassen. Projectmanager Bart Couwenberg:
‘De prestatiecontracten zijn zo opgesteld dat er een
verschuiving van activiteiten plaatsvindt. Aannemers
krijgen meer verantwoordelijkheid en moeten op basis
van proces- en producttoetsen aantonen dat zij hun
werk goed doen.’
Loslaten
Maar het is niet alleen de markt die heeft te wennen
aan ‘het nieuwe werken’. De Vries: ‘Dit geldt ook voor ons.
We moeten leren in de huid van de regisseur te kruipen.
Concreet: we laten de kennis en kwaliteit over aan
de markt en schrijven niet meer alles voor zoals in
RAW-bestekken. Ook betekent dit geen toezicht meer.
We moeten meer bij projecten gaan kijken en rapportages
opvragen. Movares begeleidt ons bij dit proces.’ ‘Klopt’,
vult Couwenberg aan. ‘We helpen projectleiders, directievoerders en toezichthouders bij het ‘loslaten’ van hun
traditionele activiteiten en meer aan de markt over te
laten. Bijvoorbeeld door workshops te organiseren om
hier bewuster van te worden en met elkaar best practices
te verzamelen.’
6
winter 2013
Volgens De Vries is de intentie van de provincie ‘nadrukkelijk
gericht op goede samenwerking’. ‘We hebben te maken
met een cultuurverandering en dat gaat niet van vandaag
op morgen. Dat vraagt om geven en nemen. Onze mensen
moeten bijvoorbeeld vertrouwen krijgen in het anders
omgaan met de markt. Niet alleen maar boetes uitdelen
als een project niet goed gaat, maar de aannemer erop
aanspreken en sámen leren wat er beter kan.’ Van Leeuwen:
‘En voor de aannemer betekent dit ook dat hij zijn
opdrachtgever durft aan te spreken. Dat hij op tijd het
gesprek aangaat, transparant is en een echte en hechte
partner wordt.’ De Vries: ‘Precies. Het gaat dus niet om
profiteren, maar om meedenken met de opdrachtgever.’
Langjarige integrale gebiedscontracten
Meer verantwoordelijkheid
Pilot
Naast aandacht voor de ‘zachte’ kant bij de nieuwe werkwijze, krijgt ook de ‘harde’ kant aandacht. Borging van het
prestatiecontract gebeurt door middel van risicomanagement en het bijhouden van een risicodossier. Couwenberg:
‘In de huidige acht onderhoudscontracten draagt de
aannemer meer verantwoordelijkheid voor bepaalde
risico’s. Zoals de verlegging van kabels en leidingen en het
aanvragen van de vergunningen. Ook stellen we eisen aan
de projectorganisatie. Wat zijn de functies en verantwoordelijkheden en wat vraagt dit aan competenties en ervaring?’ ‘Parallel hieraan stellen we ook eisen aan onze eigen
organisatie’, vult De Vries aan. ‘Mijn directie B&U wordt
compacter, maar de functies zwaarder. En de toezichthoudende functies zullen op den duur bij ons verdwijnen. ’
Movares is nauw betrokken bij deze pilot. Couwenberg:
‘We stellen het contract op inclusief risicodossier en
we adviseren de projectmanager en inkooporganisatie.
’Van Leeuwen: ‘Daarbij werken we aan meer uniformiteit
van de werkpakketten. Vanaf 2016 hebben we het over één
menu met een looptijd van tien jaar. Dan kun je volstaan
met één basiscontract, dat voor alle zeven gebieden
te gebruiken is. Per gebied hoef je dan alleen nog maar
te kijken wat er aangepast moet worden. Zoals de renovatie
van een weg of het vervangen van een kunstwerk, omdat
deze aan het einde van hun levensduur zijn.’ ‘B&U levert
daarbij zeven stevige multidisciplinaire teams’, voegt
De Vries toe. ‘Zij zorgen per gebied voor de uitvoering van
de contracten. Inderdaad, als de regisseurs van het werk.’
Vanaf 2016 zet B&U alleen nog maar langjarige integrale
gebiedscontracten in de markt. Deze zijn verdeeld over
zeven gebieden. De Vries: ‘Ook hier gaat de provincie
gefaseerd mee om. In het voorjaar van 2014 zetten
we eerst de pilot in de markt voor het gebied Kop van
Noord-Holland. Marktwaarde? Zo’n 200 miljoen euro.
Het voordeel is de tijdsduur en het stevige volume.
Dat is voor een marktpartij zeer aantrekkelijk. We zoeken
tijdens de markconsultatie dan ook naar goede aannemers
die hierin een trekkersrol willen vervullen. En die gaan
vast zoveel mogelijk lokale aannemers bij het werk
betrekken, dat biedt alleen maar voordelen.’
Provincie Noord-Brabant
full speed bezig met transitie
De provincie Noord-Brabant legt zich momenteel
toe op een plan om de ontwikkeling van beheren naar
beheersen handen en voeten te geven. Movares heeft
voor de provincie Noord-Brabant een visie opgesteld
voor de civieltechnische kunstwerken; op basis
van deze visie werkt Movares momenteel het assetmanagement van de civieltechnische kunstwerken
uit. ‘We zijn full speed bezig om onze transitie op orde
te krijgen’, zegt afdelingshoofd Verkeersmanagement
Bart Swaans. ‘We hebben onze assets op orde, weten
wat we hebben en wat de kwaliteit ervan is. Vanuit
deze basis richten we ons nu op de ontwikkeling van
assetmanagement. Dit vraagt dat we onze gegevens
op orde houden, werkvakken integraal - dus zoveel
mogelijk tegelijk - aanpakken, de regie nemen en
de werkprocessen gestructureerd organiseren.
We werken hier hard aan, maar moeten nog ons
evenwicht vinden. Om dit te stroomlijnen, zijn we
bezig met een implementatieplan vol praktische
acties. Zodat de organisatie zich hier vanzelf in
gaat ontwikkelen.’
Informatie: [email protected], 06 53 52 79 55
[email protected], 06 53 49 58 39
WINTER 2013
7
reniging!
jaar voor de @Betonve
en tot docent van het
koz
ver
is
or
Mo
de
Collega Wiljan
TBTo6AWhM
g2013 pic.twitter.com/t
Gefeliciteerd! #Betonda
View translation
bpagina
sch rijden. Nieuwe we
er op gebied van elektri
iev
act
eds
ste
is
res
@Mova
chrijden ….
ww.movares.nl/elek tris
gelanceerd op http://w
dewerking aan
Wij verlenen onze me
C
GB
#D
ek
we
e
am
urz
Du
res tijdens
het programma @Mova
t 1e prijs dag van de
elijks in- en uitstap win
Het station waar ik dag
#NS #top
vakjury! #europapark
Groningen. Publiek- èn
architectuur
kamp
specialist Mattijs Hehen
rviewt #Movares water
inte
NR
y
@B
lqa
45m
/of3
es
om
Movares ‫@ ‏‬Movar
luister op http://tinyurl.c
ramp op de #Filippijnen:
over de lessen van de
isman laten 10 dagen
en directielid Jacco Bu
ers
em
rkn
we
20
:
res
Low Car Diet @Mova
dd13 @urgenda
nyurl.com/mh98t5u #dv
hun auto staan. http://ti
van
res. #veiligheidsdenken
in Amsterdam, @mova
rk
twe
lne
nne
#tu
erk
g
etw
Geslaagde meetin
ww.movares.nl/tunneln
lgende week op http://w
@MarckHaerkens. Vo
res begeleidt
van Nederland. @Mova
amste bedrijventerrein
rza
duu
is
ark
typ
uni
#Ecom
EAM
rl.com/nuusvnj #BRE
cer tificatie. http://tinyu
Reformatorisch Dagblad, 6 november 2013
Cobouw, 8 oktober 2013
ProRail zoekt 100.000
kilometer kabel
Weesperbrug:
oude brug eruit,
nieuwe erin
Elke week trekt een grondwerker wel
ergens een kabel langs het spoor kapot.
De reiziger is de dupe: vertraging.
Spoorbeheerder ProRail gaat daarom de
100.000 kilometer leidingen langs de rails
opsporen en in kaart brengen. Met een
grondradar. De grondradar meet vanaf
het maaiveld de aanwezigheid van objecten
in de bodem. De methode is ontwikkeld
door Movares en BAM Headlines.
Informatie: Paul van Kempen,
[email protected], 06 53 62 83 59
In een tijdsbestek van enkele
uren werd in het holst van de
nacht de oude brug over het
Amsterdam-Rijnkanaal
vervangen en kon het scheepvaartverkeer, een uur eerder
dan gepland, worden hervat.
Zondagochtend 6 oktober was
de brug, een ontwerp van Movares, ook weer beschikbaar voor
het wegverkeer.
Informatie: Bert Hesselink,
[email protected],
06 51 09 39 72
Technisch Weekblad,
6 oktober 2013
Nieuwe stalen
bogen
IN DE MEDIA
Cobouw, 10 oktober 2013
‘Een brug ontwerpen
is vrij simpel’
Paul van der Ree is met ruim twintig jaar ervaring
een van de beeldbepalende architecten van StudioSK
van Movares. De basis van een ontwerp moet
nuchter zijn, vindt hij. “Het moet een soort vanzelfsprekendheid uitstralen.” De bouw van een van zijn
meest recente ontwerpen is de fly-over voor
OV-SAAL over de Al0 bij Amsterdam. Zijn meest
bekende werk is waarschijnlijk de 60 meter hoge
witte hefbrug in Dordrecht uit 1994, een opvallend
landmark in de regio en vereeuwigd als miniatuur
in Madurodam.
Informatie: Paul van de Ree
[email protected], 06 51 41 64 31
8
winter 2013
Dit weekend verving bouwcombinatie KWS-Mercon in Nigtevecht de Weesperbrug,
die stamt uit 1937, door een
nieuwe stalen boogbrug.
De brug is een van de acht stalen bruggen over het
Amsterdam-Rijnkanaal die
voor groot onderhoud worden
aangepakt. Vier van de bruggen
worden alleen gerenoveerd
en opgevijzeld, zodat ook
vierlaagse containerschepen
eronderdoor kunnen. Vier andere – naast de Weesperbrug de
Loenerslootsebrug, de
Overeindsebrug en de Breukelerbrug – krijgen ook een
hele nieuwe bovenbouw. Deze
nieuwe bruggen zijn ontworpen
door Movares. Met het grote
onderhoudsproject kunnen de
bruggen dertig jaar langer mee.
Informatie: Bert Hesselink,
[email protected], 06
51 09 39 72
Stadswerk magazine, augustus 20I3
Meerssen pakt bruggen en viaducten aan
Bouwkundige staat in veel gemeenten
onder de maat
Enkele jaren geleden constateerde de
toenmalige VROM/-inspectie dat veel
bruggen en viaducten bouwtechnisch
niet in orde zijn. Vooral voor gemeenten
is er werk aan de winkel. De gemeente
Meerssen heeft Movares een risicoanalyse laten doen, binnenkort volgen
versterkingsmaatregelen. Maurice
Schepers, gemeente Meerssen:
‘Mijn advies aan andere gemeenten
is om zo snel mogelijk aandacht te
besteden aan de constructieve veiligheid
van de bruggen, want de impact,
consequenties en financiële gevolgen
kunnen groot zijn.’
Informatie: Peter Kamps
[email protected], 06 10 84 79 83
WINTER 2013
9
SAMEN STERK
Primeur voor Ecomunitypark
Eerste Outstanding Ontwerpcertificaat BREEAM-NL Gebiedsontwikkeling
Nog niet eerder kreeg een gebied in Nederland
een Outstanding Ontwerpcertificaat van
BREEAM-NL Gebiedsontwikkeling.
Het Ecomunitypark in het Friese Oosterwolde
heeft de primeur. Movares begeleidde het
volledige certificeringsproces. Alles in het
bedrijvenpark draait om duurzaamheid.
Wat is de succesfactor? Een gesprek met
Bert Krikke, projectdirecteur van Ecomunitypark en opdrachtgever voor Movares.
Bert Krikke
Was u verrast door de hoge score?
Wat houdt duurzaamheid voor u persoonlijk in?
‘Ja en nee. Uitgangsniveau was ten minste het label
‘very good’ met een streven naar ‘excellent’, en behaalden
uiteindelijk ‘outstanding’ (5 sterren). Dat is verrassend.
We hebben met hart en ziel gewerkt om een heel duurzaam park te ontwerpen waarin alles in samenhang is.
Integraliteit is een sterk thema. Als het hier niet zou
lukken, waar dan wel? Onze kracht is ‘themadenken’,
een nieuwe manier van ontwerpen. De trend in Nederland
is om geen einddoelen te formuleren en organisch te
ontwikkelen. Wij hebben het tegenovergestelde gedaan.
We hebben vanaf het begin alles tot in detail uitgewerkt
op de tekentafel, waarbij we wel flexibiliteit in het plan
behouden. Dankzij het team en dankzij de investeerder
zijn we tot dit mooie resultaat gekomen.’
‘Voor sommigen is duurzaamheid een uitgehold begrip.
Voor mij niet, het is juist een heel levend begrip. Echt
duurzaam houdt in dat het langetermijnwaarde heeft,
dat de maatschappelijke betrokkenheid groot is, dat het
een zichtbare plek heeft in de samenleving en dat het
economisch en strategisch toegevoegde waarde heeft.
Dit maakt duurzaamheid tot een complex begrip. Als je er
dan in slaagt een volledig duurzaam bedrijvenpark te
ontwikkelen, is dat bijzonder!’.
10
winter 2013
beheerd door een vereniging van eigenaren. Hierdoor is
de eenduidige parkachtige structuur gewaarborgd.
De integraliteit is ook goed zichtbaar in de gebouwen.
Een team van architecten ontwerpt de gebouwen in één stijl;
het is absoluut niet eentonig, maar wel eenduidig en dienend
aan het landschap. De hoge architectonische kwaliteit
maakt de gebouwen goed verkoopbaar; de eigenaren
financieren hun eigen gebouw en beschikken daarmee over
waardevast vastgoed. Het derde, waar ik echt trots op ben,
is het energiesysteem. Dit is het eerste park dat 100 procent
van het energiegebruik zelf zal opwekken. Bijzonder in ons
concept is de verbinding tussen het mkb en het onderwijs.
Die komt in heel Nederland moeilijk tot stand en het is ons
wel gelukt: er komt samenwerking met regionale mbo- en
hbo-opleidingen voor onderwijs en onderzoek op het gebied
van duurzaamheid en biobased materialen.’
Is het nog mogelijk te ontwikkelen zónder BREEAM
of ander certificaat?
Welke elementen spreken u het meest aan?
‘BREEAM-gebouw is bijna niet meer weg te denken.
Steeds meer beleggers vragen om dit label. BREEAMgebied is relatief nieuw en het omvat meer dan alleen een
gebouw. Bij een gebiedsontwikkeling is het uitstekend toe
te passen. Bij een stad of stadsdeel zijn meer stakeholders,
en de vraag is wie dan de certificering gaat betalen. Ik ben
er echter van overtuigd dat dit label bijdraagt aan betere
gebieden. Persoonlijk zou ik graag de uitdaging aangaan
op stadsniveau!’
‘In de structuurvisie ligt vast dat meer dan 50 procent
moet bestaan uit groen en water. De grond wordt
uitgegeven in appartementsrechten: de bedrijven zijn
mede-eigenaar van het park en het volledige park wordt
Contactpersoon Movares: Lonneke van den Elshout,
[email protected], 06 20 15 06 55
Meer informatie: www.ecomunitypark.nl
Bedrijventerrein Ecomunitypark is een uniek,
duurzaam werklandschap. Het project heeft als
doel bedrijven en instellingen bij elkaar te brengen
die zich bezighouden met productie, distributie,
dienstverlening, onderwijs, onderzoek en advies
op het gebied van biobased economy.
Movares heeft de expertrol vervuld om te komen
tot de certificering van Ecomunitypark. Bijzonder
is dat de jury twee innovatiecredits heeft toegekend,
namelijk voor de innovatieve wijze van gronduitgifte
en de uitvoering van het maatschappelijke
bedrijfsinitiatief.
WINTER 2013
11
Innovatieve
oplossingen
Movares maakt serieus werk van
innoveren, op zoek naar vernieuwende
oplossingen waarmee klanten problemen
sneller, beter en vaak goedkoper kunnen
aanpakken. Een kleine greep uit de
innovaties die Movares recent ontwikkelde.
Nieuwe detectiemethode verlaagt
risico op schade, kosten en hinder
Schades aan kabels en leidingen door graafwerkzaamheden in de buurt van het spoor zorgen bijna wekelijks
voor vertraging voor vervoerders en reizigers. In naar
schatting 30 procent van de gevallen ontstaat de schade
door ondeugdelijk kaartmateriaal waarbij kabels niet
staan aangegeven of op de verkeerde plek, dan wel met
een verkeerde omschrijving. Movares heeft samen met
BAM innovatieve grondradarapparatuur ontwikkeld die
kabels en leidingen snel, efficiënt en uiterst nauwkeurig
in beeld brengt.
Veel ervaring met het converteren van tekening- en
databestanden en het in kaart brengen van Ondergrondse
Infra Kabels en Leidingen met behulp van de grondradar
heeft Movares opgedaan in het project ‘Grip Op
Ondergrondse Infra (GOOI)’, in opdracht van ProRail.
Kijk voor meer informatie op: movares.nl/movaresdraagt-met-grondradar-bij-aan-veiligheid-reiziger
Informatie: Paul van Kempen,
[email protected] , 06 53 62 83 59 en
Carlo van Zee, [email protected], 06 51 13 82 51
12
winter 2013
Innoveren met de markt
Als Movares gaan we graag
in gesprek met onze relaties, bijvoorbeeld
op ons relatiesymposium over ‘Innoveren
met de markt’ op 31 maart 2014.
Om samen op ontdekkingstocht te gaan
en van elkaar te leren.
Meer informatie volgt op movares.nl.
INNOVATIES
Eerste verkeersveiligheidsscan
voor de bebouwde kom
Verkeersveiligheid is zeker in steden, dorpen en
woonwijken een punt van aandacht. De combinatie van
openbaar vervoer, auto’s, fietsers, voetgangers en
spelende kinderen maken dit een complexe omgeving.
Vreemd genoeg zijn er wel scans om de verkeersveiligheid buiten de bebouwde kom te toetsen, maar niet
binnen de bebouwde kom. Movares heeft in samenwerking met gemeente Maastricht een verkeersveiligheidsscan ontwikkeld op basis van Duurzaam Veilig die al in
de planfase uitspraken kan doen over de verkeersveiligheid binnen de bebouwde kom. De scan biedt de
mogelijkheid om verschillende infrastructurele alternatieven kwalitatief met elkaar te vergelijken.
Dat is interessant in een tijd dat verkeersveiligheid een
steeds belangrijkere rol gaat spelen in de planvorming.
Informatie: Johan Vos, [email protected],
06 13 61 41 43
Carbon Footprint nu ook
voor spoorprojecten
Een rekenprogramma om
werken in de GWW-sector
te beoordelen op duurzaam
materiaal- en energieverbruik was er al, namelijk
het door Rijkswaterstaat
ontwikkelde DuboCalc.
Een vergelijkbare rekentool
voor spoorprojecten nog niet.
Movares heeft de Carbon Emission Calculator (CEC)
ontwikkeld om ook voor spoorspecifieke projecten
de Carbon Footprint te kunnen berekenen. De CEC
biedt tevens de mogelijkheid om een eigen database
te gebruiken waar spoorobjecten en processen
in kunnen worden gedefinieerd en beheerd.
De database kan aan de hand van nieuwe duurzaamheidsprojecten steeds verder worden uitgebreid.
Aanleiding voor het ontwikkelen van de CEC is de
nieuwe regelgeving rond de CO 2 -Prestatieladder,
die onder meer door ProRail en Rijkswaterstaat
wordt toegepast. Movares is gevraagd voor een
aantal spoorgerelateerde ontwerpen de Carbon
Footprint te berekenen om op basis daarvan de
mogelijkheden voor CO 2 -reductie in het project
inzichtelijk te kunnen maken.
EuroDispatch: innovatief computergestuurd Command &
Control-systeem
De afgelopen jaren heeft Movares samen met
ProRail een nieuw treinbeveiligingssysteem
ontwikkeld, PLC Interlocking. Dit systeem maakt
gebruik van kant-en-klare onderdelen uit de gas-,
olie- en procesindustrie. Doordat het een standaard
en open systeem is, is het goedkoper. Ook is het
eenvoudiger en door meerdere partijen aan te
passen dan de gangbare systemen die met dure,
gesloten en op maat gemaakte componenten
werken. Voor PLC Interlocking heeft Movares ook
een ‘bedieningslaag’ ontwikkeld, Eurodispatch.
Dit is een innovatief computergestuurd Command &
Control-systeem waarmee treindienstleiders
rijwegen kunnen instellen. Eurodispatch werkt met
open source-software en is hardware-onafhankelijk.
Met EuroDispatch kan de treindienstleider alle
benodigde bedienhandelingen verrichten voor het
laten rijden van treinen, maar ook voor het uitvoeren
van onderhoud aan het spoor. EuroDispatch is
ontwikkeld in de innovatiestudio van Movares.
Informatie: Frits Makkinga,
[email protected], 06 53 59 70 76
Informatie: Peter Hovestad,
[email protected], 06 51 13 90 68
WINTER 2013
13
Mijlpalen gehaald door ‘Sporen in Den Bosch’
De werkzaamheden zijn in volle gang om van Den
Bosch een goed functionerend knooppunt te maken
dat voorbereid is op de toekomst. Rick Bruinink,
projectcoördinator Heijmans Civiel BV: ‘Door de
grote overspanningen, de eisen aan de zichtlijnen
vanuit de trein naar de omgeving en de forse
treinbelastingen zijn de ontwerpers, constructeurs
en bouwers genoodzaakt tot het uiterste te gaan.
De werkzaamheden verlopen voorspoedig, alle
tussenliggende mijlpalen zijn gehaald en buitendienststellingen zijn goed verlopen. Ook de
eindopleveringsdatum voor de werkzaamheden
van Heijmans is in zicht en die gaan we halen.
Voor het totale project volgt nog een grote buitendienststelling in april 2014. Movares levert ontwerpdiensten voor Heijmans voor de onderbouw en
toetst het ontwerp van de bovenbouw, eveneens
voor Heijmans. Met name op het gebied van betonconstructies en geotechnische aspecten levert de
kennis en kunde van Movares een meerwaarde op.’
Stationslocaties
met allure
vakmanschap
Informatie: Bert Hesselink, bert.hesselink@
movares.nl, 06 51 09 39 72
MIJLPALEN
Zevenduizend vergunningsaanvragen
zwaar transport
Jaarlijks vinden in Nederland vele duizenden transporten over de weg plaats waarvan de afmetingen en/of gewichten
de wettelijke maxima overschrijden. Voor deze voertuigbewegingen is een ontheffingsvergunning nodig van de RDW.
Movares toetst sinds 2011 vergunningsaanvragen voor transporten zwaarder dan 100 ton en heeft inmiddels ruim
zevenduizend aanvragen verwerkt.
Movares kijkt of bruggen en viaducten op de beoogde route
voldoende draagkracht hebben. ‘We hebben het gehele proces
geautomatiseerd’, vertelt projectmanager René Dorleijn. ‘Daardoor
kunnen we aanvragen razendsnel en tegen een scherpe prijs
afhandelen. Rijkswaterstaat, onze opdrachtgever, is enthousiast en
heeft ons diverse meerwerkopdrachten gegund. Zoals het ontwikkelen van een integrale beoordelingsfilosofie. Dit instrument is niet
alleen handig bij het toetsen van aanvragen, aannemers gaan het
ook gebruiken om de database van Rijkswaterstaat te actualiseren
bij nieuwbouw of renovatie. Een andere opdracht betreft het
vereenvoudigen van de transportvoorwaarden. Nu bestaan er
wel veertig aanvullende voorwaarden. Wij zijn gevraagd dat aantal
drastisch te reduceren. Hiervoor gaan we ruim 700 kunstwerken
opnieuw bekijken. Dat levert ons veel kennis op, die het assetmanagementproces van de infrabeheerder ten goede komt.’
Informatie: René Dorleijn, [email protected], 06 22 62 49 03
14
winter 2013
Wat hebben de stations Helmond, Groningen Europapark en
Doetinchem met elkaar gemeen? Ze getuigen stuk voor stuk
van ambitie en vakmanschap. Ambitie van de gemeenten,
vakmanschap van de ontwerpers. Het zijn succesvolle
voorbeelden die laten zien dat gemeenten steeds meer gewend
raken om zelf de regie te nemen. Mede dankzij de procesbegeleiding
van Movares slagen zij erin hun ambities waar te maken.
In de Helmondse spoorzone is de ambitie bijna tastbaar.
De metamorfose van een klein, grauw station tot een
volledig gemoderniseerde spoorzone is dan ook ingrijpend.
Station Groningen Europapark kreeg op de Dag van de
architectuur zowel van de vakjury als van het publiek de
eerste prijs als ‘mooiste gebouw van 2013’. Doetinchem
heeft de ambitie de poort naar de Achterhoek te worden.
Deze voorbeelden illustreren dat er nieuwe iconografie
en eigentijdse transformaties van het stationsbeeld
mogelijk zijn en al volop gerealiseerd worden.
Ambitie
Gemeente Helmond is zelf opdrachtgever voor de bouw
van het stationsgebouw, wat uniek is in Nederland.
Ook verzorgt de gemeente zelf alle aanbestedingen.
Jakob Baalman, senior projectmanager gemeente
Helmond: ‘Wij beschouwen het station als dé entree
van de stad en daarom reikten onze ambities verder
dan het basisstation waar ProRail in kan voorzien.
Wie in februari 2014 uitstapt op Helmond Centraal, komt
de stad binnen op een wel heel mooie locatie met een
transparante en uitnodigende uitstraling met diverse
functies voor de reiziger.’
Er bovenop zitten
Tien jaar geleden schakelde gemeente Helmond
Movares in voor de zogenoemde SpoDo-subsidieaanvraag
(Spoorse Doorsnijdingen) voor een onderdoorgang onder
het spoor. ‘Die financiering werd toegekend en uitgereikt
door minister Peijs, en daarbovenop kregen we een extra
subsidie van Provincie Noord-Brabant. Deze financiële
middelen boden een uitgelezen kans om het hele stationsgebied in één keer aan te pakken’, vertelt Baalman.
‘Ik heb een verzoek ingediend bij de Provincie, bij het
SRE (Stads Regio Eindhoven) en bij de EFRO (Europees
Fonds voor Regionale Ontwikkeling ). Dat legde ons
geen windeieren. Met de toezegging van in totaal acht
subsidies zijn we samen met Movares anders naar het
project gaan kijken. Dankzij een integrale gebiedsvisie
kunnen we nu een onderdoorgang (met een breedte van
30 meter en drie rijbanen met aan beide zijden een strook
van 8 meter voor langzaam verkeer), een busstation,
een nieuwe fietsenstalling met ruimte voor tweeduizend
fietsen en een compleet nieuw stationsgebouw met
voorplein bouwen dat ook nog een van de duurzaamste
stations van Nederland is.’
Helmond
Stedelijke
Stedelijkevernieuwing spoorzone
vernieuwing spoorzoneHelmond
Helmondininuitvoering
uitvoering
Opdrachtgever: Gemeente Helmond
Architect: Paul van der Ree
16
winter 2013
WINTER 2013
17
‘Een station wordt mooi door een goed ontwerp
en door een goede stedebouwkundige inpassing’
Snel schakelen
Er zat een enorme tijdsdruk op het project doordat een groot
deel van de financiering bestond uit subsidies. Leo van Rooij,
projectmanager Movares: ‘De gemeente dacht beperkte
bewegingsruimte te hebben. Zij had een duidelijke visie op
de spoorzone, maar wist niet dat zij ook zelf het voortouw
kon nemen om bijvoorbeeld een volledig nieuw stationsgebouw te bouwen. Wij hebben hen op de mogelijkheden
gewezen; gemeente Helmond schakelde vervolgens heel
snel. Hun ambitie en durf is enorm’. Movares heeft de
procesbegeleiding gedaan en projectarchitect Paul van der
Ree heeft vanuit één totaalvisie alle gebouwen ontworpen
en in samenhang daarmee de spoorpassage en de langzaamverkeersbrug. Ook heeft Movares voor het totaal de
(spoortechnische) installaties verzorgd. De gemeente heeft
de openbare ruimte ontworpen. Baalman: ‘In totaal hebben
we deelopdrachten gegund aan maar liefst 130 partijen.
Zelf de regie houden is cruciaal: strak sturen op planning en
kosten en op het juiste tijdstip schakelen. Het is een intensief
project, maar ik ben meer dan trots op het resultaat.’
Informatie: helmond.nl/Spoorzone.html
Mooi stationspaviljoen in ruime groene stadstuin
Spring maar achterop...
Fietsgebouw voor 2000 fietsen, deels ondergronds
Binnenkort een van de duurzaamste stations van ons land, met
onder andere zonnecellen op het sedum dak en een grijswatercircuit
Groningen Europapark
Opdrachtgever: Gemeente Groningen
Architect: Nienke van de Lune
18
winter 2013
Karakteristiek voor het gebouw is de grote titanium stationskap met een overspanning van 36 meter
WINTER 2013
19
Groningen Europapark
Dagelijks maken zo’n zesduizend reizigers gebruik van
station Groningen Europapark. Een van hen is Ineke van
Gent, NS directeur Regio Noordoost. ‘Dit is mijn station’,
zegt ze trots. ‘De combinatie van maatschappelijke functies
is heel sterk voor een relatief klein station en alles is zeer
doordacht ontworpen: het station oogt ruim en licht, het is
sociaal veilig - ook in de nacht - en het is duurzaam door de
groene buffer en doordat het toekomstvast ontworpen is.
Als een station niet in één keer goed wordt neergezet,
komt al snel de roep tot verandering. Duurzaamheid heeft
voor mij te maken met materiaalkeuze, maar zeker ook
met de houdbaarheidsdatum. Bovendien is dit gewoon een
heel mooi station. Er zouden wat mij betreft in de toekomst
commerciële functies toegevoegd mogen worden en, mijn
groene hart mist de zonnepanelen nog op het dak.’
Stoer en elegant
Als enige treinstation in Nederland heeft Groningen
Europapark een titanium kap. Dit duurzame materiaal
geeft het station een stoer en elegant uiterlijk. Architect
Nienke van de Lune van Movares heeft tien jaar samen met
de gemeente Groningen aan het project gewerkt, vanaf de
eerste verkenning van de sporen lay-out en ligging van het
station tot aan de bouw. Van de Lune: ‘In het hele proces
fungeerde de gemeente als aanjager, heeft veel aandacht
besteed aan de openbare ruimte en de bebouwing
20
winter 2013
Ineke van Gent
aansluitend op het station. Movares had de rol van projectmanager: we hebben de gemeente door het proces heen
geloodst, op mogelijkheden gewezen hoe zij het beste
kon omgaan met de vele stakeholders, hoe zij de projectonderdelen kon aanbesteden en hebben de raakvlakken
gemanaged. Zeker op het gebied van architectuur helpt
dit: als je de raakvlakken goed in beeld hebt en managet,
komt je ontwerp beter uit de verf.’ Gemeente Groningen
verwacht dat het station door de uitstraling en verblijfskwaliteit als aanjager voor verdere gebiedsontwikkeling
gaat functioneren.
Plank in het weiland
Van Gent: ‘Ik vind het prettig dat de samenwerking tussen de
gemeente, ProRail en NS zo goed is verlopen. Ook bijzonder
is het dat de diverse regionale vervoerders gebroederlijk
naast elkaar gebruik maken van het station. Een station
wordt mooi door een goed ontwerp en door een goede
stedebouwkundige inpassing. Movares en de gemeente
mogen met recht trots zijn! Dankzij een gezamenlijke
ambitie is de zogenoemde ‘plank in het weiland’ waar alles
mee begon uitgegroeid tot het mooiste station van 2013.’
Informatie:
- gemeente.groningen.nl/europapark/station-europapark
- movares.nl/station-europapark-is-het-mooistegebouw-van-2013
Poort naar de Achterhoek
Tot voor kort miste station Doetinchem de uitstraling en
de functionaliteit van een regionaal sterk en comfortabel
vervoersknooppunt. Samen met de gemeente heeft
Movares een complete gebiedsvisie ontwikkeld.
De transformatie naar een goed functionerend,
veilig en prettig gebied is in volle gang.
De lijn Doetinchem – Arnhem is in de spits de drukst
bereden regionale spoorlijn van Nederland. ‘Nadat een
aantal fabrieken rond het spoor was gesloopt, bestond de
spoorzone uit niet veel meer dan een zandvlakte met daarin
een ‘verweesd station’,’ aldus Peter Drenth, wethouder
ruimtelijke ordening, verkeer, sport en beheer openbare
ruimte. ‘Reizigers stapten gedesoriënteerd uit de trein.
Voor ons aanleiding om de spoorzone een kwaliteitsimpuls
te geven. In 2006 zijn we begonnen met de eerste plannen
voor gebiedsontwikkeling: de bouw van kantoren aan de
zuidkant, een nieuwe ontsluitingsweg met een bomenrij,
gratis parkeerplaatsen op de oude fabrieksterreinen en
in januari start de bouw van een woongebied.’
Al in de vroege planfase heeft Movares zowel
gemeente Doetinchem als NS geadviseerd en beider
belangen behartigd. In een aantal werkateliers met
gemeente en Provincie is het raamwerk opgesteld
voor de complete spoorzone met daarin alle routes
en hoofdstructuren vanuit voetgangers, fietsers,
bus en auto. Stedebouwkundige Marloes Huijsmans:
‘Door zo goed mogelijk mee te denken met de
gemeente en NS, kunnen we adviseren vanuit de
inhoud. Met de reiziger als ijkpunt voor kwaliteit.’
Gebiedsvisie
Met het oog op alle ontwikkelingen bleek de spoorzone
zelf te krap. In slechts vijf maanden tijd is het ProRail, NS
Stations, de Provincie en de regionale vervoerders Syntus
en Arriva gelukt samen met de gemeente en met advies en
begeleiding van Movares tot een complete gebiedsvisie te
komen. Een extra opstelspoor moet de eerste piek van de
ochtendspits richting Arnhem opvangen, het perron wordt
verbreed, de looproutes verkort en veraangenaamd en de
Doetinchem
WINTER 2013
21
Breed inventarisatieonderzoek waterkeringen
Rijkswaterstaat en de Waterschappen werken
hard om Nederland nu, en in de toekomst,
te beschermen tegen hoog water. Waterkeringen
spelen hierin een cruciale rol. Tauw en Movares
hebben in opdracht van STOWA/Rijkswaterstaat
een inventarisatie uitgevoerd naar de stand van
zaken van de professionalisering van inspecties
van waterkeringen. Er blijkt nog een flinke
slag te slaan.
Opdrachtgever: Gemeente Doetinchem
Stedebouwkundige: Marloes Huijsmans
‘Alle partijen waren gedreven om aan de slag te gaan’
overgangen verbeterd. Er komen een fietsenstalling,
busstation, kiss&ride en een horecavoorziening c.q.
wachtruimte. Er komt een nieuw voorplein, waar de
voetganger de ruimte krijgt en waar aandacht is voor
een landschappelijke inrichting met veel groen.
Ook de beplanting op het dak van het stationsgebouw
wordt weer in ere hersteld.
gekeken naar het gezamenlijk belang. Ook financieel
is alles afgedekt: de Provincie heeft behoorlijke
financiering vrijgemaakt, net als ProRail en de
vervoerders. De intrinsieke drive is groot. Alle partijen
zagen in dat het hoog tijd was om ook stations van
regionale lijnen goed op orde te brengen in het kader
van bereikbaarheid, robuustheid van het spoor en
veiligheid. Dan ontstaat dynamiek.’
Plezierig samenwerken
Drenth: ‘Onze succesfactor? Alle partijen waren gedreven
om aan de slag te gaan en, heel belangrijk, iedereen was
bereid te schuiven in de eigen uitgangspunten. Er is steeds
Movares Nederland B.V.
Daalseplein 100
Postbus 2855
3500 GW Utrecht
T: 030 265 5555
movares.nl
Informatie:
doetinchem.nl/inwoner/herinrichting-station-enomgeving_42863
De resultaten van deze inventarisatie vormen belangrijke
input voor het in 2012 gestarte programma Professionalisering Inspecties Waterkeringen PIW2.0 (het derde
programma sinds 2004; zie kader). Naast de focus op het
inspectieproces richt PIW2.0 zich nu ook op de relatie met
de aangrenzende beheercycli en verdere implementatie
van inspectieproducten bij waterkeringbeheerders.
Tauw, in combinatie met Movares, is gevraagd deze
inventarisatie uit te voeren. Roel Valkman, projectmanager
bij Tauw: ‘Tauw is goed bekend met de praktijk bij
waterschapsorganisaties. Movares heeft kennis van
assetmanagement en heeft veel ervaring met inspecties
De kadebreuk in Wilnis (2003) leidde tot grote aandacht
voor de kwaliteit van dijkinspecties. In reactie hierop
startten Rijkswaterstaat en STOWA in 2004 het
programma Verbeteren Inspecties Waterkeringen
(VIW, 2004-2008), gericht op inspectieproces en
hulpmiddelen. Aansluitend richtte het programma
Professionalisering Inspecties Waterkeringen
(PIW, 2009-2012) zich op verder ontwikkelen en vooral
toepassen van deze kennis. Tastbare resultaten
zijn onder andere de Handreiking Inspecties van
Waterkeringen, hulpmiddelen Digispectie en Digigids,
de jaarlijkse drukbezochte Kennisdagen Inspecties
Waterkeringen. PIW2.0 is de derde fase van het
gezamenlijke STOWA/RWS programma. Meer informatie
is te vinden op www.inspectiewaterkeringen.nl.
en veiligheidsdenken vanuit de spoorse wereld.
We hebben daarom Movares gevraagd gezamenlijk
dit onderzoek te doen. 22 van de 24 waterschappen en
Rijkswaterstaat zijn waterkeringbeheerder. We hebben
hen in slechts anderhalve maand kunnen interviewen.
De bevindingen hebben we gebundeld in een rapport
en per waterschap hebben we een factsheet gemaakt.
Hiermee kunnen binnen de waterkeringbeheerders de
gesprekken met het management gevoerd worden om zo
gezamenlijk de professionaliseringsslag te vervolgen.’
Harmonisatie
‘Inspecties worden niet overal op dezelfde wijze
uitgevoerd,’ zegt Ludolph Wentholt van STOWA.
Het is ook logisch dat dat zo wordt ingevuld, want de
lokale omstandigheden verschillen van waterschap tot
waterschap. Wel streven we naar eenzelfde aantoonbare
kwaliteit van inspecties. De inventarisatie toont dat er
winst te behalen is uit harmonisatie. Daarnaast is ons
streven dat goede en aantoonbare inspecties leiden tot
een eenvoudiger wijze van toetsen. We kijken daarom
breder, ook naar de raakvlakken met onderhoud en beheer,
en met toetsing en verbetering. En verder dan alleen de
‘werkvloer’. We zijn blij verrast dat deze inventarisatie
van Tauw/Movares in zo’n korte tijd zoveel goede inzichten
heeft opgeleverd. Daarmee kunnen we de invulling
van PIW2.0 verder invullen.’
Contactpersonen:
Bart Slavenburg (architectuur)
E: [email protected]
T: 06 22 78 47 32
Gertjan van Manen (stedebouw, planologie)
E: gertjan.van.manen
T: 06 51 62 44 59
WINTER 2013
23
KLANTPODIUM
Snelle verbinding Groningen-Bremen
katalysator voor regio
Binnen anderhalf uur met de trein van Groningen naar het Noordduitse Bremen.
Tijdwinst: ruim een uur ten opzichte van nu. Maar het gaat niet alleen om tijd,
zegt VVD-gedeputeerde Mark Boumans van de provincie Groningen.
‘De lijn wordt de katalysator voor de verdere ontwikkeling van de economie
en het onderwijs en toerisme in de regio.’
‘Stel je voor dat je straks in één uur en 23 minuten van
Groningen naar Bremen kunt reizen’, zegt Boumans. ‘Een
stad met een half miljoen inwoners en een geweldige
dynamiek. Andersom is Groningen met tweehonderdduizend inwoners de metropool van Noord-Nederland. Met de
lijn Groningen-Bremen verbind je deze twee steden en
maak je ze onderdeel van de lijn Amsterdam-Hamburg,
twee metropolen op wereldniveau. Dan heb je het wel
ergens over.’
Echte tijdwinst
De wens voor een snellere spoorverbinding bestaat
volgens Boumans al langer, ‘maar is in deze bestuursperiode weer nadrukkelijk naar voren gebracht’. ‘Hierdoor
stellen we sinds 2011 jaarlijks een half miljoen euro
beschikbaar voor verbetering van de huidige exploitatie
met extra treinen tussen Groningen en Leer in Duitsland,
de Wiederline. Bovendien is sinds december de reistijd
verkort, omdat Duitsland de dienstregeling beter heeft
aangesloten op die van Nederland. Het zijn twee belangrijke stappen, maar de echte tijdswinst zit in investeren in
de infrastructuur.’
Hefboom
Op dit moment gaat de provincie Groningen er vanuit zo’n
vierhonderd miljoen euro nodig te hebben voor de snellere
spoorverbinding. Om de ambitie kracht bij te zetten, heeft
de provincie hier afgelopen voorjaar 85 miljoen euro voor
gereserveerd. Boumans: ‘Daardoor kunnen we de
infrastructuur al substantieel verbeteren. Maar het gaat
om meer dan dat. Het bedrag is tevens een ‘hefboom’.
We staan hierdoor niet met lege handen om geld te vragen,
maar kunnen onze regionale partners in Duitsland,
de Duitse en Nederlandse Rijksoverheid, ‘Brussel’
en mogelijke private financiers ook iets bieden.
We kunnen nu écht aan de slag.’
24
winter 2013
van de dienstregeling en de aansluiting met Duitsland.
Het derde resultaat is de quick scan die Movares uitvoert.
Daarin wordt in grote lijnen onderzocht wat een goede
uitwerking is van de beschikbare financiële middelen.
Boumans: ‘Hoe kunnen we die 85 miljoen het beste laten
renderen? Daar willen we rond de kerst een helder advies
over krijgen, zodat we volgend jaar het besluit kunnen
nemen over de uitvoering van de spoorverbetering.’
Een vierde resultaat is het organiseren van een netwerk,
de Wunderline. ‘Dit is een groeiende club enthousiaste
mensen uit het bedrijfsleven, van kennisinstellingen,
maatschappelijke organisaties, de politiek en besturen aan
Nederlandse en Duitse kant. Wij hopen dat deze koploperploeg in de lobby naar Berlijn, Brussel en Den Haag een rol
wil spelen. Ook zien we bij de Industrie und Handelkammers,
Kamer van Koophandel, VNO-NCW en de universiteiten van
Oldenburg, Groningen en Bremen een enorme support
ontstaat om dit project verder te brengen. Zij zien echt de
toegevoegde waarde van een hoogwaardige OV-verbinding
tussen Groningen en Bremen.’
Quick scan
In opdracht van de provincie Groningen houdt
Movares samen met IVV Aachen en DB International
een quick scan naar de mogelijkheden om de
spoorverbinding tussen Groningen en Bremen te
verbeteren. ‘De resultaten van dit onderzoek moeten
besturen in Nederland en Duitsland overtuigen om
hierin te investeren’, zegt Ina de Lange, projectleider
Kwaliteitsverbetering Groningen-Bremen van de
provincie Groningen. ‘We hebben daar onder andere
draagvlak voor nodig vanuit de Duitse en Nederlandse spoorbeheerders. Vandaar ook de samenwerking
met DB International. Daarbij heeft Movares IVV
Aachen als sparringpartner gevraagd. Dit zorgt voor
een extra borging van de Duitse betrokkenheid,
waardoor wij hier geen zorgen over hoeven te
hebben.’
Informatie: Gijs Kreike: [email protected], 06 53 10 62 61
Mark Boumans
Europese agenda
De uitdaging waar de Provincie voor staat is het op de
Duitse agenda krijgen van de snellere spoorverbinding.
‘Door het in een bredere context te plaatsen en te laten
zien dat wij al in die lijn investeren, wordt het ook voor hen
aantrekkelijker. De Duitsers uit de regio zijn al enthousiast
over wat wij willen; het helpt hen om hun investeringsagenda een ‘boost’ te geven.’
Een andere uitdaging is om de snellere spoorverbinding
hoger op de Europese agenda krijgen, zodat er ook daar
gelden loskomen. Boumans: ‘De verbinding GroningenBremen is een schakel binnen het trans-Europese
netwerk, maar heeft nog geen hoge prioriteit. Daarom
plaatsen we de verbinding zowel in de geografische
context, als in de context van samenwerking binnen
Europa. Heel concreet: je verbindt grote steden met elkaar,
je verbindt kennisinstellingen en je verbindt bedrijven.’
Resultaten
Boumans’ persoonlijke ambitie is om tot een tastbaar
resultaat te komen van de spoorverbinding tijdens zijn
collegeperiode. Zijn inspanningen hebben inmiddels al
voor een aantal resultaten gezorgd zoals de verbetering
WINTER 2013
25
VISITEKAARTJE VAN...
S ande
Dir e c
r Eijge
teur d
iv isie
Ruimte
T 0 3 0
26 5 3 6
55
M 0 6
51 0 9
31 13
E s an
der.eij
genr a
am @
ou r pr ob lem s
We ca nn ot so lve
nk ing we us ed
wi th the sa me thi
the m.
d
ate
cre
we
en
wh
P+R De Uithof
nr aam
, Mobil
mov a
iteit e
r e s .nl
n Infr
a
Mov ar
e s Ne
der lan
D aals
d B.V.
eplein
10
Pos tb
us 2 8 5 0
5
3500 G
W U tr
e cht
mov a
r e s .nl
Sander
Eijgenraam
Op 1 oktober is P+R De Uithof aan de A28 in gebruik
genomen. Met een capaciteit van tweeduizend parkeer
plaatsen verspreid over negen lagen is het de grootste
parkeergarage van de provincie Utrecht. Het ontwerp
is van KCAP en StudioSK van Movares. Op de begane
grond zijn haltes voor bus en tram, een fietsenstalling
en winkels. In de P+R zijn oplaadpunten voor zowel
elektrische auto’s als fietsen. Uniek zijn twee klimwanden van 14,2 en 30,8 meter hoog tegen de zuidgevel. De
combinatie van al deze functies in één gebouw draagt
bij aan een levendig en sociaal veilig transferium dat
dag en nacht geopend zal zijn. In 2018 wordt de P+R de
eindhalte van de nieuwe Uithoflijn.
Informatie: Paul van der Ree, [email protected],
06 51 41 64 31
‘Ik hou ervan om op een onconventionele manier naar
vraagstukken te kijken. Door je samen met je klant af
te vragen: waarom is het nodig dat dit zo gaat, kom je
op het spoor van interessante alternatieven. Het project
IJsei*) waarbij een mooi ontworpen kap op een alternatieve manier geconstrueerd werd en de ontwikkeling
van koudgebogen glas zijn hier mooie voorbeelden van.’
‘Breed blijven denken, samen op zoek gaan naar welk
probleem er nu feitelijk opgelost moet worden zou
zowel voor de klant als voor de samenleving wel ’s
meer kunnen opleveren dan nu het geval is.
Voorwaarde is dat er wederzijds vertrouwen is.’
‘Over dingen nadenken zodat het weer spannend
wordt is belangrijk voor mij.
Is er meer mogelijk?
Hoe meer mogelijkheden,
hoe beter. Dat is de basis
van het D&C-contract,
daar zit de ruimte voor
meerdere oplossingen
al ingebakken.’
*) De buskap IJsei achter het
Centraal Station Amsterdam
is een ontwerp van Benthem
Crouwel (architectuur) en
Movares (constructie).
KORT
Wiljan de Moor docent
van het jaar 2013
Betonspecialist in hart en nieren,
dat is Wiljan de Moor, betontechnoloog / betononderhoudskundige bij Movares. Vanuit zijn
specialisme verzorgt hij onder
meer cursussen voor de
Betonvereniging. Voor het eerst
dit jaar heeft de Betonvereniging
de titel ‘docent van het jaar’ in
het leven geroepen. Uit de circa
160 docenten is De Moor op
de jaarlijkse Betondag op
21 november verkozen tot
‘Betondocent van het jaar 2013’.
Movares’ visie op de
invoering van ERTMS
VISIE
Op 2 september 2013 werd Nederland opgeschrikt
door een bijna-ongeluk met een trein bij Zwolle.
Daardoor laaide de discussie over versnelde
invoering van het Europese beveiligingssysteem
ERTMS weer op. ERTMS is veiliger dan het huidige
ATBvv. Movares heeft een eigen visie ontwikkeld
over hoe de extra veiligheid die ERTMS biedt snel
en kosteneffectief kan worden benut. Jan Koning,
beveiligingsspecialist bij Movares, lichtte dit toe
in EenVandaag op 19 september.
Het Ministerie, ProRail, NS en andere partijen beraden
zich op hoe het beveiligingssysteem ERTMS in Nederland
zal worden ingevoerd. Op dit moment is ERTMS aanwezig
op het hsl-traject, de Hanzelijn, de Betuweroute en
Amsterdam-Utrecht. Aanleiding voor een bredere
invoering was een dodelijk ongeval in 2012. Maar ERTMS
draagt niet alleen bij aan een hogere veiligheid. Andere
voordelen zijn het verhogen van de maximumsnelheid,
het verbeteren van de betrouwbaarheid van het spoor, het
vergroten van de interoperabiliteit en het verhogen van de
capaciteit van het net.
‘Start nú met ERTMS level 1
op de grote stations’
interlockings kan hiermee worden voorkomen. Voor
baanvakken en kleinere stations en emplacementen
is level 2 van ERTMS wél de beste keuze. Daar gelden
namelijk niet de beperkingen die op grote stations wel
gelden. Level 2 is functioneel aantrekkelijker, goedkoper
in aanleg en onderhoud en levert meer capaciteit op.
Materieel
Level 1
Hoewel het spoor in Nederland tot de veiligste ter wereld
behoort, kan het nog veiliger. Op de grote stations en
emplacementen, waar veel treinen tegelijk rijden en waar
geen ATB ligt, zijn de risico’s het grootst. Daarom adviseert
Movares ook om dáár te beginnen met de aanleg van
ERTMS. Omdat level 2 zich op grote stations en emplacementen nog niet bewezen heeft, stelt Movares voor om
hier met level 1 te beginnen. Daarmee zijn er geen
aanpassingen aan de interlockings (systemen die ervoor
zorgen dat er geen conflicterende rijwegen worden
ingesteld waardoor treinen met elkaar in botsing zouden
kunnen komen) nodig, omdat level 1 aan de seinen wordt
gekoppeld. Het vervangen van nog niet afgeschreven
Tegelijk met de installatie van ERTMS level 1 op de grote
stations zou de inbouw van ERTMS in de treinen moeten
beginnen. Het heeft immers geen zin om de infrastructuur
aan te passen terwijl de vervoerder nog jaren moet
wachten tot de treinen ERTMS kunnen gebruiken.
Samenvattend
Start nú met ERTMS level 1 op de grote stations en begin
tegelijk met het ombouwen van materieel. Zo profiteert
de reiziger op korte termijn van een verhoogde veiligheid
en ProRail hoeft zijn interlockings niet vervroegd af
te schrijven.
Informatie: Jan Koning, [email protected],
06 53 50 26 76
Informatie: Wiljan de Moor, [email protected],
06 53 95 19 48
Level 1
26
winter 2013
Level 2
WINTER 2013
27
ONTMOET MOVARES
Nationale OV-prijs ‘De Blije
Reizigers Prijs 2013’
Nationaal
Wegencongres
Tunnelnetwerk
meeting Amsterdam
26 september 2013 Met ruim 230 bezoekers
3 oktober 2013 Een primeur voor Movares en de
van wie veertig opdrachtgevers van onder meer
gemeenten en Provincies, het Kadaster en
Rijkswaterstaat kijkt de organisatie terug op een
zeer geslaagd congres. De sessie ‘De winnende
tender’ van Movares en Aannemingsbedrijf
K. Dekker B.V. kreeg veel belangstelling. bijna veertig aanwezigen: het was voor het eerst dat
Movares een tunnelnetwerkontmoeting organiseerde.
Ron Beij, hoofdofficier brandweer Amsterdam:
‘Leuk initiatief, deze bijeenkomst. Sommige mensen
hier hebben elkaar nog nooit in een informele setting
ontmoet. Overheid en markt samenbrengen, zoals
hier, zou vaker moeten gebeuren. Voor herhaling
vatbaar!’ Om niet alleen ‘theoretisch’ bezig te zijn
kregen de deelnemers een interessante rondleiding
in de Michiel de Ruijtertunnel.
movares.nl/agenda/wegencongres-sessie-dewinnende-tender
5 november 2013 Stefan de Konink van OpenGeo
heeft de Blije Reizigersprijs 2013 gewonnen voor zijn
vasthoudendheid actuele data van OV-bedrijven open
te stellen. Op basis van deze gegevens worden apps
gemaakt die het reizen makkelijker en plezieriger
maken. De Blije Reizigers-prijs is een initiatief van
Railforum en Movares.
movares.nl/stefan-konink-wint-blije-reizigersprijs-2013
Themamiddag Smart Grids
Nederland
Informatie: movares.nl/dienst/tunnelnetwerk
19 november 2013 De initiatieven en ideeën buitelden over elkaar
heen tijdens de vijfde themamiddag Smart Grids Nederland. Rik Luiten
van Movares is initiatiefnemer van deze community. Luiten: ‘We zoeken
naar de juiste én gewenste toepassingen van smart grids. De meningen
over nut en noodzaak van de impact van decentrale opwekking, het
stimuleren van smart charging en de toepassing van big data liepen sterk
uiteen. Dat is de waarde van zo’n discussiemiddag.’ De belangrijkste
conclusie is volgens Luiten dat er meer samengewerkt moet worden.
‘Smart grids zijn cruciaal in de energietransitie. Overal vinden nu
interessante pilots en proefprojecten plaats. Niet alleen de energiesector maar ook woningbouwverenigingen en gemeentes zijn druk bezig.
Als we deze krachten kunnen bundelen, komt de verduurzaming van de
energievoorziening een belangrijke stap dichterbij.’
De volgende themamiddag vindt plaats in april 2014.
Zie: www.smartgridsnederland.nl
Symposium Meerlaagse
Veiligheid en Vitale
Infrastructuur
28
Betondag
4 november 2013 Wat is de rol van Vitale Infra-
21 november 2013 Tijdens de jaarlijkse
structuur bij Meerlaagse Veiligheid? Vanuit verschillende invalshoeken belichtten diverse deskundigen
de Vitale Infrastructuur in relatie tot overstromingen
en rampenbestrijding. Bezoekers kregen antwoord
op vragen als: hoe speelt beleid hierop in? Hoe zijn
diverse organisaties hierop ingericht? Hoe brengen
we mogelijke effecten in kaart? En welke preventieve
maatregelen moeten we treffen?
Betondag laat de gehele branche zien tot welke
creaties zij in staat is. Zo ook Movares. De stand van
Movares kreeg veel belangstelling, net als de lezing
van Bert Hesselink over het project Sporen in
Den Bosch. De Ramspolbrug – naar een ontwerp
van Edwin Megens van StudioSK/Movares – kreeg
de avond voorafgaand aan de Betondag de Betonprijs
2013 in de categorie Bruggen en Viaducten.
Lees meer op: movares.nl/agenda/symposium-meerlaagsveiligheid-en-vitale-infrastructuur
Informatie: Bert Hesselink,
[email protected], 06 51 09 39 72
winter 2013
Tunnelnetwerk meeting Amsterdam
WINTER 2013
29
DE DAG VAN...
Luc van Gerrevink
Consultant bij Movares
Tijd om wat telefoontjes te doen
en e-mails af te handelen. De eerste actiepunten uit het
overleg kan ik al oppakken, zoals het railverkeerstechnisch ontwerp (RVTO) van stap 6. De alliantie Amstelspoor heeft Movares gevraagd dit RVTO te maken.
Het aantal reizigers tussen Schiphol en Lelystad groeit sterk door de komst van de Hanzelijn en de uitbreiding
van Almere. Diverse partijen werken aan capaciteitsuitbreiding op deze corridor, onder de naam OV SAAL
(Openbaar Vervoer Schiphol-Amsterdam-Almere-Lelystad). Luc van Gerrevink is voorzitter van het Coördinatieplatform OV SAAL waarin ProRail, alliantie Amstelspoor en alliantie Amsterdamse Waltz samenwerken.
ProRail is twee allianties aangegaan om de diverse werkzaamheden
uit te voeren. Luc: ‘Wie knipt moet ook plakken. Mijn taak is ervoor te zorgen dat alles
wat ontworpen wordt qua beveiliging, 3kV, bovenleiding en kabels en leidingen, straks
naadloos op elkaar aansluit. Namens ProRail zorg ik voor de afstemming van de twee
ontwerpen van OV SAAL Cluster C, waarbij de beveiligingsontwerpen momenteel de
hoofdmoot vormen. Ik bewaak dat de verschillende ProRail-partijen tijdig hun benodigde
ontwerpinformatie ontvangen van de allianties en ik zorg ervoor dat de allianties adequaat
geïnformeerd worden. Interfacemanagement in twee richtingen. Belangrijk is dat je over
de techniek heen kunt kijken, maar ook de diepte in. In een later stadium tijdens de
realisatie zal ik ook de afstemming tussen de bouwende partijen verzorgen.’
‘Het Coördinatieplatformoverleg met daarin ProRail, Amsterdamse Waltz en
Amstelspoor en de adviserende ingenieursbureaus
Movares, Verebus en Grontmij vindt tweewekelijks
plaats. We rouleren qua vergaderlocatie. Deze keer
zijn we te gast bij de alliantie Amsterdamse Waltz
in Amsterdam-Riekerpolder.’
Martjan Bodegom, Ontwerpleider Rail, Alliantie
Amstelspoor: ‘OV SAAL is een project waar we in
een bestaande omgeving met de winkel open een
zeer complexe wijziging moeten doorvoeren samen
met andere contractanten. Tegelijkertijd lopen er in
hetzelfde gebied allerlei andere projecten en er zijn
vele stakeholders die belangen inbrengen. Om dan
onder hoge tijdsdruk een foutloos ontwerp af te
leveren is zeker niet makkelijk. Luc weet snel alle
stakeholders te benaderen en op één lijn te krijgen.’
30
winter 2013
Overleg met Jos Deen,
de coördinerend bouwmanager van OV SAAL,
over de faseringen van OV SAAL Cluster C. Deen:
‘Mijn uitdaging voor dit project is de veilige en
beheerste realisatie binnen de ttijd-, geld- en
kwaliteitscope. Voor mij is dit specifiek gericht
op de uitvoering, waarvan de indienststellingen
als sluitstuk van de grote buitendienststellingen de
hoogtepunten vormen. Luc verzorgt de broodnodige
kijk van buitenaf op het item treinbeveiliging.
De coördinatie van treinbeveiliging is het cement
om de afstemming van de werkzaamheden van
beide contracten te regelen.’
OV SAAL
De zuidtak van OV SAAL (OV SAAL Cluster C)
is onderverdeeld in twee contracten:
- het westelijk contract: de spooruitbreiding vanaf
Riekerpolder tot aan station Amsterdam-Zuid WTC.
Hiervoor hebben ProRail en de Combinatie Nieuwe
Meer Sporen de alliantie Amsterdamse Waltz
(Westelijk Alliantie Team Zuidtak) gevormd.
- het oostelijk contract: de spooruitbreiding tussen
Amsterdam-Zuid WTC en Duivendrecht die uitgevoerd wordt door de alliantie Amstelspoor, bestaande
uit ProRail en BAM Combinatie Amstelspoor.
De beide contracten omvatten: het ontwerp,
de voorbereiding/conditionering, de realisatie van
de bovenbouw (o.a. geleidingssysteem spoor,
energievoorziening, treinbeveiligingssystemen) en
de onderbouw (draagsysteem (de baan) en viaducten).
Vanaf de bouwlocatie
is het een klein stukje
lopen naar station
Duivendrecht. Vandaar
ga ik verder met de
trein naar huis.
En ja, ik zal toch eens
navragen aan wie en
hoeveel ‘geld’ ik voor
de entree van de
bouwplaats moet
betalen…
Binnen de samenwerkingsvormen worden de krachten van opdrachtgever en opdrachtnemer gebundeld.
Dit biedt kansen. Door kennis te delen is het mogelijk
te optimaliseren in het ontwerp en faalkosten te
beperken. Daarnaast worden de organisaties eenvoudiger ingericht wat de efficiëntie verhoogt. Doel van
alle partijen is om het project zodanig te realiseren en
waar mogelijk te optimaliseren dat het project binnen
budget, op tijd, in overeenstemming met kwaliteits- en
veiligheidseisen, geschillenvrij en met zo min mogelijk
hinder voor de omgeving wordt gerealiseerd. Daartoe
zullen de partijen gezamenlijk bijdragen aan de
beheersing van de risico’s die tot het werkgebied van
de allianties behoren.
Luc: ‘OV SAAL is bouwen op
de vierkante centimeter. In de loop der tijd ontstaan
wijzigingen in de fasering. En elke wijziging heeft
consequenties: een groot radarwerk waarbinnen
alle tandwielen op de juiste plek in elkaar moeten
vallen. Het is een complex project: Tot 2016 worden
de bestaande systemen aangepast of worden deels
vernieuwd. Voor Amsterdam-Zuid wordt er zelfs
nog een compleet nieuwe relais-beveiliging gebouwd.
Wat het extra uitdagend maakt, is dat alles zo dicht
op elkaar zit: druk bereden baanvakken, rijbanen
dicht langs de spoorbaan op Amsterdam Zuidas,
metrolijnen en heel veel kunstwerken. Daardoor is
voortdurend afstemming nodig en dat is mijn drive:
samen de schouders eronder zetten!’
WINTER 2013
31
COLUMN
Samenwerken,
innoveren en de
‘Stelling van Zonneveld’
Ooit nam ik deel aan een excursie met prof. Jan Zonneveld,
de bekende fysisch geograaf en schrijver van het prachtige
boek ‘Tussen de bergen en de zee’. De wordingsgeschiedenis der lage landen (1971). Prof. Zonneveld nam mij en een
aantal andere studenten mee naar het gebied tussen Wijk
bij Duurstede en Arnhem, waar de Utrechtse Heuvelrug
en de Betuwe elkaar raken. Een prachtig landschap dat
tot de verbeelding spreekt door afwisseling, rijkdom en
veerkracht. Hij liet die dag talloze voorbeelden zien van
de natuurlijke rijkdom op de overgang van heuvelrug naar
rivierengebied, van zandgrond naar rivierklei, van hoog
gelegen velden naar laag gelegen rivierengebied. Zijn
boodschap was dat de grootste variëteit, diversiteit en
rijkdom wordt gevonden daar waar verschillende ecotopen
elkaar raken en beïnvloeden. De boodschap van prof.
Zonneveld is bij mij blijven hangen. Bijna dertig jaar
later en een paar studies verder bemoei ik me vooral
met organisaties en hun onderlinge samenwerking.
Maar ik denk met grote regelmaat terug aan die excursie
en vooral aan die boodschap. In mijn dagelijkse
werk geeft de ‘Stelling van Zonneveld’ mij
veel houvast. Samenwerking tussen
organisaties is een groot thema
geworden en van strategische waarde voor bijna alle
organisaties. In de confrontatie van verschillende ideeën,
opvattingen, culturen en werkwijzen schuilt de kracht
samenwerking. Voorwaarde is dat we met elkaar in staat
zijn om van diversiteit kracht te maken. Innoveren is
ondenkaar in je eentje, en het zoeken naar diversiteit voelt
soms risicovol en oncomfortabel, maar per saldo is het de
enige weg naar succes. Samenwerken is niet gemakkelijk
en zeker niet vanzelfsprekend. Het is een spannend proces
en het stelt hoge eisen aan de stijl, flexibiliteit en vooral het
verbindend vermogen van mensen. Tegelijkertijd is de
samenwerking tussen organisaties de basis voor ons
economisch en maatschappelijk functioneren en de
vernieuwing daarvan. Het is onze gezamenlijke opgave
om het fenomeen ‘samenwerken’ beter te begrijpen, om
het vervolgens beter te kunnen doen. Op 31 maart 2014 zie
ik u graag op het relatiesymposium van Movares. Ik stel
voor dat we het ook gaan hebben over samenwerking tussen
organisaties en de condities die wij kunnen creeren om
samenwerking succesvol te maken, met als
beoogd resultaat verneuwing en innovatie.
Kracht putten uit diversiteit, met
dank aan prof. Zonneveld…
Ontwerpcertificaat BREEAM Very Good
voor nieuwe huisvesting Movares
Per 1 januari zijn alle afdelingen van Movares in Utrecht
gehuisvest in een duurzaam, licht en energiezuinig
kantoor aan het Daalse Plein. Het verouderde kantoor de
Daalse Kwint is grondig gerenoveerd en Movares is trots
op het eindresultaat: het nieuwe kantoor verbruikt
aanzienlijk minder energie en heeft nu energielabel A in
plaats van F. De uiteenlopende ‘duurzaamheidsmaatregelen’ zijn beloond met het BREEAM ontwerpcertificaat
Very Good.
Conform de BREEAM-eisen heeft het pand nieuwe
kozijnen, HR++-glas, nieuwe efficiëntere installaties
voor koelen en verwarmen, dakisolatie en een deels
groen dak. De verlichting is vervangen door een systeem
dat reageert op aanwezigheid van mensen en de
hoeveelheid daglicht. Ook voor de specifieke wens om flexibel
te gaan werken zijn maatregelen genomen. Zo is het mogelijk
plaatselijk de temperatuur te bepalen en zorgen geluiddempende materialen voor een rustige werksfeer.
Het nieuwe bezoekadres is:
Daalseplein 100
3511 SX Utrecht
Postadres:
Postbus 2855
3500 GW Utrecht
Telefoon +31 30 265 55 55
E-mail: [email protected]
Movares Foundation
verzorgt gastlessen
op IMC Weekendschool
Op IMC Weekendscholen krijgen kinderen aanvullend
onderwijs op zondag. Zeven medewerkers van
Movares hebben als gastdocenten de kinderen van
IMC Weekendschool Utrecht laten ervaren wat hun
werk inhoudt.
Entree
Centrale hal
De kinderen mochten aan de slag met een case: stel
dat de Olympische Spelen in Utrecht-Overvecht
gehouden worden. Kunnen bezoekers en spelers dan
het beste via een busverbinding of een tramlijn naar
de sportterreinen van de Vechtsebanen? Na deze
variantenstudie – de kinderen kozen voor de bus –
hebben zij ontwerpen gemaakt voor het busstation
Vechtsebanen die ze presenteerden aan een jury van
twee Movares-medewerkers. Marieke Bouman,
locatiemanager IMC Weekendschool Utrecht, is
enthousiast over de gastlessen, net als de kinderen
zelf. Voor de zeven gastdocenten was het leuk een
kijkje te nemen in het aanvullend onderwijs.
Kijk op: movares.nl/foundation
Informatie: Marian de Jong,
[email protected], 030 265 52 77
Edwin Kaats
Partner Common Eye
Medeauteur van ‘Leren
Samenwerken tussen
Organisaties’ (2012),
Managementboek van
het Jaar 2013
Bedrijfsrestaurant
KORT
32
winter 2013
WINTER 2013
33
IN GESPREK MET
Jeroen de Haas, CEO Eneco en commissaris Movares Group:
‘We moeten minder
fossiel worden’
Acht u de ambitieuze doelstellingen in het Energieakkoord haalbaar?
‘Absoluut, maar het is alle hens aan dek. We moeten investeren in winden zonne-energie en biomassa en besparingen realiseren. Met de komst
van de duurzame energie komen er enorme fluctuaties op het net; als
het waait of de zon schijnt is er een overvloed aan energie, andersom
een tekort. Op de juiste momenten afnemen loont.’
Veilige, snelle en
strategische verbinding
Onderdoorgang Hengelo
Twaalf keer per uur staat het verkeer op de Kuipersdijk in Hengelo
voor gesloten spoorbomen. Dat moet anders, vindt gemeente Hengelo.
Samen met Movares maakte ze een ontwerp voor een veilige, snelle
en strategische verbinding: een tunnel in de Kuipersdijk. Met dit ontwerp
gaat Hengelo op zoek naar financiering.
Wat betekent dat voor de consument?
‘Ons gedrag is afgestemd op fossiele brandstoffen, we denken dat er altijd
energie zal zijn. Deze denkwijze moet naar duurzaam: er is energie als het
waait en als de zon schijnt. De effecten van duurzame energie moeten we
opvangen met ict. De wasmachine van de toekomst kiest zelf het moment
waarop de energie het goedkoopst is om te draaien.’
Wat betekent dit voor ons land?
‘Toen Duitsland ging investeren in wind en zon was de vraag: wie vangt dit
op? Er is een enorme kabel aangelegd tussen Noorwegen en Duitsland.
Een tekort in Duitsland wordt opgevangen door Noorse waterkracht.
Nederland en Duitsland zijn verbonden met grote kabels; als de zon
schijnt of de wind waait komt er een overvloed aan gratis energie binnen
en worden kolencentrales stilgelegd. We gaan naar de situatie dat er
een rechtstreekse koppeling is tussen de energieprijzen en het energieverbruik. Dat gebeurt nu al: steeds meer mensen hebben zonnepanelen
op hun dak. We moeten minder fossiel worden, dat is de boodschap.’
De Kuipersdijk is onderdeel van een rondweg die
verschillende wijken en buurten van de stad verbindt
en ontsluit. Dick Dragt van de gemeente Hengelo:
‘Onze prioriteit is een ongehinderde verkeersafwikkeling
op deze ring en daar past een overweg niet bij. Bovendien
is de Kuipersdijk in het gemeentelijke verkeers- en
vervoersplan aangewezen als hoofduitrukroute voor
de hulpdiensten; het kan niet zo zijn dat een ambulance
moet wachten voor een gesloten overweg. Nog een reden
is de aanleg van de fietssnelweg F35 dwars door Twente
die op drukke punten ongelijkvloerse kruisingen moet
krijgen. Op de kruising met de Kuipersdijk voorziet
de tunnel daarin.’
Onconventionele route
Budget voor de bouw is er nog niet, wel heeft gemeente
Hengelo geld beschikbaar gesteld om een plan voor
een tunnel te maken. Via een onconventionele route: de
gemeente heeft een gecertificeerd bureau ingehuurd
voor een definitief ontwerp en wil daarmee partijen
zoeken voor de financiering. Dragt: ‘Movares heeft het
definitief ontwerp gemaakt, waar we zeer tevreden
over zijn, net als een mooi boekje en een 3D-animatie.
Daarmee gaan we ‘de boer op’. We hopen onder andere
op financieringen die alleen beschikbaar zijn als een
werk snel kan worden gerealiseerd. Met ons kant-enklare ontwerp kunnen we zo aan de slag.’
Informatie: Tjerk van de Lune,
[email protected], 06 51 09 31 07
Waarmee gaat Eneco dan straks z’n geld verdienen?
‘Wij gaan de klant in staat stellen zelf energie op te wekken en te verdelen. Herverdelen wordt onze core functie.’
Wat is volgens u het belang van ‘smart energy’?
‘Energie gaat van fossiel naar duurzaam en van centraal naar
decentraal. De consument wordt producent. Smart grids intelligent
maken past bij de sterke kant van Movares: de signaleringskant
van het spoor.’
Wat voor rol in de energiewereld ziet u weggelegd
voor de ingenieursbureaus?
‘Vernieuwingen zijn aan de orde van de dag en daarvoor
hebben we ingenieurs nodig. We hebben een enorme
behoefte aan hun kennis en kunde.’
KLANT in de regio
34
winter 2013
WINTER 2013
35
Ramspolbrug
Winnaar Betonprijs 2013
De Ramspolbrug tussen de Noordoostpolder en het vaste
land is de eerste brug ter wereld die energieneutraal
functioneert. Een integrale aanpak van constructie en
ontwerp is volgens architect Edwin Megens dé succesfactor
geweest om de brug duurzaam te maken. ‘Duurzaamheid
uit zich ook in vormgeving. We hebben samen met de
constructeur en de andere disciplines naar ieder onderdeel
van de brug gekeken. Zo hebben we bijvoorbeeld de
zonnepanelen geïntegreerd in de brugdekranden.
Verder heeft Movares een passieve brugpost ontworpen,
passend binnen het duurzame karakter van het ontwerp.’
Eind 2012 is de brug onderscheiden met de eerste ‘EnergieNulprijs’ en op 20 november ontving de brug de Betonprijs
2013 in de categorie Bruggen & Viaducten.
Architect: Edwin Megens, StudioSK/Movares
Opdrachtgever: Volker InfraDesign
Informatie: movares.nl/ramspolburg-wint-betonprijs-2013
De Ramspolbrug. Foto: Ben Vulkers