3.A.1 CO2 verslag 2012 Hakkers

2.A.3. - 3.A.1. -1.B.2.
CARBON FOOTPRINT
CO2-EMISSIE INVENTARIS
RAPPORTAGE 2012
DOCUMENTNAAM
3A1-2A3-1B2 CO2-VERSLAG 2012
Hakkers def 28-03-
AUTEUR:
KAM
VERSIE:
-B-
DATUM:
28-03-14
STATUS:
DEFINITIEF
14.docx
AUTORISATIE
OPGESTELD DOOR:
Datum: 28-03-14
Paraaf:
H. SCHEP
HAKKERS BV
VERIFICATIE DOOR:
Datum: 28-03-14
Paraaf:
W. VERBRUGGEN
KAM-, RISICO- EN
OUDSAS 11, 4251 AW WERKENDAM
POSTBUS 11, 4250 DA WERKENDAM
T: 0183 - 50 11 22
F: 0183 – 50 16 65
WWW.HAKKERS.COM
[email protected]
PAGINA: 1 / 15
CARBON FOOTPRINT
RAPPORTAGE 2012
KAM-COÖRDINATOR
OMGEVINGSMANAGER
DOCUMENTVERSIE: PR.18.03
INHOUDSOPGAVE
1
2
3
4
5
6
7
INLEIDING .......................................................................................................................................... 3
1.1. DOEL ................................................................................................................................................. 3
1.2. BASISJAAR EN REFERENTIEPERIODE..................................................................................................... 3
1.3. NORMEN EN PROCEDURES ................................................................................................................... 3
BEDRIJFSPROFIEL .............................................................................................................................. 4
2.1. ORGANISATIE ..................................................................................................................................... 4
2.2. ORGANISATORISCHE GRENZEN ............................................................................................................ 4
KOOLSTOFDIOXIDE EMISSIES ............................................................................................................ 5
3.1. SCOPES VAN DE INVENTARIS ............................................................................................................... 5
3.2. NUMERIEKE RESULTATEN .................................................................................................................... 5
3.3. RESULTATEN IN BEELD ........................................................................................................................ 6
EVALUATIE CO2-EMISSIES .................................................................................................................. 7
4.1. CO2-FOOTPRINT 2009 (BASISJAAR)....................................................................................................... 7
4.2. PROJECTOMZET EN PRODUCTIEKOSTEN ............................................................................................... 8
4.3. ENERGIEVERBRUIK (PANDEN) .............................................................................................................. 8
4.4. BEDRIJFSINVESTERINGEN................................................................................................................... 10
4.5. PERSONEELSBEZETTING ..................................................................................................................... 11
4.6. WAGENPARKBEHEER .......................................................................................................................... 11
4.7. MATHEMATISCHE ANALYSE ................................................................................................................. 12
4.8. CONCLUSIE........................................................................................................................................ 12
REDUCTIEKANSEN ............................................................................................................................ 13
5.1. ELEKTRICITEIT EN GAS....................................................................................................................... 13
5.2. BRANDSTOFVERBRUIK WAGENPARK .................................................................................................... 13
5.3. BRANDSTOFVERBRUIK PROJECTEN EN MATERIEEL................................................................................ 13
TOEGEPASTE METHODIEK ................................................................................................................. 14
6.1. BRONGEGEVENS................................................................................................................................. 14
6.2. TOEGEPASTE OMREKENFACTOREN ...................................................................................................... 14
MEETONZEKERHEDEN ....................................................................................................................... 15
7.1. ELEKTRICITEIT EN GAS....................................................................................................................... 15
7.2. BRANDSTOFVERBRUIK WAGENPARK .................................................................................................... 15
7.3. BRANDSTOFVERBRUIK PROJECTEN EN MATERIEEL................................................................................ 15
7.4. VERBETERPUNTEN IN METINGEN......................................................................................................... 15
HAKKERS BV
PAGINA: 2 / 15
CARBON FOOTPRINT
RAPPORTAGE 2012
1
INLEIDING
1.1.
DOEL
Dit jaarverslag geeft feiten en cijfers betreffende de uitstoot van broeikasgassen in het boekjaar 2012 van Hakkers.
In 2012 is besloten om de energiestromen en CO2-emissies te managen conform de CO2-prestatieladder van SKAO.
Conform trede 3 dienen de scope 1 en scope 2 emissies zoals in CO2 handboek zijn gespecificeerd te zijn
geïnventariseerd en gecommuniceerd. Dit document vormt een jaarlijkse gedetailleerde rapportage van de CO2-emissies
over 2012.
1.2.
BASISJAAR EN REFERENTIEPERIODE
Voorliggende rapportage heeft betrekking op boekjaar 2012. De gerapporteerde periode is gelijk aan het boekjaar. Het
boekjaar voor Hakkers B.V. loopt van 1 januari tot en met 31 december. De Carbon Footprint is binnen Hakkers voor het
eerst uitgevoerd over boekjaar 2009.
1.3.
NORMEN EN PROCEDURES
De bepaling van de CO2 Footprint is opgesteld in overeenstemming met:
NEN-ISO 14064-1 (Greenhouse gases)
CO2-Prestatieladder Handboek 2.1 (18 juli 2012)
NEN-EN-ISO 50001 (Energiemanagementsystemen – Eisen met gebruiksrichtlijnen)
PR.18 Energiemanagement
HAKKERS BV
PAGINA: 3 / 15
CARBON FOOTPRINT
RAPPORTAGE 2012
2
BEDRIJFSPROFIEL
2.1.
ORGANISATIE
De rapporterende organisatie bestaat uit Hakkers BV en de Verhuur en Exploitatiemaatschappij Gebroeders Hakkers BV.
De laatste is volledig eigenaar van Hakkers BV. De bedrijven vinden hun oorsprong in 1875, waar de (overover)grootvader van de inmiddels vijfde generatie Hakkers startte met productie van rijshout uit de grienden van de
Biesbosch. Inmiddels is het bedrijf uitgegroeid tot een verzameling van samenwerkende bedrijven die zich bezighouden
met het ontwerp, de ontwikkeling, productie en realisatie van grond-, bagger-, constructie-, funderings-, kust- en
oeverwerken. De opdrachtgevers bestaan uit diverse bouw-, petrochemische en civieltechnische bedrijven,
overheidsinstellingen en particulieren. Met een omzet van circa 33 miljoen Euro behoort Hakkers bedrijven tot de
middelgrote aannemers in de GWW-sector.
Verhuur- en Exploitatiemaatschappij Gebroeders Hakkers BV
Gebroeders Hakkers, de verhuur- en exploitatiemaatschappij van de groep, beschikt over een 5 hectare groot
werkterrein met eigen haven, loswal en constructiewerkplaatsen voor de (pre)fabricage van beton-, hout- en
staalconstructies. Verder beschikt het bedrijf over een eigen werkplaats ten behoeve van het onderhoud van
eigen materieel voor met name de verhuur van dit materieel aan haar dochterondernemingen. Haar 12
(werk)schepen behoren de het modernste materieel in de bedrijfstak. Het bedrijf is sinds 1998 gecertificeerd
volgens de VCA** en de NEN-EN-ISO 9001. Het bedrijf staat onder directe leiding van de chef werkplaats Leo
van Heukelum. De directie wordt gevoerd door Ad Hakkers, Adriaan Hakkers en Nico van Heukelum.
BTW nr.: NL 0083.43.433.B01
Kamer van koophandel nummer: 18122869
Hakkers BV
Hakkers is een middelgrote aannemer in de GWW-sector die zich concentreert op het ontwerpen, uitvoeren en
onderhouden van waterbouwkundige werken zoals: funderings-, beton- en staalbouwkundige
constructiewerken, conserverings-, bagger-, grond-, (water)bodemsanerings-, kust- en oeverwerken. Hakkers BV
telt zo’n 75 vaste medewerkers, is sinds 1998 gecertificeerd volgens de VCA**, de NEN-EN-ISO 9001 en vanaf
2010 volgens de BRL-SIKB 7000 en de BRL-OCE. Hakkers BV is voor 100% eigendom van de Verhuur- en
Exploitatiemaatschappij Gebroeders Hakkers BV en de directie wordt gevoerd door Ad Hakkers, Adriaan
Hakkers en Nico van Heukelum.
2.2.
ORGANISATORISCHE GRENZEN
De Carbon Footprint wordt conform de Greenhouse Gas protocol bepaald van de bedrijven waarover 100% operationele
controle uitgevoerd wordt. Binnen de organisatorische grenzen vallen daarmee de emissies van de Verhuur- en
Exploitatiemaatschappij Gebroeders Hakkers BV samen genomen met die van Hakkers BV. Daarmee wordt geborgd dat
alle uitstoot van de aannemende partij wordt opgenomen in de inventaris.
Hakkers BV heeft in het verslagjaar naast haar eigen activiteiten ook deelgenomen in een samenwerkingsverband tussen
Boskalis BV, Van den Herik BV en Hakkers BV, genaamd Zeeuwse Stromen. Hakkers BV heeft enkel eigendom, maar geen
operationele zeggenschap binnen dit samenwerkingsverband. Om deze reden wordt daarom de CO2-uitstoot van deze
BV niet meegenomen in de Carbon Footprint van Hakkers.
Het project GOVa IIIa is uitgevoerd in combinatie met Van Halteren Infra B.V. Voor de CO2-uitstoot zijn geen emissies
van Van Halteren Infra B.V. meegenomen in de Carbon Footprint van Hakkers.
HAKKERS BV
PAGINA: 4 / 15
CARBON FOOTPRINT
RAPPORTAGE 2012
3
KOOLSTOFDIOXIDE EMISSIES
3.1.
SCOPES VAN DE INVENTARIS
Scope 1: Directe emissies betreffen emissies door eigen brandstof gebruik, wat bij Hakkers zoveel betekent als:
aardgasverbruik voor verwarming;
dieselolieverbruik door het varende materieel inclusief daarop gestationeerd materieel;
dieselolieverbruik door droog materieel waaronder op de wal gestationeerde kranen en aggregaten;
benzine, diesel en LPG verbruik door personen- en lichte bedrijfsauto’s;
airconditioning die mogelijke koelgassen gelekt heeft.
Scope 2: Indirecte emissies betreffen emissie door afgenomen energieverbruik, wat bij Hakkers zoveel betekent als:
stroomverbruik van de verschillende gebouwen
Binnen het handboek van SKAO worden daarnaast zakelijke vliegreizen en zakelijk gebruik van privéauto’s gerekend tot
scope 2. Echter is hiervan binnen Hakkers geen gebruik gemaakt in het verslagjaar.
3.2.
NUMERIEKE RESULTATEN
De emissies ten gevolge van het gebruik van de aangegeven energiedragers is bepaald middels de Carbon Assessment
Tool. Deze tool gaat uit van de totale keten van de betreffende energiedrager en rekent deze om naar een CO2equivalent voor de totale uitstoot van broeikasgassen.
Panden
Groene elektriciteit
Aardgas
Scope
2
1
Aantal
Eenheid
257.458,2
[kWh]
21.368,3
[m³]
Emissiefactor Eenheid
0,015 [kg CO2/kWh]
1,825 [kg CO2/m³]
Totaal panden
Materieel en
projecten
Propaan (flessen/tank)
Scope
Aantal
Eenheid
Emissiefactor Eenheid
ton CO2 Opmerkingen
3,9 Essent
Windkracht 220
39,0
42,9
ton CO2
1
199,5
[kg]
2,994 [kg CO2/kg]
0,6
Mixgas (CO2-lassen)
1
7.983,8
[kg]
1,000 [kg CO2]
8,0
Acetyleen
(snijbranden)
Gasolie (GOVa IIIa)
1
1.500,5
[kg]
3,145 [kg CO2/kg]
4,7
1
55.559,0
[liter]
3,135 [kg CO2/liter]
174,2
Gasolie
(overige projecten)
1
603.638,7
[liter]
3,135 [kg CO2/liter]
1.892,4
Totaal materieel en projecten
Wagenpark
Verbruik benzine
Scope
1
Aantal
Eenheid
26.859,1
[liter]
Emissiefactor Eenheid
2,780 [kg CO2/liter]
2.080,1
ton CO2
Opmerkingen
74,7
Verbruik diesel
1
121.429,8
[liter]
3,135 [kg CO2/liter]
380,7
Verbruik lpg
1
11.538,8
[liter]
1,860 [kg CO2/liter]
21,5
Totaal wagenpark
Opmerkingen
476,8
Carbon Footprint:
2.599,6 Ton CO2
Scope 1:
2.595,7 Ton CO2
Scope 2:
3,9 Ton CO2
Op navolgende pagina is een visuele weergave van de Carbon Footprint opgenomen.
HAKKERS BV
PAGINA: 5 / 15
CARBON FOOTPRINT
RAPPORTAGE 2012
3.3.
RESULTATEN IN BEELD
Emissiefactor Carbon Footprint: 2.599,6 ton CO2
Andere emissies
0%
Vliegreizen
0%
Panden
2%
Wagenpark Totaal
18%
Gasolie (GOVa
IIIa)
7%
Materieel en
projecten
73%
Scope 2: 3,9 ton CO2
Scope 1: 2.595,7 ton CO2
Verbruik lpg
1%
Verbruik
benzine
3%
Acetyleen
(snijbranden)
0%
Mixgas (CO2lassen)
0%
HAKKERS BV
Overig scope 1
0%
Aardgas
2%
Walstroom
0%
Normale
('grijze')
elektriciteit
0%
Verbruik diesel
16%
Gasolie
(Overige
projecten)
78%
Groene
elektriciteit
,
100%
PAGINA: 6 / 15
CARBON FOOTPRINT
RAPPORTAGE 2012
4
EVALUATIE CO2-EMISSIES
Verschillen in emissies door het bedrijf staan niet op zichzelf, maar kunnen gerelateerd worden aan de groei van het
bedrijf in termen van omzet, groei van de personeelsbezetting en de daarmee gepaard gaande groei van het wagen- en
machinepark. Om de emissies van de koolstofdioxide te evalueren worden hieronder de gegevens van het basisjaar
weergegeven en worden de relevante trends binnen het bedrijf beschreven.
4.1.
CO2-FOOTPRINT 2009 (BASISJAAR)
Naar aanleiding van verzoeken van verschillende marktpartners is over 2009 een Carbon Footprint gemaakt, waarvan
onderstaande figuur de resultaten weergeeft. De resultaten van 2009 worden aangemerkt als basisjaar.
Carbon Footprint: 2.345 ton CO2
Vliegreizen
0%
Andere emissies
0%
Panden
8%
Wagenpark
18%
Materieel en projecten
74%
HAKKERS BV
PAGINA: 7 / 15
CARBON FOOTPRINT
RAPPORTAGE 2012
4.2.
PROJECTOMZET EN PRODUCTIEKOSTEN
Het aantal projecten en de omzet van Hakkers zijn het afgelopen jaar gestegen ten opzichte van de jaren 2009/2010. En
een lichte daling in omzet t.o.v. 2011. Hakkers boekte in 2012 ruim 30% meer omzet vergeleken met het basisjaar 2009.
Daarnaast in 2012 bijna een verdubbeling van de gemiddelde omzet per project t.o.v. 2009. Maar een lichte daling t.o.v.
het jaar 2011.
Omzet Hakkers
Geïndexeerd 2008 = 100 (ca 38
miljoen euro)
Aantal
60
60
72
53
52
40
85
80
73
37
37
40
20
100
Index
80
50
100
95
64
71
87
2009
Hakkers
2010
2011
800
700
600
500
979
400
300
637
468
515
2009
2010
827
100
2012
Jetmix
900
200
0
2008
Omzet per project (× 1000)
[Hakkers]
1.000
Omzet × 1000
Aantal projecten
100
0
0
2008
2009
2010
2011
2012
2008
2011
2012
De grootste component van de uitstoot wordt veroorzaakt door het gasolieverbruik van de projecten en
materieelstukken die worden ingezet.
In 2012 is een daling waar te nemen van de CO2-uitstoot. De verbruikte hoeveelheid gasolie op de projecten is in 2012
gedaald ten opzichte van 2011 (725050-659197= 65.853 liter). Deze reductie van het brandstofverbruik is ten dele terug
te herleiden op de lagere omzet t.o.v. 2011.
Alhoewel er wel 3 grote projecten die in het afgelopen jaar zijn uitgevoerd, te weten:
GOVa III
Sambeek/Belfeld
Argos, Rotterdam
De grootste inspanningen die het afgelopen jaar zijn verricht om het energieverbruik is op de levering van gasolie op
drie grote damwand/heiwerken te reduceren zijn gedaan aan de hand van het energieonderzoek wat plaats heeft
gehad. Het eerste werk dat is aangenomen met CO2-gunningsvoordeel (conform de CO2-prestatieladder) is GOVa IIIA.
Dit werk stond centraal bij de inspanningen om CO2-emissies te reduceren zullen het komende jaar verder doorgezet
worden om een nog beter inzicht te vergaren op dit soort projecten.
Om de uitstoot van het materieel en de projecten beter te kunnen analyseren is deze tevens vergeleken met de
gemaakte kosten onder de kostensoort ‘MATERIEEL’. Hierdoor is het mogelijk om de verwerkte hoeveelheden
materialen los te koppelen van de uitstoot en enkel naar de productie te kijken. De totale kosten geboekt onder de
kostensoort ‘MATERIEEL’ laten in 2012 een stijging zien van 22 % ten opzicht van 2011, terwijl de uitstoot op de project
een daling van 14% laat zien. Dit komt doordat er nu meer grotere projecten (op één locatie) zijn uitgevoerd en het
aantal improductieve uren ten gevolge van varen en transport sterk afgenomen zijn terwijl door de grote hoeveelheid
verwerkte damwand of zwaar heiwerk er veel brandstof is verbruikt op de drie genoemde projecten.
4.3.
ENERGIEVERBRUIK (PANDEN)
Elektraverbruik
Het elektriciteitsverbruik is de laatste jaren redelijk stabiel gebleven. De doorgevoerde besparingsmaatregelen (zie §
5.1) hebben hierbij het extra elektriciteitsverbruik als gevolg van productietoename vereffend.
Het elektriciteitsgebruik van het kantoor is met name in het laatste kwartaal van 2011 en eerste kwartaal toegenomen,
in deze periode is veel (sloop)werk aan het kantoorpand verricht.
Eind 2011 zijn er aanpassingen geweest aan de prefabhal. Daarnaast is in het eerste kwartaal van 2012 het verbruik van
de nieuwe loods bij de prefabhal bij aangesloten.
HAKKERS BV
PAGINA: 8 / 15
CARBON FOOTPRINT
RAPPORTAGE 2012
De piek voor de werkplaats in het eerste kwartaal van 2012 is te verklaren door het vele constructiewerk in de hal, veel
varend materieel in de haven, welke aangesloten waren op de walstroomvoorziening en de winterperiode met veel
verlichting tijdens de donkere werkuren buiten op het werkterrein door de betonploeg.
In 2012 is een stijging te zien in de hoeveelheid verbruikte kWh (206.373 naar 257.458 = +51.085 kWh) vanwege de
strenge winterperiode en uitbreiding van de werkplaats met werkzaamheden op het buitenterrein van 25%.
Ondanks de toename in het verbruik is de CO2-uitstoot gedaald door de overgang van grijze stroom naar Essent
Windkracht 220. Dit geeft een lagere emissiefactor met als resultaat een reductie van 90 ton CO2 op het elektraverbruik!
Elektraverbruik
30000
25000
KwH
20000
15000
Prefab hal
10000
Werkplaats
Kantoor
5000
okt-12
jul-12
apr-12
jan-12
okt-11
jul-11
apr-11
jan-11
okt-10
jul-10
apr-10
jan-10
okt-09
jul-09
apr-09
jan-09
0
Gasverbruik
Het aardgasverbruik hangt sterk samen met het Nederlandse klimaat, de terugval in 2007 en de uitschieter in 2009 zijn
daarom vrijwel geheel het gevolg van het klimaat. In 2010 en 2011 zijn twee milde winters voorgekomen waardoor het
gasverbruik zeer beperkt is gebleven ten opzichte van voorgaande jaren. De winter van 2012 was qua temperatuur weer
gelijk aan het gemiddelde, waardoor het verbruik iets is toegenomen (17.581-21.368=+3.787 m3).
Gasverbruik
7000
Nm3 Aardgas
6000
5000
4000
Prefab hal
3000
Werkplaats
2000
Kantoor
1000
Jaar
2009
2010
2011
2012
3
Gasverbruik [m ]
43.627
39.634
17.581
21.368
Graaddagen [De Bilt]
2867,7
3372,5
2664,9
2902,3
okt-12
jul-12
apr-12
jan-12
okt-11
jul-11
apr-11
jan-11
okt-10
jul-10
apr-10
jan-10
okt-09
jul-09
apr-09
jan-09
0
Verbruik/graaddag
15,21
11,75
6,60
7,36
Bron:KWA bedrijfsadviseurs, www.kwa.nl
HAKKERS BV
PAGINA: 9 / 15
CARBON FOOTPRINT
RAPPORTAGE 2012
4.4.
BEDRIJFSINVESTERINGEN
Deugdelijk en veilig materieel en een goede infrastructuur met bijbehorende voorzieningen dragen bij aan een
beheersing van de stationaire uitstoot van CO2 en zorgt over het algemeen voor een duurzamer machinepark. Daarnaast
zijn het voorwaardenscheppende factoren om aan de bedrijfsdoelstellingen en klanteisen te kunnen voldoen.
Naast de gebruikelijke vervangingsinvesteringen wat betreft het wagenpark, de kantoorinventaris, hard- en software,
wordt geïnvesteerd in het verbreden van de bedrijfsactiviteiten en het verbeteren van de efficiency van productie en
uitvoeringsfaciliteiten.
Relevante investeringen (in het kader van energie) in het verslagjaar 2012 waren:
uitbreiding en verbouwing kantoor
bouw nieuwe opslagloodsen
aanschaf transportbakken “Adelaar” en “Condor”
vervanging Hydraulische kraan door nieuwe Hitachi ZX290
Sennebogen 6150 (ingeruild voor Hitachi KH180)
Sennebogen 6180
aanschaf hoogwerker
trilblok PVE 2312VM
Onderzoek naar / geplande investeringen 2013 en verder:
nieuwe baggerkraan
aanschaf werkschip of ponton voor Sennebogen 6180
aanschaf 3D-systeem voor baggerkraan EC460
alle werkschepen voorzien van CO2-lassen
Investeringen in de nieuwe opslagloods en de uitbreiding en verbouwing van het kantoor zijn niet in bovenstaande
grafiek meegenomen omdat deze feitelijk niet door Hakkers / Jetmix zelf worden gedaan maar vanuit de Hakkers
Vastgoed BV.
HAKKERS BV
PAGINA: 10 / 15
CARBON FOOTPRINT
RAPPORTAGE 2012
4.5.
PERSONEELSBEZETTING
Uit onderstaande grafieken blijkt de personeelsbezetting en het -verloop:
Personeelsverloop
Personeelsbezetting
20
100
75
50
94
90
84
78
76
17
17
18
18
13
Aantal medewerkers
Aantal medewerkers
125
25
1
2
10
6
5
6
7
-8
-10
-2
12
14
-6
-8
-7
-2
-1
2011
2012
11
5
0
-5
1
-3
-1
-2
-15
0
2008
2009
2010
Hakkers
4.6.
15
2011
-20
2012
2008
Jetmix
2009
2010
Hakkers
Jetmix
WAGENPARKBEHEER
Het wagenparkbeleid is in 2012 verder doorgevoerd waardoor er wederom voor overwegend zuinigere auto’s zijn
gekozen. Met de groei van het aantal personeelsleden (+4 personen) is het aantal auto’s met 5 stuks toegenomen. Zoals
uit onderstaande weergave valt op te maken heeft het stimuleringsbeleid ertoe heeft geleid dat meer dan een derde
van de personenauto’s in een lagere uitstootklasse vallen. En dat bij vervanging voor zuinigere auto’s worden gekozen.
45
40
35
30
E 25%
25
D 20%
20
C Gas
B 14%
15
A 0%
10
5
0
2008
HAKKERS BV
2009
2010
2011
2012
2008
2009
2010
2011
2012
A 0%
0
0
0
0
0
B 14%
0
0
4
5
9
C Gas
1
2
2
2
2
D 20%
0
1
2
5
10
E 25%
26
28
26
22
18
Totaal
27
31
34
34
39
PAGINA: 11 / 15
CARBON FOOTPRINT
RAPPORTAGE 2012
In 2012 is een start gemaakt om het rijgedrag van de medewerkers te verbeteren door het benadrukken van de nieuwe
rijstijl. Op projectniveau zijn deze stappen doorgezet ten aanzien van groene mobiliteit door structurele carpooling door
de projectleiding, door medewerkers en de toepassing van een projectfiets op het project GOVa. Met als resultaat een
lichte daling van de uitstoot van CO2 per FTE in het wagenpark te zien, met name door de grotere hoeveelheid
kilometers die een aantal medewerkers heeft gemaakt. Per Fulltime equivalent is er nu 5,17 ton CO2 uitgestoten met
verreden kilometers in het wagenpark.
4.7.
MATHEMATISCHE ANALYSE
In onderstaande tabel is een mathematische analyse uitgevoerd op de emissiecijfers en de relevante bedrijfsgegevens
van Hakkers BV.
2009
Materieel
Wagenpark
Gas
Elektriciteit
Totaal uitstoot
Personeelsbezetting
Omzet
Totale kosten
Productie kosten
Totaal uitstoot/ Omzet
Uitstoot projecten / PQ
Totaal uitstoot / FTE
Elektriciteit / FTE
Wagenpark / FTE
4.8.
ton CO2
ton CO2
ton CO2
ton CO2
ton CO2
TQ
PQ
FTE
€
€
€
gram CO2 / €
gram CO2 / €
ton CO2 /FTE
ton CO2 /FTE
ton CO2 /FTE
2010
2011
2012
1726
429
80
111
2347
1749
475
72
115
2411
2281
512
32
94
2919
2080
486
39
4
2609
78
€ 24.311.000,00
n.b.
€ 8.724.839,75
84
€ 27.315.000,00
€ 22.644.606,87
€ 9.071.599,63
90
€ 36.235.000,00
€ 20.957.799,86
€ 12.385.889,81
94
€ 33.077.000,00
€ 25.623.170,13
€ 10.756.985,33
96,52
197,88
30,08
1,43
5,50
88,25
192,80
28,70
1,37
5,65
80,60
184,2
32,4
1,00
5,69
78,88
193,36
27,76
0,04
5,17
CONCLUSIE
Voor elke Euro die aan productiekosten is gemaakt, is in 2012 193 gram CO2 uitgestoten. In 2009 was dit nog 197 gram.
Dit houdt in dat er een reductie is gerealiseerd van 2,0 % t.o.v. 2009, indien deze trend zich voortzet zal in 2015 niet
voldoende gereduceerd zijn om aan de doelstelling te voldaan om totaal 7% reductie van de CO2-emissies te behalen.
De omzet is met ca. 36% gestegen in 2012 t.o.v. 2009, terwijl de totale CO2-uitstoot slechts met 11% is gestegen in 2012
t.o.v. 2009. Dit betekend dat de uitstoot relatief aan de omzet is gedaald, te weten tot 78,88 gram per Euro omzet.
Relatief aan de omzet is er voor het derde jaar op rij een reductie. In 2012 18% reductie t.o.v. 2009. Indien deze trend
zich voortzet zal in 2015 voldoende gereduceerd zijn om aan de doelstelling te voldaan.
De grootste inspanningen die het afgelopen jaar zijn verricht om het energieverbruik is op de levering van gasolie op
drie grote damwand/heiwerken te reduceren zijn gedaan aan de hand van het energieonderzoek wat plaats heeft
gehad. Het eerste werk dat is aangenomen met CO2-gunningsvoordeel (conform de CO2-prestatieladder) is GOVa IIIA.
Dit werk stond centraal bij de inspanningen om CO2-emissies te reduceren zullen het komende jaar verder doorgezet
worden om een nog beter inzicht te vergaren op dit soort projecten.
Om de uitstoot van het materieel en de project beter te kunnen analyseren is deze tevens vergeleken met de gemaakte
kosten onder de kostensoort ‘MATERIEEL’. Hierdoor is het mogelijk om de verwerkte hoeveelheden materialen los te
koppelen van de uitstoot en enkel naar de productie te kijken. De totale kosten geboekt onder de kostensoort
‘MATERIEEL’ laten in 2012 een daling zien van 13 % ten opzicht van 2011, terwijl de uitstoot op de project een stijging
van 5% laat zien. Dit komt doordat er nu meer grotere projecten (op één locatie) zijn uitgevoerd en het aantal
improductieve uren ten gevolge van varen en transport sterk afgenomen zijn terwijl door de grote hoeveelheid
verwerkte damwand of zwaar heiwerk er veel brandstof is verbruikt op de drie genoemde projecten.
HAKKERS BV
PAGINA: 12 / 15
CARBON FOOTPRINT
RAPPORTAGE 2012
5
REDUCTIEKANSEN
Per energiestroom wordt hieronder en beknopte opsomming weergegeven op de gerealiseerde maatregelen en de
kansen die zijn geïdentificeerd.
5.1.
ELEKTRICITEIT EN GAS
Het kantoorpand is in 2011 / 2012 grondig verbouwd. Daarbij zijn navolgende maatregelen genomen om
energieverbruik niet verder te doen stijgen.
Groene stroom
Daglichtsensoren voor verlichting
Bewegingssensoren voor verlichting
Warmteterugwinning op de afzuiging / luchtverversing
Reduceren aircogebruik door toepassing lamellen, zonwering en isolatie
Optimaliseren daglichttoetreding (vergroten glasoppervlak)
Efficiënter maken computernetwerk: toepassen virtuele servers om efficiënter gebruik te maken van hardware
Toepassen isolerend stucwerk op het buitenspouwblad
Toepassen verbeterde dakisolatie
Toepassen drie-dubbelglas
HR verwarmingsinstallatie
Na invoering van bovenstaande maatregelen liggen kansen om het energieverbruik te beheersen of te reduceren met
name in het gedrag van de gebruikers en het gebruik van het pand. Een voorbeeld is dat er niet gelijktijdig een raam
open staat en de airco wordt aangezet. Dan zal de efficiëntie van het gebouw volledig gebruikt kunnen worden.
5.2.
BRANDSTOFVERBRUIK WAGENPARK
Onder druk van de brandstofprijzen, politiek klimaat op Europees en nationaal niveau is de ontwikkeling van
energiezuinige personen- en bestelauto’s een grote vlucht genomen. Door tijdige vervanging van het wagenpark kan er
geprofiteerd worden van de nieuwe technologie. Ook in dit aandachtsveld liggen de kansen voor reductie bij de
gebruikers, dus onze medewerkers. Na vertrek van de directeur van Jetmix is het initiatief tot de cursus ‘Het Nieuwe
Rijden’ weggevallen. Een pilot of proef zal moeten uitwijzen of een dergelijke cursus een positieve bedrage kan leveren.
5.3.
BRANDSTOFVERBRUIK PROJECTEN EN MATERIEEL
Zoals duidelijk te zien in de Carbon Footprint is het brandstofverbruik op de projecten en door het materieel veruit de
grootste energiestroom. Door de aard van onze werken wordt er zowel op water als op land dieselolie gebruikt en
geleverd. Dit is nauwelijks te herleiden tot de feitelijke gebruikers (kranen, schepen, aggregaten). Wel kan er voorzichtig
geconcludeerd worden dat zwaar heiwerk ook zwaar verbruik betekent. Toch zal er meer inzicht verworven moeten
worden om de kansen voor brandstofbesparing te concretiseren.
In 2011 is het eerste project met CO2-gunningsvoordeel verworven, namelijk GOVa IIIA. Dit project bestaat met name uit
het vervangen van damwandconstructies, en zal naar verwachting een hoog gasolieverbruik opleveren. Dit project is in
2012 om deze reden aangewend om grondig onderzoek te doen naar het verbruik en mogelijke maatregelen om
reductie te behalen. Dit onderzoek is uitgevoerd onder begeleiding van Stimular. Waarbij de conclusie van de
rapportage is dat er een verdiepingsslag gemaakt moet worden om de diverse variabelen nog verder uit te splitsen.
Verdere mogelijkheden voor 2013 om voor brandstofverbruik de CO2-emissie te reduceren is mogelijkheden voor
alternatieve brandstoffen verder uit te diepen.
HAKKERS BV
PAGINA: 13 / 15
CARBON FOOTPRINT
RAPPORTAGE 2012
6
TOEGEPASTE METHODIEK
Ten behoeve van het bepalen van de Carbon Footprint is de methodiek aangehouden zoals voorgeschreven in het
Handboek CO2-prestatieladder v 2.1 van SKAO (d.d. 18-078-2012). Het handboek verdeelt de CO2-emissies in drie
scopes, gebaseerd op het Green House Gas protocol. De interpretatie daarvan en toepassing op de organisatie wordt
hieronder weergegeven.
6.1.
BRONGEGEVENS
Alle gegevens zijn gebaseerd op hoeveelheden zoals deze vermeld staan op de betreffende facturen. De afgenomen
hoeveelheden brandstoffen en energiedragers zijn daarbij toegepast om middels conversiefactoren de CO2-emissie te
berekenen.
Jetmix is in 2006 vanuit Hakkers ontstaan en is sinds 2010 een onafhankelijk bedrijf, verdeeld over de Jetmix Verhuur en
Exploitatiemaatschappij (holding, eigenaar materieel) BV en Jetmix BV (aannemingsbedrijf). Jetmix maakt gebruik van de
panden van Hakkers voor haar bedrijfsvoering.
Gebroeders Hakkers Verhuur en Exploitatiemaatschappij BV huurt de drie panden van de Hakkers Vastgoed BV en
betaald de energierekeningen. Intern worden deze verdeeld over Hakkers en Jetmix. Er worden verdeelsleutels
toegepast om de kosten over de bedrijven te kunnen verdelen. Op basis van de oppervlakte die permanent in gebruik is
dan wel de periode waarover een ruimte wordt gebruikt wordt meegenomen in de verdeelsleutel.
De verdeelsleutels worden aangegeven in de spreadsheet ‘Gegevens energie panden’ onder het tabblad
‘energieberekening per bedrijf’.
Vanaf 2010 is een start gemaakt door de brandstofregistratie van wagenpark en materieel/project per kenteken
respectievelijk werknummer te documenteren. Hierdoor wordt meer transparantie en traceerbaarheid verkregen ten
opzichte van het basisjaar en kunnen de geleverde brandstoffen beter worden gealloceerd aan de bedrijven Jetmix en
Hakkers.
Vanaf 2011 is een start gemaakt door de brandstofregistratie in de geautomatiseerde administratie tevens te voorzien
van de hoeveelheden liters, zodat gemakkelijk een overzicht gegenereerd kan worden. Toch is handmatig invoeren van
de gegevens nog steeds nodig, omdat de gegevens niet in tabelvorm uit de software zijn te betrekken. In de loop van
2012 is hier nog geen wijziging op doorgevoerd.
6.2.
TOEGEPASTE OMREKENFACTOREN
Ten behoeve van het omrekenen van brandstof- en energieverbruik naar grammen koolstofdioxide worden
conversiefactoren toegepast. De toegepaste conversiefactoren zijn betrokken van het Handboek CO2-prestatieladder
versie 2.1 van SKAO (versie 18 juli 2012). De omrekening van volume naar emissiewaarden is eenduidig en geeft de
meest betrouwbare vergelijking.
In die situaties waar geen volume-eenheden van brandstof beschikbaar waren, is gebruikgemaakt van de meest
betrouwbare informatie die beschikbaar was.
Elektriciteitsgebruik is genomen aan de hand van facturen van het energiebedrijf welke periodiek gecontroleerd worden
middels geijkte meters. Vigerende wetgeving beschouwt dit als de meest betrouwbare informatiebron die beschikbaar
is.
HAKKERS BV
PAGINA: 14 / 15
CARBON FOOTPRINT
RAPPORTAGE 2012
7
MEETONZEKERHEDEN
De brongegevens en rekenmethodiek kunnen leiden tot enige onzekerheid in de meetmethodiek. Per energiestroom
wordt hieronder en beknopte analyse weergegeven op de toegepaste verwachte meetonzekerheid.
7.1.
ELEKTRICITEIT EN GAS
Vanaf 2011 is een start gemaakt met opnames per kwartaal om meer inzicht te verwerven in de gebruiksgegevens. Van
de staalwerkplaats wordt per maand een factuur ontvangen met het werkelijke verbruik. Na ontvangst van een
jaarafschrift wordt ter controle een meterstandopname verricht. Door toepassing van periodieke meterstandopnames
kan beter inzicht verkregen worden in het energiegebruik. De meterstandopnames kunnen middels de facturen
geverifieerd worden.
In 2012 is de overstap gemaakt van “grijze”stroom naar Essent Windkracht 220, waardoor een andere emissiefactor is
toegepast.
De registratie van het elektra- en gasverbruik van de nieuwe loods is aangesloten op de reeds bestaande prefabhal.
Daar Jetmix de nieuwe loods in gebruik heeft genomen op het bedrijfsterrein, is de verdeelsleutel van het elektra- en
gasverbruik in het 2e kwartaal van 2012 aangepast van 90%-10% naar 80%-20%.
7.2.
BRANDSTOFVERBRUIK WAGENPARK
Controle van de invoer van brandstofgegevens is uitgevoerd door het sommeren van zowel de kostprijzen als de
hoeveelheden van alle facturen. Met deze totalen kan een check gemaakt worden met de administratie dat alle facturen
zijn inbegrepen in de inventarisatie.
7.3.
BRANDSTOFVERBRUIK PROJECTEN EN MATERIEEL
Controle van de invoer van brandstofgegevens is uitgevoerd door het sommeren van zowel de kostprijzen als de
hoeveelheden van alle facturen. Met deze totalen kan een check gemaakt worden met de administratie dat alle facturen
zijn inbegrepen in de inventarisatie.
In 2011 is het eerste project met CO2-gunningsvoordeel verworven, namelijk GOVa 3. Dit project bestaat met name uit
het vervangen van damwandconstructies, en zal naar verwachting een hoog gasolieverbruik opleveren. In 2012 is het
gasolie verbruik van dit project separaat vermeld in de Carbon Footprint.
7.4.
VERBETERPUNTEN IN METINGEN
Ten behoeve van het beheersen van de energiestromen, is de procedure PR.18 inclusief onderliggende instructies
opgesteld. De instructie monitoring en meting borgt de gang van zaken rond het meten en beheersen van de
energiestromen en de afgeleide Carbon Footprint rapportage.
Na aanleiding van het betrekken en analyseren van de energiegegevens worden onderstaande verbeterpunten
voorgesteld:
Registratie van het aantal gereden kilometers (op projectniveau)
Inzichtelijk krijgen verbruiksgegevens van schepen, kranen en heiaggregaten (initiëren onderzoek op project met
CO2-gunningsvoordeel met grotere diepgang dan bij GOVa IIIA)
Waar mogelijk het gebruik van walstroom achterhalen en opnemen
HAKKERS BV
PAGINA: 15 / 15