nemo tenetur - BijzonderStrafrecht.nl

5/19/14 VERVLECHTING VAN DOMEINEN
NEMO TENETUR VS. INLICHTINGENPLICHT
Aldo Verbruggen 12 mei 2014 REDE BIJ DE OPRICHTING VAN HET TIJDSCHRIFT VOOR BIJZONDER STRAFRECHT Bijzonder strafrecht : Een Tijdschri4 waardig 2 1 5/19/14 INLICHTINGENPLICHT VS. NEMO TENETUR o  Kenmerken bijzonder strafrecht (FEM) o  Accent op materieel recht o  Materiële norm buiten het strafrecht o  Keten gebeurtenissen o  Gefragmenteerde/diﬀuse verantwoordelijkheid o  Duale handhaving 3 BIJZONDER STRAFRECHT -‐ RECHTSBEGINSELEN o Vervlech:ng domeinen / duale handhaving -‐> o Prominente rol Nemo Tenetur 4 2 5/19/14 PLICHT IN ANDER DOMEIN o Niet strafrechtelijke domein – vaak toezicht gekenmerkt door informa:e verplich:ngen o Bevordert uitvoerbaarheid regelgeving o Juist in kader propor:onaliteit / subsidiariteit o Kan leiden tot zelﬁncrimina:e en sfeerovergang -‐> puni:ef domein 5 NEMO TENETUR: DOMINANTE RATIONALE o  Niet gecodiﬁceerd in na:onaal recht o  Geen geschreven onderdeel art. 6 EVRM o  Ingelezen rechtstatelijk beginsel van fair trial o  Dominante ra:onale: (..)in the protec:on of the accused against improper compulsion by the authori:es, thereby contribu:ng to to avoid miscarriages of jus:ce” -‐ en dus….. 6 3 5/19/14 DOMINANTE RATIONALE NEMO TENETUR o (..) that the prosecu:on in a criminal case seek to prove their case against the accused without resor:ng to evidence obtained through methods of coercion or oppression in deﬁance of the will of the accused. In this sense the right in ques:on is closely linked to the presump:on of innocence contained in Ar:cle 6 § 2.” 7 EHRM & NEMO TENETUR IN VOGELVLUCHT o  EHRM 25 februari 1993 (Funke vs. Frankrijk), nr. 82/1991/334/407, LJN AW2060 o  EHRM 17 december 1996 (Saunders vs. Verenigd Koninkrijk), nr. 43/1994/490/572, LJN ZB6862 o  EHRM 3 mei 2001 (J.B. v. Zwitserland), nr. 31827/96, LJN AN6999 o  EHRM 21 april 2009 (Margnen v. Finland), nr. 19235/03, LJN BJ3599 o  EHRM 5 april 2012, nr. 11663/04 (Chambaz vs. Zwitserland), LJN BW5997 8 4 5/19/14 RESIDUE UIT RECHTSPRAAK EHRM o  Nemo tenetur doorgaans niet van toepassing als procedure niet “puni:ef “ is (criminal charge) (ﬁscus, ABW) -‐ medewerking burger mag worden gevergd – ook als voor hem nadelig. o  Gebruik van dat aldus verkregen materiaal in puni:eve procedure (criminal charge) uit den boze (infringement). Verplich:ng tot zelf-‐
incrimina:e in puni:eve procedure uit den boze. o  Rechtvaardiging / fait d’excuse wordt niet snel aanvaard. (aard belas:ngprocedure, complexiteit corporate fraud, groot publiek belang) o  Tenzij verplich:ng materiaal betrel dat bestaat, onamankelijk wil verdachte en waarvan handhavende overheid weet dat het bestaat. (DNA, Adem, bloed, bekende documenten) 9 EHRM CHAMBAZ VS. SWITZERLAND o Doorwerking nemo tenetur in het niet puni:eve domein, indien o De kans bestaat dat door dwang verkregen wilsamankelijk materiaal o Later zal worden gebruikt contra verstrekker voor puni:eve doeleinden o Dwingen = schending nemo tenetur 10 5 5/19/14 HR “POST CHAMBAZ” HR 12 JULI 2013,ECLI:NL:HR:2013:BZ3640 (CONFORM CONCLUSIE AG WATTEL) o  In een civielrechtelijk kort geding kan de belas:ngplich:ge onder last van een dwangsom worden veroordeeld al het materiaal te verschaﬀen dat van belang kan zijn voor een juiste belas:ngheﬃng, ongeacht of het gaat om wilsonamankelijk of wilsamankelijk materiaal, zulks echter onder de restric:e dat materiaal van deze laatste soort uitsluitend mag worden gebruikt ten behoeve van de belas:ngheﬃng. (…) o  Wilsamankelijk materiaal dat door de belas:ngplich:ge ingevolge het bevel van de voorzieningenrechter is verstrekt, mag niet worden gebruikt voor ﬁscale beboe:ng of strafvervolging van de belas:ngplich:ge. o  Zou dit laatste toch gebeuren, dan dient de belas:ngrechter of de strafrechter te bepalen welk gevolg aan dit gebruik moet worden verbonden. 11 INLICHTINGENPLICHT FAILLIET VS. NEMO TENETUR o  HR 24 januari 2014, ECLI:NL:HR:2014:161 “(…)die clausulering bestaat voor het onderhavige geval hierin dat aan de afwijzing van het verzoek tot ontslag uit verzekerde bewaring de restricEe wordt verbonden dat door verzoeker te verstrekken inlichEngen uitsluitend worden gebruikt ten behoeve van de afwikkeling van het faillissement. Indien die inlichEngen desondanks zouden worden gebruikt voor doeleinden van strafvervolging dan komt het oordeel welk gevolg moet worden verbonden aan schending van door de rechter gestelde restricEe toe aan de rechter die over de bestraﬃng beslist. 12 6 5/19/14 OPLOSSING HOGE RAAD VERDRAGSPROOF ? o  Oplossing “brede zetel” HR mogelijk niet Straatsburg-‐proof o  Twee elementen: o  Momentum o  Inhoud garan:e 13 VERDRAGSCONFORMITEIT GEGARANDEERD? o  EHRM inzake Margnen v. Finland: "(…)it is not apparent that the creditors applying for enforcement were prohibited from using any informaEon received to their personal beneﬁt in the pending criminal proceedings“ "(…)The applicant could not rule out that, if it transpired from his declaraEon that he has assets which had not been declared in the previous enforcement enquiries and bankrupcy proceedings, he might be charged with the oﬀense of debtors fraude“ 14 7 5/19/14 MARTTINEN: GEBREK AAN WAARBORG o “The Court also notes that the Government did not refer to any domes:c case-‐law which would have authorita:vely excluded the later admission in evidence against the applicant of any statements made by him in the enforcement inquiry”. 15 MARTTINEN: GEBRUIK GEEN EIS BESCHERMING o  If the applicant were unable to rely on ArEcle 6, the waiving of charges or his acquiPal in the substanEve proceedings would exclude any consideraEon under ArEcle 6 of his complaint that he had already been punished for having defended what he considered to be his rights guaranteed by ArEcle 6 of the ConvenEon. The Court points out that in previous cases it has expressly found that there is no requirement for allegedly incriminaEng evidence obtained by coercion to be actually used in criminal proceedings before the right not to incriminate oneself applies. 16 8 5/19/14 STRAATBURG PROOF ? TWEE ZWAKKE STEEËN o  Timing: Dwang wordt uitgeoefend op moment dat garan:e er nog niet is. Strijd met EVRM. Gijzeling en dwangsommen niet toegestaan tot burger verzekering heel geen gebruik in puni:eve procedure. Nemo Tenetur stelt plicht terzijde. o  Inhoud garanTe: civiele rechter ‘bepaalt’ of ‘verstaat’. Geen regel in Nl recht. Gelding tussen par:jen. Erkenning mogelijkheid gebruik in arrest. Probleem doorgeschoven naar puni:eve rechter-‐ waar gedwongen bewijsuitslui:ng geboden was. 17 CODIFICATIE GEBODEN o  HR: (..) zullen de na:onale autoriteiten moeten waarborgen dat de belas:ngplich:ge zijn recht om niet mee te werken aan zelﬁncrimina:e eﬀec:ef kan uitoefenen. Aangezien hierop gerichte regelgeving in Nederland ontbreekt, dient de rechter in de vereiste waarborgen te voorzien. 18 9 5/19/14 WETGEVER AAN ZET o Wetgever aan zet. o Regel breder dan 29 Sv o Waarborg te verstrekken door autoriteit aan voorzijde traject o Regelgeving die conforme uitvoering borgt 19 …OF WACHTEN OP EUROPA ? COM (2013) 821 o  Proposal for a DIRECTIVE OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCIL on the strengthening of certain aspects of the presumpTon of innocence and of the right to be present at trial in criminal proceedings o  ArEcle 6 -‐ Right not to incriminate oneself and not to cooperate o  1. Member States shall ensure that suspects or accused persons have the right not to incriminate themselves and not to cooperate in any criminal proceeding. o  2. The right referred to in paragraph 1 shall not extend to the use in criminal proceedings of material which may be obtained from the suspects or accused persons through the use of lawful compulsory powers but which has an existence independent of the will of the suspects or accused persons. o  3. Exercise of the right not to incriminate oneself or of the right not to cooperate shall not be used against a suspect or accused person at a later stage of the proceedings and shall not be considered as a corrobora:on of facts. o  4. Any evidence obtained in breach of this Ar:cle shall not be admissible, unless the use of such evidence would not prejudice the overall fairness of the proceedings. 20 10 5/19/14 o Stellingen: 1)  Inlich:ngenplicht vs. Nemo tenetur: de oplossing van de Hoge Raad is niet Straatsburg proof 2)  Nemo tenetur behoort (ook) interstatelijk beschermende werking te hebben 21 CONTACTGEGEVENS Aldo Verbruggen T: +31(0) 20 605 6163 M: +31(0) 6 2299 2629 E: a.verbruggen@houthoﬀ.com W: www.houthoﬀ.com 22 11

Download Report