manifest - Operation Education

œ
Kantelen van
het onderwijssysteem:
waarom,
wat en hoe
www.operationeducation.nl
* œ platform voor waardevol
leren
œ Operation Education april 2014
Kantelen van het onderwijssysteem: waarom, wat en hoe
1 van 29
œ colofon
Redactie
Claire Boonstra
Nanda Carstens
Links
mail
[email protected]
Grafisch ontwerp
Evelyne Kramer
website
http://www.operationeducation.nl/
Fotografie œ campagne
Bart Brussee
Facebook
https://www.facebook.com/operationeducationglobal
Illustratie œ Festival of Solutions
(p. 26) Kim Ravers
Team œ Operation Education
Carol van Zuylen / Claire Boonstra /
Claire Walkate / Claudette Verpalen /
Deborah van der Veen / Erik Visser /
Eric-Wubbo Lameijer / Evelyne Kramer /
Floor van Willigenburg / Helen Roeten /
Ingrid Bijker / Jan Plooij / Jantien Petersen /
Jurjen de Vries / Kathelijne Tijs / Lena de Ronde /
Lex Hupe / Lotte de Rooij / Marcel Derksen /
Marcel van der Veen / Marjolein Stromeier /
Miranda van Elswijk / Nanda Carstens /
Nathalie Camacho / Olwen Harkema /
Richard Pols / Sanne Bosmans / Simone Haenen /
Theo Wismans / Tjeu Seeverens /
Wiebe Broekema /
Twitter
https://twitter.com/operation_edu
Pinterest
http://www.pinterest.com/operationedu/
Link naar agenda met bijeenkomsten œ ontmoet,
œ verdiept en œ doet:
http://www.operationeducation.nl/agenda
© 2014 œ Operationeducation
Dit is de editie van april. œ Operation Education is
in ‘permanent beta’. De inhoud van het magazine
zal regelmatig aangepast worden aan de laatste
inzichten en activiteiten.
Met dank aan alle anderen voor hun inzet
de afgelopen tijd, nu en in de toekomst!
In samenwerking met
TEDxAmsterdamED / De Balie /
Thomas & Charles / Inspiratiehuis Niks /
en diverse anderen.
Rekeningnummer: NL72TRIO07847567
œ Operation Education is een stichting met ANBI
status.
œ Operation Education april 2014
Kantelen van het onderwijssysteem: waarom, wat en hoe
2 van 29
inhoudsopgave
Inleiding
Het onderwijs bereidt
mensen voor op het leven.
Een leven waarin je je
waardevol kunt voelen en
waardevol kunt zijn – met
jezelf, en alles wat je goed
kunt en graag doet, als instrument. Een leven waarin
je gelukkig en gezond bent.
œ: Operation
Education
Het onderwijssysteem zoals
we dat tegenwoordig kennen
– met een docent voor de
klas, jaarklassen, een gestandaardiseerd curriculum,
lesmethodes, toetsen, toetsingskader en ranglijsten –
heeft onze samenleving het
huidige hoge welvaartsniveau gebracht.
Waarom?
Het ‘hoe’ en ‘wat’
van onderwijs en
onderwijsverandering
Hoe en wat?
œ Operation Education
wil de al gaande zijnde
fundamentele kanteling
van het onderwijssysteem
versnellen: van iedereen
langs dezelfde lat naar
iedereen tot volle bloei.
œ: Hoe?
Wat hebben
we nodig?
œ: Wat?
œ Operation Education april 2014
Kantelen van het onderwijssysteem: waarom, wat en hoe
œ
Waarom?
… doen we het
zo? Is het vandaag de dag nog
nodig of logisch?
Jaarklassen
CITO
Schrijfletters
Curriculum
1040 uur
Lesmethodes
Lange zomervakantie
Inspectierapport
Ranglijsten
Leer/aanwezigheidsplicht
œ
Het onderwijssysteem zoals we dat tegenwoordig kennen – met een docent voor de
klas, jaarklassen, een gestandaardiseerd
curriculum, lesmethodes, toetsen, toetsingskader en ranglijsten – heeft onze samenleving het huidige hoge welvaartsniveau
gebracht. Maar het is gecreëerd in, en voor,
een maatschappij die inmiddels fundamenteel veranderd is.
Inleiding
Veel van de hierboven genoemde elementen
waren ooit bedoeld als middel om het onderwijs
beter, transparant en voor iedereen beschikbaar
te maken, maar zijn in de loop der tijd vaak een
doel op zich geworden. Met alle (onbedoelde)
gevolgen van dien voor de kwaliteit van, en
tevredenheid over ons onderwijs.
Onderwijsvernieuwers, politici en vele anderen
zetten zich al tientallen jaren in om het systeem te
verbeteren. Maar het lijkt maar niet te lukken om
een fundamentele verandering teweeg te brengen.
Er worden vooral aanpassingen op het bestaande
systeem gedaan die, in de ogen van velen, de
kwaliteit van het onderwijs eerder kwaad dan
goed doen.
œ Operation Education april 2014
De huidige ontwikkelingen, inclusief de snelle
globalisering en digitalisering van onze samenleving, hebben ook gevolgen voor, en effect op,
het onderwijs – waardoor ingrijpende veranderingen niet alleen urgent en zeer noodzakelijk,
maar ook mógelijk worden.
Om dit te kunnen doen moeten we allereerst stil
staan bij het ‘waarom’ van ons onderwijssysteem
en het grotere geheel bekijken – om vervolgens
de ‘hoe’ en ‘wat’ in te vullen.
Kantelen van het onderwijssysteem: waarom, wat en hoe
5 van 29
Fotografie: Bart Brussee
œ
Waarom?
Het ‘waarom’ van ons
onderwijs en van
onderwijsvernieuwing
Waarom?
Kinderen die nu geboren worden hebben al een
levensverwachting van 100 jaar. Algemeen wordt
aangenomen dat de veranderingen in de samenleving de komende 100 jaar nog sneller zullen
gaan dan in de afgelopen 100 jaar. In de vier jaar
dat een studie duurt, is soms een nieuw beroep
ontstaan en alweer verdwenen. Wat betekent dit
voor het onderwijs? Wat is er nodig om mensen
duurzaam voor te bereiden op, en waardevol en
productief te laten zijn in een samenleving die zo
snel verandert?
Dit systeem, inclusief de duidelijk omschreven
rollen en eisen voor elke positie, is in de industriële
revolutie gestandaardiseerd en gaandeweg gezien
als ‘het’ systeem waarop niet alleen organisaties
maar ook het onderwijs is gebouwd. Het heeft geleid tot een resultaatgerichte samenleving waarin
‘hogerop komen’ een belangrijk doel is geworden.
Tot nu toe was onze samenleving vooral verticaal
en hiërarchisch georganiseerd. Kennis was macht.
Degene met de meeste kennis stond bovenaan de
hiërarchie en vanaf het hoogste punt werd kennis
en informatie naar ‘beneden’ doorgegeven.
œ Operation Education april 2014
Kantelen van het onderwijssysteem: waarom, wat en hoe
7 van 29
œ
Je wordt geacht een zo hoog mogelijke score te
halen op je Cito, een zo hoog mogelijke vervolgopleiding en studie te volgen, te gaan werken bij een
zo gerenommeerd mogelijke organisatie en vervolgens op te klimmen naar een steeds hogere positie op de carrièreladder. Streven naar een steeds
hogere status, totdat je de president, directeur of
CEO bent. Elke afwijking van die ideale lijn wordt
eigenlijk gezien als falen: bij een onvoldoende
hoge Cito score mag je ‘helaas’ niet door naar het
VWO, als je niet goed genoeg presteert kun je
‘helaas’ geen manager worden en als het niet ‘up’
is, is het ‘out’. Tegen jonge mensen zeggen we
wel eens: “Die komt ‘er’ wel”. Maar wat is ‘er’
eigenlijk? (fig. 1)
In de oude, hiërarchische wereld bestaat vaak
een ideaal profiel: een gestandaardiseerde set
kwaliteiten waaraan de leerling of werknemer
dient te voldoen. Alles wat afwijkt van het ideaal
of de norm, is lastig – het teveel moet minderen,
het tekort wordt ‘ontwikkelpunt’ en dient te
worden aangevuld. (fig. 2)
fig. 1
fig. 2
Dit gaat voorbij aan het feit dat voor alle menselijke aspecten een ‘normaalverdeling’ geldt:
een vloeiende lijn met een gemiddelde en een
standaardafwijking: het is nou eenmaal normaal
dat er mensen buiten het ‘normale’ vallen. Alleen
kunnen we daar maar moeilijk mee omgaan in
een systeem dat alleen iedereen die binnen de
normen valt kan accommoderen. (fig. 3)
De wereld van vandaag is echter al veel platter
georganiseerd, als een netwerk waarin iedereen
met elkaar verbonden is. Informatie en kennis is
in een fractie van een seconde over de gehele
wereld verspreid en via elke smartphone beschikbaar – en heeft daardoor een andere waarde dan
vroeger. In een netwerkmaatschappij telt datgene
wat je uniek maakt: unieke kennis, kwaliteiten of
persoonlijkheid. (fig. 4)
We hebben een perspectief nodig waar we met
zijn allen naartoe kunnen werken – een kompaskoers. Is het hogere doel van onderwijs niet het
volgende?
œ Operation Education april 2014
fig. 3
fig. 4
Kantelen van het onderwijssysteem: waarom, wat en hoe
8 van 29
œ
Het onderwijs bereidt mensen voor op het
leven. Een leven waarin je je waardevol kunt
voelen en waardevol kunt zijn - met jezelf,
en alles wat je goed kunt en graag doet,
als instrument. Een leven waarin je gelukkig
en gezond bent.
‘Waardevol’ heeft niets te maken met ego en gaat
veel verder dan ‘leuk’. Waardevol is per definitie
in relatie tot de ander, de omgeving, de maatschappij. Als jij voor een ander iets kunt betekenen, ben je waardevol. Dan doe je er toe.
Je waardevol voelen is waarschijnlijk het mooiste
en belangrijkste gevoel dat er bestaat. Waardering
kan bestaan uit een compliment of worden uitgedrukt in geld of in iets anders dat een ander
voor je terug kan doen of je kan geven.
Wie is waardevol? Als je mensen vraagt hun ogen
dicht te doen en na te denken over wie waardevol
is voor hun organisatie, voor henzelf of voor de
samenleving, zijn de antwoorden treffend. Zelden
of nooit worden personen of rollen genoemd die
worden gezien als ‘hoog’ of met status. Veelal
noemt men vakmensen, ambachtslieden. Maar
het meest genoemd worden mensen die er zijn
voor anderen, die zorg dragen in de breedste zin
van het woord. Die op gevoelsniveau een verschil
maken omdat ze inspireren, motiveren, leiden,
ondernemen, zorgen, oplossingen zoeken,
mogelijk maken.
kwaliteiten die uniek menselijk zijn en niet of
nauwelijks kunnen worden vervangen door
computers of robots.
Zie hieronder een opsomming van gevraagde
kwaliteiten, rechtstreeks overgenomen uit diverse
vacatureteksten.
• Ondernemend
• Pragmatisch
• Stressbestendig
• Energiek
• Flexibel
• Commercieel
• Innovatief
• Klantgericht
• Communicatief
• Teamspeler
• Resultaatgericht
• Integer
• Inspirerend
• Moedig
• Betrouwbaar
• Nauwkeurig
• Verantwoordelijk
• Creatief
• Natuurlijk leider
• Doorzetter
• Loyaal
• Analytisch denkend
• Nieuwsgierig
• Collegiaal
• Zelfstandig
• Representatief
• Slim
• Initiatiefrijk
• Gedisciplineerd
• etc etc etc
Dit komt ook terug in vacatureteksten waarin
maar zelden om diploma’s, cijfers of bepaalde
vakkennis wordt gevraagd, maar vooral om
œ Operation Education april 2014
Kantelen van het onderwijssysteem: waarom, wat en hoe
9 van 29
Fotografie: Bart Brussee
œ
Hoe en
wat?
œ
Het ‘hoe’ en ‘wat’
van onderwijs
en onderwijsverandering
Hoe en wat?
Om te kunnen voorbereiden op een waardevol
bestaan, is een radicaal ander onderwijssysteem
nodig. We zullen het idee moeten loslaten dat er
één ideaal systeem bestaat voor iedereen – want
iedereen is anders. De één zal prima gedijen in
een wat ‘schoolser’ systeem met veel discipline
en sturing, de ander heeft veel meer autonomie,
uitdaging of differentiatie nodig dan wat het huidige
systeem kan bieden. De enige gemene deler is dat
iedereen in staat moet zijn om datgene wat hij goed
en graag doet kan leren herkennen, erkennen en
ontwikkelen.
œ Operation Education april 2014
Er bestaan al diverse scholen, programma’s,
methodes en initiatieven die precies dit doen en
daarmee ‘anders’ zijn dan het reguliere systeem.
Maar onbekend maakt onbemind. Veel van deze
initiatieven moeten soms vechten voor hun
bestaan omdat ze niet passen binnen de toetsingskaders, of niet voldoen aan het beeld van
school waaraan we met zijn allen zo gewend zijn:
schoolbanken, een leraar voor de klas, een vast
curriculum, toetsen, schoolboeken en netjes aan
elkaar leren schrijven.
Kantelen van het onderwijssysteem: waarom, wat en hoe
11 van 29
œ
Een heet hangijzer is het toetsen. In een wereld
waarin één toets, of een vaste set kwalificaties leidt
tot een resultaat dat bepaalt of je ‘hoger’ of ‘lager’
eindigt, kan iemand nooit volledig tot zijn recht
komen.
Niet alleen kinderen worden langs één en dezelfde
lat gelegd, ook scholen dienen te voldoen aan gestandaardiseerde toetsingscriteria.
Het is hoogst noodzakelijk dat er naast de elementen die met gestandaardiseerde toetsen (zoals Cito)
worden gemeten, ook andere elementen uit het
brede spectrum aan kwaliteiten worden waargenomen – zoals creativiteit, leiderschap, ondernemerschap, communicatief vermogen, analytische
vaardigheden, maak-vaardigheden.
Uitsnede uit een inspectierapport van een basisschool.
Met al deze assen ontstaat een profiel dat veel
meer zegt over een persoon en veel betere
duiding en richting kan geven voor vervolgstappen
zoals een opleiding of een baan. Er wordt vaak
tegenin gebracht dat veel van deze kwaliteiten
niet meetbaar zijn – maar in het bedrijfsleven,
op kunstacademies, bij assessment centers
en in andere industrieën is men wel in staat
gebleken deze kwaliteiten, motivaties, voorkeursstijl en persoonlijkheid zichtbaar te maken. Laten
we daar dan ook te rade gaan voor oplossingen
die we in het onderwijs kunnen overnemen.
Profiel en ontwikkeling van een leerling. A is bijvoorbeeld de weergave
van de vaardigheden die Cito meet, B t/m H zijn andere waardevolle
kwaliteiten (kennis en/of vaardigheden).
œ Operation Education april 2014
Kantelen van het onderwijssysteem: waarom, wat en hoe
12 van 29
œ
Een kleine
opsomming
van wat er is
Primair Onderwijs (Basisschool)
OBS Laterna Magica
Wittering
O4NT (concept) /
Master Steve Jobsschool Sneek
(implementatie)
Basisschool Noorderlicht
De Snijdersschool
De School Zandvoort
De Noordwijkse School
De Columbus
OBS de Tandem
De Lanteerne
Dok 12
De Plotter
OBS Overvecht
De Verbinding
œ Operation Education maart 2014
Voortgezet onderwijs
Niekee VMBO
Agora gepersonaliseerd leren
Stad & Esch
Vathorst College
Hondsrug college
IJburg college
UNIC
De nieuwste school
Tienercollege
Flevolab
Schaersvoorde college
MBO
Van Dams college
De Netwerkschool – St Lucas
Kantelen van het onderwijssysteem: waarom, wat en hoe
13 van 29
œ
HO
Knowmads
THNK
Amsterdam Metropolitan Solutions
Singularity University
De universiteit
Christelijke Agrarische Hogeschool
Hogeschool Saxion
Overige scholen
Centrum voor Creatief Leren
Democratisch- of Sudbury
onderwijs
De Vallei (bekostigd)
De Ruimte Soest (particulier)
Programma’s/ methodes in school
Exova
Reis door de Wereld van Kennis
SpectroVita leerlingvolgsysteem
Talenten academie
TU Delft Ecolution
Programma’s rondom school
Uncollege (US), Breekjaar (NL)
GeenSchool
The Independent Project
Dagjelesgeven
Onderwijsroute: leerlingen langs bij ondernemers
Remind
Challenge Day
œ Operation Education maart 2014
Digitale platforms
iPopp
MOOC’s (EdX, Coursera, etc)
Eduapp
As We Grow
Teach Pitch
Laaggeletterden
Leeruniek
ETV
Talenten & motivatie
Motivatiekompas / Stichting Emergo
Novilo
Lerarenopleidingen
De Nederlandse School
(in ontwikkeling)
Uitblinkende leerkrachten
Sander Gordijn
Eveline Kaleveld
Ellen Emonds
Education of the heart
Gelukskunde
Star Global Family
Yourlab
Gelukskoffer
Wonderspel
Ken jij nog een initiatief dat hier
tussen hoort? Vul dan dit formulier in!
Kantelen van het onderwijssysteem: waarom, wat en hoe
14 van 29
œ
Screenshot van de andere scholenkaart Deze kaart biedt een alsmaar groeiend overzicht van nog veel meer
en andere dan de hierbovengenoemde scholen en initiatieven
œ Operation Education maart 2014
Kantelen van het onderwijssysteem: waarom, wat en hoe
15 van 29
Fotografie: Bart Brussee
œ
œ
œ Operation
Education
Een emotionele TED talk met oproep van œ
Operation Education oprichter Claire Boonstra
in september 2012 heeft duizenden reacties
opgeleverd.
Het grootste deel van de reacties kwam van
mensen die verzuchtten: ‘eindelijk iemand die
hetzelfde denkt en voelt, ik dacht dat ik de enige
gek was, alleen roepende in de woestijn’.
Het andere deel liet weten al bezig te zijn met
oplossingen middels nieuwe stijl scholen,
platforms, programma’s of anderszins. Dit tot
verbazing van Claire: waarom wist ze niet van
het bestaan van deze initiatieven toen ze voor
haar oudste kinderen een schoolkeuze moest
maken? Als zoveel mensen hetzelfde denken
en voelen, maar niet van elkaars bestaan weten,
wat zou dan het effect zijn als we ze bij elkaar
œ Operation Education april 2014
brengen en kruisbestuiving laten ontstaan?
Met deze mensen en hun verzoek om ‘koffie te
mogen drinken’ is œ Operation Education gestart.
œ Operation Education wil de al gaande
zijnde fundamentele kanteling van het
onderwijssysteem versnellen: van iedereen
langs dezelfde lat naar iedereen tot volle bloei.
De kanteling is al lang ingezet, maar is – zeker
bij het grote publiek – nog weinig zichtbaar. œ
Operation Education wil helpen om sneller het
‘tipping point’ te bereiken en denkt, mede dankzij
de grote diversiteit van haar achterban met
ervaring binnen én buiten het onderwijs, een
wezenlijke bijdrage te kunnen leveren.
Kantelen van het onderwijssysteem: waarom, wat en hoe
17 van 29
œ
œ Hoe?
œ
Vorm
Content
Publiek
Kanalen
Verbinden, versterken
en zichtbaar maken
van wie en wat er is
œ
Hoe?
Over het onderwerp onderwijs en onderwijsvernieuwing is zo’n beetje alles al gezegd,
geschreven en bedacht. Er bestaan kilometers
en gigabytes aan fantastische content over waarom en hoe het onderwijs beter kan. Maar veel van
deze content is niet gemaakt met een duidelijk
publiek in gedachte, en al zeker niet geschikt voor
het grote massa. Laat staan dat er een gerichte
benadering (lees: marketing en/of advertentiecampagne) is hoe en via welke kanalen het publiek
te bereiken.
Als massaal gekozen wordt voor alternatieven en
een andere aanpak, loopt het oude systeem vanzelf leeg. Er zijn heel veel mensen die open staan
voor de ‘antwoorden’, ‘oplossingen’ en ‘alternatieven’ – ze weten alleen niet wat er is. Als we alles
wat werkt zichtbaar maken, kunnen al deze
mensen in beweging komen.
Als iedereen die de visie deelt met elkaar in contact komt, elkaar aanvult, in hetzelfde ritme komt
en globaal dezelfde koers gaat varen, ieder vanuit
zijn eigen kracht, kwaliteiten en organisatie, kan
een grote slag geslagen worden.
œ Operation Education april 2014
Kantelen van het onderwijssysteem: waarom, wat en hoe
19 van 29
œ
Office
School
,
ken
moeten ster
œ: ont den, ver tions
verbin
alofsolu
@festiv
App
VERSTERKEN
ing is
Noth inkable
Unth
ns
al io
tiv ut
fesf sol
o
VERBINDEN
Snijlijn
Snijlijn
Boek
Stories
,
ken
moeten ster
œ: ont den, ver tions
verbin
alofsolu
@festiv
,
ken
moeten ster
œ: ont den, ver tions
verbin
alofsolu
@festiv
Edu
Snijlijn
!
Play
,
ken
moeten ster
œ: ont den, ver tions
verbin
alofsolu
@festiv
of
Pr
No
re n
ai
j
Cl arti e
M lett
A
+ 60
App
n
‘Wat beweegt
jou?’
Edu
it
• informatie
• alternatieven
Snijlijn
n
se
en
als
m ers
0 llig
ion
s
0
i
5
fes
± rijw
ro
v
0p
2
±
ZICHTBAAR MAKEN
PLATFORM
Stories
•
•
•
•
•
kracht
talent
visie
expertise
motivatie
Stories
CHANGEMAKERS
Kennis
Visie
Ideeën
Om dit proces in kaart te brengen, maakt œ
Operation Education gebruik van een lemniscaat
als organisatieschema. De lemniscaat staat voor
de verbinding tussen alles wat er al is en het ‘grote
publiek’, de massamedia en bijvoorbeeld ouders.
We proberen deze twee werelden te verbinden en
daarmee te voeden en de beweging steeds sterker
te maken.
œ Operation Education april 2014
Kantelen van het onderwijssysteem: waarom, wat en hoe
20 van 29
œ
Visie, verlangen
en vermogen
We hebben veel geleerd de afgelopen anderhalf
jaar sinds de start van œ. Een van de belangrijkste
dingen is wel dat er een groot verschil is tussen
visie, verlangen en vermogen. Oftewel: nog niet
iedereen ‘ziet’ het. Pas als dat is gebeurd, ontstaat
er verlangen - naar hoe dan wel, naar alternatieven
en mogelijkheden. Maar dat verlangen omzetten
naar vermogen – het kunnen – is niet eenvoudig.
Belangrijkste oorzaak lijkt te zijn dat wij zelf zo
gewend zijn geraakt aan het oude systeem. We
zijn er in opgevoed, opgeleid en de meeste van
ons hebben er al jaren in gewerkt. Dan is het niet
vreemd dat we dit niet zomaar kwijt raken en nog
wel eens terugvallen in ‘oud’ gedrag. Ook de drijvende krachten achter œ maken een continue en
grote transformatie door om telkens weer uit te
œ Operation Education april 2014
vinden hoe het dan wel kan, zowel op persoonlijk
als op organisatorisch vlak. En dat zal nog
wel even zo door gaan.
De tieners en de twintigers lijken hierin de weg
te wijzen. Die zijn nog fris en niet teveel gewend
geraakt aan het oude systeem, ze zien vaak heel
helder hoe het wel kan, gaan hun eigen weg en
starten hun eigen ondernemingen. Kijk bijvoorbeeld naar de TED talk van deze 13-jarige Logan,
The Independent Project, Uncollege of, dichter bij
huis, GeenSchool, StudentDocent en Breekjaar.
We zien het (ook) als onze taak om degenen die
wel willen maar (nog) niet het vermogen hebben,
aan de hand te nemen en stap voor stap verder
te helpen. Zij die niet willen laten we met rust –
je hoeft niet als je niet wilt. We gaan ook niet
aan ‘dode paarden’ trekken.
Kantelen van het onderwijssysteem: waarom, wat en hoe
21 van 29
œ
Autonomie in
verbinding
Het onderwijssysteem veranderen is net iets
complexer dan het op de markt brengen van een
nieuw soort margarine of het lanceren van een
tech startup. Een dergelijk grote ‘klus’ kan alleen
worden geklaard als op alle niveaus alle raderen
draaien. Dit kan ook alleen als op alle relevante
plekken mensen en organisaties opstaan en vanuit
eigen autonomie, op eigen kracht en op basis van
eigen kwaliteiten, in de eigen omgeving maar in
verbinding met elkaar, gaan opereren.
We willen iedereen die de visie deelt in staat stellen een kantelaar of changemaker te zijn. Dat vergt
een ondernemende houding waarin mensen zelf
opstaan en gaan initiëren, in plaats van te wijzen
naar of wachten op iemand van ‘boven’ die vertelt
wat er gaat gebeuren. œ Operation Education
œ Operation Education april 2014
faciliteert de verbindingen en helpt waar nodig
mensen hun autonomie te vinden.
Op papier is œ Operation Education een stichting,
maar er is geen centraal bestuur dat top-down
‘aanstuurt’. Er zijn geen budgetten te vergeven.
Er is geen business plan, geen strakke tijdsplanning. Wat we doen is geen ‘eigendom’ van
œ – hoe meer we kunnen delen, hoe beter. Er is
geen organisatorische drempel om bij te kunnen
dragen aan œ; iedereen die de visie deelt,
uitstraalt en verspreidt, ‘is’ œ.
Teams faciliteren en coördineren de beweging
zoals hierboven is beschreven. Ze bieden een
platform voor changemakers en hun initiatieven,
ze maken zichtbaar, verbinden en versterken.
Kantelen van het onderwijssysteem: waarom, wat en hoe
22 van 29
Fotografie: Bart Brussee
œ
œ Wat?
œ
œ
Wat?
Podia & media
œ oprichter Claire Boonstra is veelvuldig te vinden
als keynote spreker op diverse podia en bijeenkomsten - van onderwijs tot corporates, van jonge
talenten tot pensioenprofessionals. Haar verhaal
mag door iedereen hergebruikt en doorverteld
worden, met bronvermelding.
Ook wordt Claire regelmatig geïnterviewd door
kleine en grote titels en is ze al meerdere malen
op TV en radio te zien en te horen geweest.
Steeds meer media weten œ in het algemeen en
Claire in het bijzonder te vinden en vragen om
input. Zo heeft bijvoorbeeld de NOS nieuwsredactie gevraagd om input voor en duiding van Cito,
en heeft damesblad Libelle gevraagd om voorbeelden van alternatieven. œ heeft de redacties
hier en in andere gevallen gewezen op mensen
œ Operation Education april 2014
in het netwerk die in die specifieke onderwerpen
de experts zijn.
œ Operation Education maakt steeds meer
mensen en initiatieven zichtbaar en probeert ze
daarnaast te bekwamen in en trainen voor een
optreden in de media. We putten hierbij uit ons
eigen netwerk. Iedereen die met veel verve,
charme, energie en kwaliteit ook een verhaal kan
doen, kan gebruik maken van het netwerk van œ.
Kantelen van het onderwijssysteem: waarom, wat en hoe
24 van 29
œ
Boek
We horen het zo vaak: een treffend verhaal, maar
hoe moeten we het dan doen? We kennen heel
veel goede voorbeelden, maar het is onmogelijk
om die op dat moment ook allemaal te noemen.
In samenwerking met andere onderwijsvernieuwers geven we een boek uit, waarin zestig
changemakers hun persoonlijke, maar ook voor
anderen direct praktisch toepasbare verhaal doen.
Het boek daagt uit, inspireert en biedt de lezer
handvatten om zelf verantwoordelijkheid te nemen
voor het realiseren van de veranderingen in het
onderwijs. Door augmented reality toe te voegen
biedt het boek ook toegang tot het persoonlijke
aanbod dat de auteurs doen, hun netwerk,
ervaringen, oplossingen.
Platform:
œ community
De 60 verhalen uit het boek zijn ook terug te
vinden op het platform – inclusief tags en classificaties voor makkelijk filteren en sorteren (op
locatie, type initiatief, type onderwijs etc). Naast
deze eerste 60 verhalen zullen vele honderden
andere goede initiatieven een plek krijgen en
daarmee toegankelijk zijn voor geïnteresseerden.
Het platform biedt daarnaast de mogelijkheid om
iedereen samen te brengen die zich op de kaart
van œ Operation Education heeft gezet (zoals
hiernaast is afgebeeld), iedereen die œ Operation
Education op Facebook, Twitter, LinkedIn of
andere wijze volgt.
Het biedt een online netwerk voor onderwijsvernieuwers die elkaar inspireren, uitdagen,
vernieuwen en helpen om elkaars ambities te
realiseren. Het biedt de mogelijkheid tot contact
tussen mensen, scholen en organisaties die een
bijdrage willen leveren aan de transitie in het
onderwijs op een manier die zij – in deze
veranderende maatschappij – belangrijk vinden.
œ Operation Education april 2014
Kantelen van het onderwijssysteem: waarom, wat en hoe
25 van 29
œ
Festivals
Na het zeer succesvol verlopen ‘Festival of
Solutions’ op 24 april 2013 zullen we ook in de
toekomst grootschalige evenementen organiseren,
op een centrale inspirerende locatie of via verschillende interconnected hubs. Veranderingen in het
onderwijs worden zichtbaar en iedereen die de
nood voelt voor onderwijsvernieuwing en daaraan
wil bijdragen, ervaart, deelt, leert en sluit aan.
Op 12 mei 2014 zijn we betrokken bij het festival
‘Education of the Heart’ waar onder andere de
Dalai Lama en Richard Gerver zullen spreken. We
bieden een podium aan spraakmakende changemakers die je recht in het hart raken, we werken
met elkaar aan oplossingen en implementaties en
er zijn plannen om op verschillende locaties de
keynotes via livestream te bekijken.
Daarnaast zijn er volop ideeën voor nieuwe events
en is een start gemaakt met de organisatie van een
‘interconnected hub’ festival.
œ Operation Education april 2014
Kantelen van het onderwijssysteem: waarom, wat en hoe
26 van 29
œ
Ontmoeten, verdiepen
en verbinden
Door het hele land organiseren we ontmoetingen
waar geïnteresseerden en mensen die de kanteling
van het onderwijs willen versnellen elkaar kunnen
ontmoeten. We bieden verdieping in uiteenlopende
thema’s, en verbinden mensen met een gemeenschappelijke achtergrond.
œ ontmoet
œ ontmoet is ooit gestart als tweewekelijkse
‘bi-weekly’ in Utrecht om te faciliteren dat gelijkgestemden, die op Claire’s TED talk hadden
gereageerd, elkaar konden ontmoeten. Inmiddels zijn ook in Zwolle, Den Bosch, Amersfoort,
Enschede en Eindhoven lokale afdelingen gestart
volgens dezelfde opzet.
Nieuwe coalities en samenwerkingen
œ werkt samen met partners met dezelfde intentie
en energie. Zo is er regelmatig overleg met onder
andere HetKind/NIVOZ, TEDxAmsterdamED,
Bende van X, De Balie en diverse andere groepen.
Met Jan Rotmans, hoogleraar transitiemanagement wordt in twee verschillende ‘kantel’
initiatieven samengewerkt.
Met Alette Baartmans is een groep jonge,
visionaire en zeer ondernemende onderwijshelden
opgericht. Deze groep heeft onder andere naar
aanleiding van de “Marokkanenactie” van Wilders
een Onderwijspamflet opgesteld en laten ondertekenen door een grote groep onderwijsmensen.
œ verdiept
Omdat gebleken is dat er vragen zijn rondom
bepaalde thema’s en er behoefte is om kennis,
ervaring en ideeën onderling uit te wisselen,
organisereert œ thematische verdiepingssessies.
De bijeenkomst “Hoe start ik een school” werd
als zeer waardevol ervaren, alsmede die over
het starten van een “Talentendossier”. Op het
programma staan onder andere: “Autonomie”
en “Hoe het niet-meetbare inzichtelijk te maken”.
œ doet
Teams faciliteren en coördineren de beweging
zoals hierboven is beschreven. Ze bieden een
platform voor changemakers en hun initiatieven,
ze maken zichtbaar, verbinden en versterken.
Tijdens de bijeenkomsten van œ doet werken we
aan projecten waarmee alles dat bijdraagt aan de
kanteling van het onderwijssysteem een podium
krijgt, zichtbaar wordt gemaakt en waarmee alternatieven, initiatiefnemers en geïnteresseerden
met elkaar in verbinding worden gebracht.
œ Operation Education april 2014
Kantelen van het onderwijssysteem: waarom, wat en hoe
27 van 29
œ
Ontstaat uit œ
Uit de œ bijeenkomsten zijn al diverse
zelfstandige initiatieven en ondernemingen
ontstaan.
Een kleine opsomming.
Goed & Graag/ Good and Glad
(‘Talentendossier’)
Diploma
Autonomie
Hierarchie
Talent
Een mobiele app, website en doe-boek dat ouders
in staat stelt datgene wat hun kinderen graag en
goed doen vast te leggen. Dit om expliciet te
kijken naar en inzichtelijk te maken wat er wél in
een kind zit, in plaats van het continu langs alle
bestaande checklists en de norm te leggen.
Het concept is ontwikkeld door twee teams
binnen drie dagen na initiatie tijdens een ‘œ verdiept’ sessie; klaar voor bouw en implementatie!
Schoolwaardenkompas
Een onderneming die een schoolkeuzekompas
bouwt waarin scholen visueel langs twee assen
worden gelegd: de doel-as (het diploma versus
het individuele talent) en de relatie-as (hierarchie
versus autonomie). Het traditionele onderwijs zit
rechtsboven, maar voor het gehele spectrum bestaan er onderwijsvormen. Het kompas stelt zowel
scholen als ouders in staat helder te kiezen voor
onderwijs dat past bij het eigen waardenpatroon.
Schoolwaardenkompas werkt samen met reeds
bestaande initiatieven en datasets voor het in
kaart brengen van schoolkeuzes.
stonden in de rij om te kunnen bijdragen.
œ Operation Education april 2014
GeenSchool week Brandenberg, Landgraaf
Het idee is ontstaan tijdens het Festival of
Solutions in april 2013 en uitgevoerd in januari
2014: 150 derdejaars VMBO leerlingen en hun
docenten ‘pimpen’ in één week tijd het gehele
schoolgebouw – onder leiding van het team van
“GeenSchool”. Alles blijkt te kunnen, als je maar
vertrouwen hebt en geeft, durft te vragen, droomt,
fouten maakt, en aandacht hebt. Ook de omgeving was betrokken – zelfs lokale ondernemers
stonden in de rij om te kunnen bijdragen.
Kantelen van het onderwijssysteem: waarom, wat en hoe
28 van 29
œ
Wat
hebben
we nodig?
œ Operation Education biedt changemakers en hun initiatieven een platform. We maken zichtbaar, verbinden en
versterken. Daarvoor zijn vele deskundige en bevlogen
mensen nodig op allerlei terreinen.
Fotografie: Bart Brussee
Mensen die creatieve ideeën omzetten in succesvolle projecten,
die pakkende teksten uit hun mouw schudden, programmeurs die
websites bouwen, redacteurs, vormgevers, filmmakers, mensen
die treffende reclame maken, die hun weg kennen in de wereld
van social media & communities, in de wereld van PR & communicatie, mensen die relaties opbouwen en onderhouden, fondsen
werven, crowd funding opzetten, ondernemers, onderzoekers,
ontwikkelaars, mensen die assisteren bij alle activiteiten of op
vele andere manieren bijdragen aan de totstandkoming daarvan.
Ook zijn we op zoek naar financiële middelen om het boek, het
platform en andere projecten op te zetten en uit te bouwen.
Help je mee de beweging te versnellen? Wil je meer informatie?
Mail naar [email protected]
œ Operation Education Bankrekening: NL72TRIO07847567