Inlichtingen bij mw. M.J. Dumont, telefoonnummer (026) 359 95 19 e

STATENBRIEF
Onderwerp: Uitvoeringsagenda Achterhoek
Doel van deze brief:
Het college van Gedeputeerde Staten verzoekt de leden van Provinciale Staten om:
te besluiten conform het ontwerpbesluit.
over de inhoud van deze brief te overleggen.
de inhoud van deze brief voor kennisgeving aan te nemen (informatieplicht).
HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH
1
Inhoud voorstel (beoogd resultaat/doel)
We vragen uw Staten commitment uit te spreken met de koers die is uitgezet in de
Uitvoeringsagenda Achterhoek gericht op drie hoofdopgaven: 'Werken', 'Wonen' en
'Bereikbaarheid'.
Met deze brief wordt de inlichtingen vooraf-procedure gevolgd.
Woord vooraf
We hebben met elkaar afgesproken dat tijdens het besluitvormingsproces rond de
omgevingsvisie het werk doorgaat (PS 2013-1061 en 2014-336). Dit met het oog op een
voortvarende aanpak van de majeure opgaven uit de omgevingsvisie. De transitieopgave Krimp
Achterhoek is een van die majeure opgaven.
Op 2 juli 2014 wil ons college samen met andere partijen symbolisch een handtekening zetten
op de Uitvoeringsagenda Achterhoek en daarmee wordt feitelijk de koers van de transitieopgave
krimp Achterhoek bepaald. Hiermee wachten tot na de vaststelling van de omgevingsvisie door
uw Staten op 9 juli 2014 is ongewenst, omdat het vertragend werkt in het proces om te komen
tot uitvoering en ook het momentum verloren gaat.
Mede door de inzet van mevrouw Spies als onafhankelijk voorzitter van de stuurgroep
Achterhoek 2020 is de afgelopen maanden vooruitgang geboekt in het maken van lastige
keuzes.Mevrouw Spies vervult deze tijdelijke functie tot 1 september 2014. Met zijn allen zetten
de partners in de Achterhoek de schouders eronder om voor haar vertrek commitment te krijgen
voor de Uitvoeringsagenda Achterhoek en de voorgestelde nieuwe manier van samenwerken.
In de Statenbrief van januari 2014 (PS2013-1061) is toegezegd om eventuele afspraken met
partners die het mandaat van ons college te buiten gaan, vooraf aan uw Staten voor te leggen.
=R¶QPRment doet zich nu voor, omdat bij de ondertekening van de Uitvoeringsagenda sprake is
van kaderstelling, wat de bevoegdheid van uw Staten is. Ook de andere partners leggen de
uitvoeringsagenda aan hun achterban voor.
Bij de aanpak van de Uitvoeringsagenda Achterhoek heeft co-creatie voorop gestaan. Van
belang is om dit ook in het gesprek met uw Staten voort te zetten. Daarom is in overleg met de
griffie afgesproken om op 21 mei 2014 met een delegatie uw Staten en ons college en de
stuurgroep Achterhoek 2020 om tafel gaan over de Uitvoeringsagenda.
We vragen uw Staten deze Statenbrief in dit licht te bezien.
Inlichtingen bij mw. M.J. Dumont, telefoonnummer (026) 359 95 19
e-mailadres: [email protected]
2
Aanleiding
Voor u ligt de Uitvoeringsagenda van de Achterhoek. Deze agenda is opgesteld door de partners
in de Achterhoek, de drie O's: Ondernemers, maatschappelijke Organisaties en Overheden, in
samenspraak met inwoners van de Achterhoek. Ook Rijk (ministerie BZK) en provincie hebben
het afgelopen jaar hun bijdragen geleverd vanuit de verantwoordelijkheid die zij voelen voor de
majeure opgave krimp. Het Rijk heeft de Achterhoek in 2011 als anticipeerregio aangewezen,
om een voortvarende aanpak van de problemen die voortkomen uit krimp te bevorderen.
De Uitvoeringsagenda Achterhoek gaat over verbinden en samenwerken, over de stap van
denken naar doen. Om de stap naar slagvaardige uitvoering te kunnen zetten, is een
gezamenlijke koers nodig. We beginnen niet blanco.
De samenwerking tussen de drie O's is vijf jaar geleden gestart in antwoord op de economische
recessie. Vervolgens is tweeënhalf jaar geleden de Achterhoek Agenda 2020 opgesteld.
Ondertussen verandert in de Achterhoek de samenstelling en omvang van de bevolking.
Demografische veranderingen als ontgroening, vergrijzing, een dalende beroepsbevolking, een
afname van het aantal inwoners en op termijn (rond 2025) ook een afname van het aantal
huishoudens, stellen ons gezamenlijk voor uitdagende opgaven.
Op basis van de Uitvoeringsagenda gaan de partners in de Achterhoek zelfbewust en met
realiteitszin met deze opgave aan de slag. Het 'doen' staat nu centraal.
De ondertekenaars wordt gevraagd om hun commitment uit te spreken. Voor het bepalen van de
koers hebben de partners de focus gericht op drie hoofdopgaven: Werken, Wonen en
Bereikbaarheid. Voor elk van deze hoofdopgaven is geformuleerd welke vraagstukken
aangepakt gaan worden en wat de partners de komende jaren met elkaar willen bereiken.
De focus ligt op dit moment bij de volgende vraagstukken.
Werken
1.
Structurele versterking van de regionale economie gericht op innovatieve en duurzame
Maakindustrie (vooral metaal, agrofood-cluster en bio-economie), innovatieve en
duurzame regionale landbouw en werkgelegenheid in de zorgsector;
2.
Verbeteren van de aansluiting van onderwijs op arbeidsmarkt. De (Achterhoekse) Human
Capital Agenda kan daarbij helpen, evenals het onlangs in de Achterhoek gesloten
Sociaal Akkoord in de zorg.
Wonen
1.
Zorgen voor een evenwichtige kwalitatieve en kwantitatieve vastgoedvoorraad in de
Achterhoek. Dit gebeurt in de lijn van de Regionale Woonvisie Achterhoek 2010-2020 en
zal uitmonden in de Regionale Woonagenda Achterhoek 2015 2025, die zal worden
vastgesteld door de gemeenten;
2.
Kwalitatief hoogwaardige en bereikbare voorzieningen. Er zijn veel gesprekken gevoerd
met burgers, belangenvertegenwoordigers, politici en bestuurders. Duidelijk is geworden
dat de kwaliteit en bereikbaarheid van voorzieningen centraal moet staan.
Bereikbaarheid
1.
Betrouwbare verbindingen van en naar de Achterhoek. Zowel via wegen als met
openbaar vervoer (bereikbaarheid economische centra en hoger onderwijs in omringende
stedelijke netwerken in Nederland en Duitsland).
2.
Fijnmazige infrastructuur (basismobiliteit) voor een goede en betaalbare bereikbaarheid
binnen de Achterhoek. Goede aansluiting van lokaal wegennet op regionale en nationale
wegen en een robuust kernnet openbaar vervoer. Daarnaast vervoer op maat (Flexnet),
waarbij de gemeenten op regionaal niveau de basismobiliteit regelen en inwoners en
ondernemers in aanvulling daarop zelf in hun vervoersbehoefte gaan voorzien.
3.
Digitale bereikbaarheid. Aansluitingsgraad glasvezelnetwerk van 100% voor woningen en
bedrijven in het buitengebied en voor bedrijven op bedrijventerreinen.
2
Daarbij zijn de partners in de Achterhoek zich ervan bewust dat zich gaandeweg andere
vraagstukken binnen de hoofdopgaven zullen aandienen door nieuwe ontwikkelingen en als
vervolg op ORSHQGHYHUNHQQLQJHQ]RDOVGHSURYLQFLDOHHFRQRPLVFKHYHUNHQQLQJHQSURJUDPPD¶V
economie en topsectorHQGH.HUQHQIRWR¶VSURJUDPPD
s wonen en sociaal) en de regionale
aanpak van de basismobiliteit (programma mobiliteit).
In de Uitvoeringsagenda Achterhoek zit een projectenlijst. De projecten worden uitgevoerd in
wisselende 'coalitions of the willing': burgers, ondernemers, organisaties en overheden die hun
schouders er onder willen zetten omdat het project bijdraagt aan hun doelen en ambities. Bij de
keuze van de projecten laten we ons leiden door de maatschappelijke behoefte (vraaggestuurd).
Initiatieven waar geen van de regionale probleemeigenaren en andere betrokkenen aan willen
trekken, worden niet in de projectenlijst opgenomen. De lijst die nu is bijgevoegd, is voorlopig en
zal de komende weken verder worden opgeschoond en aangevuld. Uiteindelijk zullen alle
projecten die erop staan, van financiële dekking moeten zijn voorzien. Projecten waar dat nog
niet voor lukt, worden later toegevoegd.
ZM de Koning en HM de Koningin hebben met hun bezoek aan de Achterhoek op 6 mei 2014
ondersteuning gegeven aan het vraagstuk van de regio.
3
Bestaand beleid c.q. kader
De totstandkoming van de Uitvoeringsagenda loopt parallel aan de totstandkoming van de
omgevingsvisie en is feitelijk al een eerste belangrijke stap naar de invulling van een van de 6
majeure opgaven in de Omgevingsagenda: de majeure opgave transitieproces krimp
Achterhoek. De rol voor de provincie in de volgende fase is de druk op de ketel houden, er voor
zorgen dat de noodzakelijke keuzes daadwerkelijk (op regionaal niveau) worden gemaakt. In de
praktijk moet blijken wat de afspraken waard zijn.
De Uitvoeringsagenda Achterhoek is een dynamische agenda. Afhankelijk van de ontwikkelingen
en vraagstukken die daaruit voortkomen zal per project in wisselende coalities aan deelopgaven
binnen de 3 hoofdopgaven worden samengewerkt. Daarbij is ruimte voor nieuwe initiatieven en
neemt de stuurgroep het risico dat innovatieve projecten kunnen mislukken.
Uitgangspunt is dat het initiatief voor een project in de regio ligt. Per project kan ons college (en
waar nodig) uw Staten besluiten of zij daarin wensen te participeren. De provincie zal ook hier
haar positie moeten kiezen. We doen al mee aan veel lopende projecten, met name vanuit de
Human Capital Agenda. Daarnaast kijken we waar de leemtes zitten en welke nieuwe projecten
nodig zijn. Daarbij letten we er op dat projecten waar wij aan gaan deelnemen, niet op
gespannen voet staan met ons huidige beleid.
De provinciale dekking voor nieuwe projecten vindt deze collegeperiode plaats uit bestaande
SURJUDPPD¶VZDDUELMEH]LHQ]DOZRUGHQRIKHWNULPSYUDDJVWXNRPHHQDQGHUHLQYXOOLQJYUDDJW
Dat gebeurt nu al. We dragen bijna 2 miljoen euro in de Achterhoek bij aan de afstemming
onderwijs en arbeidsmarkt via de Human Capital Agenda. Aan de opgaven rond wonen gebeurt
dat deels via het programma Wonen, RQGHUPHHUKHWSURMHFW.HUQHQIRWR¶VHXURHQLQ
het duurzaam (energiezuinig en levensloopbestendig) maken van de bestaande
vastgoedvoorraad 2 miljoen voor gemeenten via het regiocontract en 10 miljoen voor dezelfde
doelen voor woningbouwcorporaties.
Met de regiocontracten investeren we via de WGR-regio Achterhoek in totaal ruim 13,6 miljoen
euro in de Achterhoek voor uiteenlopende projecten onder verantwoordelijkheid van het AB van
de Regio. Dit geld is grotendeels belegd.
Daarnaast zal ook het Leader- en Interreg-programma, dat naar verwachting op 1 januari 2015
wordt opengesteld, zo ingericht worden dat het als dekking voor de Uitvoeringsagenda
Achterhoek kan dienen. Ten slotte is het aan een nieuw college om te besluiten al dan niet een
extra budget voor de Uitvoeringsagenda Achterhoek ter beschikking te stellen.
3
De Uitvoeringsagenda Achterhoek is in co-creatie tot stand gekomen, waarbij de stuurgroep
Achterhoek 2020, bestaande uit regionale partijen en voorgezeten door een onafhankelijke
voorzitter, mevrouw Spies, het co-creatieproces getrokken heeft. Onderdeel van het cocreatieproces is dat de concept-uitvoeringsagenda voorgelegd wordt aan de achterbannen,
zodat alle partijen op 2 juli 2014 commitment kunnen geven op de invulling van de 3
hoofdopgaven: Wonen, Werken en Bereikbaarheid. In dat kader gaan uw Staten en ons college
op 21 mei 2014 met de stuurgroep Achterhoek2020 om tafel om te praten over hoe om te gaan
met ieders verantwoordelijkheden en bevoegdheden in het co-creatieproces bij de majeure
opgave krimp. Het resultaat van het gesprek is een gezamenlijke afspraak van ons college en
uw Staten over het commitment dat zij kunnen en willen uitspreken binnen ieders
verantwoordelijkheid met de Uitvoeringsagenda Achterhoek.
Het Rijk zal haar commitment met de Uitvoeringsagenda Achterhoek onderstrepen door het
actualiseren van het 'Agreement to support' (2011).
4
Argumenten/afwegingen/risico's
Argumenten voor
Het proces om te komen tot de Uitvoeringsagenda Achterhoek was een complex en tijdrovend
proces met vele belangen en participanten. Met name het komen tot de goede focus op de
onderwerpen die er echt toe doen, was een processie van Echternach: 2 stappen vooruit en 1
stap achteruit. Het resultaat mag er zijn: focus op 3 hoofdopgaven; afspraken over de aanpak
van de uitvoering, waarbij partners instemmen met de Uitvoeringsagenda Achterhoek en elke
partner haar eigen keuze maakt aan welke projecten zij wenst deel te nemen.
De partners leggen de komende jaren, evenals de provincie, de nadruk op het uitvoeren van
concrete projecten om aantoonbare resultaten te boeken. De Achterhoek geeft zo voortvarend
uitvoering aan een van onze majeure opgaven.
Onze partners in het gebied weten dat de (financiële) inzet van de provincie tot na de
verkiezingen gevonden moet worden in bestaande middelen.
Argumenten tegen
Mogelijk zal er vanuit sommige partijen druk worden uitgeoefend om naast de hoofdopgaven nog
andere speerpunten te kiezen. Het standpunt van de stuurgroep is dat we niet tot daadkrachtige
uitvoering komen als we alle ballen in de lucht blijven houden. De stuurgroep is zich er van
bewust dat er naast het krimpvraagstuk in de Achterhoek uiteenlopende knellende
transitievraagstukken spelen, GLHRRNLQDQGHUH*HOGHUVHUHJLR¶VRPHHQRSORVVLQJYUDJHQ
Dan gaat het om de zorgen over de (ruimtelijke) kwaliteit (van natuur en landschap), het belang
van sport en cultuur voor de leefbaarheid, de problemen bij de detailhandel door
internetwinkelen en de noodzaak de vrijetijdseconomie te moderniseren. Daarin is de
Achterhoek niet onderscheidend. Die zaken zal de stuurgroep dus ook niet onder haar hoede
nemen. Wel kan bij vraagstukken op deze terreinen, QHWDOVLQDQGHUHUHJLR¶V, aanspraak worden
gemaakt RSGHUHJXOLHUHSURYLQFLDOHSURJUDPPD¶V9DQEHODQJGDDUELMLVZHORPWHEH]LHQRIHU
mogelijk sprake kan zijn van crossovers tussen de projecten in het kader van de
Uitvoeringsagenda Achterhoek en de reguliere projecten (1+1=3).
Risico's
1.
De lobby van belanghebbenden om andere speerpunten in aanvulling op de
hoofdopgaven te honoreren.
2.
Met de ondertekening van de Uitvoeringsagenda op 2 juli ontstaat een nieuwe situatie die
om een andere manier van samenwerken vraagt, met een vernieuwde stuurgroep als het
kloppend hart binnen het netwerk, het vliegwiel dat ervoor zorgt dat er gebeurt wat er moet
gebeuren. De nieuwe samenstelling van de stuurgroep komt dan nauw, ook gezien het
vertrek van de voorzitter van de Stuurgroep per 1 september 2014.
4
5
Financiële consequenties
Voor 2 juli zal er een begroting van de proceskosten van de stuurgroep moeten liggen en zullen
partijen zich uitgesproken moeten hebben over de procentuele verdeling van de kosten. Het gaat
dan om de bezoldiging van een onafhankelijke voorzitter en kosten voor ondersteuning van de
stuurgroep (op voldoende kwaliteitsniveau). De stuurgroep en het Algemeen Bestuur van de
regio schatten de kosten op 300.000,-- euro op jaarbasis.
De provincie zal vasthouden aan een 50-50-verdeling van de proceskosten tussen provincie en
regio, zoals dat ook bij het regiocontract is gebeurd.
De kosten voor het provinciaal deel van een onafhankelijke voorzitter zijn voor 2014 gedekt.
Daarnaast is er ook ruimte in het voorstel dat aan u wordt gedaan bij de Voorjaarsnota voor
proceskosten 2014.
Binnen het programma Stad en Regio is ruimte voor het opzetten van een digitaal platform voor
en met de Achterhoek. Projecten in de Uitvoeringsagenda Achterhoek waar de provincie aan
deelneemt, worden al uit de bestaande begrotingen van programma's (wonen, economie,
topsectoren, mobiliteit) gefinancierd.
Proces en evaluatie
Sinds de aanwijzing door het ministerie van BZK van de Achterhoek als anticipeerregio, eind
2011, is een beroep gedaan op de provincie om de Achterhoek te helpen bij de aanpak van deze
complexe opgave. Er zijn sinds de start in 2009 veel bijeenkomsten geweest, er zijn veel
plannen gemaakt, maar concrete resultaten werden onvoldoende bereikt.
In het voorjaar van 2013 is de provincie nadrukkelijk om hulp gevraagd. Op 3 april 2013 is tijdens
een bestuurlijke bijeenkomst van de 3 O's met gedeputeerden Meijers en Van Dijk afgesproken
dat de provincie gaat helpen. We hebben 3 sporen ingezet en financieel voor onze rekening
genomen:
1
We zijn samen het gebied in getrokken om met inwoners en andere belanghebbenden te
praten (Samen Anders-bijeenkomsten). Daar is onder meer input voor de
Uitvoeringsagenda opgehaald.
2
We zijn gaan zoeken naar een onafhankelijk bestuurlijk boegbeeld om het proces in de
Achterhoek richting uitvoering vlot te trekken. Dat werd mevrouw Spies in de functie van
onafhankelijk voorzitter van de stuurgroep Achterhoek 2020 (voor 10 dagdelen per
maand).
3
We bieden ambtelijke ondersteuning (4 dgn. per week) aan mevrouw Spies, opdat zij haar
beperkte tijd zo effectief mogelijk kan inzetten
De afgelopen maanden is er naast bijeenkomsten in het kader van Achterhoek 2020 en de
Samen Anders-bijeenkomsten veel rechtstreeks gesproken met probleemeigenaren, bestuurder,
politici en deskundigen in de Achterhoek.
De resultaten daarvan zijn terug te vinden in de Uitvoeringsagenda Achterhoek.
Uw Staten zijn op verschillende momenten betrokken geweest bij de provinciale inzet voor de
aanpak van krimp in de Achterhoek. Op 18 april 2012 was er een debat van uw Staten met
Achterhoekers over krimp in de Achterhoek. Er waren leden van uw Staten aanwezig bij de
'Samen Anders'-bijeenkomsten en bij bijeenkomsten georganiseerd door Achterhoek 2020. Ook
tijdens de co-creatie rond de Omgevingsvisie is er met uw Staten hierover gesproken.
5
De stuurgroep Achterhoek heeft gevraagd de bestuurlijke en ambtelijke betrokkenheid van de
provincie na 1 september 2014 te continueren. Hierover zullen nader afspraken gemaakt moeten
worden.
Arnhem, 13 mei 2014 - zaaknummer 2014-007434
Gedeputeerde Staten van Gelderland
C.G.A. Cornielje
- Commissaris van de Koning
drs. P.P.L. van Kalmthout - secretaris
bijlagen:
Ontwerpbesluit
Begrotingswijziging
Notitie Naam notitie
Uitvoeringsagenda Achterhoek
6

Download Report