klik hier voor het uitgebreide programma

PROGRAMMA
Seizoen
2014-2015
Departement
Zelhem
Maatschappij tot Nut
van ‘t Algemeen
Het Nut
Ÿ is een organisatie die werkzaam is ten algemene nutte;
Ÿ is bereid tot een brede samenwerking
Ÿ is een open organisatie zonder voorwaarden voor lidmaatschap;
Ÿ kent geen uitgangspunten die verplicht worden opgelegd of waarvan de naleving wordt verlangd;
Ÿ is een humanitaire (mensgerichte) organisatie;
Ÿ streeft naar individuele en maatschappelijke ontplooiing met een zo hoog mogelijk cultureel gehalte;
Ÿ ontplooit zijn activiteiten vooral in het verband van de
aangesloten plaatselijke departementen (verenigingen);
Ÿ heeft een Maatschappijbestuur dat zich ten doel stelt op
landelijk niveau een bijdrage te leveren aan het maatschappelijk debat. Daarnaast wil zij de departementen
stimuleren om met hun activiteiten in de eigen omgeving een sociaal-maatschappelijke en educatieve functie
te vervullen.
De Maatschappij tot Nut van 't Algemeen telt op dit moment
ongeveer 100 departementen met in totaal ruim 10.000 leden.
De digitale nieuwsbrief wordt naar een kleine 800 emailadressen verstuurd. Dit is veel minder dan het aantal leden.
Als u de Digitale Nieuwsbrief wilt ontvangen kunt u zich
abonneren door op www.nutalgemeen.nl het tabblad
'Contact' aan te klikken en daarna te kiezen voor
'Aanmelden'.
1
Geschiedenis
In de tweede helft van de achttiende eeuw komt er in ons land langzaam maar zeker een democratische beweging tot ontwikkeling. Het
volk heeft genoeg van de vriendjespolitiek en willekeur die welig tieren onder het autoritaire bewind van stadhouder Willem V. Steeds
nadrukkelijker worden hervormingen geëist. Het is in deze situatie
van sluimerende onvrede dat op 26 september 1781 in alle grote steden van ons land een anoniem pamflet wordt verspreid waarin het
despotisme van stadhouder Willem V aan de kaak wordt gesteld en
waarin wordt opgeroepen tot democratisering van het bestuur. Pas
veel later zal blijken dat Joan Derk van der Capellen tot den Pol, een
aristocraat uit Deventer, de auteur is. Het pamflet slaat in als een
bom en vormt de aanzet tot een niet meer te stuiten emancipatiebeweging. ...................................................
Eén van de neveneffecten van de ontketende hervormingsdrang is de
opkomst van allerlei leesgezelschappen, sociëteiten en genootschappen voor “de verheffing van het volk”. De meeste zijn allang weer
verdwenen, achterhaald door een nieuwe tijdgeest. Maar één ervan,
de maatschappij tot Nut van ‘t Algemeen, heeft de tand des tijds tot
op heden doorstaan.§
§ Uit : 1912-2012 Honderd jaar Nut in Zelhem, door Jan Oonk.
Uitgave in de serie Van Salehem tot Zelhem.
2
De hervorming van het onderwijs in Nederland vanaf 1800
geldt als één van de grootste verdiensten van de Maatschappij
tot Nut van ’t Algemeen. Reeds vanaf de oprichting in 1784
vormt de verbetering van het onderwijs één van de belangrijkste doelstellingen van het Nut.
De aandacht voor het onderwijs is voornamelijk geïnitieerd
door Martinus Nieuwenhuijzen (1759-1793). Stelde vader Jan
Nieuwenhuijzen (1724-1806) zich aanvankelijk met de nieuwe
vereniging vooral voor, de verspreiding van kennis te bevorderen onder de minvermogenden, reeds op de oprichtingsvergadering werd op aandringen van Martinus besloten aan die
taak toe te voegen: “de verbetering van het schoolwezen en de
opvoeding der jeugd, als de voornaamste grondslag zijnde ter
vorming, verbetering en beschaving van den burger”.
3
Departement Zelhem
(1857-1871, 1912-heden)
Bent u nog geen regelmatige bezoeker van onze avonden? Stap
eens over de drempel en breng een nieuw lid mee!
De geschiedenis van de Maatschappij tot Nut van ‘t Algemeen
is beschreven in ‘Om het Algemeen Volksgeluk’, het gedenkboek* ter gelegenheid van het tweehonderdjarig bestaan, 17841984. Daarin staat te lezen dat het departement Zelhem een
particulier archief heeft, met als eventuele archiefbewaarplaats
het Gemeentearchief Doetinchem, en ook dat er een onvolledig
archief is opgenomen in het Archief van het Hoofdbestuur.
Alle documenten, voor zover bewaard gebleven in Zelhem,
zijn overgebracht naar Doetinchem.
Op www.oudzelhem.nl staat onder diversen/Nut een uitgebreide en uitstekend leesbare beschrijving van de geschiedenis
van ons departement.
In 2013 is, door demografische ontwikkelingen zoals bij veel
buurtscholen, een einde gekomen aan de bijzondere basisschool Wolfersveen. Deze school werd in 1931 door het departement opgericht en bestuurd. In 1995 werd het bestuur
overgedaan aan de Stichting Nutsschool Wolfersveen, die statutair een hechte band met het departement onderhield.
Nu verhuurt het departement het schoolgebouw met grond
aan de gemeente Bronckhorst, die het in gebruik geeft aan
*
ISBN 9090008020
4
Scholengroep GelderVeste onder beding van het voeren van
een bijzondere basisschool op neutrale grondslag.
De contractduur is 10 jaar.
Enkele voorwerpen, gerelateerd aan de geschiedenis van de
school, zijn in beheer gegeven aan museum Smedekinck.
Bestuur:
Dhr. B. Radstake
Mw. A. Looman - van Eerden
Dhr. J.W. Rensink
Dhr. G.H. Wasseveld
Dhr. J.M. Bessem
Mw. C.J.S. Matser-Damhuis
Voorz
Secr.
Penningm.
lid
lid
lid
0314-631410
0314-621350
0314-622464
0314-621705
0314-624921
0314-623843
· Bijeenkomsten worden gehouden in Ellen`s Restaurant,
Burg. Rijpstrastraat 10, 7021 CR Zelhem
· Tenzij anders aangegeven is de aanvangstijd 20:00 uur,
zaal open om 19:30 uur
· Verenigingsjaar: 1 juli t/m 30 juni
· Contributie: individueel € 16 , twee partners € 24
· Bankrek. NL77RABO0374703558 tnv Mij tot Nut van
‘t Algemeen, voor alle betalingen, tenzij anders vermeld
· Het lidmaatschap eindigt door schriftelijke opzegging per
brief of e-mail aan de secretaris, Halseweg 33a 7021 HV
Zelhem of [email protected], vóór 1 juli van het lopende verenigingsjaar
· Niet leden betalen per avond € 4,= per persoon,
· Leden Salehem, op vertoon van lidm. kaart, € 2,= pp
· Leden van buurtdepartementen hebben gratis toegang
5
maandag 15 september 2014
De Achterhoek
grenzeloos mooi
Audiovisuele presentatie door
Ad van Roosendaal en
Anneke Zonneveld
Voorafgaand aan de lezing is de
jaarvergadering.
Alle leden zijn hiervoor
uitgenodigd. Aanvang 19:00 uur
6
“Achterhoek, grenzeloos mooi” is de titel van onze jongste
audiovisuele presentatie. Het is het resultaat van jarenlang
struinen, observeren, filmen en fotograferen in de karakteristieke gebieden in onze mooie Achterhoek. Deze voorstelling
is samengesteld uit films, foto’s en anekdotes.
Wij hebben onder meer het leven van de zandhagedis, de vos
en de das op beeld kunnen vast leggen. Het beeldverhaal
wordt gecompleteerd door sfeervolle landschappen. Achterhoek optima forma. Een must voor iedere natuurliefhebber.
Natuur is actueel, hetgeen wel blijkt uit de film over de Oostvaardersplassen. Wij willen met deze presentatie de aandacht op onze eigen Achterhoekse “wildernis” vestigen. Deze
wildernis, dicht bij huis, wordt weergegeven op onze eigen
wijze van werken. Van het kleine - zoals bloemen, vlinders,
insecten, amfibieën - tot het grotere zoals vogels en zoogdieren. Ook landschappen worden niet vergeten.
Al met al een indrukwekkende presentatie waarin de Achterhoekse natuur van de mooiste zijde wordt belicht. Het gaat
verder dan alleen maar het “zien”. Het is een product om te
BELEVEN en om inspiratie op te doen.
7
maandag 20 oktober 2014
De 88 tempels tocht
Aly en Cees Wagenvoorde
Een pelgrimstocht op het eiland Shikoku, Japan.
Mensen met uiteenlopende religies en uit allerlei culturen
hebben door de eeuwen heen een heilige tocht ondernomen.
De oude Grieken liepen naar orakelplaatsen waar ze de goden
om raad konden vragen. De joden trokken naar de tempel van
Jeruzalem.
Ook nu nog worden er pelgrimstochten ondernomen.
Het Boeddhisme kent belangrijke bedevaartsplekken in India
en Nepal.
Moslims ondernemen de hadj naar Mekka.
En veel Nederlanders hebben gehoord van de pelgrimsroute
naar Santiago de Compostella; sommige hebben deze zelf gelopen.
Van oorsprong is een pelgrimstocht een tocht naar een plaats
met een speciale godsdienstige betekenis.
Tegenwoordig hebben pelgrimstochten aantrekkingskracht
op wandelaars die op zoek zijn naar rust en bezinning.
Een pelgrim gaat op reis. In ons geval naar Japan en wel naar
het eiland Shikoku, waar we gedurende vier weken het eerste
deel van de beroemde tocht aflegden.
8
De totale route loopt rondom het eiland en gaat langs 88 tempels en talrijke andere bijzondere plekken. De lengte is 12001400 km.
Deze pelgrimstocht is eind 16e, begin 17e eeuw ontstaan en
heeft alles te maken met Kobo Daishi (of Kukai), een van de
bekendste monniken uit de Japanse geschiedenis.
Een van de aspecten van een pelgrimstocht is verandering.
Wie een lange wandeltocht maakt, verandert. Je moet immers
bereid zijn om je over te geven aan wat je tegenkomt op je
pad. Plannen worden soms doorkruist, en je krijgt moeilijkheden te verstouwen.
Lopen ver van huis en haard had een grote aantrekkingskracht op ons. Een duidelijke eindbestemming voor deze
tocht hadden we niet; zo'n 500 km lopen zou mooi zijn in de
beperkte tijd die we tot onze beschikking hadden.
9
Muziekcursus I
maandagmiddag
27 oktober, 3, 10, 17 november
24 november en 1 december 2014
“Naast
de Groten”
Barok (Albinoni, Krebs, Galuppi, ...)
Rococo/Klassiek (Gugliemi, Hoffstetter, Kozeluh, ...)
Klassiek (Ditters v. Dittersdorf, ...)
Romantiek (Hummel, Lipinsky, Rubinstein, ...)
Romantiek/ Opera (Verhulst, Gounod, Cimarosa, ...)
20eeuw (Schreker, Szymanowsky, Kabalewsky ...)
in Museum Smedekinck ,
Pluimersdijk 5
7021 HW Zelhem.
Aanvang 13.45 uur.
Docent: C.
van Zutphen
Verdere informatie, zie p 18
10
maandag 17 november 2014
Lezing met beelden
over schilder
Chagall
door Frans
Wiersma,
Marc Chagall (1887-1985) is zijn leven lang heel intens bezig
geweest met de joodse Bijbel en het christelijke Nieuwe Testament.
Vooral zijn joodse achtergrond speelt daarin een belangrijke
rol, vanwege het chassidisme waarbinnen hij opgroeide.
Naast een haast onafzienbare hoeveelheid werken over Bijbelse onderwerpen in de vorm van schilderijen, tekeningen, keramiek, gebrandschilderde ramen, mozaïeken, heeft hij aparte
Bijbel illustraties vervaardigd voor een speciale Bijbeluitgave.
11
In 1973 is het Musée National Message Biblique in Nice geopend waar een groot aantal werken over de Bijbel is geëxposeerd. Deze Bijbelse
Boodschap vormt het middelpunt waaromheen aandacht zal worden
geschonken aan de joodse
wortels van zijn kunst.
Frans Wiersma is de zoon van
dominee J. Wiersma, die van
29-09-1947 tot 01-05-1974 in
Zelhem werkzaam was. Hij
was de laatste bewoner van de
oude Pastorie op de hoek van
de Stationsstraat en de Doetinchemseweg.
12
zaterdag 13 december 2014
aanvang 13:30
Kerstmiddag
samen met
Oudheidkundige Vereniging Salehem
in Museum Smedekinck
met medewerking van het
Veldhoeksorkestje en
Popkoor Eigenwies uit Varsseveld.
Het orkestje bestaat uit dwarsfluit- en blokfluitleerlingen en
staat ol.v. Mirjam v.d. Burg. Het orkestje wordt ieder jaar opnieuw geformeerd omdat de
blokfluitgroep op een gegeven
moment examen doet en dan
over gaat op een ander
instrument. Hierna start er
wederom een nieuwe groep.
Zij spelen diverse kerstliederen en zingen soms daar ook
bij en weten het publiek altijd
goed te vermaken
13
Het koor Eigenwies, oorspronkelijk uit Varsseveld, is
een gemengd koor, maar dames zijn in de meerderheid.
In 2003 werd het koor opgericht door een paar Varssevelders die graag zingen en niet te veel optredens
willen doen. Behoudens een kerkdienst begeleiden in
het Slingeland ziekenhuis of bij de senioren in Den Es.
Samen zingen, gezelligheid en daarbij de onderlinge
band versterken is het motto.
Naarmate de jaren vorderden groeide het koor uit tot
de huidige grootte van 40 personen en komen de leden uit de hele regio.
Oefenen doen ze nog steeds in de KwaksMölle in Varsseveld.
Het koor zingt eigentijdse popliederen in veel talen,
maar Engels heeft toch wel de voorkeur, dit alles o.l.v.
de dirigent en pianist Jan Schatorje.
14
maandag 19 januari 2015
Nanotechnologie
toekomstperspectief voor
en in Nederland
Prof. dr ing. Dave H.A. Blank
Wetenschappelijk Directeur MESA+, Universiteit Twente.
U heeft er dagelijks al mee te maken en
dat zal in hoog tempo al maar meer worden
“Als ze in 2000 op deze tijd terugkijken, zullen ze zich afvragen
waarom tot 1960 niemand serieus deze kant op is gegaan”
Richard Feynman (29 december 1959)
Richard Feynman wordt wel gezien als de grootste fysicus
van de vorige eeuw, op Albert Einstein na wellicht.
Nanotechnologie is de techniek die het mogelijk maakt te werken met deeltjes in de grootte-orde van nanometers. Dit is een
schaal van grootte die net boven die van atomen (0,060 nm tot
0,275 nm) en eenvoudige moleculen ligt.
.
15
Nanotechnologie is niet zozeer één technologie als wel een
reeks technologische ontwikkelingen. Deze zijn te combineren
met andere wetenschappen als biotechnologie, cognitieve wetenschap, informatie wetenschap en neurobiologie. Op het internet is al zeer veel over dit onderwerp te vinden. Kijk bv. bij
de Consumentenbond: www.consumentenbond.nl en dan in
het veld “zoek” nano invullen.
De naam is afgeleid van het Griekse νανος of het Latijnse
nanus voor dwerg. In ons meetsysteem is n, voor
nano, het voorvoegsel dat een milliardste betekent. Nanometer
(nm) is dus een milliardste meter: ongeveer een twintigste deel
van een haar-dikte. Deeltjes met minstens één afmeting kleiner dan 100 nm kunnen heel bijzonder gedrag vertonen, zowel
goed als slecht.
Veelgebruikte toepassingen van nanotechnologie zijn de emulsie van kleine deeltjes ('nanodeeltjes') titaniumoxide in verf- en
vernissoorten, deeltjes in zonnebrandcreme, cosmetica, koolstof in geckotape (sterk plakband), zilver in voedselverpakking, kleding, verband, desinfectiemiddelen en
huishoudapparatuur en cerium o.a. als katalysator bij verbranding, maar ook: binnen 10 jaar moet het mogelijk zijn om organen te repareren of ze helemaal te bouwen.
De grote opslagcapaciteit van computergeheugens is tevens
een toepassing van nanotechnologie.
Nederland loopt mee in de kopgroep van de wereld.
Een probleem van nanotechnologie is de onbekende giftigheid
van de nieuwe producten.
Prof. Blank zegt dit over zijn lezing: Het uitdagende is dat nanotechnologie verschillende disciplines bij elkaar brengt. Zo
16
maak je gebruik van fysische effecten die je op atomaire schaal
kunt oproepen voor nieuwe elektronische of biomedische toepassingen. Dat biedt bijvoorbeeld ongekende mogelijkheden
voor het ontwikkelen van nieuwe materialen. Voor de hand
liggend zijn snellere computers en betere dataverwerking.
Of je kunt oppervlakten van materialen behandelen zodat ze
bijvoorbeeld vuil- of waterafstotend worden.
Een ander belangrijk gebied is de nano-medicine. Denk hierbij
aan draagbare medische meetinstrumentjes “lab op een chip”
die een fractie van een druppel bloed kunnen ontleden en de
samenstelling kunnen meten. Er wordt gewerkt aan multifunctionele nanodeeltjes, die in je lichaam naar tumoren op zoek
gaan. Via nanotechnologie zou je bovendien iemands individuele DNA–structuur kunnen aflezen.
Nanotechnologie zal unieke nieuwe applicaties opleveren die
ons leven gaan veranderen. Deze technologische ontwikkelingen kunnen ook een keerzijde hebben. Welk effect hebben nanodeeltjes en welke impact hebben nieuwe ontwikkelingen?
Bovenstaand zijn ingrediënten van mijn lezing, waarbij ik tevens aandacht besteed aan de Nederlandse initiatieven op het
gebied van nanotechnologie.
17
Muziekcursus II
maandagmiddag
26 januari, 2, 9, 16 februari
23 februari en 2 maart 2015
Leven en werken van
Chopin en Schumann
in Museum Smedekinck
door C.
van Zutphen
Alle middagen van beide muziekcursussen beginnen om
13:45 uur en worden gehouden op de Daele van museum
Smedekinck.
De kosten per cursus zijn € 65 p.p. voor leden en € 80 voor
niet-leden. Uiteraard moet er een minimum aantal deelnemers zijn willen de cursussen doorgang vinden. U krijgt op
tijd nog een brief hierover.
18
maandag 16 februari 2015
Groene stroom
in de Achterhoek
lezing door Guus Ydema,
directeur van de AGEM
Groene stroom in de Achterhoek
In 2011 tekenden zo’n 150 partijen (overheid, bedrijfsleven en
maatschappelijke organisaties) het Convenant Achterhoek
2020.
Achterhoek Agenda 2020 is een ambitieus, innovatief en
duurzaam plan voor de ontwikkeling van de Achterhoek. De
ontwikkelingen waarop de Achterhoek moet inspelen zijn
veelomvattend en complex:
1. Demografische krimp,
2. Economische recessie en
3. Energieproblematiek.
Het doel van de Achterhoek Agenda is een duurzame, vitale,
aantrekkelijke en gezonde Achterhoek in 2020 en daarna.
Er zijn vier thema’s:
Ÿ Innovatieve en duurzame economie,
Ÿ Slim en snel verbinden,
Ÿ Vitale leefomgeving
Ÿ Kansrijk platteland.
19
Voor de aanpak van de energieproblematiek is de AGEM,
de Achterhoekse Groene Energie Maatschappij, opgericht.
De AGEM stelt zich ten doel om de Achterhoek energieneutraal te maken. Dat betekent twee dingen. We willen zoveel
mogelijk gebruik maken van duurzame energiebronnen zoals
zon, wind, water en biomassa en we willen, zoals de Achterhoeker betaamt, onze eigen broek ophouden. De benodigde
energie zal zoveel mogelijk in de Achterhoek zelf worden opgewekt.
In 2013 is de AGEM gestart met de levering van duurzame
energie. Over de verdere plannen, ontwikkelingen en mogelijkheden zal de directeur van de AGEM, Guus Ydema, ons bijpraten.
20
maandag 16 maart 2015
Adel“ en Boerenadel in
de Achterhoek
door Jan Berends
In het westelijk- en middendeel van de Achterhoek heeft in de
loop van de eeuwen de adel de dienst uitgemaakt, vooral op
het platteland. De talrijke kastelen leggen hiervan nog steeds
getuigenis af.
In het oostelijk deel, vooral rond Winterswijk, heeft een heel
andere ontwikkeling plaatsgevonden.
De invloed van adel en kloosters verdween daar en aan het
einde van de 18e, maar vooral in de 19e eeuw groeiden de hofhorige boeren uit tot zelfstandige, grote boeren die vaak scholteboeren worden genoemd. Het landschap toont daar geen
kastelen, maar scholteboerderijen,
bijna als kastelen. Een scholtedochter trouwt met een scholtezoon op
straffe van onterving, want grond
hoort bij grond en geld bij geld.
21
maandag 20 april
Cabaret
Een overzicht van de ontwikkelingen van het cabaret
in de 2e helft van de vorige eeuw met o.a. Wim Sonneveld, Simon Carmiggelt, Kees van Kooten.
door Wim Nijhof
een bevlogen verteller, die we als eens eerder mochten zien optreden.
22
donderdag 7 Mei 2015
Reisje met Jan Berends
“Rondje Achterhoek”
naar aanleiding van de lezing
“Adel en boeren adel in de Achterhoek”.
23
Geschiedenis
van het departement
Op de volgende 4 pagina’s ziet u een stukje geschiedenis van
het departement Zelhem dat we u niet wilden onthouden.
Op 18 november 1912 wordt ons departement opgericht.
In het eerste bestuur hadden zitting:
Ÿ mej. W.G. Oldenhave,
Ÿ burgemeester J.J. de Kempenaer (voorzitter),
Ÿ landbouwer J.W.H. Bruggink (penningmeester),
Ÿ kunstschilder H.E. Knaake en, na enig aandringen,
Ÿ J.W. Stapel (secretaris)
Onlangs werd een kopie van de staatscourant van 10 sept.
1929 teruggevonden waarin Koninklijke Goedkeuring werd
gegeven per 31 juli 1929.
Alleen J.W.H. Bruggink is dan nog bestuurslid van het eerste
uur.
24
25
26
27
28
Inhoudsopgave
Maatschappij tot Nut van ‘t Algemeen
Departement Zelhem
De Achterhoek grenzeloos mooi
De 88 tempels tocht
Muziekcursus I
Lezing met beelden over schilder Chagall
Kerstmiddag
Nanotechnologie: toekomstperspectief voor en in Nederland
Muziekcursus II
Groene stroom in de Achterhoek
Adel en Boeren adel in de Achterhoek
Cabaret
Reisje met Jan Berends
Geschiedenis
29
p1
p4
p6
p8
p 10
p 11
p 13
p 15
p 18
p 19
p 21
p 22
p 23
p 24
30
31

Download Report