Persconferentie 18.11.2014 De regering moet nu optreden tegen oneerlijke concurrentie en sociale dumping in de bouw In de bouwsector bestaat er bijzonder veel risico op sociale fraude. Dat komt door de kenmerken en specifieke werkwijzen van die sector. De openstelling van de Europese grenzen voor de vrijheid van dienstverrichting van de ondernemingen gaf het probleem van sociale fraude een extra dimensie. We zien al vele jaren een zeer grote toestroom van buitenlandse werknemers die in vaak illegale omstandigheden tijdelijk naar Belgische bouwplaatsen gedetacheerd worden. De Confederatie heeft de afgelopen maanden reeds vaker aan de alarmbel getrokken. Tevergeefs tot nu toe! Het overleven van de Belgische bouw staat vandaag echter op het spel, niet meer of niet minder. Wil men de leegloop van de Belgische arbeidersbanen in de bouw en de wegvloeiende staatsinkomsten stoppen, dan moet de regering heel snel optreden en moet zij sterke maatregelen treffen. De Confederatie vraagt haar onmiddellijk een rist maatregelen aan te nemen, die alle verenigbaar zijn met het Europese kader: 1. De erkenning van alle onderaannemers opleggen De reglementering op de erkenning van aannemers, die van toepassing is voor de uitvoering van overheidsopdrachten voor werken, biedt de opdrachtgevers garanties voor de bekwaamheid en solvabiliteit van de contracterende bedrijven. De erkenningsvereiste moet ruimer worden dan alleen de medecontractant van de opdrachtgever en moet van toepassing zijn op alle onderaannemers in de keten van bedrijven die op een bouwplaats aanwezig zijn. Deze vereiste – die eenvoudig toepasbaar is en juridisch niet betwist kan worden – zal het mogelijk maken ondernemingen die de regels niet naleven, te weren. Addendum: beperk de onderaannemersketen De sector wenst ook grondig te reflecteren over de kwestie van de beperking van de onderaannemersketens op bouwplaatsen. De uit te werken maatregel moet slaan op onderaanneming van activiteiten die normaal gezien kunnen worden uitgeoefend door bedrijven die zich stroomopwaarts in de keten bevinden en niet op de gespecialiseerde onderaanneming. Persconferentie• [18.11.2014] De regering moet nu optreden tegen oneerlijke concurrentie en sociale dumping in de bouw 1/3 2. Opdrachtgevers mee verantwoordelijk maken De opdrachtgever die een prijs aanvaardt die zo abnormaal laag is dat die alleen het resultaat van sociale of fiscale fraude kan zijn, maakt zich onrechtstreeks medeplichtig aan de fraude. De opdrachtgever moet zich bewust zijn van zijn verantwoordelijkheid en van de rol die hij bij fraudebestrijding kan en moet spelen. In de reglementering op de marktpraktijken moet een nieuwe overtreding ingevoerd worden in verband met het indienen of aanvaarden van een abnormaal lage prijs die het ontduiken van de sociale of fiscale reglementering doet ontstaan.1 Deze bepaling moet alle openbare en particuliere opdrachtgevers, die geen gezinnen zijn, ertoe aanzetten abnormaal lage prijzen te weren wanneer die niet door bedrijven verantwoord kunnen worden rekening houdend met hun verplichtingen inzake lonen en lasten. Bij werken voor rekening van particulieren zal de toekenning van fiscale voordelen gekoppeld dienen te worden aan het bewijs dat de opdrachtgever vooraf heeft gecontroleerd of het bedrijf in orde is met de vestigingsregeling en geen sociale en fiscale schulden heeft (aannemer bezorgt een attest). 3. Een aangepast preventie- en controlebeleid ontwikkelen Er moet zo vroeg mogelijk worden ingegrepen in een situatie waar het frauderisico aangetoond is zodat wordt vermeden dat het risico zich voordoet of zodat in elk geval de negatieve gevolgen ervan worden beperkt. Daartoe moet minstens in de volgende domeinen opgetreden worden:  De verplichte identificatie van werknemers op bouwplaatsen opleggen De onmiddellijke identificatie van werknemers op een bouwplaats, door het verplicht (zichtbaar) dragen van een badge, is een nuttig gegeven in de strijd tegen fraude, vooral om de onderneming die verantwoordelijk is voor een bouwplaats in staat te stellen snel abnormale situaties op te sporen. Het dragen van de badge op bouwplaatsen moet bij wet worden opgelegd.  Onregelmatige arbeidsmarktpraktijken vervolgen en bestraffen Deze actie moet in de eerste plaats gevoerd worden tegen spelers die bouwbedrijven benaderen of reclame toesturen in het kader van onwettige voorstellen van terbeschikkingstelling van personeel. De Confederatie heeft hier een voorbeeld willen stellen door (succesvol) een vordering tot staking in te stellen tegen een Poolse speler en zij rekent er wel op dat zij niet de enige blijft die een dergelijke vordering zal instellen. Komt er geen preventie of mislukt ze, dan moet de gerichte controle op fraude in de bouw worden aangescherpt, onder andere door toezicht op de toepassing van de veiligheidsregels op de bouwplaatsen, door controle van de fiscale verplichtingen van de buitenlandse ondernemingen en door de bestrijding van schijnzelfstandigen. 1 De regering kan zich hiervoor inspireren op de bewoordingen van de soortgelijke overtreding ingevoerd bij artikel 43, § 4 van de wet van 15 juli 2013 betreffende het goederenvervoer over de weg. Persconferentie • [18.11.2014] De regering moet nu optreden tegen oneerlijke concurrentie en sociale dumping in de bouw 2/3 4. De loonkosten van de bedrijven verminderen De hoge Belgische loonkosten (bij de hoogste van Europa) vallen voor een groot stuk te verklaren door het hoge peil van de sociale werkgeverslasten (55% van de loonkosten zonder lasten) en door de belastingdruk op inkomsten uit arbeid (een hoog brutoloon maar een bescheiden nettoloon). Aangezien de loonkosten van bouwbedrijven tot 40 à 50% van de prijs voor bouw- of renovatiewerken, of zelfs meer, naargelang de aard van de werken, vertegenwoordigen, zijn de loonkosten een belangrijk concurrentiegegeven en een grote handicap voor de Belgische bouwbedrijven die niet kunnen concurreren met buitenlandse ondernemingen actief op de Belgische bouwmarkt, afkomstig van landen waar de sociale lasten laag zijn. Een aanzienlijke socialelastenverlaging in de bouw is van vitaal belang voor de bedrijven uit de sector. De verlaging van de loonkosten is immers het enige wapen waarmee onze bedrijven beter weerstand kunnen bieden tegen de concurrentie van buitenlandse ondernemingen. De regeerverklaring reikt in dit verband geen enkele oplossing aan omdat de situatie inzake aanvullende lastenverlaging blijft vastliggen op wat al door de vorige regering beslist werd. De Confederatie heeft berekend dat de lastenverlagingen die worden aangekondigd de loonkosten in de bouw maar met 0,3% zullen kunnen inkrimpen! Deze benadering is onaanvaardbaar en de regering zou nuttigheidshalve dieper moeten ingaan op de specifieke situatie in de bouw en specifieke maatregelen voor de sector moeten aannemen. Persconferentie • [18.11.2014] De regering moet nu optreden tegen oneerlijke concurrentie en sociale dumping in de bouw 3/3