iIK VRAAG ME CONSTANT AF: RUIK IK

i
‘De neus van de
familie’, dat was
Harriët (37) altijd. Tot
ze twee jaar geleden
als gevolg van een
virus haar reuk én
smaak verloor.
48 Flair
‘
Persoonlijk
H
arriët: ‘In de metro werd ik
Ik herinner me precies de dag dat ik
moest en raadde me aan het een tijdje
voor mijn aandoening, waarschijnlijk
laatst door iedereen aange-
koffiezette en de geur van de gemalen
aan te kijken. Met dat advies ging ik
zou ik nooit meer kunnen ruiken. Dat
keken toen ik op de enige
bonen niet rook. Vreemd, dacht ik, maar
met mijn man en dochter Marit op
vond ik verschrikkelijk om te horen.’
stoel ging zitten die nog vrij was. Heb ik
het zal wel. Maar toen even later de
zomervakantie naar Turkije. Normaal
soms iets vreemds aan? vroeg ik me af.
sterke geur van een lavendelzeepje ook
kom ik daar heerlijk tot rust, maar dat
Luisterend oor
Pas toen ik het smoezelige gezicht en de
niet bij me binnenkwam, ging er een
zat er deze keer niet in. Bij het zwembad
‘De eerste paar weken was het heel
vieze handen van de man naast mij zag,
alarmbelletje rinkelen: hier klopt iets
merkte ik meteen dat ik geen zonne-
moeilijk om te accepteren dat ik twee
begreep ik het: hij stonk vast een uur in
niet. Voor de zekerheid onderwierp ik
brandolie of chloor rook en het buffet
zintuigen kwijt was geraakt: reuk én
de wind. Ik merkte daar zelf niets van
mijn neus aan een aantal tests: een vaas
zag er heerlijk uit, maar de Turkse hapjes
smaak. Waarom moest mij dit overko-
omdat ik niet kan ruiken. Heel handig
met lelies op tafel en alle parfumflesjes
smaakten nergens naar. Mijn gevoel van
men? Ik was verdrietig en opstandig.
in zo’n situatie, maar vaak is het juist
in mijn nachtkastje. Maar ik rook écht
hoe het zou moeten zijn, klopte niet bij
Zo was ik altijd gek op parfums, maar
erg vervelend. Ik weet bijvoorbeeld niet
niets. Al snel merkte ik dat ik ook weinig
wat ik ervoer en dat was heel vreemd.
omdat ik toch niets meer rook, scheurde
of ik zelf nog wel fris ruik en ook alle
meer proefde. Aardappels smaakten
Ik werd er wanhopig van en maakte me
ik uit boosheid de klantenkaart van de
fijne geuren gaan letterlijk aan mijn neus
ineens heel zanderig en het verschil
zorgen: was dit blijvend?
parfumerie direct door midden. Bijna
voorbij. Zo bakte ik gisteren brood en
tussen een boterham met worst of kaas
Na de vakantie kwam ik bij een kno-
mijn hele verzameling geurtjes gaf ik
riep mijn man Marcel vanuit de woon-
kon ik niet proeven. Ik begreep er niets
arts terecht. Hij besloot een CT-scan te
aan mijn schoonmoeder en als ik met
kamer: ‘Lekker, ik ruik ’t hier helemaal!’
van. De flinke verkoudheid van een
maken van mijn hoofd. Niet lang daarna
Marcel boodschappen deed, zei ik nuk-
Maar zelfs toen ik mijn neus zo’n beetje
paar weken eerder was immers allang
werd duidelijk wat er aan de hand was:
kig: ‘Het maakt me niet uit wat we eten,
ín de oven stak, rook ik niets.’
verdwenen. Ik ging zoeken op internet
mijn geurzenuw was aangetast, waar-
ik proef toch niks meer.’ Ik leek wel een
en las dat er een aandoening bestaat die
schijnlijk door een virus dat ik had
jengelende kleuter. Marcel begreep mijn
Vreemde klachten
maakt dat je niets kunt ruiken, anosmie.
opgelopen tijdens mijn verkoudheid.
gedrag en zei gelukkig niet: ‘Het komt
‘Vroeger was ik ‘de neus van de familie’.
Hoewel mijn klachten overeenkwamen
‘Oké, wat nu?’ vroeg ik optimistisch.
wel goed, schat.’ Want we wisten allebei
Ik rook alles: welke kaas ligt er in de
met wat ik las, dacht ik: dat zal ik toch
Nu ik wist wat ik had, konden we verder
dat dat niet waar was. Hij baalde met me
koelkast, is het eten wel gekruid? Maar
niet plotseling hebben? Mijn huisarts
met de oplossing. Maar de arts had geen
mee en bood een luisterend oor voor
sinds twee jaar is dat compleet anders.
wist niet wat hij met mijn klachten aan
goed nieuws: er bestond geen medicatie
mijn gemopper. Ondertussen troffen we →
Ik vraag me constant af: ruik ik
’
Flair 49
Persoonlijk
veiligheidsmaatregelen in huis: we lieten
brandmelders installeren en namen een
gasfornuis dat uitgaat als het vlammetje
niet meer brandt. Ik merk het namelijk
niet als er een brand- of gaslucht in
huis hangt. Dat maakt me best angstig.
Vooral het eerste jaar checkte ik overdreven vaak of het gas wel uit was en of de
kaarsen waren gedoofd.
Tegelijkertijd liep mijn zelfvertrouwen
‘Ineens kon
ik het
verschil
tussen een
boterham
met worst
of kaas
niet meer
proeven’
school? Gelukkig kan Marcel dat ook
meer, ze zijn hartstikke zuur.’ Ik neem
goed beoordelen, maar voor de zeker-
nu geen enkel risico meer met levens-
heid spray ik elke dag wat Dove in haar
middelen die de houdbaarheidsdatum
krullen. Gek genoeg is er een aantal
naderen. Ik proef niet of de melk zuur
geuren dat ik wél waarneem, maar dan
is en heb geen idee of een krop sla
vervormd. Olie- en frituurlucht bijvoor-
bedorven ruikt, dus bij twijfel denk ik:
beeld. Dat komt bij mij binnen als een
hup, weg ermee.
vieze stookolielucht waarvan ik misselijk
Eten is voor mij een heel andere ervaring
word. Heel vreemd en ik weet niet hoe
geworden en het heeft best een tijdje
dat komt, maar vervelend is het wel. Een
geduurd voordat ik een manier vond
‘Ik merk
het niet
als er een
brand- of
gaslucht
in huis
hangt.
Best
angstig’
vol lekkers gemaakt, maar ik kreeg er
niets van mee. Ook vind ik het jammer
dat ik geen nieuwe dingen kan proeven.
Kreeft heb ik bijvoorbeeld nog nooit
gegeten en soms vraag ik me af: hoe zou
dat smaken?’
Vleugje geitenkaas
‘Ik ben nu bijna twee jaar verder en heb
inmiddels geaccepteerd dat ik anosmie
heb. Het heeft even geduurd om het een
tijdje geleden waren we een paar dagen
om er toch weer van te genieten. In het
mijn lichaam. Nog steeds vraag ik me
naar een attractiepark in België en daar
begin bleef ik stiekem hopen dat mijn
constant af: ruik ik nog wel fris? Bij
stond op bijna elke hoek een patat-
reukvermogen grotendeels zou terug-
tranen om gelaten, maar nu denk ik:
twijfel gebruik ik extra deodorant. Ik
kraam. Daar liep ik dus met een grote
komen, maar ondertussen moest ik ook
het is nu eenmaal zo en ik kan er niets
een flinke deuk op; ik werd onzeker over
plek te geven en ik heb er echt wel wat
meer aan veranderen.
boog omheen. En als we een etentje
manieren vinden om met deze ‘handi-
heb standaard een mondspray op zak
De geur van citroentjes
hebben bij vrienden, hoop ik maar dat
cap’ om te gaan. Omdat bijna alles flauw
situatie natuurlijk goed begrepen.
Sommige mensen met anosmie vragen
die ik wel twintig keer per dag gebruik.
‘In sommige situaties is het juist handig
we geen bitterballen voorgeschoteld
smaakt - spaghetti is bijvoorbeeld niet
Die erkenning was fijn, ik realiseerde
zich bijna dagelijks af of hun reukver-
Waarschijnlijk overdreven, maar
dat ik niets ruik. Bij het verwisselen van
krijgen.’
meer dan een saaie hap deeg - ben ik op
me dat ik niet de enige ben met dit
mogen en smaak ooit weer terugkomen.
niemand vertelt het mij als ik uit mijn
de vuilniszak hoef ik mijn neus niet
zoek gegaan naar producten met meer
probleem. Ze gaven me goede tips:
In het begin was ik daar ook veel mee
mond stink en zelf merk ik het niet.
dicht te knijpen en ik kan op m’n dooie
Weer plezier in eten
structuur. Een knapperige paprika of
wissel iets knapperigs af met een romig
bezig, maar nu denk ik: ik zie het wel.
In mijn omgeving heb ik iedereen vrij
gemakje langs openbare toiletten lopen.
‘Veel mensen staan er niet bij stil dat je
rauwkost geven mij het gevoel dat ik
sausje en zorg voor kleurrijke producten.
Ik heb ermee leren leven en als ik in
snel over mijn aandoening verteld. Mijn
Marit liet laatst een scheetje en riep: ‘Dat
reuk samengaat met je smaak. Ze kijken
echt iets eet. Toen ik me aanmeldde bij
Want als je bord er aantrekkelijk uitziet,
de toekomst weer kan ruiken, zou dat
vriendinnen en collega’s reageerden heel
ruik je toch niet!’ Daar moest ik wel om
er dus van op als ik vertel dat ik ook
de Anosmievereniging Nederland kwam
heb je meer zin om te eten. Het zijn de
fantastisch zijn, maar ik bijt me niet vast
begripvol en waren ook geïnteresseerd:
lachen. Twee jaar geleden vertelde ik
niets meer kan proeven. Ik proef alleen
ik in contact met lotgenoten die mijn
kleine dingen die het eten voor mij nu
in die gedachte.
‘Hoe zit dat, wat proef je dan wel?’ Dat
haar dat ik flink verkouden was en dat
de basissmaken zoet, zout, zuur en
plezierig maken. Marcel is een goede
Een tijdje geleden zat ik bij mijn ouders
was heel fijn, maar vragen of ze me wil-
ziektemakers ervoor hadden gezorgd dat
bitter. De aroma’s die een gerecht juist
steun door extra aandacht te besteden
op het terras om de verjaardag van mijn
len waarschuwen als ik onfris ruik, gaat
ik niet meer kan ruiken. Inmiddels is ze
smaak geven, zoals kruiden, gaan mijn
vader te vieren, toen ik plotseling een
zes jaar en weet ze niet beter. Ze is een
smaakpapillen voorbij. In het begin
Wist je dat…
aan het dekken van de tafel en hij houdt
me te ver. Je lichaamsgeur is iets heel
er rekening mee dat de vraag: ‘Smaakt
vleugje van de geitenkaas rook op mijn
persoonlijks en het is een taboe om
ster in het beschrijven van geuren,
vond ik dat heel lastig als ik stond te
…ongeveer 250.000 tot 300.000
het?’ voor mij niet fijn is om te horen.
stokbroodje. Een mooi moment, maar
iemand daarop aan te spreken. Vroeger
terwijl dat best moeilijk is. De nieuwe
koken: zit er te veel peper in de stoof-
mensen in Nederland aan
Daarom zegt hij vaak: ‘Het ziet er lekker
dat zie ik als een bonus. Ik weet name-
dacht ik vaak: deze trui kan ik nog
luchtverfrisser in de auto ruikt volgens
schotel of is hij juist te flauw? Vaak
anosmie lijden?
uit, hè?’ Inmiddels ben ik er aardig aan
lijk dat de kans heel klein is dat ik ooit
wel een dagje aan. Nu gooi ik al mijn
haar naar Fruitella met appel- en
maakte ik een gerecht veel te zout, wat
gewend dat ik niets kan proeven, maar
weer alles kan ruiken. Terwijl ik lekker
kleding voor de zekerheid elke twee
peersmaak en toen ik een handcrème
natuurlijk niet goed is, maar dan proefde
geboren is, maar dat ook veel
ik vergeet het ook nog weleens. Zo
in het zonnetje zat met de mensen van
dagen in de was. Nieuwe luchtjes heb
uitprobeerde, riep ze meteen: ‘Die ruikt
ik tenminste íets. Inmiddels weet ik het
mensen anosmie krijgen als
verheugde ik me vorig jaar op oude-
wie ik hou, realiseerde ik me: het is goed
ik sindsdien niet meer gekocht. Ik durf
naar citroentjes!’ Voor mij is dat handig,
goed te doseren, maar ik ben soms nog
gevolg van een virus of ongeluk?
jaarsavond enorm op een oliebol, maar
zo. Ik heb anosmie en dat is vervelend,
niet af te gaan op het advies van een
maar ze kan nog niet beoordelen of ze
wel bang dat ik mijn gezin bedorven
toen ik de eerste hap nam, realiseerde
maar ik ben verder helemaal gezond.
verkoopster, want ook parfum is iets
zelf een schoon shirt nodig heeft of dat
voedsel voorschotel. Laatst had ik een
de kans op volledig herstel zeer
ik me weer: oh nee, ik proef niks. Vooral
Ondanks mijn aandoening voel ik me
persoonlijks. Daarom gebruik ik alleen
ze haar haren moet wassen. Vaak vraag
tompouce gegeten. Toen Marcel er één
klein is?
de feestdagen zijn moeilijke momenten.
nog steeds dezelfde vrouw en ben ik
het geurtje dat ik voorheen lekker vond.’
ik me dus af: verschijnt ze wel fris op
wilde eten, zei hij: ‘Die zijn niet goed
Mijn moeder had met Kerst een tafel
een gelukkig mens.’ ■
50 Flair
…het bij sommige mensen aanInterview: Tessa Heselhaus.
douche ’s ochtends én ’s avonds en
…er geen medicijnen voor zijn en
Bron: Anosmievereniging Nederland.
Meer weten? Ruikenenproeven.nl
Flair 51

Download Report