Eik JK

De gidsengids
Eik
Quercus sp.
Binnen het geslacht Quercus kent men onder andere de Zomereik (Q. robur) en de
Wintereik (Q. petraea). Voor de Zomereik is de letterlijke vertaling uit het Latijn ‘mooi
en krachtig’, de vertaling uit het Latijnse van petraea is ‘rotsbewonend’.
Magisch-heilige boom
Sinds mensenheugenis en in de meest uiteenlopende culturen was de Eik een hoog
vereerde cultusboom. Gezien de Eik in Europa de meest voorkomende, de grootste,
de sterkste en de nuttigste boom was, is hij de koning van het plantenrijk geworden.
De eikenverering ontwikkelde zich langzamerhand tot een verering van de god van
die boom, zowel bij de Grieken (Zeus), de Germanen (Thor/Donar) als bij de Kelten.
Dat de Eik in hoog aanzien stond bij de Kelten blijkt uit de Keltische naam voor hun
priesters, de Druïden. Het woord druiden is namelijk een zuiver Keltisch woord
samengesteld uit Keltische dru = 'eik' en (w)id = 'weten'. Druïden konden met eiken
en andere bomen spreken en ontleenden hun kennis en wijsheid voor een deel
daaraan.
Voorspellende krachten
Eiken werden in de Oudheid als voorspellers gezien. Droeg een Eik veel eikels, dan
volgde hetzelfde jaar een goede oogst. Veel eikels betekende ook een strenge of
lange winter en veel sneeuw. Als men een eikel plukte en men in het zaad een witte
worm vond, moest men goed letten op de manier waarop het beestje zou reageren.
Als het kroop, dan betekende dat een tekort aan koren, als het snel wegliep
voorspelde dat een komende pestepidemie.
Magisch medisch
Eikels werden ooit gretig verzameld, omdat ze geluk zouden brengen, een lang leven
garanderen of beschermen tegen ziekten.
Een van de gebruiken tegen verschillende aandoeningen was het ‘kruipen door
Eiken’. Het betrof het kruipen door een gat van twee aaneengegroeide eiken of men
maakte een gat door een eikenstam te klieven. De zieke, voornamelijk met
aandoeningen als botbreuken, Engelse ziekte dan wel tuberculose, liet men een
aantal keren (afhankelijk van de ziekte) door het gat kruipen in de hoop op
beterschap. De betreffende bomen werden dan ook kruipeiken genoemd.
Jos van der Kaaden