Permanente Vorming KU Leuven Opleiding Kwaliteitszorg Bewaken en bevorderen van kwaliteit in de patiëntenzorg, in biomedische en biotechnologische omgevingen • Vernieuwde opleiding • Behalen van een universitair getuigschrift • Mogelijkheid om aparte dagdelen te volgen Departement Maatschappelijke Gezondheidszorg en Eerstelijnszorg Inleiding Kwaliteitszorg is geen louter theoretisch concept, maar heeft een concrete impact op het leven van mensen. De samenleving stelt hoge verwachtingen rond kwaliteit en veiligheid en dus legt de overheid steeds vaker verplichtingen op met betrekking tot kwaliteitszorg in laboratoria, zorgorganisaties of bedrijven. Dit vraagt niet alleen vaktechnische en administratieve aanpassingen. Het is een integraal proces dat de betrokkenheid vereist van alle medewerkers in een organisatie. In de praktijk blijkt verbetering op korte termijn regelmatig succesvol, maar blijvend verbeteren is een notoir lastige uitdaging. Voorbeelden van vragen waar de opleiding op ingaat zijn: • Wat zijn de basisprincipes van kwaliteitszorg? • Welke vereisten stelt de regelgeving en wat betekent dat in de praktijk? • Hoe ga je te werk bij het invoeren en onderhouden van systemen voor kwaliteitsmanagement? • Wat is de betekenis van nationale en internationale kwaliteitsnormen (ISO, GXP, ICH …)? • Hoe kunnen procesbeheersing en –verbetering de kwaliteitszorg ondersteunen? • Hoe pak je een verbeteringsproject aan in de eigen praktijk of omgeving? • Welke theorieën of modellen helpen bij verbeterplannen? • Hoe kunnen we de patiëntveiligheid verhogen? • Is weerstand bij verandering normaal? Doelstelling De doelstelling is medewerkers en leidinggevenden uit zorgorganisaties, de biomedische sector en eerstelijnszorg samen te doen nadenken, kennis uit te wisselen en nieuwe inzichten te geven over de talrijke uitdagingen met betrekking tot de kwaliteit van zorg, patiëntveiligheid en kwaliteitszorg. Doelgroep De opleiding is bestemd voor medewerkers en stafleden uit zorgorganisaties, zoals algemene, regionale, universitaire, psychiatrische en revalidatie ziekenhuizen, en eerstelijnsorganisaties, woon- en zorgcentra, laboratoria, biomedische, biotechnologische of farmaceutische industrie. Concept De opleiding is multidisciplinair en praktijkgericht, en speelt in op de groeiende vraag naar kwaliteitszorg en -bewaking. Hierbij worden wetenschappelijk gefundeerde denkkaders, procedures, technieken en werkwijzen aangereikt die de kwaliteit van het professionele handelen kunnen verhogen. De dagdelen worden geleid door een team van ervaren docenten in samenwerking met experten uit zorgorganisaties, geaccrediteerde laboratoria, industrie en beleidsorganen. De lessen worden plenair gegeven, maar wel met aandacht voor interacties met de deelnemers en groepsdiscussies. De dagdelen zijn verspreid over een academiejaar, er wordt nooit tijdens schoolvakanties lesgegeven. Attesten en getuigschriften Een universitair getuigschrift van de KU Leuven voor de permanente vorming “Kwaliteitszorg, bewaken en bevorderen van kwaliteit in de patiëntenzorg, in biomedische en biotechnologische omgevingen” kan behaald worden door het volgen van de 7 verplichte dagdelen, aangevuld met 5 keuzedagdelen en het uitwerken en succesvol verdedigen van een paper rond een kwaliteitsverbeterproject. (7 + 5 ) (12 dagdelen – 54 contacturen + uitwerken paper) Een certificaat “kwaliteitszorg” kan behaald worden na het volgen van de verplichte dagdelen. ( ) (7 dagdelen – 32 contacturen) Een attest “Kwaliteit van zorg in de eerstelijn” kan behaald worden na het volgen van de aangeduide dagdelen voor deze groep. ( ) (4 dagdelen – 18 contacturen) Een attest van deelname wordt uitgereikt voor elk dagdeel dat apart gevolgd kan worden. ( ) (per dagdeel – 4,5 contacturen) 16/10/2014 23/10/2014 6/11/2014 Inleiding in kwaliteitsbeleid en kwaliteitszorg (B1) Normen en kwaliteitsmanagement (K1) ISO Normen en Kwaliteitsmanagement deel 1 (V1) 13/11/2014 Wetgeving voor zorgorganisaties en kwaliteitsmanagement (K2) 20/11/2014 ISO normen en kwaliteitsmanagement deel 2 (V2) 27/11/2014 Kwaliteitszorg : De grondleggers (B2) 4/12/2014 Kan het Elektronisch Medisch Dossier me helpen om de kwaliteit van de huisartspraktijk te verbeteren? (V8) 11/12/2014 Wetgeving laboratoria en kwaliteitsmanagement (K3) 18/12/2014 Point-of-Care testen (POCT) een meerwaarde voor iedereen (V3) 8/1/2015 Patiëntveiligheid en leren uit incidenten (B3) 15/1/2015 Essentiële elementen van kwaliteitsmanagement (K4) 22/1/2015 Accreditatie, Certificatie en Erkenningen (B4) 29/1/2015 Normen en vereisten voor klinische studies (V4) 12/2/2015 Logistiek management (K5) 5/3/2015 Klinisch onderzoek en klinische studies (V5) 12/3/2015 Kwaliteitsindicatoren (B5) 12/3/2015 Kwaliteitsverbeteringsproject in de eigen huisartspraktijk (V9) 19/3/2015 Analyse van kwaliteitsgegevens (K6) 26/3/2015 Risk management en risico analyse (V6) 23/4/2015 Naar effectieve kwaliteitsverbetering (B6) 30/4/2015 Ruimte en kwaliteitsvereisten (K7) 7/5/2015 Toestellen en kalibratie (V7) 21/5/2015 De plaats van de patiënt bij kwaliteitsprojecten (K8) 28/5/2015 Procesmanagement (B7) Inhoud VERPLICHTE DAGDELEN VOOR UNIVERSITAIR GETUIGSCHRIFT EN CERTIFICAAT “KWALITEITSZORG” INLEIDING IN KWALITEITSBELEID EN KWALITEITSZORG (B1) • Overzicht over kwaliteitszorg en kwaliteit van zorg • Wie zijn de stakeholders? • Belangrijke onderzoeksresultaten • Institute for Healthcare Improvement (IHI) KWALITEITSZORG: DE GRONDLEGGERS (B2) • Ideeën van kwaliteitsgoeroes en huidige kwaliteitsinitiatieven • Theorie van W Shewhart, E Deming, A Feigenbaum, P Crosby • Deming en PDCA cyclus • Toepassen in praktijk PATIËNTVEILIGHEID EN LEREN UIT INCIDENTEN (B3) • Patiëntveiligheid, wat is het en waarom is het belangrijk? • Human error. Waarom maken mensen fouten? • Incidentanalyse. Het leren analyseren van eenvoudige incidenten. • Begrip Second Victim ACCREDITATIE, CERTIFICATIE EN ERKENNINGEN (B4) • Accreditatie & certificatie, wat zijn de verschillen? Welk systeem is het meest geschikt in welke organisatievorm? Is er een keuze mogelijk? • Erkenning en visitatie • Verwachtingen, valkuilen, praktijkvoorbeelden • Hoe bereiden we ons voor op een externe audit? KWALITEITSINDICATOREN (B5) • Wat zijn kwaliteitsindicatoren? Wanneer zijn indicatoren nuttig? • Wat zijn ‘goede’ indicatoren en hoe zijn ze te gebruiken? • Praktijkvoorbeelden uit zorgorganisaties, laboratoria, eerstelijnszorg NAAR EFFECTIEVE KWALITEITSVERBETERING (B6) • Wat hindert of bevordert kwaliteitsverbetering? • Op theorie & evidentie gebaseerde verbeterplannen • Hoe een verandering tot een goed einde brengen? • Welke knelpunten kunnen we verwachten tijdens een verbeteringstraject? • Het “hoe” en “wat” van een veranderingstraject. PROCESMANAGEMENT (B7) • Kwaliteits- en procesmanagement? Waar liggen de verschillen? Hoe samen gebruiken voor hetzelfde doel? • Concept en theorie van verschillende proces management systemen: Lean, 6 sigma, EFQM-model, ... AANVULLENDE KEUZEDAGDELEN NORMEN EN KWALITEITSMANAGEMENT (K1) • ISO 9001, ISO 15189, ISO 17025, JCI, NIAZ, GXP, ... • Welke normen zijn er en voor wie zijn ze van toepassing? • Toelichting van de belangrijkste overeenkomsten en verschillen • Praktijkvoorbeelden WETGEVING VOOR ZORGORGANISATIES EN KWALITEITSMANAGEMENT (K2) • Europese, federale en regionale wetgeving m.b.t. kwaliteitsbeleid voor ziekenhuizen en woonzorgcentra. • Welke verschillende inspectievormen zijn er? • Wat is de wettelijke rol van de verschillende spelers (raad van bestuur, directieleden, artsen en andere medewerkers) m.b.t. het kwaliteitsbeleid? WETGEVING VOOR LABORATORIA EN KWALITEITSMANAGEMENT (K3) • Wetgeving van diagnostische laboratoria in België • Werking en rol van het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid • Weefsels en cel directieve en het verdere gebruik van diagnostische stalen • Richtlijn van medische hulpmiddelen – IVD directieve ESSENTIËLE ELEMENTEN VAN KWALITEITSMANAGEMENT (K4) • Soorten documenten en beheer • Implementeren en onderhouden van een kwaliteitssysteem • Registratie en omgaan met klachten • Interne en externe audits • Jaarverslagen, directiebeoordeling en managementreview LOGISTIEK MANAGEMENT (K5) • Goederenstroom en voorraadbeheer • Transportmanagement • Tranceerbaarheid van goederen en lotregistraties • Basisbegrippen van logistiek management en mogelijke valkuilen ANALYSE VAN KWALITEITSGEGEVENS (K6) • Soorten kwaliteitsgegevens • Bestaande gegevens gebruiken of zelf verzamelen? • Verwerken en analyseren van kwantitatieve en kwalitatieve data • Opstellen van validatierapporten RUIMTE EN KWALITEITSVEREISTEN (K7) • Vereisten voor ruimte en infrastructuur (steriele ruimten, keuken, laboratoriumruimten, ziekenhuiskamer, cleanrooms, ...) • Opvolging van metingen (temperatuur, luchtwisselingen, druk, ...) • Correcte afvoer en verwerking van afval • Beschermkledij en hygiëne DE PLAATS VAN DE PATIENT BIJ KWALITEITSPROJECTEN (K8) • Welke rol kunnen patiënten spelen in kwaliteitsprojecten? • Hoe organiseer je een focusgroep, een spiegelgesprek, een diepte-interview, een walk-through? Wat is evidence-based co-design? • Kan je patiënten ook een plaats geven in een stuurgroep kwaliteit en wat zijn de voor- en nadelen? • En welke rol spelen het Vlaams Patiëntenplatform en Test-Aankoop binnen het kwaliteitsbeleid? VERDIEPINGSDAGDELEN PROGRAMMACOÖRDINATOR: PROF. DR. ELS DEQUEKER ISO NORMEN EN KWALITEITSMANAGEMENT (V1) • ISO normen in detail bekeken • Proces van ontwikkeling van een ISO norm ISO NORMEN EN KWALITEITSMANAGEMENT (V2) • Begrijpen van de ISO taal en interpretatie van een norm • Praktijkoefeningen met verschillende ISO normen: ISO 15189, ISO 17025, ISO 17020, ISO 9001 en EN 15224 POINT-OF-CARE TESTEN EEN MEERWAARDE VOOR IEDEREEN (V3) • Toelichting van de ISO norm 22870 voor POCT • Hoe implementeren conform de wetgevende vereisten? • Wisselwerking met zorgverstrekkers en laboratorium • Praktijkvoorbeelden NORMEN EN VEREISTEN VOOR KLINISCHE STUDIES (V4) • Toelichting van GLP, GMP, GCP vereisten • ISO 14155 - Protocol van een klinische studie • Juridische aspecten van studies, EU directive en Belgische Wetgeving KLINISCH ONDERZOEK EN KLINISCHE STUDIES (V5) • Van pre-klinisch onderzoek naar early clinical drug development • Soorten klinische studies • Rol van FAGG en GCP monitoring en inspecties • Praktijkvoorbeeld RISK MANAGEMENT EN RISICO ANALYSE (V6) • Risico’s en risicoanalyse. Een risicovol proces beschrijven en risico’s inventariseren. • Sleutelrollen in risk management • Praktijkvoorbeelden TOESTELLEN EN KALIBRATIE (V7) • Gebruik en beheer van apparatuur • Kalibratie, wanneer en wat is er vereist? • Traceerbaarheid van meetgegevens PROGRAMMACOÖRDINATOR: PROF. DR. PATRIK VANKRUNKELSVEN KAN HET ELEKTRONISCH MEDISCH DOSSIER ME HELPEN OM DE KWALITEIT VAN DE HUISARTSPRAKTIJK TE VERBETEREN? (V8) • Kwaliteit op verschillende niveaus: geregistreerd coderen, Evidence Linker (real time oefening), medicatiebewaking ('decision support') • Hoe maak ik een audit? Call-recallsysteem • Hoe identificeer ik mijn diabetespatiënten in mijn EMD? Chronic Care Model KWALITEITSVERBETERINGSPROJECT IN DE EIGEN HUISARTSPRAKTIJK (V9) • Ontwikkeling en gebruik van indicatoren • Accreditatie van de huisartspraktijk: het EPA-instrument • Pay for Performance • Hoe realiseer je zelf kwaliteitsverbetering in eigen praktijk? • Praktische oefeningen en toepassen PDCA cyclus Praktische gegevens Docenten De docenten zijn experten uit onderwijs, industrie en overheid, met een uitgebreide ervaring in kwaliteitszorg en/of in een specifiek domein van de opleiding. Een overzicht van de docenten vindt u op de website. Inschrijving De uiterste datum van inschrijving is 1 oktober 2014. Inschrijven voor aparte dagdelen kan ook nog in de loop van het academiejaar. Inschrijven gebeurt via een formulier op de website. Wij bevestigen uw vraag tot inschrijving en sturen een factuur. Indien u een volledige opleiding met getuigschrift volgt, ontvangt u bij aanvang een KU Leuvenstudentenkaart waarmee u kunt genieten van verschillende voordelen, waaronder toegang en korting in faciliteiten van de KU Leuven (bibliotheken, studentenrestaurants …). De opleiding gaat door bij minimum 20 inschrijvingen voor het behalen van een universitair getuigschrift, definitieve bevestiging op 21 september 2014; voor de verdiepingsdagdelen moeten er minimum 15 deelnemers 14 dagen vóór aanvang van het betreffende dagdeel ingeschreven zijn. Tijdstip De opleiding wordt gegeven op donderdagen van 14.00 u. tot 19.30 u. en start op 16 oktober 2014. Tijdens schoolvakanties is er geen les. De evaluatiesessie volgt in het najaar 2015. Locatie De opleiding vindt plaats in Leuven op een plaats die vlot bereikbaar is met auto en openbaar vervoer. Parkeergelegenheid is voorzien. Accreditatie Ten behoeve van de deelnemers-artsen en apothekers-biologen wordt erkenning tot accreditatie aangevraagd bij de Dienst voor Geneeskundige Verzorging van het RIZIV, onder de rubriek ‘Ethiek en Economie’. Educatief verlof Een verlenging van de erkenning in het kader van ‘betaald educatief verlof’ is aangevraagd. Dit is enkel van toepassing voor de opleiding die leidt tot een universitair getuigschrift of het certificaat “Kwaliteitszorg” (Er moeten minstens 32 contacturen zijn). Evaluatie Voor de eindevaluatie schrijven en verdedigen de deelnemers, bij voorkeur per twee, een paper. Deelnemers die met succes de volledige opleiding volgen (7 basisdagdelen + 5 keuzedagdelen + paper), ontvangen een getuigschrift van de KU Leuven. Hierbij is aanwezigheid gedurende minstens 80% van de lestijd noodzakelijk. Deelnemers die geen paper schrijven maar wel minstens 80% van de lestijd aanwezig waren, ontvangen een attest van deelname. Deelnameprijs en betaling • Een universitair getuigschrift van de KU Leuven voor de permanente vorming “Kwaliteitszorg, bewaken en bevorderen van kwaliteit in de patiëntenzorg, in biomedische en biotechnologische omgevingen” (54 u.) 2750 EUR. • Een certificaat “Kwaliteitszorg” na het volgen van de 7 verplichte dagdelen. (32 u.) 1650 EUR. • Een attest van deelname wordt uitgereikt voor elk dagdeel dat apart gevolgd kan worden. (per dagdeel – 4,5 u.) 255 EUR. • Een attest “Kwaliteit van zorg in de eerstelijn” na het volgen van de aangeduide dagdelen voor deze groep. (18 u.) prijs zie website www.achg.be. Annuleringsvoorwaarden Annulering van een inschrijving dient steeds schriftelijk te gebeuren (per gewone of aangetekende brief, per fax of per email). Bij annulering tot 1 oktober 2014 wordt 10% van de inschrijvingsprijs in rekening gebracht voor de gemaakte administratiekosten. Bij annulering vanaf 1 oktober 2014 blijft het volledige bedrag verschuldigd. Wel kunt u de documentatiebundel aanvragen, of kunt u zich laten vervangen na schriftelijke melding uiterlijk 2 werkdagen vóór aanvang van de opleiding. DEPARTEMENT MAATSCHAPPELIJKE GEZONDHEIDSZORG EN EERSTELIJNSZORG Kapucijnenvoer 35, blok d, bus 7001 3000 LEUVEN Meer info med.kuleuven.be/pv/kwaliteitszorg Coördinatie Academisch coördinatoren • Prof. dr. Els Dequeker (Onderzoekseenheid Biomedische Kwaliteitszorg, KU Leuven) • Prof. dr. Theo van Achterberg (Centrum voor Ziekenhuis- en Verplegingswetenschap, KU Leuven) • Dr. Kris Vanhaecht (Centrum voor Ziekenhuis- en Verplegingswetenschap, KU Leuven) • Prof. dr. Patrik Vankrunkelsven (Academisch Centrum voor Huisartsgeneeskunde, KU Leuven) Administratieve medewerkers • Elke Hombroeckx • Anja Bruers • Martine Goossens Email: [email protected] Programmacomité • • • • • • • • • • • • • • • • Prof. dr. Bert Aertgeerts (Faculteit Geneeskunde, KU Leuven) Em. prof. dr. Marc De Ley (Faculteit Wetenschappen, KU Leuven) Prof. dr. Katelijne De Nys (Faculteit Geneeskunde, KU Leuven - UZ Leuven) Prof. dr. Els Dequeker (Faculteit Geneeskunde, KU Leuven - UZ Leuven) Dr. Harrie Dewitte (Faculteit Geneeskunde, KU Leuven) Em. prof. dr. Karel De Witte (Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen, KU Leuven) Dr. Geert Goderis (Faculteit Geneeskunde, KU Leuven) Prof. Rosella Hermens (Faculteit Geneeskunde, KU Leuven) Prof. dr. Johan Kips (Faculteit Geneeskunde, KU Leuven) Prof. dr. Birgitte Schoenmakers (Faculteit Geneeskunde, KU Leuven) Prof. dr. Walter Sermeus (Faculteit Geneeskunde, KU Leuven) Dr. Ir. Paul Timmermans (UZ Leuven) Prof. dr. Theo van Achterberg (Faculteit Geneeskunde, KU Leuven) Dr. Christel Van Campenhout (Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid) Dr. Kris Vanhaecht (Faculteit Geneeskunde, KU Leuven - UZ Leuven) Prof. dr. Patrik Vankrunkelsven (Faculteit Geneeskunde, KU Leuven) v.u.: Prof. dr. Els Dequeker, Herestraat 49 bus 602, 3000 Leuven Het vormingsprogramma staat onder supervisie van het programmacomité