Vortragsfolien - Bienenstand.at

21.02.2016
Vespa velutina Invasion
und Imkerei in Südkorea
2 Bienenarten, 2 Milbenarten,
10 Hornissenarten
Dr. Robert Brodschneider
Erwerbsimkertagung Graz 2016
Robert Brodschneider
Brodschneider, Bienenaktuell 11/2015
Vergleich Österreich & Korea
Fläche
Einwohner
Bienenvölker
Österreich
84.000 km2
8 Mio.
370.000
Bienenart
Apis mellifera
Robert Brodschneider
Imkerei in Korea
Korea
100.000 km2
51 Mio.
2.000.000
Apis cerana (10%)
Apis mellifera (90%)
Robert Brodschneider
Brodschneider, Bienenaktuell 12/2015
Imkerei in Korea
Imkerei in Korea
Robert Brodschneider
Robert Brodschneider
1
21.02.2016
Imkerei in Korea
Imkerei in Korea
Robert Brodschneider
Robert Brodschneider
Imkerei in Korea
Milben in Korea
Varroa destructor
• Ursprünglicher Parasit
der Apis cerana
Tropilaelaps-Milbe
• 1990er nach Korea
eingeschleppt
Robert Brodschneider
Robert Brodschneider
Milben in Korea
Hornissen in Korea
Robert Brodschneider
Robert Brodschneider
2
21.02.2016
Hornissen in Korea
Hornissen in Korea
Robert Brodschneider
Robert Brodschneider
Hornissen in Korea
Vespa mandarinia
Weltweit gibt es 22 Hornissenarten,
alle in Asien vertreten
10 Arten in Südkorea
Robert Brodschneider
Vespa mandarinia
Villemant, 2015 Apimondia
Robert Brodschneider
Vespa velutina
Diverse Fallensysteme
und Lockstoffe
Sud aus Zucker und
Eichenholz
Robert Brodschneider
Robert Brodschneider
3
21.02.2016
Vespa velutina
Vespa velutina
V. velutina,
V. analis,
V. velutina
Robert Brodschneider
Unterarten und
ursprüngliche
Verbreitung
Robert Brodschneider
Lopez et al., 2011
Vespa velutina
Korea
Einschleppung
Jahr
Ausbreitungsgeschwindigkeit
Vespa velutina
Busan (Hafen)
2003
Europa
(Frankreich)
Bordeaux (Hafen)
2004
gering
hoch
Robert Brodschneider
Robert Brodschneider
Choi et al., 2012
Jung, 2012
Vespa velutina
Vespa velutina
• 1 Mehrfachbegattete Königin wurde
aus der Gegend nähe Shanghai
eingeschleppt!
• Genetischer Flaschenhals beeinflußt
Ausbreitung nicht!
• Individuenstark! 13.340
Individuen, 563 Königinnen / Nest
Robert Brodschneider
Robert Brodschneider
http://frelonasiatique.mnhn.fr
Arca et al., 2015; Rome et al., 2015
4
21.02.2016
Vespa velutina
Vespa velutina
Klimamodell: für Ausbreitung
geeignete Klimazonen
„Keine Invasion einer sozialen
Wespenspezies wurde je ausgerottet“
(C. Villemant)
Robert Brodschneider
Robert Brodschneider
Villemant et al., 2010
Vespa velutina
Beggs et al., 2011
Vespa velutina
Erstfunde in
Deutschland
2014!
Robert Brodschneider
Witt, 2015
Vespa velutina
Witt, 2015
Vespa velutina
Robert Brodschneider
Robert Brodschneider
Witt, 2015
Arca et al., 2014
5
21.02.2016
Vespa velutina
Vespa velutina
Robert Brodschneider
Robert Brodschneider
Rome et al., 2011
Vespa velutina
Arca et al., 2014
Vespa velutina
Vergleich mit heimischer Hornisse
(Vespa crabro, rechts)
6 Individuen!
Robert Brodschneider
Robert Brodschneider
Monceau et al., 2014
Choi et al., 2012; Monceau et al., 2014; Porporato et al., 2014
Vespa velutina
Vespa velutina
Beutespektrum:
Stadt (A), Ackerland (B), Wald (C)
Fallen zum Monitoring
„Beifänge“:
Apis mellifera
Vespa crabro
Vespula germanica
Vespula vulgaris
Polistes dominula
…
Köder: Bier mit 4,
und http://www.t
Katzenfutter mit L
Robert Brodschneider
Villemant et al., 2011
Demichelis et al., 2014
Fallen sollten bes
Bienenvölkern ste
Einladung für velu
6
21.02.2016
Vespa velutina
Vespa velutina
Robert Brodschneider
Rome et al., 2011
Alien-hornet.org
Alien-hornet.org
Fundmeldungen von Vespa velutina
 Daten zur Ausbreitung
 Risikoabschätzung für Bienenvölker
Fundmeldungen von
Vespa velutina
submit.alien-hornet.org/
Robert Brodschneider
Robert Brodschneider
7