Sonnet 103 Vertaald door:

Sonnet 103
Alack! what poverty my Muse brings forth,
That having such a scope to show her pride,
The argument, all bare, is more worth,
Than when it hath my added praise beside.
O blame me not if I no more can write!
Look in your glass, and there appears a face
That over-goes my blunt invention quite,
Dulling my lines, and doing me disgrace.
Were it not sinful, then, striving to mend,
To mar the subject that before was well?
For to no other pass my verses tend,
Than of your graces and your gifts to tell;
And more, much more, than in my verse can sit,
Your own glass shows you, when you look in it.
Ach, wat een armoede brengt mijn Muze voort,
ofschoon zij zozeer in de gelegenheid is haar trots te tonen,
dat het thema alleen al van meer waarde is,
dan wanneer het daarnaast mijn toegevoegde lof bezit.
O, berisp mij niet, als ik niet meer kan schrijven!
Kijk in uw spiegel en daarin verschijnt een gezicht,
dat mijn dom bedenksel volledig overstijgt,
mijn regels ontluistert en mij te schande maakt.
Ware het niet zondig, dan, om strevend naar verbetering,
het onderwerp, dat eerder goed was, te bederven?
Want op geen andere goede zaak zijn mijn verzen gericht,
dan van uw gratie en uw talenten te getuigen.
En meer, veel meer dan mijn vers kan bevatten,
toont u de eigen spiegel, wanneer gij erin kijkt.
Vertaald door:
L.A.J.Burgersdijk
J.Decroos
Erik Honders
Jan Jonk
Arie van der Krogt
Lucas Numan
Arie van der Krogt
Ach, wat een armoe brengt mijn Muze voort,
Ach, wat een armoede brengt mijn Muze voort,
Terwijl er zoveel¹) moois te wachten ligt²); ³) ¹) zo veel ²) in portefeuille? ³) komma!
ofschoon zij zozeer in de gelegenheid is haar trots te tonen, [(samentrekking met r.3 op “terwijl”!)
En ’t onderwerp alleen al meer bekoort
dat het thema alleen al van meer waarde is,
Dan mét de stralenkrans van mijn gedicht.
zie aantekening 1
dan wanneer het daarnaast mijn toegevoegde lof bezit.
Verwijt mij niet dat ik niet meer kan schrijven;
O, berisp mij niet, als ik niet meer kan schrijven!
Kijk in je spiegel, kijk jezel’f aan;
een gezicht bewonderen vergt geen aankijken! /
Kijk in uw spiegel en daarin verschijnt een gezicht,
[averechtse elisie! / zie aantekening 2
Zie waar mijn woorden ver bij achterblijven;
dat mijn dom bedenksel volledig overstijgt,
Mijn stomme woorden, waar ik mij voor schaam.
mijn regels ontluistert en mij te schande maakt.
stijlbreuk
Zou het niet zondig zijn als ik probeer
gebrekkig ritme (3 dactielen!)
Ware het niet zondig, dan, om strevend naar verbetering,
Wat mooi is met mijn lofzang te verlagen?
ingevoerd
het onderwerp, dat eerder goed was, te bederven?
Want in mijn verzen kan ik niet veel meer
slag in de lucht!
Want op geen andere goede zaak zijn mijn verzen gericht,
Dan spreken van je gratie en je gaven.
dan van uw gratie en uw talenten te getuigen.
En meer, veel meer nog dan mijn liefdeslied, larmoyant (op r.10 al lofzang)
En meer, veel meer dan mijn vers kan bevatten,
Toont jou de spiegel als je daarin ziet.
(kijkt beter)
toont u de eigen spiegel, wanneer gij erin kijkt.
Aantekening 1:
De gedachte van het 1e kwatrijn is: de ik-figuur tracht zijn geliefde in zijn gedichten te prijzen, wat hem niet
moeilijk zou moeten vallen, want de stof daartoe ligt immers voor het opscheppen. Toch is hij ontevreden over
zijn verzen. Zijn verklaring is dat de schoonheid van de vriend zo groot is, dat zijn lof er zich wel aan móét
vertillen, zodat zijn pogingen automatisch op niets uitlopen. Teruggaand naar de vertaling zien we, dat de
tevergeefs toegezwaaide lof hier wordt aangeduid met de stralenkrans van de in zijn eigen ogen armoedige
gedichten! Dat maakt het vers er niet inzichtelijker op!
Aantekening 2:
De apostrof (het weglatingsteken) markeert in een woord de plaats waar een of meer letter zijn weggelaten.
Aangezien in jezel’f van een uitgevallen letter geen sprake is, zou de vertaler ten onrechte kunnen bedoelen dat
we de swa , de tussen de l en f gelegen tussenklank (“jezelluf”) niét dienen uit te spreken. Het wonderbaarlijke
daarbij is evenwel dat hij op die wijze zijn regel ritmisch gezien van de wal in de sloot in de sloot helpt. Immers,
hij ontneemt de regel een heffing: “kijk in je spiegel, kijk jezelf aan ”, waardoor deze nog 4 i.p.v. 5 heffingen
telt. Daar komt nog bij dat het rijmwoord aan er zijn accent door verliest, zodat het toch al gebrekkige
rijmkoppel aan / schaam verder verwordt tot het schrikkel-klankrijm: je zelf aan / schaam.
Ik kan me niet voorstellen dat de vertaler dit alles werkelijk beoogt, en moet concluderen dat hij aan de apostrof
een tegengestelde werking toekent en bedoelt aan te geven dat we het woord jezelf normaal dienen uit te
spreken…. Dan valt de schade aardig mee: “kijk in je spiegel, kijk jezelluf aan”. Wel valt op de 1e regel de
eerste heffing een lettergreep te vroeg en is de 4e dusdanig zwak, dat “aan” iets inslikkerigs krijgt, maar een
kniesoor die daar óók nog over valt.
Erik Honders
DE BRUINE MOEDER VAN DE PASTISCHES
Hè bah! De derrie die mijn Muze baarde,
Terwijl ze kans had glanzend uit te pakken!
Mijn onderwerp tout sec heeft veel meer waarde
Dan in de sier waar ik mee aan kom kakken.
kennu die uitdrukking?
Ach, wat een armoede brengt mijn Muze voort,
ofschoon zij zozeer in de gelegenheid is haar trots te tonen,
dat het thema alleen al van meer waarde is,
dan wanneer het daarnaast mijn toegevoegde lof bezit.
Ik trek mijn keutel in*, ik moet wel zwijgen –
Kijk in de spiegel je gezicht eens aan:
Het zal mijn verzen altijd overstijgen,
Mij constiperen en mij af doen gaan.
een waar kunststukje!
sluit het ene het andere niet uit? (en moet
[of zijn)
O, berisp mij niet, als ik niet meer kan schrijven!
Kijk in uw spiegel en daarin verschijnt een gezicht,
dat mijn dom bedenksel volledig overstijgt,
mijn regels ontluistert en mij te schande maakt.
Is het niet zonde als bij ’t decoreren
Iets wat eerst heel was juist in stukken breekt?
Zo moet ik wat ik neerleg ook typeren,
Daar ’t slechts van jouw talent en charme spreekt.
humor, humor…
(wil wie het snapt nog verder lezen…?)
leg dat maar eens uit
Ware het niet zondig, dan, om strevend naar verbetering,
het onderwerp, dat eerder goed was, te bederven?
Want op geen andere goede zaak zijn mijn verzen gericht,
dan van uw gratie en uw talenten te getuigen.
En meer, veel meer dan in mijn verzen speelt
Wordt uitgedrukt in jouw gespiegeld beeld.
lollig tot het gore end….bravo!
En meer, veel meer dan mijn vers kan bevatten,
toont u de eigen spiegel, wanneer gij erin kijkt.
Je moet er maar op komen…
(Waarom is dit niet opgenomen in “KAKAFONIE”, Gerrit Komrij’s
Encyclopedie van de Stront?)
L.A.J.Burgersdijk
Hoe nietig is ‘t, wat u mijn Muze wijdt,
bij aanhef al verwarring: onderwerp? meewerkend
Ach, wat een armoede brengt mijn Muze voort,
[voorwerp? (Burgerdijkse spagaat)
Terwijl zij op zoo rijke stof kan bogen!
Burgersdijk i.p.v. Shakespeare
ofschoon zij zozeer in de gelegenheid is haar trots* te tonen,
metafoor verloren
Veel schooner toch zijt gij zooals gij zijt,
dat het thema alleen al van meer waarde is,
Burgerdijkse spagaat / zie aantekening 1
Dan als¹) mijn lof uw waarde wil verhoogen²).
wanneer / zie aantekening 2
dan wanneer het daarnaast mijn toegevoegde lof bezit.
[²)verhoogt / zie aantekening 3
¹)
O gisp mij niet, indien ik zwijg, maar treed
de dichter “zwijgt” niet, maar zwaait zijn
O, berisp mij niet, als ik niet meer kan schrijven!
[vriend averechtse lof toe!
Voor uwen spiegel, zie er uw gelaat;
hier een dubbelpunt beter
Kijk in uw spiegel en daarin verschijnt een gezicht,
Dat overtreft wat mijn verbeelding smeedt,
dat mijn dom bedenksel volledig overstijgt,
Belaadt mij, die u schetsen wil, met smaad.
ingevoerd (nietszeggend!)
mijn regels ontluistert en mij te schande maakt.
onvertaald (maar ter zake doende!)
t Is immers heiligschennis*, zoo mijn lied
overtrokken
Ware het niet zondig, dan, om strevend naar verbetering,
Opluist’ren wil¹), doch dooft, wat helder straalt²)?
het onderwerp, dat eerder goed was, te bederven?
¹) staat er niet!
²)
zouteloze bombast
Want ander doel heeft mijn gerijmel niet,
stijlbreuk (nodeloos pejoratief)
Want op geen andere goede zaak zijn mijn verzen gericht,
dan dat het u en uwe waarde maalt;
dan van uw gratie en uw talenten te getuigen.
En meer, veel meer dan u mijn rijm’len* biedt,
En meer, veel meer dan mijn vers kan bevatten,
dezelfde stijlbreuk!
Ontwaart gijzelf, als ge in den spiegel ziet. clou gemist: een simpele spiegel volbrengt
toont uw eigen spiegel, wanneer gij erin kijkt.
[glansrijk wat de Muze maar niet wil lukken!
Aantekening 1:
Veel schoner toch zijt gij zoals gij zijt,
Dan…
Als we ons tot r.3 (plus het eerste woord van r.4) bepalen, zien we dat we tot zo ver met een nonsensicale regel
van doen hebben. Pas na doorlezen realiseren we ons dat we in een Burgerdijkse spagaat verkeren. Oorzaak is,
dat vertaler de woorden die hij kwijt wil rücksichtslos op vijf jamben wringt en daarbij wel het rijm en het ritme
op orde brengt, maar de zinsopbouw (en daarmee de leesbaarheid, dus de begrijpelijkheid) ver uit het oog
verliest. Hij bedoelde te zeggen:
zoals gij zijt, zijt gij toch veel schoner,
dan…
Aantekening 2:
Of we moeten spreken van groter dan óf groter als is een discussie die niet van gisteren dateert. In onze dagen
slaat de balans door naar dan en neemt men “groter dan als…” niet gemakkelijk in de mond, en zal men in de
dagelijkse praktijk eerder “groter dan wanneer…” zeggen.
Aantekening 3:
Het gaat hier om een vergelijking tussen de feitelijke schoonheidwaarde van de vriend en zijn
schoonheidswaarde zoals die zou zijn geworden nadat de dichter hem heeft geprezen en deze lof bij wijze van
spreken bij zijn schoonheid was opgeteld. Het is dus van de zotte om de feitelijke schoonheidswaarde te
vergelijken met de wil tot verhoging ervan! Zo’n vergelijking is irreëel.
Jan Jonk
Helaas, wat armoe brengt mijn Muze voort,
Ach, wat een armoede brengt mijn Muze voort,
dat door de volheid die haar thema biedt
weinigzeggend
ofschoon zij zozeer in de gelegenheid is haar trots te tonen,
dit kaal een groter waarde toebehoort
dat het thema alleen al van meer waarde is,
heeft
²)
dat
wanneer!
dan
¹) het opgesmukt is in mijn lied²).
¹)
Dan wanneer het daarnaast mijn toegevoegde lof bezit.
²) ingevoerd
Verwijt mij niet dat ik niet grootser dicht!
gebrekkige formulering
O, berisp mij niet, als ik niet meer kan schrijven!
Kijk in uw spiegel, en zie daar het gelaat
daarin (of: ziedaar?)
Kijk in uw spiegel en daarin verschijnt een gezicht,
waarvoor mijn simpele dichtvermogen zwicht,
dat mijn dom bedenksel volledig overstijgt,
onzin
en het ontluisterd en te schande staat.
mijn regels ontluistert en mij te schande maakt.
misinterpretatie! / zie aantekening
Als ik op hoop van beter u ontsier
taalgerammel
Ware het niet zondig, dan, om strevend naar verbetering,
die schoonheid was¹), dan zondig ik in vlijt²) ³) ¹) verdwaalde bijvoeglijke bijzin bij “u”
het onderwerp, dat eerder goed was, te bederven?
[²) vlijtig zondigen?! ³) leesteken
geen ander doel, ¹) toch dient mijn dichterlier²)
¹) en óók geen komma ²) dichterslier!
Want op geen andere goede zaak zijn mijn verzen gericht [alléén lier beter; metafoor van vertaler
dan uit te zingen¹) uw voortreffelijkheid²).
dan van uw gratie en uw talenten te getuigen.
En meer, meer nog dan in mijn verzen prijkt,
En meer, veel meer dan mijn vers kan bevatten,
toont u uw spiegel als u daarin kijkt.
toont uw eigen spiegel, wanneer gij erin kijkt.
¹) bombast
²) kort door de bocht
Aantekening :
6 Kijk in uw spiegel en daarin verschijnt een gezicht,
7 dat mijn dom bedenksel volledig overstijgt,
8 mijn regels ontluistert en mij te schande maakt.
Kijk in uw spiegel, en zie daar het gelaat
waarvoor mijn simpele dichtvermogen zwicht,
en het ontluisterd en te schande staat.
In het origineel zegt de dichter dat het gezicht zijn regels ontluistert en hemzelf te schande maakt.
Maar in de vertaling leest men in eerste aanleg: …en het gelaat waarvoor mijn simpele dichtvermogen zwicht, en
het ontluisterd en… Hier zullen veel lezers een fractie van een seconde menen over een koe van een taalfout te
struikelen, totdat zij de nogal merkwaardige regel 8 in zijn geheel overzien: …en het [dichtvermogen]
ontluisterd en te schande staat… Blijkbaar zijn de dichtregels en dichter zélf hier helemaal niet in het verhaal! Er
valt trouwens wel meer te zeggen over de zin: Ziedaar het gelaat, waarvoor mijn simpele dichtvermogen zwicht,
en het ontluisterd en te schande staat. Men zou niet eens weten wat men er zich bij moet voorstellen!
J.Decroos
Hoe schamel is¹) mijn Muze en slechtbespraakt²)! ¹) een schamele Muze?! ²) “spreken” in deze
Ach, wat een armoede brengt mijn Muze voort,
[context niet aan de orde!
Of ook mijn kunst hier al haar weelde ontplooit, dat stáát er niet
ofschoon zij zozeer in de gelegenheid is haar trots te tonen,
Nog blijkt haar stof veel schooner moedernaakt*
dat het thema alleen al van meer waarde is,
absurd beeld: “als uit het moederlichaam”
[voor “alleen al”!
Dan zoo mijn lofzang haar omkleedt¹) en tooit²). dubbelop
dan wanneer het daarnaast mijn toegevoegde lof bezit.
O scheld me niet dewijl mijn veder faalt!
O, berisp mij niet, als ik niet meer kan schrijven!
metafoor van vertaler (bombast)
Want uit uw spiegel doemt een aangezicht
Kijk in uw spiegel en daarin verschijnt een gezicht,
Waarbij mijn botte vinding¹) ²) nimmer haalt:
dat mijn dom bedenksel volledig overstijgt,
¹) vinding = vondst / bedenksel = verzinsel
’t Beschaamt me en overstraalt¹) mijn lofgedicht.
mijn regels ontluistert en mij te schande maakt.
¹) overtreft (in glans)!
[²)
²)
het!
lofdicht
Waar’ ’t dan geen zonde zoo ‘k een schoone stof, ingevoerd
Ware het niet zondig, dan, om strevend naar verbetering,
Die ik van goed wou beter maken, schond?
het onderwerp, dat eerder goed was, te bederven?
Want anders niet bedoelt mijn dicht dan lof
¹) r.4 lofzang, r.8 lofgedicht r.11 lof...
Want op geen andere goede zaak zijn mijn verzen gericht,
Die al uw gratie, al uw deugd verkondt;
dan van uw gratie en uw talenten te getuigen.
zie aantekening over r.11/12
Doch iets veel beters* dan mijn vers u biedt
En meer, veel meer dan mijn vers kan bevatten,
naïeve formulering
Daagt voor u op als ge in uw spiegel ziet.
toont u de eigen spiegel, wanneer gij erin kijkt.
clou vaag: een simpele spiegel volbrengt
[glansrijk wat de Muze maar niet wil lukken!
Aantekening:
Want anders niet bedoelt mijn dicht dan lof
Die al uw gratie, al uw deugd verkondt;
(“mijn dicht bedoelt lof”)
Vertaler haalt dergelijke zinnen door elkaar:
Want anders niet bedoelt mijn dicht dan
uw gratie en uw deugd te verkondigen;
en
Want anders niet bedoelt mijn dicht dan lof
over al uw gratie en al uw deugd uit te spreken;
en
Want anders niet bedoelt mijn dicht dan
van uw gratie en deugd te getuigen;
Lucas Numan
Wat armoe, ach, mijn Muze brengt ten dis
Ach, wat een armoede brengt mijn Muze voort,
(bij zó veel kans haar trots te etaleren)
ofschoon zij zozeer in de gelegenheid is haar trots te tonen,
dat sec het thema waardevoller is,
dat het thema alleen al van meer waarde is,
dan mét mijn lofspraak die ’t mocht incasseren.
dan wanneer het daarnaast mijn toegevoegde lof bezit.
O, laak mij niet, wanneer mijn pen thans zwijgt!
O, berisp mij niet, als ik niet meer kan schrijven!
Kijk in uw spiegel en aanschouw ‘t gelaat
Kijk in uw spiegel en daarin verschijnt een gezicht,
dat gans mijn dom bedenksel overstijgt,
dat mijn dom bedenksel volledig overstijgt,
mijn vers ontluistert, me onderwerpt aan smaad.
mijn regels ontluistert en mij te schande maakt.
Waar’ ’t zondig dan, verbetering na te streven,
Ware het niet zondig, dan, om strevend naar verbetering,
edoch, ’t eer hoogstaand thema neer te halen?
het onderwerp, dat eerder goed was, te bederven?
Mijn vers is met geen ander doel geschreven
Want op geen andere goede zaak zijn mijn verzen gericht,
dan uwe gratie, uw vernuft te malen.
dan van uw gratie en uw talenten te getuigen.
En meer, veel meer dan uit mijn dicht mag blijken,
En meer, veel meer dan mijn vers kan bevatten,
vertelt uw spiegel waar ge in pleegt te kijken.
toont u uw eigen spiegel, wanneer gij erin kijkt.
metafoor van vertaler

Download Report