Sonnet 90 vertaald - Op zoek naar Will | Nederlandse vertalingen

Sonnet 90
Then hate me when thou wilt; if ever, now;
Now while the world is bent my deeds to cross,
Join with the spite of fortune, make me bow,
And do not drop in for an after-loss:
Ah! do not, when my heart hath scap’d this sorrow,
Come in the rearward of a conquer’d woe;
Give not a windy night a rainy morrow,
To linger out a purpos’d overthrow.
If thou wilt leave me, do not leave me last,
When other petty griefs have done their spite,
But in the onset come; so shall I taste
At first the very worst of fortune’s might;
And other strains of woe, which now seem woe,
Compar’d with loss of thee will seem not so.
Vertaald door:
L.A.J.Burgersdijk
J.Decroos
Erik Honders
Jan Jonk
Arie van der Krogt
Robbert Laterveer
Gerard Messelaar
H.Moulijn – Haitsma Mulier
Lucas Numan
H.J. de Roy van Zuydewijn
Willem van der Vegt
Peter Verstegen
Albert Verwey
H.J. de Roy van Zuydewijn
Zend¹), als je wilt, zo ooit²), mij nu je haat,
Zo ooit, haat mij als gij wilt dan nú’,
¹) iemand haat zenden!
²) zie aantekening 1
nu heel de wereld* neigt mij te bestrijden;
hyper-hyperbool
nu de wereld erop uit is mijn handelingen te dwarsbomen,
help het boos lot, verneder mij, maar laat
sluit u aan bij de rancune van Fortuna, doe mij knielen,
geen overval* me een nieuw verlies doen lijden.
en overval mij niet met een nagekomen schade.
Val¹), nu mijn hart die²) pijn heeft overstegen,
Ach, als mijn hart zijn verdriet is ontvlucht,
klinkt als overvallen in de zin van een
overval plegen!
¹) leed aanvallen?
²) naar welke pijn wordt
[verwezen?
verwonnen leed niet van achteren aan;
verschijn niet aan de achterkant van bedwongen leed;
breng na een stormnacht niet een dag van regen,
gun een winderige nacht geen regenachtige morgen,
die uitstelt wat bedoeld was toe te slaan.
om een geplande nederlaag te rekken.
(nacht →morgen)
misinterpretatie!
Als je *) wilt gaan, wacht dan niet tot het laatst, van mij (weg-)
Als gij mij wilt verlaten, verlaat mij niet op een laat moment,
als ander leed al onheil heeft gebracht;
wanneer ander, onbeduidend verdriet zijn boosaardigheid al heeft doen gelden,
kom met de voorste golf*, dat mij het kwaadst
onzin (niét als uitdrukking in Van Dale)
maar overval mij ermee, zodat ik vanaf het eerste ogenblik af zal ondervinden
het eerst beproeft van noodlots macht*.
de allerslechtste invloed van fortuins macht;
verdwaalde bijvoeglijke bepaling bij
[“kwaadst”
Want, bij jouw heengaan, is elk ander leed,
en ander, drukkend wee, dat er nu uitziet als leed,
leed als het lijkt¹), niet meer aan mij besteed²).
zal, vergeleken met het verlies van u, die schijn missen.
¹) vreemde formulering!
[²) zie aantekening
2!
Aantekening 1:
Zend, als je wilt, zo ooit, mij nu je haat,
Vanwege het stilistisch gerammel struikelt de lezer over de tijdsbepaling zo ooit, omdat de zin in feite de
verhaspeling vormt van twee zinnen:
1) Zo ooit, zend als je dat wilt mij nu je haat,
2) Zend, zo jij dat ooit zou willen, mij nu jouw haat
De angel schuilt in het feit, dat door haar plaats in de zin de bepaling niet duidelijk aangeeft of zij bij zenden of
willen behoort! (De vertaler liet zich leiden door de noodzaak zijn regel in het vereiste ritme te dwingen.)
Aantekening 2:
De strekking van het originele distichon is: mijn “drukkend wee” schijnt nu wel leed, maar zal vergeleken bij het
verdriet om uw vertrek die schijn niet meer bezitten (m.a.w. dat trekt dan niet eens meer de aandacht).
Volgens Van Dale betekent de vertaling: “bij jouw heengaan is elk ander leed voor mij verder nog
verloren moeite…” of “door mij niet meer te waarderen…”
L.A.J.Burgersdijk
zoo… zoo… (stilistisch gerammel)
Zoo haat mij, als gij wilt, zoo ooit, dan nu,
Zo ooit, haat mij als gij wilt dan nú’,
Nu ’t menschdom¹) mij met slag op slag wil slaan²); ¹) hyper-hyperbool! ²) ridicule contanu de wereld erop uit is mijn handelingen te dwarsbomen,
[minatie / zie aantekening 1
Geef mede, nu mij ’t onheil jaagt¹), een duw²)
¹) bombast
sluit u aan bij de rancune van Fortuna, doe mij knielen,
²) zie aantekening 2 /
En kom niet met uw krenking achteraan;
en overval mij niet met een nagekomen schade.
(versimpeling)
Volg niet, als ’t hart ontkwam aan deze zorgen,
Ach, als mijn hart zijn verdriet is ontvlucht,
misplaatste bagatellisering
[halfrijm
In de achterhoede van ’t bedwongen leed;
Burgersdijk i.p.v. Shakespeare
verschijn niet aan de achterkant van bedwongen leed;
Kom na de stormnacht niet als* regenmorgen;
??? /
gun een winderige nacht geen regenachtige morgen,
met een
misinterpretatie!!
Schort niet den aanslag op, door u gesmeed;
om een geplande nederlaag te rekken.
Valt gij mij af, o, doe het niet eerst dan,
Als gij mij wilt verlaten, verlaat mij niet op een laat moment,
Als and’re kleine smarten ’t hare deden;
dooddoener!
wanneer ander, onbeduidend verdriet zijn boosaardigheid al heeft doen gelden,
Neen, storm vooruit; het lot doe wat het kan,
maar overval mij ermee, zodat ik vanaf het
dooddoener!
eerste ogenblik zal ondervinden
En ’t ergste leed zij nu het eerst geleden; misinterpretatie!!
de allerslechtste invloed van fortuins macht;
Want ander nijpend wee, schoon ’t leed nu schijn’*,
en ander, drukkend wee, dat er nu uitziet als leed,
Zal, bij ’t verlies van u, geen
zal, vergeleken
schijnt (?!)
leed meer zijn.
ZIE AANTEKENING 3
met het verlies van u, die schijn missen.
!!
Aantekening 1:
“Iemand met slag op slag willen slaan” vormt de verhaspeling van iemand willen slaan, iemand met een slag
willen vloeren, iemand op een slag willen trakteren, en iemand slag op slag te verduren willen geven,
Aantekening 2:
De 3e regel behelst twee gedachten: sluit u aan bij de rancune van fortuin (doe mee met het wraakzuchtige lot,
en: laat me knielen (doe mij nederig zijn). De vertaler geeft deze regel zeer ingenieus weer. In het onheil vinden
we min of meer de fortuin terug, en mede zou hier kunnen betekenen samen met het onheil. Maar doordat dit
woord in de zin vrijwel voorop staat, zou het ook kunnen terugverwijzen naar slag op slag op de vorige regel ,
waarbij dan de idee is: geef mij óók nog een duw. Hoe dan ook, als de aangesprokene de duw een beetje handig
uitdeelt, tuimelt de smekeling op de knieën, en voilà, de tweede gedachte laat me knielen is geruisloos
méévertaald…
Aantekening 3:
Neen, storm vooruit; het lot doe wat het kan,
En ’t ergste leed zij nu het eerst geleden;
Want ander nijpend wee, schoon ’t leed nu schijn’,
Zal, bij ’t verlies van u, geen leed meer zijn.
EIND GOED, AL GOED!
Aldus beëindigt een opgeruimde, opgeluchte vertaler dit navrante gedicht!
Met andere woorden: de nestor onzer Shakespeare-vertalers snapte er zelf geen barst van!
J.Decroos
Dus haat me indien ge wilt, zo ooit dan heden,
Zo ooit, haat mij als gij wilt dan nú,
Nu al mijn doen gedwarsboomd wordt door allen;
nu de wereld erop uit is mijn handelingen te dwarsbomen,
Help ’t wrokkend Noodlot mij met voeten treden, bij 5 heffingen onuitspreekbaar (in feite
sluit u aan bij de rancune van Fortuna, doe mij knielen, [hélpùtwrókkùnt) / metafoor van
[vertaler
Doch kom mij achteraf niet overvallen *)
en overval mij niet met een nagekomen schade.
sec overvallen klinkt als een geweld[dadige overval plegen!) / leesteken
Kom niet, ben ik ontkomen aan mijn zorgen*,
Ach, als mijn hart zijn verdriet is ontvlucht,
kom - kom niet - ben ontkomen… / onte[rechte bagatellisering
Weerom mijn ingeslapen weedom wekken,
metafoor van vertaler (mist het sarcasme
verschijn niet aan de achterkant van bedwongen leed;
[van de laffe besluiping van achteren)
Breng na een storremnacht geen regenmorgen
gun een winderige nacht geen regenachtige morgen,
Om ’t ongeluk, *) mij voorbeschikt, te rekken.
om een geplande nederlaag te rekken.
door u (anders Gods wil of die van de
[fortuin)
Thans en niet later moet ge mij verzaken:
stáát er niet! / de ik-figuur smeekt
Als gij mij wilt verlaten, verlaat mij niet op een laat moment,
[slechts
Niet wen alle ander leed alreeds verzacht is;
misinterpretatie! / géén Nederlands
wanneer ander, onbeduidend verdriet zijn boosaardigheid al heeft doen gelden, [idioom
‘t Koom’¹) mét al ’t andere²), inééns kan ik dan smaken³) ¹) mist het onstuimige, overrompelende
maar overval mij ermee, zodat ik vanaf het eerste ogenblik zal ondervinden [²) ? ³) bombast
Het allerergste dat in Noodlots macht is,
de allerslechtste invloed van fortuins macht;
En ’t ¹) wrang verdriet dat thans zoozéér verdriet²),
en ander, drukkend wee, dat er nu uitziet als leed,
wat!!
¹)
ander
²)
smart die smart…
Bij het verlies van ú, verzinkt in ’t niet.
metafoor van vertaler
zal, vergeleken met het verlies van u, die schijn missen.
Jonk
zie aantekening
Dus, sla mij nu, en wacht niet met je haat;
krenk mij, volg de fortuin van boosheid dol
in dat de wereld mij dwarsbomen gaat,
en raak mij nu, niet in je nabeurt, vol.
En is mijn hart van smarten weer hersteld,
sla niet opnieuw met reeds verwerkte pijn;
regen niet ’s ochtends nog na stormgeweld,
laat niet getalm al jouw victorie zijn.
Verlaat me zo je wilt, maar niet als laatste,
als ik nog door andere pijnen word beheerst,
maar kom meteen; dan proef ik het gehaatste
dat de fortuin mij brengt het allereerst;
en ander drukkend leed, dat nu leed schijnt,
blijkt niets wanneer jij gaat, als jij verdwijnt.
volg iemand in dat een ander
[iets gaat doen!
hoe doet men zoiets?
liefste, regen toch alsjeblieft
niet!
!!!
hahaha
Doet denken aan hoe Google ongeveer zijn vertalingen levert …
Zo ooit, haat mij als gij wilt dan nú,
nu de wereld erop uit is mijn handelingen te dwarsbomen,
sluit u aan bij de rancune van Fortuna, doe mij knielen,
en overval mij niet met een nagekomen schade.
Ach, als mijn hart zijn verdriet is ontvlucht,
verschijn niet aan de achterkant van bedwongen leed;
gun een winderige nacht geen regenachtige morgen,
om een geplande nederlaag te rekken.
Als gij mij wilt verlaten, verlaat mij niet op een laat moment,
wanneer ander, onbeduidend verdriet zijn boosaardigheid al heeft doen gelden,
maar overval mij ermee, zodat ik vanaf het eerste ogenblik zal ondervinden
de allerslechtste invloed van fortuins macht;
en ander, drukkend wee, dat er nu uitziet als leed,
zal, vergeleken met het verlies van u, die schijn missen.
Aantekening;
Lees alléén de rood gemarkeerde zinsneden, dan is al voldoende duidelijk dat hier van een Shakespeare-sonnet
geen sprake is. Een gedetailleerde tekstbeschouwing kan dus achterwege blijven.
Peter Verstegen
Als jij mij haten wilt, wacht dan niet meer,
Zo ooit, haat mij als gij wilt dan nú,
ritme? / minder zeggingskracht
Help nu het wrede lot mij te verlagen
clichés, bombast
nu de wereld erop uit is mijn handelingen te dwarsbomen,
Nu heel¹) de wereld zich tegen mij keert²),
¹) hyper-hyperbool
sluit u aan bij de rancune van Fortuna, doe mij knielen,
en tref me daarna niet met nieuwe slagen.
en overval mij niet met een nagekomen schade.
²) onzuiver rijm
versimpeling
Ach, als mijn hart dit lijden is ontstegen,
Ach, als mijn hart zijn verdriet is ontvlucht,
Herhaal dan niet wat ik al heb doorstaan;
vertalers dienen te vertalen!
verschijn niet aan de achterkant van bedwongen leed;
Geef na een stormnacht niet een dag vol regen,
gun een winderige nacht geen regenachtige morgen, (nacht ↔ morgen)
Of is het met mijn val nog niet gedaan?
om een geplande nederlaag te rekken.
vertalen vraagt wél enige discipline!
Stuur mij, als je mij kwijt wilt, niet pas heen
brute ingreep: wegsturen i.p.v.
Als gij mij wilt verlaten, verlaat mij niet op een laat moment,
[verlaten worden!
Als ander, minder leed mij bitter maakt,
misinterpretatie!
wanneer ander, onbeduidend verdriet zijn boosaardigheid al heeft doen gelden,
Tast mij frontaal aan en ik weet meteen
maar overval mij ermee, zodat ik vanaf het eerste ogenblik zal ondervinden
Hoe bitter ’t allerergste onheil smaakt.
de allerslechtste invloed van fortuins macht;
r.10 “bitter maakt / r.12 “bitter smaakt”
Verdriet van andere aard lijkt wel verdriet,
en ander, drukkend wee, dat er nu uitziet als leed,
Maar valt bij dat ik jou verlies¹) in ’t niet²).
¹)
zal, vergeleken met het verlies van u, die schijn missen.
‘t verlies van jou
²) metafoor
[van vertaler
Albert Verwey
Haat me dan als ge wilt, zoo ooit, dan nu,
Zo ooit, haat mij als gij wilt dan nú,
ritme
Nu, daar¹) de wereld toch al tegen me is²).
¹) stoplap
nu de wereld erop uit is mijn handelingen te dwarsbomen,
²) dooddoener
Geef, nu het lot mij stoot, mij nog een duw
misinterpretatie! /
sluit u aan bij de rancune van Fortuna, doe mij knielen,
[zie aantekening
En kom niet later¹) met een na-gemis²).
en overval mij niet met een nagekomen schade.
¹) later / na-gemis pleonasme
Kom niet als ik ontsnapte¹) aan deze zorgen²),
Ach, als mijn hart zijn verdriet is ontvlucht,
¹)
²) wat mag
[dat beduiden?
ben ontsnapt
²) onterechte baga[tellisering
In de achterhoê van een verwonnen leed,
in de achterhoede van verwonnen leed zou
verschijn niet aan de achterkant van bedwongen leed; [een ritmisch vlekkeloze regel zijn geweest!
Geef niet een windige nacht* een regenmorgen
foei!
gun een winderige nacht geen regenachtige morgen,
En draal niet met een slag die ge reeds weet.
om een geplande nederlaag te rekken.
misinterpretatie! / ???
het laatst
Wilt ge me laten¹), laat me niet
²),
¹) verouderde literaire taal: verlaten
Als gij mij wil verlaten, verlaat mij niet op een laat moment,
[²) als laatste?
Als ander klein verdriet deed wat het mocht,
volstrekte dooddoener!
wanneer ander, onbeduidend verdriet zijn boosaardigheid al heeft doen gelden,
Maar kom in de aanvang¹), opdat ik mij haast²)
¹) waarvan?
²) nonsens!
maar overval mij ermee, zodat ik vanaf het eerste ogenblik zal ondervinden
Het ergst te proeven wat het lot mij brocht.
de allerslechtste invloed van fortuins macht;
lariekoek! / ergste / van wat!
Alle andre pijn, of wat ik voel als pijn,
en ander, drukkend wee, dat er nu uitziet als leed,
slechts pijn in schijn.
Wordt bij verlies van u
zal, vergeleken met u te verliezen, die schijn missen.
verwarrend, niet to the point!
Aantekening:
De dichter bedoelt: doe mee met de wraakzucht van het lot en breng mij op de knieën…
De vertaler bedacht: voeg bij de slagen van het lot nog een duw, opdat ik op de knieën val, maar dát kon hij niet
allemaal op de regel krijgen…
Arie van der Krogt
Als jij mij haten wilt – dan nu, direct;*)
Zo ooit, haat mij als gij wilt dan nú,
ritme / kommapunt incorrect i.v.m. de herha[ling van “nu” op r.2
Nu ik voor al mijn daden wordt gestraft.
slag in de lucht
nu de wereld erop uit is mijn handelingen te dwarsbomen,
Werk samen met het noodlot dat mij treft
sluit u aan bij de rancune van Fortuna, laat me knielen,
en tref* me niet met slagen achteraf.
en overval mij niet met een nagekomen schade.
treft… tref…
Nee, val niet, als de pijn is afgenomen,
Ach, als mijn hart zijn verdriet is ontvlucht,
Mijn overwonnen smart van achter aan.
verschijn niet aan de achterkant van bedwongen leed;
Laat na een nacht vol wind geen regen komen
gun een winderige nacht geen regenachtige morgen,
En talm niet met de slag die je beraamt.
om een geplande nederlaag te rekken.
Want wil je gaan¹), ga niet als laatste²) heen,
¹) van mij
Als gij mij wilt verlaten, verlaat mij niet op een laat moment,
weggaan
²) ridicuul
Als zachter leed mij al is aangedaan.
wanneer ander, onbeduidend verdriet zijn boosaardigheid al heeft doen gelden,
Nee, wees de eerste, dan weet ik meteen
van wat of wie? (zie ook r.9)
maar overval me ermee, zodat ik vanaf het eerste ogenblik zal ondervinden
Hoe bikkelhard het noodlot toe kan slaan.
de allerslechtste invloed van fortuins macht;
Van der Krogt i.p.v. Shakespeare
Want* al het lijden dat nu lijden schijnt,
en ander, drukkend wee, dat er nu uitziet als leed,
?? (ook al op regel 9!)
[(r.3/8/12 slagen… slag… toeslaan)
Valt in het niet, als jij voorgoed verdwijnt.
metafoor van vertaler
zal, vergeleken met u te verliezen, die schijn missen.
Erik Honders
(pastiche?)
Als je me dumpen wilt, ga nu je gang,
Zo ooit, haat mij als gij wilt dan nú,
stijlbreuk
Nu ik niet eerder zo gedwarsboomd was;
wordt!
nu de wereld erop uit is mijn handelingen te dwarsbomen,
Neem, met het giftig* lot, mij in de tang,
rancuneuze
sluit u aan bij de rancune van Fortuna, doe mij knielen,
Kom na dat gifmaal¹) niet met mosterdgas²).
en overval mij niet met een nagekomen schade.
¹) absurd beeld
Geef niet plots straks*, mijn hart ontsnapt aan zorgen,
Ach, als mijn hart zijn verdriet is ontvlucht,
vreemde onuitspreekbare combi[natie
Jouw ruggensteun¹) aan reeds verdrukt²) verdriet,
verschijn niet aan de achterkant van bedwongen leed;
²)
wie gelooft
[zijn ogen nog?
¹) vertaler begrijpt meta-
[foor
gun
niet!
²)
En ¹) stormnacht als vervolg een²) regenmorgen:
gun een winderige nacht geen regenachtige morgen,
¹)
Verdaag mijn voorgenomen neergang niet.
om een geplande nederlaag te rekken.
misinterpretatie!
²)
weggedrukt
geen!
Ga – als je wilt gaan – niet zo laat pas heen,
Als gij mij wilt verlaten, verlaat mij niet op een laat moment.,
Na het venijn van ’t leed van alledag,
misinterpretatie!
wanneer ander, onbeduidend verdriet zijn boosaardigheid al heeft doen gelden,
Kom in de hoofdaanval, dat ik meteen
wat wil dit zeggen?
maar overval me ermee, zodat ik vanaf het eerste ogenblik zal ondervinden
Het ergste proef van wat het lot vermag.
de allerslechtste invloed van fortuins macht;
Wat nu nog lijkt op leed en mij doet kniezen*,
en ander, drukkend wee, dat er nu uitziet als leed,
gerijmel
Lijkt dan niet half zo erg, naast jou te verliezen.
zal, vergeleken met u te verliezen, die schijn missen.
wat nu nog lijkt… lijkt dan niet…
[(dichter niet gespaard)
Willem van der Vegt
Haat mij als dat je goeddunkt, doe me pijn,
Zo ooit, haat mij als gij wilt dan nú,
ritme
De hele* wereld wil mijn werk verstoren.
hyper-hyperbool
nu de wereld erop uit is mijn handelingen te dwarsbomen,
Steun maar mijn¹) wrede²) lot en maak me klein.
¹)
het! (iemands lot steunen?)
sluit u aan bij de rancune van Fortuna, doe mij knielen,
ritme / ¹) wat?
Maar wacht niet tot ik het¹) al²) heb verloren.
en overval mij niet met een nagekomen schade.
[²)
rancuneuze
²) het “reeds verloren” of
[“het al” verloren”?
En is mijn hart net deze zorg ontvlucht,
Ach, als mijn hart zijn verdriet is ontvlucht,
Val dan niet aan mijn achterzijde binnen.
!
verschijn niet aan de achterkant van bedwongen leed;
Geef na een nacht vol storm geen regenlucht,
éérst te veel en dán te weinig
gun een winderige nacht geen regenachtige morgen,
opnieuw de “wedstrijd” van r.4?
Om het daarmee alsnog van me te winnen.
om een geplande nederlaag te rekken.
Want ga niet, als je bij* mij weg wilt gaan,
informeel (van)
Als gij mij wilt verlaten, verlaat mij niet op een laat moment,
Pas weg¹) als ik door anderen gepakt ben²), ¹) weg… weg… ²) goor lachertje
wanneer ander, onbeduidend verdriet zijn boosaardigheid al heeft doen gelden,[als op r.4(?)
Maar zorg dan in de eerste rij te staan,
vertaler bedenkt eigen gedicht!
maar overval me ermee, zodat ik vanaf het eerste ogenblik zal ondervinden
zal kennen
Zodat ik van het kwade lot de kracht ken*.
de allerslechtste invloed van fortuins macht;
Andere zorg, die ik ervaar als pijn,
en ander, drukkend leed, dat er nu uitziet als leed,
Blijkt naast verlies van jou dat niet te zijn.
zal blijken
zal, vergeleken met u te verliezen, die schijn missen.
Gerard Messelaar
Zo gij mij haten wilt, doe het dan nu,
Zo ooit, haat mij als gij wilt dan nú,
gebrekkig ritme
Nu iedereen mijn daden critiseert,
nu de wereld erop uit is mijn handelingen te dwarsbomen,
Laat mij maar buigen voor het lot, voor u,
misinterpretatie!
sluit u aan bij de rancune van Fortuna, doe mij knielen,
Maar wees toch niet de laatste, die mij deert.
en overval mij niet met een nagekomen schade.
idem
Kom niet als ’t hart ontsnapt is deze zorgen,
Ach, als mijn hart zijn verdriet is ontvlucht,
Als d’achterhoede van bedwongen leed,
lariekoek!
verschijn niet aan de achterkant van bedwongen leed;
Geef na* een stormnacht niet een regenmorgen
een stormnacht meewerkend voorwerp!
gun een winderige nacht geen regenachtige morgen,
En stel niet uit de aanslag, lang gesmeed.
om een geplande nederlaag te rekken.
Kom, als gij heen wilt gaan, niet achteraan,
“sluit niet de optocht…”(?)
Als gij mij wilt verlaten, verlaat mij niet op een laat moment,
Als ’t minder leed zich reeds verzadigd heeft, wat mag dit betekenen?
wanneer ander, onbeduidend verdriet zijn boosaardigheid al heeft doen gelden,
Doch kom het eerst: Wil mij het noodlot slaan,
vertaler maakt er een potje van…
maar overval mij ermee, zodat ik vanaf het eerste ogenblik zal ondervinden
De zwaarste slag zij d’eerste die het geeft.
de allerslechtste invloed van fortuins macht;
Pauze. Vijf minuten om dit
[rustig uit te pluizen…
Want wat voor mij nu draagt de schijn van pijn,
en ander drukkend wee, dat er nu uitziet als leed,
Zal bij ’t verlies van u geen pijn meer zijn.
dat stáát er niet! frappe foetsie!
zal, vergeleken met het verlies van u, die schijn missen.
Robert Laterveer
Haat me dan als je kan, doe ’t nu als ’t moet,
Zo ooit, haat mij als gij wilt dan nú,
klopt op álle manieren niet!
/ bij
[“normaal” oplezen circa 7 heffingen
Doe nu, nu¹) heel²) de wereld me dwarszit,
¹) driemaal “nu” in 7 woorden ²) hyper-hypernu de wereld erop uit is mijn handelingen te dwarsbomen, [bool ³) drastisch versimpeld
Mee met de ellende¹) die ’t wreed lot me aandoet²),
ritme? / ¹) zie aantekening 1 ²) schrikkelsluit u aan bij de rancune van Fortuna, doe mij knielen,
[rijm
Kom niet pas als de eerste helft erop zit.
in de rust? / schrikkelrijm (riche!)
en overval mij niet met een nagekomen schade.
Kom niet, nadat ik dit heb overleefd,
wát precies?
Ach, als mijn hart zijn verdriet is ontvlucht,
In de verlenging van mijn ongeluk;
doet weer aan een voetbalwedstrijd denken…
verschijn niet aan de achterkant van bedwongen leed;
Wissel¹) niet een nachtlang²) die regen geeft
¹) wisselen?! ²) “nachtlang” géén bestaand
gun een winderige nacht geen regenachtige morgen, [zelfstandig naamwoord / nacht → morgen
Voor¹) ’n dag die drupt²); tref me niet als ‘k al buk³).
om een geplande nederlaag te rekken.
af met
[²) nadrupt
¹)
/ zie aantekening 2
³)
buig of kniel!
Mocht je me verlaten, laat ’t niet tot ’t einde,
¹) onbegrijpelijk statement / waarvan?
Als gij mij wilt verlaten, verlaat mij niet op een laat moment,
Nadat ik al kleinere zeren zag,
ritme? [4 heffingen] / zeer heeft géén meervoud /
wanneer ander, onbeduidend verdriet zijn boosaardigheid al heeft doen gelden, [zeer zien?
Doe ’t nu, dat ik door jou verraden zijnde
wiens gedicht is dit eigenlijk…?
maar overval me ermee, zodat ik vanaf het eerste ogenblik zal ondervinden
De bitterste pil als eerste proeven mag:
de allerslechtste kant van fortuins macht;
vertaler slaat wild om zich heen!
Ander verdriet, of wat er nu zo uitziet,
schrikkelrijm
en ander, drukkend wee, dat er nu uitziet als leed,
Is er bij ’t verdriet van¹) jouw verlies²) niet³). ¹) om!
zal, vergeleken met u te verliezen, die schijn missen.
²)
het verlies van jou!
[³) schrikkelrijm
Aantekening 1:
Vertaler bedoelt natuurlijk: Doe nu mee met het wrede lot dat mij ellende aandoet…
Aantekening 2:
Vertaler gebruikt op r.7 het werkwoord wisselen (voor) dat op r.8 duidelijk afwisselen (met) moet zijn!
H.Moulijn – Haitsma Mulier
Zoo haat mij, als gij wilt, maar dan ook nu,
Zo ooit, haat mij als gij wilt dan nú,
Nu d’ijdle wereld dwarsboomt wat ik doe.
bombast
nu de wereld erop uit is mijn handelingen te dwarsbomen,
Span samen met ¹) fortuin, wees²) gij de stuw³),
¹)
sluit u aan bij de rancune van Fortuna, doe mij knielen,
de rancuneuze
weest
²)
[³) zie aantekening 1
Duw voor mijn schip de sluis niet later toe.
on-ge-lo-fe-lijk! / zie
en overval mij niet met een nagekomen schade.
[aantekening 2
O, kom niet, als mijn hart zijn pijn belacht,
Ach, als mijn hart zijn verdriet is ontvlucht,
met zijn pijn de spot drijft?
Aandrijven* in het zog van milde smart,
verschijn niet aan de achterkant van bedwongen leed;
aanzetten / zie aantekening 3
Geen regenmorgen volg’ een storm’gen nacht,
gun een winderige nacht geen regenachtige morgen,
Verleng geen lijden, als g’* opzetlijk tart.
om een geplande nederlaag te rekken.
door opzettelijk te tarten /
[zie aantekening 4
het laatst
Verlaat gij mij, verlaat me niet
,
als laatste? (als anderen al weg zijn?)
Als gij mij wilt verlaten, verlaat mij niet op een laat moment,
Als andere pijn mij al heeft murw gemaakt,
ritme?
wanneer ander, onbeduidend verdriet zijn boosaardigheid al heeft doen gelden,
Ontloop m’in d’ eersten storm¹), die ’t lot mij kaatst²),
misinterpretatie!! ²)
maar overval me ermee, zodat ik vanaf het eerste ogenblik zal ondervinden
Zoo heeft mij ’t eerst de hardste stoot geraakt.
de allerslechtste invloed van fortuins macht;
onzinnig geleuter
En wat nu lijkt een grenzeloos verdriet
en ander, drukkend wee, dat er nu uitziet als leed,
overdone
Het zinkt¹) bij het verlies van u in ’t Niet²).
zal, vergeleken met u te verliezen, die schijn missen.
¹)
zal zinken
???
²) metafoor van
[vertaler / bombastische hoofdletter
Aantekening 1:
Het ligt voor de hand om aan te nemen dat de vertaalster met het begrip stuw hier stimulans, drijfveer op het oog
heeft. Daarbij uitgaande van de gedachte dat stuwen betekent: duwend voortbewegen, voortduwen (vandaar
immers stuwende kracht).
Maar… m.b.t. tot een stromende vloeistof betekent stuwen nu juist: de natuurlijke afvloeiing belemmeren m.n.
door een stuwdam (stuw, waterkering). M.a.w. het zelfstandig naamwoord stuw roept figuurlijk eerder de
gedachte aan tegenhouden, afsluiten op, dan stimuleren, voortduwen.
Aantekening 2:
Vertaalster, die even vergeten was dat zij aan een sonnet van Shakespeare bezig was, bleef na haar
raadselachtige stuw op de 3e regel nog even hangen in de sfeer van rivieren en scheepvaart, en schudde opnieuw
een metafoor uit de mouw (die in een van haar eigen gedichten vast niet zou misstaan). Al moet men zich wel
afvragen of het überhaupt mogelijk is een sluis pas láter voor een schip te sluiten…. Als een schip afgemeerd
ligt, maakt het weinig uit of even verderop een sluis open of dicht is. En als het op doorreis is en de geopende
sluis pas láter wordt toegeduwd, is het schip er allang doorheen.
Hoe dan ook, wat heeft dit alles met sonnet 90 van Shakespeare van doen?
Aantekening 3:
Deze eigen metafoor (moet dat nou echt weer?) van de vertaalster komt inhoudelijk ook al niet in de buurt van
de originele regel. Over in het zog kan men nog van mening verschillen. Maar met aandrijven kan men helaas
twee kanten op: goed is de gedachte aan stiekem, kwansuis, ongemerkt, doch minder bruikbaar zijn de aspecten
niet doelgericht, toevallig, het loopt niet zo’n vaart. Erger is nog dat zij spreekt van milde smart. Als smart
“bedwongen” is, wil dat nog niet zeggen dat zij “mild” (Van Dale: zachtaardig, welwillend, vriendelijk,
inschikkelijk, toegeeflijk) is geworden. Hier althans is de ik-figuur ondanks de bedwongen smart allesbehalve zo
welwillend om de aangesprokene in zijn “vaarwater” toe te laten… Mijn hemel, wat een onbedoelde
scheepvaarttermen….
Aantekening 4:
In de 8e regel schuilt een misinterpretatie! De regels 7 en 8 horen bij elkaar en bevatten de gedachte: gun een
winderige nacht geen regenachtige morgen, teneinde een opzettelijke nederlaag te rekken. Vertaalster gaat tot de
komma mee, maar maakt op de 8e regel een nieuwe start met verleng geen lijden als (doordat!)ge opzettelijk tart.
Het “opzettelijk tarten” sleepte ze er aan de haren bij en de gerekte nederlaag verdwijnt in het “verlengde
lijden”…
De verteller voert veel metaforen van haarzelf aan, en veronachtzaamd intussen die van de dichter. Dat is niet
wat we onder vertalen verstaan. Trouwens, globaal gezien is de strekking van het oorspronkelijke gedicht in
feite zoek!
Lucas Numan
Zo ooit, dan haat gij me als ge wilt vandáág,
Zo ooit, haat mij als gij wilt dan nú,
nu ‘k alsmaar ‘s werelds dwarsheid onderga;
nu de wereld erop uit is mijn handelingen te dwarsbomen,
steun lots rancune, dwing mijn blik omlaag,
Numan i.p.v. Shakespeare
sluit u aan bij de rancune van Fortuna, doe mij knielen,
en kom niet aan met nagekomen schâ.
en kom niet aan met een nagekomen schade.
Ach, als mijn hart ontsnapt is aan zijn zorgen,
Ach, als mijn hart zijn verdriet is ontvlucht,
naak d’achterkant niet van verduwd geklaag;
Numan i.p.v. Shakespeare
verschijn niet aan de achterkant van bedwongen leed;
gun winderige nacht geen regenmorgen
gun een winderige nacht geen regenachtige morgen,
ter rekking van geplande nederlaag.
om een geplande nederlaag te rekken.
Gij kiest voor gaan? Stel alles nú in ’t werk,
van mij
Als gij mij wilt verlaten, verlaat mij niet op een laat moment,
weggaan
laat niet eerst nietig zeer zijn stempel drukken,
wanneer ander, onbeduidend verdriet zijn boosaardigheid al heeft doen gelden,
maar overval me ermee, dat prompt ik merk
zal merken
maar overval me ermee, zodat ik vanaf het eerste ogenblik zal ondervinden
hoe ‘k onder noodlots almacht dien te bukken.
de allerslechtste invloed van fortuins macht;
Numan i.p.v. Shakespeare
En ander drukkend wee, ‘t lijkt nú verdriet,
en ander drukkend wee, dat er nu uitziet als leed,
is straks bij het verlies van u dat langer niet.
zal, vergeleken met u te verliezen, die schijn missen.
frappe verloren!

Download Report