73 Op maat gemaakt onderwijs

/ PROJECT
Op maat gemaakt onderwijs
Als onderwijskundig ondernemer is Gertjan Kleinpaste voortdurend op zoek naar
vernieuwing op het gebied van onderwijs. Vandaar dat hij geldt als kernteamlid van
‘Onderwijs van de Toekomst’. “Over tien jaar zie ik schoolgaande kinderen van
verschillende leeftijden gezamenlijk op maat gemaakte lesprogramma’s volgen.”
Tekst: Tim van Dorsten
Tijdens het interview met Duurzame Scholen Magazine haalt
hij de naam Sir Ken Robinson aan. Deze Brit staat bekend
als internationaal expert en voorvechter van creativiteit en
innovatie in het onderwijs en het bedrijfsleven. “Van hem
weten we dat in elk land op de wereld dezelfde patronen in
het onderwijs zijn geslopen”, vertelt Kleinpaste. “Overal ligt
een zwaar accent op rekenen/wiskunde en op taalwerving
en overal organiseren wij het onderwijs in klassen of
groepen, waarin je met leeftijdsgenootjes op hetzelfde
moment dezelfde leerstof aangeboden krijgt.”
Diezelfde Robinson vertelt ook dat we in spannende tijden
leven, vertelt Kleinpaste. “Hij benoemt het als de transitie
van het ‘industriële’ naar het ‘organische’ tijdperk. En vindt
dat deze tijd om ander onderwijs vraagt.”
Begeleiding in veranderende maatschappij
Kleinpaste sluit zich hierbij aan. “De maatschappij verandert
ingrijpend en het is onze taak om de volgende generatie te
begeleiden om hun weg te vinden in die veranderende
maatschappij. Het is echter niet onze taak hen voor te
bereiden op een leven dat er precies zo uitziet als het onze.”
Volgens hem helpt het daarom niet om het onderwijs in de
huidige vorm aan te bieden. “Hierbij heeft de huidige
generatie gezorgd voor de doelen en de inhoud over wat de
volgende generatie moet weten.”
Desondanks ziet Kleinpaste nog te weinig beweging in
onderwijsland. “Ik heb het daarbij vooral over het algemene
onderwijsbeeld, want er zijn zeker positieve uitzonderingen.
Kijk maar eens naar De School in Zandvoort en Agora in
Roermond. Beide scholen geven maatwerkonderwijs:
personalized learning.”
Gertjan Kleinpaste: ‘We moeten ons weer concentreren op leren en
uitgaan van hun sterke punten.’
Duurzame Scholen | april 2015 |
73
/ PROJECT
En juist dat geniet zijn voorkeur. “Vergeet die Wet op het
Passend Onderwijs en kijk naar het individuele kind en zijn
kwaliteiten en mogelijkheden. Pas hier vervolgens maatwerk
onderwijs op toe.”
Themalokalen
Over een jaar of tien ziet hij dan ook kinderen van 4 tot en
met 14 à 16 jaar bij elkaar in de klas zitten. “Per kind komt er
een onderwijsbudget van zo’n twaalf jaar: een persoonsgebonden budget. Eerst ligt de regie in handen van zijn
ouders en langzaam maar zeker krijgt het deze zelf in
handen.”
Daarnaast ziet hij scholen met zogeheten themalokalen.
Hierin volgen scholieren – ongeacht hun leeftijd – hetzelfde
vak, zoals rekenen, taal of geografie. Op hun eigen tablet
volgen ze dan hun eigen lesstof en vragen kunnen ze stellen
aan hun medescholieren. Uit onderzoek blijkt dat dit veel
beter werkt dan uitleg van een leerkracht.” Toch blijft
Kleinpaste overtuigd van de waarde van een leraar of
lerares. “De interactie met de leerkracht blijft heel belangrijk.
Leraren stimuleren, motiveren en vertellen het grote verhaal.”
De voornaamste verandering in zijn ogen is dat de regie en
het eigenaarschap dienen te veranderen. “Het onderwijs
moet zich richten op kinderen. We moeten ons weer concentreren op leren en uitgaan van hun sterke punten.”
Digitale revolutie
Wat hem betreft staat de tablet hierbij centraal. “Volgens de
Rotterdamse hoogleraar transitiemanagement Jan Rotmans
vinden er momenteel grote veranderingen plaats en zitten
we midden in een digitale revolutie.”
Kleinpaste ziet kinderen over tien jaar dan ook niet meer met
boeken rondlopen. “Die boeken horen enkel thuis in de
mediatheek. De tablet heeft de toekomst, zeker voor
maatwerkonderwijs.”
Gepersonaliseerd leren
Hij heeft ook zelf geprobeerd om zijn manier van denken op
een basisschool door te voeren. “Acht maanden heb ik
leiding gegeven aan een particuliere school in Breda, die het
anders wilde doen. Helaas bleek deze school niet levensvatbaar, omdat er te weinig sponsoren waren.”
Vanuit die school kwam hij wel in contact met de organisatoren van ‘Miami Device’, een grote conferentie met veel nieuw
over beschikbare digitale content en over gepersonaliseerd
leren. “Via Skype heb ik een bijdrage aan ‘Miami Device’
door te vertellen hoe we in Breda hebben geprobeerd het
funderend onderwijs meer op maat in te richten. Hopelijk
lukt me dit in de toekomst ook in de praktijk.”
In de voormalige school in Breda kregen kinderen onderwijs op maat,
dankzij tablets.
Onderwijs van de Toekomst
Kleinpaste is een van kernspecialisten van ‘Onderwijs van de Toekomst’. “Samen met andere experts
in deze community ben ik hiermee actief op het
gebied van ‘Community Learning Centers’. We
organiseren regelmatig in Breukelen een onderwijsdiner voor schoolleiders, bestuurders en
onderwijsprofessionals, waarbij altijd een actueel
onderwijsthema centraal staat.”
Duurzame Scholen | april 2015 |
75

Download Report