Arbeidsomstandigheden en certificering 2014

Arbeidsomstandigheden
en certificering 2014
Certificatie is een instrument dat het ministerie van
Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) inzet om
veilige en gezonde arbeidsomstandigheden te
bevorderen. Bij producten (zoals liften, hijskranen
en drukvaten), werkzaamheden (zoals duiken) en
systemen/processen (zoals asbestverwijdering)
kunnen risicovolle situaties ontstaan. Daarom is
soms een wettelijk certificaat verplicht, dat wordt
verstrekt door een door de minister aangewezen
certificerende en keurende instelling (cki ). Het
certificaat heeft tot doel de gebruiker het vertrouwen te geven dat aan de wettelijke eisen is voldaan. De Inspectie SZW houdt toezicht op het
stelsel van de wettelijk verplichte certificatie, zowel
op de cki’s als op de certificaathouders. Als de
certificaathouder niet aan de certificatie-eisen
voldoet kan de cki het certificaat intrekken.
Deze factsheet beschrijft de uitvoering, effecten
en ontwikkelingen van het toezicht op certificatie
in 2014.
Het toezicht op de verplichte
certificatie van personen,
producten en systemen
Werkvelden wettelijk verplichte certificatie
De volgende 23 werkvelden zijn te onderscheiden:
Persoon
Arbeids- en organisatiedeskundige
Arbeidshygiënist
Hogere veiligheidskundige
Accreditatie (RvA) beoordeelt de cki voor een (her)aanwijzing en
voert een jaarlijkse controle uit. De Inspectie en de RvA werken
samen en maken waar mogelijk gebruik van elkaars bevindingen.
Ook benut de Inspectie vormen van private certificering, zoals de
OHSAS certificering, op basis waarvan bedrijven bij inspectieprojecten minder of niet bezocht kunnen worden.
Al deze ontwikkelingen hebben geleid tot een heroriëntatie op het
toezicht op certificatie door de Inspectie op de terreinen van de
Arbeidsomstandighedenwet en de Warenwet. De Inspectie wil het
toezicht zo vormgeven dat haar toezicht op individuele certificerende instellingen kan verminderen. Door haar toezicht af te
stemmen op de activiteiten van de RvA kan de Inspectie zich meer
richten op ernstige overtredingen, waarbij het inzetten van
maatregelen (met consequenties voor de aanwijzing) noodzakelijk
kan zijn. De focus ligt nu meer op het functioneren van het stelsel,
waaronder begrepen de naleving door de certificaathouders.
Deskundig asbestverwijderaar
Deskundig toezichthouder asbestverwijdering
Duikarbeid
Gasdeskundige tankschepen
Kraan- en heimachinist
Springmeester
Vuurwerkdeskundige
Product
Containers
Met de cki’s vindt regelmatig overleg plaats. Het cki-overleg per
werkveld wordt periodiek bijgewoond. Voorts heeft de Inspectie de
meldingsplicht van de cki’s aan de Inspectie geïnventariseerd met
als doel de administratieve lasten te verminderen. Ook is in 2014
een ‘Cki dag Certificatie SZW 2014’ gehouden, waarbij vrijwel alle
cki’s, beheerstichtingen en andere belanghebbenden aanwezig
waren. De thema’s waren ‘Nieuwe ontwikkelingen’ en ‘Herijking
toezicht certificatie’. Er waren presentaties van het ministerie van
SZW, de RvA, de NVWA en de Inspectie SZW, maar ook van het
ministerie van Economische Zaken dat sprak over de herijking van
het kabinetsstandpunt certificatie en accreditatie.
Drukapparatuur nieuwbouw
Drukapparatuur gebruiksfase
Explosieveilig materieel
Machines gebruiksfase (hijsen en heffen)
Liften nieuwbouw
Liften gebruiksfase
Machines nieuwbouw
Persoonlijke beschermingsmiddelen
Systeem/proces
Arbodiensten
Asbestinventarisatie
Resultaten toezicht
Asbestverwijdering
Opsporing conventionele explosieven
Ultimo 2014 waren er 29 cki’s die gezamenlijk 78 aanwijzingen
hadden voor één of meer werkvelden. Uit de jaarlijkse analyse van
de jaaropgaven van de cki’s over 2013 blijkt dat er minder certificaten zijn afgegeven dan in 2012, maar de gerealiseerde omzet is
gestegen met 11,5%.
De totale omvang van certificatie is als volgt:
Ultimo 2011
Ultimo 2012
Ultimo 2013
Afgegeven Certificaten
99.605
103.722
99.894
Omzet in miljoen
€ 33,4
€ 36,5
€ 40,7
Ontwikkelingen in het toezicht
Vanaf 1 februari 2014 is niet meer de beleidsdirectie van het
ministerie van SZW maar de Inspectie SZW verantwoordelijk voor
het aanwijzen van cki’s en het nemen van maatregelen tegen cki’s
die onvoldoende functioneren. Aanwijzingen kunnen via internet
aangevraagd worden en ook de jaarlijkse verantwoording van de
cki’s kan via een internetapplicatie verstrekt worden. De Raad voor
Gezien het aantal werkvelden wordt voor het actieve toezicht
jaarlijks een keuze gemaakt op basis van risicoanalyse, de politieke
aandacht van het moment en de ontvangen signalen. In 2014 zijn
drie rapporten aan de minister van SZW aangeboden.
Daarnaast is capaciteit ingezet voor de afhandeling van signalen die
leiden tot reactief onderzoek.
De belangrijkste onderzoeksactiviteiten (en resultaten) van 2014
worden hier verder beschreven.
Aanwijzingen
Er zijn in totaal 24 aanwijzingen afgegeven in de periode van 1
februari tot en met 31 december 2014. De lijsten met alle aangewezen instellingen en de expiratiedata van hun aanwijzingen, evenals
de lijst van werkvelden met de wettelijk verplichte certificatie, zijn
op de site van de Inspectie geplaatst.
Signalen
Bij de Inspectie komen signalen binnen over situaties of handelingen die zorgelijk zijn of in strijd met de regelgeving. In 2014 zijn 48
signalen binnengekomen, duidelijk meer dan de 34 in 2013.
Mogelijk omdat het toezicht op certificatie meer onder de aandacht
is gebracht. Asbest is wederom dominant bij de signalen: 18 stuks.
Op enige afstand daarvan waren er acht signalen over machines en
vijf over duikarbeid. De overigen zijn verdeeld over de andere
werkvelden. Ook zijn er vier signalen die private certificaten
betreffen.
Signalen vormen een belangrijke bron van informatie en kunnen
aanleiding zijn voor nader onderzoek.
Bij 40 signalen is actie ondernomen, resulterende in het uit de
handel nemen van een product, het hervatten van het certificeren
van arbodeskundigen dat ten onrechte gestopt was, of een extra
beoordeling door de RvA. Maar ook na enig onderzoek doorverwijzen en het geven van informatie. Zo zijn er bijvoorbeeld verschillende signalen geweest over de wijziging van de rechtsvorm van
asbestverwijderingsbedrijven, mogelijk met de intentie recidive bij
sancties te vermijden. Dit wordt in 2015 nader onderzocht. Ook is
een signaal aanleiding geweest om op bouwplaatsen extra te
inspecteren op het hebben van de juiste persoonscertificaten van
kraanmachinisten afkomstig uit het buitenland.
Asbest
In 2014 zijn twee rapporten uitgebracht over de consequenties die
de invoering van het nieuwe certificatiestelsel per 2012 heeft gehad
voor het werkveld asbest.
Het eerste rapport (genaamd ‘Naar een strengere aanpak’) handelt
over de toepassing van de nieuwe sanctieregels ten aanzien van de
certificaathouder. Het onderzoek leidde tot het oordeel dat drie van
de vijf cki’s in aanmerking kwamen voor toepassing van het
maatregelenbeleid; twee kregen een voorwaardelijke intrekking en
één een waarschuwing. De aanleiding van de maatregelen was dat
de cki’s niet de nieuwe sanctieregels uit het herziene schema
toepassen.
Het tweede rapport (genaamd ‘Een goede start’) handelt over de
examinering en daaropvolgende certificering van personen,
werkzaam met asbest. De conclusie was dat de eisen van het
nieuwe stelsel nog altijd niet volledig geïmplementeerd zijn. De
Inspectie is desondanks van mening dat de inspanningen van de
cki’s voldoende zijn geweest, waardoor geen maatregelen zijn
opgelegd. Mede naar aanleiding van dit onderzoek, en in overleg
met het ministerie, is de constructie van leerling deskundig
asbestverwijderaar ter discussie gesteld. Er is besloten om deze
constructie op te heffen.
Naar aanleiding van een negatief advies van de RvA heeft de
Inspectie besloten tot afwijzing van de verzoeken van twee cki’s tot
heraanwijzing voor het certificeren van asbestverwijderings- en
asbestinventarisatiebedrijven. Beide cki’s bleken onderdeel te zijn
van een holding waarbinnen ook bedrijven opereerden die asbest
inventariseren en verwijderen. Dit is gezien de onafhankelijkheid
niet toegestaan. De beheerstichting had gepleit voor versoepeling
van deze regels. Inmiddels liggen er nieuwe voorstellen van de
beheerstichting bij de minister.
Foto: asbestverwijdering, zorgvuldigheid is troef.
Arbodiensten
Uit onderzoek naar de kwaliteit van de certificatie van arbodiensten
en deskundigen en de invloed hiervan op de kwaliteit van de RI&E
(rapport ‘Certificeren arbozorg, meer dan papier!’, uitgebracht in
2013) kwam naar voren dat de cki’s nauwgezet hun werk deden. Wel
was geconstateerd dat bij het certificeren van arbodiensten de audit
zich primair richtte op het kwaliteitssysteem en te weinig op de
output. De twee cki’s waardeerden de bij de audit gevonden
tekortkomingen verschillend. De Inspectie constateerde dat bij het
certificeren van arbeids- en organisatiedeskundigen de beoordelingen teveel gericht waren op het proces en te weinig op de inhoud
van het werk (waaronder de wettelijke taken) dat deze deskundigen
leveren.
In 2014 heeft de Inspectie de verbetermaatregelen van de cki’s
gevolgd. De cki’s hebben dit voortvarend opgepakt. Er is nu meer
afstemming tussen de cki’s en er is meer aandacht voor de inhoud
en niet alleen voor proces. Een cki is gestopt met het certificeren
van arbeids- en organisatiedeskundigen. Ook heeft het onderzoek
geleid tot verschillende aanpassingen van de certificatieschema’s.
Liften
Alle liften in Nederland (ultimo 2013 volgens opgave cki’s 96.638)
moeten elke 18 maanden door cki’s gekeurd worden. In 2013 was
op verzoek van de Tweede Kamer en de minister van SZW een
vervolgonderzoek uitgevoerd naar de onafhankelijkheid van de
keurmeesters in de praktijk, en vooral in situaties waarbij keuringen worden uitgevoerd die met grote aantallen tegelijk aan cki’s
worden aangeboden. Het rapport (‘Liftkeuringen, onafhankelijk of
niet?’) is in januari 2014 aan de minster aangeboden en in juni 2014
besproken in de vaste commissie van SZW (Tweede Kamer). Uit dat
onderzoek bleek dat grootschalige contractering bij de keuring in
de praktijk geen risico’s met zich meebrengt voor de onafhankelijkheid bij het keuren van liften.
Wel heeft de Inspectie geconstateerd dat enkele cki’s beter moeten
borgen dat bij een liftkeuring alle toetspunten aan de orde komen.
Eén cki heeft hier een formele waarschuwing voor gekregen. Ook
heeft de Inspectie geconstateerd dat er bij de keurmeesters van
twee cki’s sprake is van een hogere ervaren tijdsdruk bij de keuring
dan bij de andere cki’s. De Inspectie heeft de verbeteracties van de
cki’s gevolgd, en geconstateerd dat knelpunten goed zijn op- en
aangepakt.
Drukapparatuur
Eind 2014 is een onderzoek gestart naar de naleving van de
periodieke keuringsverplichting van drukapparatuur (zoals
drukvaten, koelinstallaties en stoomketels). Ook wordt gekeken
naar andere verplichtingen zoals goed onderhoud en de bereikbaarheid voor inspectie en onderhoud. Als start van het onderzoek
zijn 1.375 bedrijven, waarvan bekend was dat ze mogelijk een niet
gekeurd drukapparaat in gebruik hebben, geënquêteerd. Uit de
enquête kwam naar voren dat 12,5% van deze drukapparaten geen
geldige herkeuring had. Veelal was de oorzaak de termijnbewaking.
Een selectie van deze bedrijven zal door inspecteurs van de
Inspectie worden bezocht. Dit onderzoek loopt door in 2015.
Conclusies en vervolg
Evenals 2013 stond het jaar 2014 in het teken van de verdere
ontwikkeling van het toezicht door de Inspectie SZW met een
grotere focus op het stelsel en de certificaathouder en een nauwere
samenwerking met de RvA. Uit de resultaten van het toezicht blijkt
dat toezicht noodzakelijk is om het stelsel goed te laten functioneren. Geconstateerde tekortkomingen worden opgepakt. Asbest
neemt een speciale plaats in en zal blijvend aandacht vragen.
Meer informatie
Zie voor meer informatie over het stelsel van certificatie de
brochure Certificatiestelsel SZW: http://www.arboportaal.nl/types/
brochure/brochure-certificatie.html?/
De aangewezen cki’s zijn te vinden op:
http://www.inspectieszw.nl/onderwerpen/arbeidsomstandigheden/veiligheid_en_gezondheid/certificatie/
Deze factsheet is een uitgave van:
Inspectie SZW
De Inspectie SZW maakt deel uit van het
Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
Foto: deze ‘reparatie’ is niet zoals is voorgeschreven en kan
een gevaarlijke situatie creëren.
Contactpersoon
[email protected]
Postbus 90801 | 2509 lv Den Haag
Maart 2015 | xeroxobt 841000

Download Report