Sociale relaties in de klas en gedragsproblemen van kinderen met psychiatrische stoornissen in het speciaal onderwijs cluster 4 Kinderen in het cluster 4 onderwijs hebben vrijwel allemaal een psychiatrische stoornis - meestal autisme of ADHD - met ernstige gedragsproblemen en worden daarom aangeduid als zorgleerlingen. De kennis omtrent hun relaties met leerkrachten en klasgenoten en de impact van deze relaties op hun gedrag is schaars. In mijn proefschrift probeer ik daarom de volgende onderzoeksvragen te beantwoorden: 'beïnvloeden sociale relaties de gedragsproblemen van kinderen in het speciaal onderwijs cluster 4?' en 'kunnen we sociale relaties in de klas en het gedrag van kinderen verbeteren door de interventie Taakspel?' Om deze onderzoeksvragen te toetsen zijn gedurende een schooljaar 414 kinderen gevolgd binnen 51 klassen in 11 cluster 4 scholen, waarvan 6 scholen random werden toegewezen aan de interventie conditie en 5 scholen aan de 'onderwijs zoals gebruikelijk' conditie. Aan het begin, halverwege en aan het einde van het schooljaar zijn vragenlijsten ingevuld door de kinderen, hun klasgenoten en leerkrachten aangaande het gedrag van kinderen en de sociale relaties in de klas. Zoals verwacht bleken de kinderen in het speciaal onderwijs cluster 4 aanzienlijk meer emotionele en gedragsproblemen te hebben en met name meisjes in dit onderwijstype ervaren minder goede relaties met hun klasgenoten dan meisjes in het regulier onderwijs. Ook de leerkrachten ervaren een minder hechte relatie met hun leerlingen in vergelijking met leerkrachten in het regulier onderwijs. De algemene vriendelijkheid of positieve houding van leerkrachten ten aanzien van hun leerlingen in de klas houdt geen verband met het gedrag van kinderen in het speciaal onderwijs, maar kinderen met een meer hechte dyadische relatie met hun leraren vertonen wel minder emotionele- en gedragsproblemen in de klas. Acceptatie en afwijzing door klasgenoten zijn even belangrijk voor de ontwikkeling van ongehoorzaamheid: acceptatie vermindert de mate van ongehoorzaamheid later in het schooljaar, wat vervolgens de acceptatie door klasgenoten weer ten goede komt. Gelijk zo lokt een hoge mate van gedragsproblemen het uit om vaker afgewezen te worden door klasgenoten, wat reeds aanwezig probleemgedrag verergert. Jongens met voornamelijk emotionele- en gedragsproblemen die minder nabijheid in hun relatie met de leerkracht ervaren vertonen later meer ongehoorzaamheid, wat vervolgens hun nabijheid zoals beoordeeld door de leraar schaadt, hetgeen een vicieuze cirkel impliceert. Voor jongens met autisme heeft de relatie met hun leerkracht geen invloed op hun ontwikkeling van ongehoorzaamheid en het vertonen van meer ongehoorzaam gedrag kan zelfs een positieve invloed hebben op hun relatie met de leerkracht op lange termijn. Uit het onderzoek bleek verder dat Taakspel kan voorkomen dat de emotionele- en gedragsproblemen toenemen in de klas. Taakspel biedt dus mogelijkheden om de gedragsproblemen van kinderen positief te beïnvloeden, maar een jaar lang Taakspel spelen had geen invloed op de sociale relaties van de kinderen binnen het speciaal onderwijs cluster 4.
© Copyright 2025 ExpyDoc