Klik hier om HC9 van Ondernemingsrecht te

Overzicht hoorcollegestof Ondernemingsrecht 2014-2015
HC. 9 Personenvennootschappen
Alle paragrafen die betrekking hebben op personenvennootschappen van ‘De kern van
het ondernemingsrecht’
Tot nu toe ging het alleen over BV’s en NV’s. Vandaag worden de
personenvennootschappen, ookwel personenassociaties of vennootschappen zonder
rechtspersoonlijkheid, genoemd. Er zijn drie soorten personenvennootschappen:
- De maatschap;
- De vennootschap onder firma;
- De commanditaire vennootschap.
Ondernemers blijven hier zelf aansprakelijk, want de personenvennootschap is geen
rechtspersoon.
De personenvennootschap komt uit 1838 en is al meerdere keren geprobeerd te
moderniseren. Dit is tot op heden nog niet gelukt. Het zijn overeenkomsten die een eigen
leven zijn gaan leiden. Het zijn geïnstitutionaliseerde overeenkomsten welke
verscheidende termijnen hebben. Een overeenkomst tot samenwerking kent meer
elementen dan een gewone overeenkomst, aangezien er een hechter verband is tussen
de deelnemers.
Waarom een personenvennootschap?
Er zijn een aantal belangrijke redenen om een personenvennootschap aan te gaan:
- Het starten van een bedrijf: studenten die handig zijn in bijvoorbeeld de ICT en
een klein bedrijf willen beginnen. Dan is een personenvennootschap veel
makkelijker dan het oprichten van een BV.
- Uit traditie: dit is vooral binnen de agrarische sector en bij traditioneel vrije
beroepen, zoals advocaten en artsen, het geval.
- Fiscale redenen: het kan belastingvoordelen opleveren om een
personenvennootschap aan te gaan.
- Uit kostenoverwegingen: een personenvennootschap is relatief makkelijk op te
richten. Er is geen notaris nodig.
- Het risicoprofiel: bij een bedrijf met weinig risico kan het voordelig zijn om een
personenvennootschap aan te gaan.
- De ontwikkeling van een onderneming: bij het groeien van het bedrijf kan telkens
de ondernemingsvorm veranderd worden. Daarom kan er prima begonnen worden
met een personenvennootschap, omdat deze makkelijk omgezet kan worden in
bijvoorbeeld een BV.
- Een joint venture: er kan een project zijn waarbij bedrijven beter samen kunnen
werken. Hierbij wordt dan tijdelijk een personenvennootschap aangegaan.
De maatschap
Een maatschap (art. 7A:1655-1688 BW) kan opgedeeld worden in:
- Een stille maatschap: een maatschap die niet onder een gemeenschappelijke
naam handelt. Medestanders weten niet dat er een maatschap is. Dit is vooral in
de landbouw het geval, waarbij bepaalde machines samen gekocht worden;
- Een openbare maatschap: een maatschap kan ook onder één naam werken.
Hierbij weten medestanders wel dat er sprake is van een maatschap. Een
vennootschap onder firma is altijd openbaar.
De vennootschap onder firma (VOF) is een gekwalificeerde maatschap (art. 15-35
WvK). Soms bepaald het wetboek van koophandel tot andere regels voor deze
ondernemingsvorm. Artikelen zijn verspreid over het burgerlijk wetboek en het Wetboek
van Koophandel (WvK).
Facebook.com/SlimStuderen
1
Overzicht hoorcollegestof Ondernemingsrecht 2014-2015
Het vrije beroep
Een vrij beroep is een beroep waarbij iemand wordt ingehuurd om zijn individuele
persoonlijke, artistieke en/of academische kwaliteiten. Voorbeelden van vrije beroepen
zijn:
- Een advocaat;
- Een belastingconsultant;
- Een huisarts;
- Een kunstenaar;
- Een psycholoog;
- Een redacteur.
Zij ontvingen een honorarium, wat letterlijk een ereloon betekent. De VOF was bedoeld
voor ondernemingen die op winst gericht waren. Tegenwoordig is dit ook bij vrije
beroepen het geval. Dit honorarium is nu meer te vergelijken met de winst die bedrijven
maken.
Aangaan van een vennootschapsovereenkomst
Bij het aangaan van een vennootschapsovereenkomst is/zijn er:
• Geen vormvoorschriften: men hoeft niet naar de notaris te gaan en het hoeft ook
niet per se schriftelijk. Het kan bijvoorbeeld mondeling, maar dit is niet aan te
raden. Het is beter om afspraken altijd op papier te zetten. Het voordeel van geen
vormschriften is de vrijheid, maar het nadeel is dat er soms veel onduidelijkheden
zijn.
• Materiële kenmerken: de personenvennootschap heeft een aantal kenmerken:
- Er is sprake van een wilsovereenkomst tot samenwerking;
- Deze overeenkomst is tussen twee of meer personen;
- De overeenkomst is gericht op het behalen van een vermogensrechtelijk
voordeel;
- Dit voordeel wordt middels inbreng behaald;
- Voor de openbare maatschap en VOF gaat het om een
personenvennootschap die is opgericht onder een gemeenschappelijke
naam;
- Bij de VOF wordt een bedrijf opgericht.
• Het regelend recht.
In dit arrest Maatschap Dierenartsen waren er geen schriftelijke afspraken. Er werd
bepaald dat dan uit de omstandigheden moet worden afgeleid of het gaat om een
personenvennootschap. Het is belangrijk om dan te kijken naar de affectio societatis.
Affectio societatis is de bedoeling van partijen om samen te werken op gelijke voet.
Deze gelijkheid staat niet in de wet, maar is geregeld via de jurisprudentie. Deze
gelijkheid hoeft ook niet absoluut te zijn maar kan in de loop der tijd veranderen.
Inbreng
Bij een personenvennootschap moet iedereen wat inbrengen. Inbreng in een
personenvennootschap kan komen in de vorm van:
- Arbeid
- Geld en goederen
- Goodwill: bijvoorbeeld reputatie.
- Kennis: bijvoorbeeld hoe je iets moet produceren.
- Vermogensbestandsdelen: hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen:
• Eigendom: de bestandsdelen worden eigendom van de vennootschap;
• Economisch eigendom: de vennoot blijft eigenaar, maar de vennootschap is
verantwoordelijk voor waardevermindering en -vermeerdering;
• Genot: de vennootschap kan het bestandsdeel gebruiken, maar de vennoot
blijft eigenaar. Waarde schommelingen vallen onder zijn/haar eigen risico.
Facebook.com/SlimStuderen
2
Overzicht hoorcollegestof Ondernemingsrecht 2014-2015
De vennootschap onder firma (VOF)
Bij een vennootschap onder firma is er sprake van:
- Een afgescheiden vermogen, waarbij vennoten niet beschikken over de
vennootschapsgoederen;
- De privé-crediteuren kunnen zich niet verhalen op het vermogen van de
vennootschap;
- De privé-crediteuren hebben alleen verhaal op het privévermogen van de
vennoten.
Zakelijke crediteuren kunnen zich wel verhalen op het vermogen van de vennootschap
en uiteindelijk ook op het privévermogen van de vennoten. Iemand is een zakelijke
crediteur als de vordering betrekking heeft op de onderneming. De onderneming moet
daarnaast gekoppeld worden aan de crediteur.
Vertegenwoordiging
Bij een maatschap gelden de gewone regels van vertegenwoordiging (art. 3:60). Er moet
sprake zijn van een volmacht. Volmacht houdt in dat iemand bevoegd is om namens
een ander te handelen. Bij een openbare vennootschap wordt eerder aangenomen dat de
volmacht al in de naam besloten is. Indien een bedrijf bijvoorbeeld Janssen & Smith
heet, dan wordt aangenomen dat Janssen de volmacht heeft. In artikel 7a:1681 wordt
bepaald dat de maten voor een gelijk deel jegens de crediteur aansprakelijk zijn, als de
maatschap rechtsgeldig is vertegenwoordigd.
Bij een vennootschap onder firma wordt de vertegenwoordiging anders geregeld:
- Het doel van de handeling moet binnen het doel van iedere vennoot vallen;
- De wederpartij kan in het handelsregister zien wat dit doel is en moet hier dus
rekening mee houden;
- Afwijking bij een overeenkomst werkt alleen jegens derden mits de overeenkomst
is gepubliceerd. Er moet dus worden aangegeven of een bestuurder bevoegd, niet
zelfstandig bevoegd of beperkt bevoegd is. Er kunnen hier wel beperkingen
worden toegevoegd, in tegenstelling tot bij de BV. Een voorbeeld van een
dergelijke beperking is dat een vennoot geen rechtshandeling uit mag worden
voor bedragen boven de €20.000.
In artikel 29 van de WvK wordt bepaald dat zolang er geen inschrijving is in het
handelsregister, dan mag de derde ervan uitgaan dat de VOF alles ten doel heeft.
Iedereen is dan overal toe bevoegd. Bij een VOF is iedere vennoot hoofdelijk verbonden
(art. 18 WvK). Ze zijn dus gezamenlijk verantwoordelijk voor het gehele bedrag.
Winstaandeel
Het winstaandeel kan op een aantal manieren bepaald worden:
- De winst wordt gelijk verdeeld: dit is de hoofdregel en dus in beginsel het geval;
- De winstverdeling is afhankelijk van de kapitaalinbreng: sommige vennoten
brengen meer in dan anderen en wordt hier ook meer voor vergoed;
- De winstverdeling is afhankelijk van de arbeidsopbrengst.
Besluiten binnen een personenvennootschap worden door iedereen genomen. Iedereen
moet aanwezig zijn en moet het ermee eens zijn. Hier wordt het plots weer duidelijk dat
het om een overeenkomst gaat.
Facebook.com/SlimStuderen
3
Overzicht hoorcollegestof Ondernemingsrecht 2014-2015
Beëindiging
Het einde van een personenvennootschap wordt geregeld in artikel 1783 WvK. Dit einde
kan door een aantal factoren tot stand komen:
- Het verloop van de tijd waarvoor de samenwerking is aangegaan.
- Er is een opzegging door de maat die opstapt: dit is regelend recht en wordt vaak
in de praktijk van afgeweken. Meestal wordt bepaald dat als er één vennoot
uitgaat, de vennootschap gewoon wordt voortgezet. Dit moet wel in de
overeenkomst worden opgenomen.
- De dood of faillissement van één van de vennoten.
- Het volbrengen van de handeling, waarvoor de personenvennootschap is
opgericht: het is hierbij belangrijk vast te stellen wanneer een handeling volbracht
is.
- Vragen aan de rechter of hij de personenvennootschap wil ontbinden.
Bij continuïteit, als er één maat weggaat, moet het volgende in de overeenkomst worden
opgenomen:
- Een voortzettingsbeding: bij het vertrek van een vennoot blijft de
vennootschap bestaan;
- Een verblijvensbeding: hierin wordt bepaald wat er achterblijft als de maat de
vennootschap verlaat;
- Een overnamebeding: bij vertrek worden bepaalde bestandsdelen overgenomen
door overblijvende maten tegen betaling.
De commanditaire vennootschap
Een commanditaire vennootschap (CV) is een VOF met een aantal beherende
vennoten en een aantal stille vennoten. Stille vennoten zijn op de achtergrond aanwezig
en pompen alleen geld in de vennootschap. Een CV wordt vaak als belegging gebruikt,
bijvoorbeeld bij het produceren van films. Een vennoot kan niet meer kwijt raken dan
wat hij/zij in de CV gestopt heeft. Deze vorm wordt ook regelmatig voor familiebedrijven
gebruikt.
Een commanditaire vennoot heeft een aantal eigenschappen:
- Er moet altijd enig vermogen ingebracht zijn;
- Er mogen geen rechtshandelingen namens de commanditaire vennoot verricht
worden;
- Men deelt niet meer mee in de verliezen van de commanditaire vennootschap dan
het bedrag van zijn inbreng.
- Zijn/haar naam wordt niet genoemd bij de kamer van koophandel.
Cases
Er zijn een aantal cases genoemd waarbij vragen gesteld worden. In het verslag is de
essentie van elke casus te vinden en worden de belangrijkste punten genoemd.
Casus 1
Bij de VOF kunnen er beperkingen worden aangebracht, waaronder het bedrag van
rechtshandelingen, indien deze ingeschreven zijn in het handelsregister. Als het bedrag
dit opgenomen bedrag overschrijdt, dan is de andere vennoot niet gebonden aan de
overeenkomst. Een vennoot kan dus niet akkoord gaan met de overeenkomst die een
andere vennoot gesloten heeft.
Casus 2:
De vennoten van een vennootschap onder firma zijn in beginsel bevoegd om zonder
volmacht van de andere vennoten een koopovereenkomst namens de vennootschap te
sluiten. Er is niet wettelijk vastgelegd hoeveel vennoten een VOF mag hebben.
Facebook.com/SlimStuderen
4
Overzicht hoorcollegestof Ondernemingsrecht 2014-2015
Casus 3:
De bank is in dit geval een privé-crediteur en kan geen aanspraak doen op het
vennootschapsvermogen. Het vennootschapsvermogen is een gebonden en afgescheiden
vermogen.
Casus 4:
Een VOF ontstaat op het moment dat de vennoten overeenkomen in VOF-verband te
gaan samenwerken. Inschrijving in het handelsregister is wel belangrijk, voor het regelen
van verantwoordelijkheid, maar is niet nodig voor het ontstaan.
Casus 5:
Een VOF is niet in het bezit van een rechtspersoonlijkheid. Per definitie moeten er ook
altijd meer dan twee personen betrokken zijn, omdat het gaat om een
samenwerkingsverband. Een NV kan wel door één persoon worden opgericht.
Facebook.com/SlimStuderen
5

Download Report