een nagemaakte vrijstaande façade van het geboortehuis met

De wereld is mijn (t)huis
Erasmus was een groot denker en humanist en geniet bekendheid
in de hele wereld. In vroegere tijden is zijn geboortehuis een soort
bedevaartsoord geweest. Een mooie reden om deze plek een bijzondere
markering te geven, hoewel hij daar zelf waarschijnlijk minder behoefte
aan zou hebben.
Erasmus was wars van dikdoenerij en hechtte niet zozeer aan een plek. Hij was veel
meer een wereldburger, maar noemde zich wel Erasmus van Rotterdam. Hij had
veel kritiek op de katholieke kerk, met name op de praal, corruptie, het bijgeloof en
de hebzucht die tierig weelden. De wetenschap nam hij serieus, maar vond dat ook
wetenschappers plezier mochten hebben.
Van het originele geboortehuis is niets meer te zien. Na vele verbouwingen is er begin 20e
eeuw een pakhuis op deze plek gekomen. De eigenaar van het pakhuis, textielhandelaar
A.J. Polak, had historisch besef en heeft in zijn pand een facade van het geboortehuis
mee laten metselen.
Dit vinden wij een mooi gegeven en hebben het gebruikt als basis voor ons ontwerp.
Belangrijk vinden we dat het van een afstand duidelijk is dat het hier om het geboortehuis
van Erasmus gaat.
Het beeld bestaat uit de nagemaakte facade van het originele geboortehuis waarop het
portret van Erasmus heel groot is afgebeeld. De kopie van de facade heeft een iets
kleinere schaal dan het origineel, en heeft een diepte van slechts 50 cm.
Het is een verbeelding van Erasmus’ persoon als een thuis: “wherever I lay my hat is
my home” .
Het portret en de facade zijn volledig opgebouwd uit majolica tegels. De keuze voor
majolica tegels correspondeert met de tijd waarin Erasmus leefde. Pas kort daarna
kwam Delfts Blauw in zwang. Resultaat is een rijk beeld als parodie op zijn kritiek op de
pracht en praal van de katholieke kerk.
De nagemaakte facade van het originele geboortehuis
Naarmate je dichterbij het beeld komt, vervaagt het portret van Erasmus en blijkt het
te zijn opgebouwd uit door hem geschreven teksten. Hiermee willen we aangeven dat
het voor Erasmus om zijn ideeën ging en niet om hem als persoon. Het geeft een extra
dimensie aan het beeld.
De tekstfragmenten zijn divers. We putten onder meer uit de Adagia, de Lof der Zotheid
en de Enrichio. De teksten zijn zowel in het Nederlands als het Latijn afgebeeld.
De tegels met teksten willen we ook te koop aanbieden in Rotterdamse winkels, leuk
voor toeristen en Erasmus adepten.
Het huis is niet geheel op schaal, maar iets kleiner dan het origineel met als doel
vervreemding op te roepen en tot denken aan te zetten. De vrijheid zelf na te denken en
te onderzoeken zijn belangrijke kenmerken van het humanisme.
De tekstfragmenten waaruit Erasmus is
opgebouwd.
Het beeld van Erasmus wordt onscherper naarmate je dichterbij komt.
Majolica vaasje, als voorbeeld
van de toe te passen kleuren.
Het beeld in zijn omgeving
De inrichting van het hofje hebben we meegenomen in de vormgeving van de markering
van het geboortehuis van Erasmus. Erasmus geldt als een belangrijke humanist. De
ultieme verbeelding van het humanisme is de man van Vitruvius die zijn tijdgenoot
Leonardo da Vinci heeft gemaakt. Deze tekening wordt gezien als symbool van het
humanisme, met de mens als centrum van het heelal. De tekening, een weergave van
de lichaamsverhoudingen van de mens, vormt in geabstraheerde vorm basis voor de
inrichting van het hofje waar het beeld komt te staan.
Het lichaam voegt zich netjes in het hof, maar het bijbehorende vierkant en de cirkel zijn
groter en doorsnijden daardoor de grenzen van het hof. Hiermee wordt de invulling van
het hof al op het grote kerkplein aangekondigd en negeert het de grenzen van het hof.
Het humanisme was er ten slotte eerder dan de jaren 50.
De vierkanten en diagonalen vormen het mensfiguur van Vitruvius. Door middel van
hoogteverschillen creëren we zitplekken en wordt het hof een fijne verblijfsruimte.
De betonnen banden nodigen uit tot zitten en op de tussenliggende grasvlakken kan
men een boek lezen.
Op het hoogste punt in het midden van het mensfiguur, de navel, plaatsen we het beeld
van het geboortehuis van Erasmus. We zetten zijn beeld op een voetstuk, opnieuw een
kwinkslag naar zijn aversie tegen dikdoenerij, maar voor ons een eerbetoon aan zijn
omvangrijke oeuvre.
Het mensfiguur van Vitruvius vormt de basis
van de inrichting van het hofje.
.
Met betrekking tot zijn kritiek op de praalzucht van de katholieke kerk is de positie van
het beeld ook interessant. Het beeld is een verbeelding van deze praalzucht door de
overdaad aan tegels, maar bij nadere beschouwing verandert het beeld in een enorme
verzameling wijsheden.
Beeld en Laurenskerk gaan met elkaar in gesprek, vanaf het beeld van het geboortehuis
van Erasmus krijg je ineens een totaal andere blik op de Laurenskerk.
De inkadering van de no-nonsense wederopbouw bebouwing versterkt nog een keer de
pracht en praal van de Laurenskerk.
Deze bebouwing met nauwelijks enige aandacht voor detail is daadwerkelijk het andere
uiterste.
Een bijzonder contrast waar verschillende tijden bij elkaar komen en met elkaar in
gesprek gaan.
Begroting :
Fundering
2.000,00
Prefab element huis (incl vervoer + plaatsen)
11.500,00
Tegels voorzien van print
6.000,00
Tegels aanbrengen
4.000,00
Onderhoudskosten
1.200,00
Indirecte kosten
5.000,00
Tuininrichting van het hofje gemeente*
Totaal excl BTW
29.700,00
*De tuininrichting is niet meegenomen in de begroting, omdat de regie
hiervoor bij de gemeente ligt.
Ontwerpteam:
Diana de Graaf
Maaike Disco
Reinier de Gooijer
De afmeting van het prefab element.
vanaf het beeld van het geboortehuis van Erasmus krijg je ineens een totaal andere blik op de Laurenskerk.

Download Report