Over auteursrecht, deel 6

Als het over
auteursrechten
gaat...
Dé partner voor
Nederlandstalige auteurs
regisseurs
scenaristen
literaire auteurs
animatiefilmers
documentairemakers
reportagemakers
theaterauteurs
choreografen
stand-upcomedians
illustratoren
striptekenaars
circusartiesten
...
Over auteursrecht
deel 6 - Wie wordt beschermd
door het auteursrecht?
www.deauteurs.be
Hebt u een vraag of wilt u zich graag aansluiten bij deAuteurs,
neem dan contact op met de Auteursdienst (02/551.03.42) of mail naar [email protected]
deAuteurs • Huis van de Auteurs • Koninklijke Prinsstraat 87 - 1050 Brussel
Tel.+32(0)2 551 03 20 / Fax +32 (0)2 551 03 25
[email protected] / www.deauteurs.be
Wie wordt beschermd door het auteursrecht?
• Natuurlijke persoon
• Naamsvermelding
• Werken in opdracht of in het kader van een
arbeidsovereenkomst
• Werken gemaakt door meerdere auteurs
Natuurlijke persoon
Naar Belgisch recht is de auteur de natuurlijke persoon die de
auteursrechtelijke creatie daadwerkelijk tot stand brengt of bracht
en is de titularis van alle rechten op zijn werk.
Rechtspersonen, zoals VZW’s of vennootschappen, werkgevers kunnen
dus geen oorspronkelijke auteurs zijn van een werk. Zij kunnen
contractueel wel bepaalde rechten verkrijgen van de auteur-natuurlijke
persoon.
De scenarist-natuurlijke persoon kan bijvoorbeeld bepaalde
auteursrechten overdragen aan het productiehuis die dan verder voor de
verfilming van zijn werk kan zorgen.
Naamsvermelding
Artikel XI.170, lid 2 WER (vroeger artikel 6 AW) creëert een vermoeden
dat diegene wiens naam op het werk vermeld staat, geacht wordt
de auteur te zijn tot bewijs van het tegendeel. Tegenbewijs is steeds
mogelijk.
In het geval van pseudonieme of anonieme werken wordt de uitgever
vermoed auteur te zijn tot bewijs van het tegendeel. De auteur kan zich
op elk moment kenbaar maken: het auteursrecht wordt vanaf dan door de
auteur uitgeoefend.
Werken in opdracht of in het kader van een arbeidsovereenkomst
Met betrekking tot de werken gemaakt in opdracht of werken die tot stand
zijn gekomen krachtens een arbeidsovereenkomst of
(ambtenaren)statuut, blijft het basisprincipe gelden: de auteur
(werknemer, ambtenaar, opdrachtnemer) is de natuurlijke persoon die
het werk tot stand heeft gebracht.
In principe is de opdrachtgever, werkgever of overheid dus geen houder
van het auteursrecht, tenzij uitdrukkelijk in de overdracht van
auteursrechten werd voorzien zoals bepaald in de auteurswet.
Dergelijke overdracht kan voorzien worden in de
aannemingsovereenkomst, arbeidsovereenkomst, arbeidsreglement, de
statuten van de VZW of vennootschap.
Als werknemer van de VRT zal men bijvoorbeeld via de
arbeidsovereenkomst en het reglement zijn auteursrechten hebben
overdragen aan de VRT.
Deze overdracht heeft enkel betrekking op de exploitatierechten. Het
zogenaamde moreel recht blijft bij de auteur rusten (zie hierover Wat zijn
morele rechten?)
Werken gemaakt door meerdere auteurs
!
!
!
!
Medeauteurschap of coauteurschap
Samenwerkingsovereenkomst opstellen
Bij gebrek aan overeenkomst
Onsplitsbare of ondeelbare medewerking
Medeauteurschap of coauteurschap
Samenwerking bij de creatie is mogelijk. Wanneer verschillende auteurs
samen werken aan hetzelfde werk, is er sprake van medeauteurschap of
coauteurschap. Bijvoorbeeld: twee scenarioschrijvers schrijven samen
voor een film, een componist en tekstschrijver maken samen een lied,
twee beeldhouwers ontwerpen een kunstwerk.
Om als coauteur beschouwd te worden, moet het gaan om een
samenwerking bij de schepping van het werk en er moet een
wezenlijke bijdrage geleverd worden tot het gemeenschappelijke werk.
Een model dat poseert voor een schilder zal bijvoorbeeld niet als coauteur
kunnen worden beschouwd.
Samenwerkingsovereenkomst opstellen
Wanneer men als coauteur met anderen meewerkt aan een kunstwerk, is
het aan te raden om een overeenkomst op te stellen tussen de
verschillende auteurs. Deze samenwerkingsovereenkomst bepaalt wie de
coauteurs zijn en bepaalt eenieders aandeel in het gemeenschappelijk
werk in functie van hun respectievelijke inbreng. In deze overeenkomst
kunnen de auteurs ook de samenwerkingsregels bepalen, de
verdeelsleutels voor de vergoeding en auteursrechten, de mogelijkheid
voorzien om al dan niet de samenwerking stop te zetten en de gevolgen
hiervan, de mogelijkheid tot exploitatie van het werk omschrijven en de
procedure bepalen wanneer er namaak of plagiaat van het werk wordt
vast gesteld. Modellen van samenwerkingsovereenkomsten kunnen
worden verkregen bij de auteursverenigingen.
De auteurswet stuurt in de eerste plaats aan op een overeenkomst tussen
de verschillende coauteurs.
Bij gebrek aan overeenkomst
Indien er geen overeenkomst werd opgesteld, kan men terug vallen op de
regels van de auteurswet. Zij maakt hierbij een onderscheid tussen
splitsbare en onsplitsbare medewerking (zie Splitsbare of deelbare
medewerking en Onsplitsbare of ondeelbare medewerking).
Splitsbare of deelbare medewerking
Dit is het geval wanneer de individuele prestatie van de verschillende
auteurs duidelijk te onderscheiden is.
Voorbeelden: een boek met afzonderlijke bijdragen van verschillende
auteurs of een tekenaar en tekstschrijver van een stripverhaal.
In eerste instantie regelt men de relatie tussen de coauteurs het beste in
een overeenkomst. Bij gebrek aan overeenkomst bepaalt artikel XI.169
WER ( vroeger artikel 5 AW) dat eenieder het auteursrecht uitoefent
voor de afzonderlijke exploitatie van de eigen creatie maar deze
exploitatie mag het gemeenschappelijke werk niet in gedrang
brengen. De tekenaar van het stripverhaal zou bijvoorbeeld een
afzonderlijk boek kunnen uitbrengen met de tekeningen zonder
bijpassende tekst op voorwaarde dat deze afzonderlijke exploitatie het
gemeenschappelijke werk niet in gedrang brengt.
Onsplitsbare of ondeelbare medewerking
Hiervan is sprake wanneer de bijdragen in het werk zijn versmolten en
de individuele bijdrage aan het werk niet meer te herkennen is.
In eerste instantie regel je ook hier de relatie tussen de coauteurs het
beste in een overeenkomst.
Bij gebrek aan overeenkomst bepaalt artikel XI.168 WER (vroeger artikel
4 AW) dat er geen afzonderlijke uitoefening van de rechten
mogelijk is zonder toestemming van de andere(n). De rechten
moeten samen uitgeoefend worden. Elke auteur heeft als het ware een
vetorecht ten opzichte van zijn of haar coauteurs voor de exploitatie van
het gemeenschappelijk werk. In geval van onenigheid beslist de
rechtbank. Elke auteur kan wel afzonderlijk optreden tegen namaak en
voor zijn deel schadevergoeding vorderen.

Download Report