Lees hier het hele artikel online inclusief alle verwachtingen en

40 | BOUWENDNL | Februari 2015 | Toekomst
EIB-STUDIE OVER DE TOEKOMST VAN DE BOUW
TOT 2040
ÉÉN MILJOEN
NIEUWE WONINGEN
NODIG
Hoe de toekomst van de bouw er de komende
drie scenario’s: ‘Dynamische groei’ betreft een
decennia uit komt te zien, heeft in belangrijke
hoge economische en demografische groei en
mate te maken met hoe Nederland er uit zal
een ruimtelijke concentratie rond sterke steden;
Het EIB ziet goede vooruitzichten voor de
komen te zien. Waar liggen de groeigebieden?
‘Evenwichtige Groei’ is de trendmatige econo­
bouw in de komende jaren. Taco van Hoek
Worden het centra van wonen, werken en
mische en demografische groei vertaald in een
is stellig: “2015 wordt een beter jaar. Op
recreatie of wordt er gespreid? Hoe verhouden
evenwichtige ruimtelijke spreiding; ‘Ruimtelijke
de woningmarkt zijn in 2014 de vergun­
groeigebieden zich tot krimpgebieden? Wat
Segregatie’ gaat uit van een lage economische
ningen, verkopen en de orderportefeuilles
betekent de vergrijzing van Nederland? Welke
en demografische groei waarbij de bevolking
fors gegroeid. Dat vertaalt zich in een
rol speelt de infrastructuur? Onderwerpen
trekt naar gebieden met voorzieningen. Het
stevige groei van de nieuwbouwproductie
die het bouwbedrijf raken en nu door het EIB
cijfer van één miljoen woningen komt uit het
van woningen. We moeten bedenken dat
zijn onderzocht: ‘Investeren in Nederland’, een
middenscenario voor evenwichtige groei dat
we zijn afgegleden van een productie van
scenariostudie 2010-2040.
ook het CBS hanteert voor de demografische
80.000 woningen in 2009 naar 45.000 dit
groei. “Er komen gewoon nog een miljoen huis­
jaar. Op termijn, richting 2020, moeten we
De belangrijkste conclusie is dat er een inves­
houdens bij en die moeten ergens wonen”, is
weer naar de structurele huishoudensgroei
teringsopgave voor Nederland ligt. Investeren
Van Hoek’s simpele maar belangrijke conclusie.
toe van zo’n 70.000 nieuwe woningen.
in infrastructuur, woningbouw én utiliteitsbouw
2015 WORDT EEN GOED JAAR
Dat is nodig alleen al om te voldoen aan de
is nodig, concludeert de directeur van het EIB,
Hergebruik?
Economische Instituut voor de Bouw, Taco van
Het verbouwen van leegstaande kantoor­
ziet het EIB perspectief. “Voorlopig staat
Hoek. “Nederland is nog niet af.” Ter illustratie
gebouwen, winkels, verzorgingshuizen is geen
het hier onder druk vanwege bezuinigingen
hiervan zegt hij dat er de komende dertig jaar
oplossing. “Daar kunnen we hooguit 50.000
bij de overheden, maar op termijn is
nog ongeveer een miljoen woningen moeten
woningen uit halen.” In de drukgebieden, zoals
er een robuuste vraag. Interessant is
worden gebouwd. En dat is puur toevoeging.
de Randstad en de grotere steden wordt de
ook de vervanging en reconstructie van
“Ook ‘vervanging’ wordt een groeimarkt,
vraag: waar vinden we de mogelijkheden om
infra­structuur. Tussen 2020 en 2030
kijkend naar de leeftijdsopbouw van de huidige
die uitbreiding te realiseren? “De strijd om
verwachten we een inhaalslag, structureel,
woningvoorraad. Hier gaat het om zo’n 600.000
schaarste en ruimte zal terugkeren.” ­
vooral ook rond de investeringen in ‘water’.”
‘normale’ vraag.” Ook voor de infrastructuur
woningen.” In het onderzoek is uitgegaan van
“De strijd om schaarste en
HUISHOUDENSGROEI NAAR LANDSDEEL
x 1.000
2010
ruimte zal terug­keren. De
2040
Dynamische
agglomeraties
Evenwichtige
groei
Ruimtelijke
segregatie
toename aan woningen,
Randstad Noord
1.817
573
389
255
met name koopwoningen,
Randstad Zuid
1.611
376
265
144
Noord
komt vooral op het conto
van ouderen."
773
72
62
38
Oost
1.500
321
256
204
Zuid
1.743
215
122
61
Totaal
7.444
1.557
1.094
702
Toekomst | Februari 2015 | BOUWENDNL | 41
Tekst | Jos Haas
De toename aan woningen, met name koop­
Groene ruimte
Objectieve informatie over prijzen en kosten
woningen, komt vooral op het conto van
Nieuwbouw blijft een interessant segment
laat zien dat lang niet alle binnenstedelijke
ouderen. “Nu wonen veel ouderen in huur­
voor de bouwbedrijven en tot 2020 zelfs de
locaties populair zijn bij woonconsumenten en
woningen, terwijl de ouderen van de toekomst,
belangrijkste groeimarkt. Van Hoek: “Er komt
dat er ook zeer geliefde groene locaties zijn in
die nu tussen de veertig en zestig zijn, veelal
snel een gezonde uitbreidingsvraag aan. Voor
de omgeving van de steden. Dogma’s zitten ons
koopwoningen hebben. Die blijven vooral zitten.
bouwbedrijven zijn daarom nu al de discussies
hier in de weg en uiteindelijk heeft de burger er
Dat blijkt uit alle studies. Voor hun kinderen die
met bijvoorbeeld gemeenten interessant, die
last van. Met een open afweging kan er meer
gezinnen gaan stichten, moeten er dan huizen
tempo worden gemaakt bij de investeringen en
komen. Het particuliere huursegment kan
moeten het mogelijk gaan maken. Van Hoek:
groeien onder jongeren en specifieke groepen
“Dat is ook de reden dat we voor dit onderzoek
ouderen, maar in absolute zin zal de koopsector
met verschillende partijen aan tafel hebben
het sterkst toenemen. De sociale huursector
gezeten: je moet met elkaar door één deur.
zal weinig groei kennen.” Daarbij signaleert hij
Het gaat om de vraag waar mensen behoefte
Er zijn duidelijke verschillen in de regio’s in
dat de voorraad woningen geschikt voor minder
aan hebben: fijn wonen, werken, bereikbaarheid
het land. Bij het scenario van Dynamische
vitale ouderen zal moeten toenemen, maar
en mobiliteit.” Een logische volgende vraag is
Agglomeraties schetst EIB een sterke groei
dat dit goed is te realiseren via het normale
dan: waar moet dit gebeuren? Binnenstedelijk
in de Randstad, IJsselmeerpolders en rond
vervangings­beleid van de corporaties.
of in de groene ruimte? De voorzet die Van
Amersfoort en Apeldoorn. Krimpgebieden
HOE WAS HET OOK ALWEER?
is veel maatschappelijk voordeel te behalen.”
GROEI EN KRIMP
Hoek doet is dat het binnenstedelijk moeilijk
zijn dan Zeeuws-Vlaanderen, Limburg,
inpasbaar zal blijken te zijn. “Daar kan het vaak
Achterhoek en Oost-Groningen.
niet uit, er moet dan geld bij. Uitleglocaties
bieden nog een kleine plus. Binnenstedelijk
In 2012 presenteerde Bouwend Nederland
bouwen geeft overlast en leidt tot bezwaren
de strategische verkenning ‘Kiezen voor de
van omwonenden. Het is populair, maar in
toekomst. De bouw in 2020’. Er werd een
belangrijke mate bij de beleidsmakers zelf.
versnelde ontwikkeling van een traditionele
Kijk op
www.bouwendnederland.
nl/bouwactueel
aanbodgestuurde naar een vraaggerichte
markt gesignaleerd, dit onder invloed van
de economische crisis. Het werd onder­
bouwd door onderzoek van TNS NIPO: de
helft van de respondenten bleek bereid
om gemiddeld bijna 19.000 euro extra te
betalen voor een koopwoning als zij mede
het ontwerp zelf konden bepalen. Maar
9,5 HUISHOUDENSONTWIKKELING 2010-2040
IN MILJOENEN
ook in 2012 werd al geconstateerd dat
samenwerking in de keten nodig is om aan
de klantvraag tegemoet te komen - ‘totaal­
9,0
concepten’ - en dat bouwbedrijven moeten
investeren in een directe relatie met klant
en omgeving. De belangrijkste conclusie:
8,5
‘De eindgebruiker krijgt het voor het zeggen
in de bouw’.
8,0
7,5
7,0
Kijk op BouwendNederland.nl
(bouw in 2020)
2010
2015
___ Dynamische agglomeraties
2020
2025
___ Evenwichtige groei
2030
2035
___ Ruimtelijke segregatie
2040
42 | BOUWENDNL | Februari 2015 | Toekomst
Regionaal
De oplossing moet regionaal gevonden worden.
Niet door vast te houden aan een ­percentage
HUISHOUDENSONTWIKKELING 2030/2040
Dynamische agglomeraties
Ruimtelijke segregaties
voor binnenstedelijk bouwen, maar door
maatschappelijke kosten-batenanalyses
te maken van de locaties. Van Hoek: “Bekijk
locaties op relevante factoren: consumenten­
wens, maatschappelijke aspecten, relatie
met infra­structuur et cetera. Bedenk ook dat
subsidies voor binnenstedelijk bouwen zullen
worden afgebouwd, dan wordt het moeilijk om
exploitaties rond te krijgen. Nut en noodzaak
van regionale samenwerking hangt sterk af
van de omstandigheden. En in de tijd nemen
die regionale verschillen bovendien ­duidelijk
toe. In krimpgebieden moet het aanbod
worden afgestemd, in groeiregio’s moet de
woonconsument juist meer keuzevrijheid
worden geboden. Een kleine christelijke kern
■ Druk (> 0,4% groei p.j.)
■ Intermediair (0% - 0,4% groei p.j.)
■ Krimp (< 0% groei p.j.)
is heel iets anders dan een stad. Culturele en
­historische achtergronden zijn belangrijk voor
de ­regionale samenhang in de vraag. Voor
infra­structuur geldt dat het vaak niet ophoudt
bij de gemeente­grens.
POLITIEK IN 2020
Naast het onderzoek naar de grootte van
UITBREIDINGS- EN VERVANGINGSVRAAG WONINGBOUW, 2010-2040
de markt door EIB, en de potentie van
de sector (‘Bouw in 2020’), onderzoekt
Bouwend Nederland ook welke verschui­
vingen op het politieke en bestuurlijke
speelveld er mogelijk zijn in de periode van
2015 tot 2020. “We kijken welke politiek-­
bestuurlijke structuren en verhoudingen
er dan zijn om scherp te weten aan welke
tafels we voor de lobby moeten zitten en
welke thema’s daar spelen”, aldus Han de
Groot namens Bouwend Nederland. “De
economie speelt daar ook een rol in, omdat
dat de kaders schept van de investe­
x 1.000 woningen
1.600
1.400
1.200
1.000
800
600
ringsruimte. Maar ook welke partijen een
rol spelen, of hoeveel andere partijen er
400
zijn, is een relevant gegeven voor een
lobby­organisatie. Met wie doet Bouwend
200
­Nederland straks zaken en waarover wordt
dan gesproken? Dat brengen we in een
aantal scenario’s in kaart.”
0
Uitbreiding
■ Dynamische agglomeraties
Vervanging
■ Evenwichtige groei
■ Ruimtelijke segregatie
Toekomst | Februari 2015 | BOUWENDNL | 43
CUMULATIEVE INFRASTRUCTUUROPGAVE 2015-2040
VERVANGINGSVRAAG WONINGBOUW 2010-2040
x miljard euro's
x 1.000 woningen
450
900
400
800
350
700
300
600
250
500
200
400
150
300
100
200
50
100
0
0
Dynamische
agglomeraties
Evenwichtige
groei
■ Onderhoud
■ Reconstructie
■ Vervanging
■ Nieuwbouw
Ruimtelijke
segregatie
Dynamische
agglomeraties
Evenwichtige
groei
Ruimtelijke
segregatie
Bij bedrijventerreinen en kantoorlocaties is er
“Samenwerken is veel meer dan vraag verdelen
regio’s in om ‘Investeren in Nederland’ regionaal
vaak gebrek aan afstemming. Er is voor deze
en het verdelen van die vraag is zelfs lang niet
verder uit te diepen en samen met de bedrijven
economische functies door gemeenten een
altijd wenselijk. Samenwerken aan bijvoorbeeld
en de andere actoren in de regio’s de bouw
hoeveelheid grond aangeschaft, die geen relatie
een groene woonagenda is in de drukgebieden
goed in beeld te brengen.”
heeft met de werkelijkheid.” Hij adviseert de
van ons land een grote uitdaging. We gaan met
regio’s om het per markt te bekijken.
Bouwend Nederland de komende maanden de
VERDELING VAN KOOP EN HUUR, NAAR WOZ-KLASSE
x 1.000 woningen
2.500
2.000
1.500
1.000
500
0
< 100.000
■ Huur
100.000 - 150.000
■ Koop
150.000 - 200.000
200.000 - 250.000
> 250.000
<