lees artikel

Prostitutie: kunnen we iets leren van de Zweden?
In dezelfde tijd dat Nederland de prostitutie legaliseerde, voerden de Zweden een wet in die het kopen
van seksuele diensten strafbaar stelde. Wat bewoog de Zweden toen ze deze wet invoerden?
Van oudsher is de prostitutie verweven met uitbuiting, intimidatie, geweld en criminaliteit. Met de
legalisering wilde de Nederlandse overheid een ‘schone’ branche realiseren. Een branche zonder
geweld en uitbuiting. De prostitutie stond in Nederland niet ter discussie. In Zweden was dit wel het
geval. Hier lag de focus in het prostitutiedebat op lichamelijke integriteit, mensenrechten en
gelijkwaardigheid. In de ogen van de Zweden is prostitutie gebaseerd op een onacceptabel mensbeeld
en verschilt in essentie niet van incest, verkrachting en pornografie. De prostitutiewet is in Zweden
dan ook onderdeel van een groter pakket van maatregelen om geweld tegen vrouwen te verminderen.
Seksuele vrijheid en emancipatie
In Nederland wordt de legalisering van de prostitutie vaak in één adem genoemd met tolerantie,
ruimdenkendheid, seksuele vrijheid en emancipatie van vrouwen. Het Nederlands model is gebaseerd
op het idee van de ‘happy hooker’. Is de wens hier de moeder van de gedachte? Hoe is het beeld van
de happy hooker te verenigen met buitenlandse vrouwen, die hun kinderen hebben achtergelaten en
hier werken omdat ze in hun eigen land in extreme armoede leefden? Hoe past het beeld van seksuele
vrijheid bij vrouwen die als kind al misbruikt werden en nu in de prostitutie werken? Zij hebben al jong
geleerd om hun gevoel uit te schakelen: een perfecte voorbereiding op de prostitutie. Hoe past het
idee van vrouwen die zelfstandig en zonder dwang voor de prostitutie kiezen bij pooiers die feilloos de
meest kwetsbare meiden en jonge vrouwen weten te rekruteren? Vrouwen met een lichte
verstandelijke beperking bijvoorbeeld. We zouden ons moeten afvragen of we een branche in stand
willen houden die draait op armoede, misbruik en kwetsbaarheid.
Willen we een branche in stand houden die draait
op armoede, misbruik en kwetsbaarheid?
Heilloze discussie
In Nederland kissebissen we over de vraag of vrouwen vrijwillig of gedwongen werken. De Zweden
vinden dit een heilloos debat. Het roept vragen op als: ‘Hoezo werd ze gedwongen? Ze had toch weg
kunnen lopen?’ Dwang is moeilijk te bewijzen. Vrijwilligheid is overigens net zo moeilijk te bewijzen.
In de prostitutie is het niet anders dan bij kindermishandeling en huiselijk geweld. De slachtoffers
worden zwaar onder druk gezet om hun mond te houden. Daarom focussen de Zweden niet op de
aanbodkant maar op de vraagkant. Als er geen vraag is, is er ook geen aanbod. De Zweden willen een
barrière opwerpen tegen de mogelijkheden van uitbuiting in hun samenleving.
Luilekkerland voor criminelen
De Zweden hebben niet de illusie dat prostitutie is uit te bannen. Het gaat niet om het uitbannen van
prostitutie maar om het beheersbaar maken van mensenhandel. Prostitutie is altijd gelinkt geweest
aan zware criminaliteit. Maar in Nederland is er geen sense of urgency omdat de prostitutie
gelegaliseerd is. Dus zal het wel goed zijn. Maar de zware criminaliteit heeft zich genesteld in de
vergunde sector. Nederland is een luilekkerland voor criminelen. Pooiers en mensenhandelaren hoeven
er alleen maar voor te zorgen dat ‘hun’ vrouwen zeggen dat ze het werk vrijwillig doen. Mannen
kunnen zonder angst seks kopen. De legalisering heeft het dus makkelijker gemaakt voor
mensenhandelaren. Daarom is er niet alleen een enorme groei te zien geweest van prostitutie maar
ook van mensenhandel in landen waar de prostitutie is gelegaliseerd.
Het Zweedse of het Nederlandse model?
Het model van de happy hooker houdt geen stand. Dat we hier iets mee moeten is duidelijk. Daarbij
gaat het er niet om welk model het beste is: het Zweedse of het Nederlandse. Het gaat er om met
welke maatregelen we de beste resultaten boeken in de bestrijding van mensenhandel, uitbuiting en
moderne vormen van slavernij.
Anke van Dijke en Linda Terpstra

Download Report