Geneesmiddelengebruik na Bariatrie

Informatie voor (huis)artsen
Geneesmiddelengebruik na
bariatrische chirurgie
Bariatrische chirurgie, zoals een gastric bypass of een
gastric sleeve, wordt in Nederland steeds meer
toegepast bij patiënten met morbide obesitas om een
blijvende gewichtsreductie te realiseren. Patiënten die
bariatrie ondergaan, gebruiken vaak diverse medicijnen
voor comorbiditeit, die soms aan hun obesitas is
gerelateerd. Vaak kan de dosering van de
antihypertensiva en antidiabetica na een bariatrische
ingreep, door de gewichtsafname, worden afgebouwd
en soms helemaal worden gestopt. Adequate
monitoring door de eigen behandelaar, meestal de
huisarts, is in deze fase van belang.
Ten gevolge van een bariatrische ingreep, vinden er
veranderingen plaats op maag-darmniveau. Vanuit een
theoretische benadering is het denkbaar dat de farmacokinetiek
van medicijnen kan veranderen na bariatrie. Mogelijk heeft een
bariatrische ingreep effect op de pH in de maag en de absorptie
en verblijfsduur van medicatie in de maag. Na een gastric
bypass wordt een deel van de dunne darm gebypassed, met als
gevolg malabsorptie van in ieder geval vitaminen en mineralen.
In hoeverre dit ook van invloed is op de opname van medicijnen
is niet bekend. Er is tot op heden heel weinig onderzoek gedaan
naar de gevolgen van bariatrische chirurgie met betrekking tot
de opname van medicatie post-operatief. Ondanks dat er op dit
moment weinig wetenschappelijk bewijs is voor een veranderde
opname, lijkt het gerechtvaardigd om extra alert te zijn met het
voorschrijven van bepaalde geneesmiddelen. Voor zowel de
huisarts, de specialist als de apotheker, is het raadzaam om
patiënten die bariatrie hebben ondergaan goed te monitoren en
zo nodig door hen voorgeschreven medicatie bij te stellen.
Tevens is het van belang om alert te blijven bij het
voorschrijven van nieuwe medicatie. Een aantal medicamenten
verdient extra aandacht.
Gastric Bypass
Gastric Sleeve
NSAID’s
Deze kunnen na bariatrische chirurgie eerder aanleiding
geven tot klachten (irritatie maagslijmvlies, ontstaan van
ulceraties). Geadviseerd wordt deze medicatie niet voor te
schrijven, alleen op strikte indicatie en dan altijd samen met
een protonpompremmer.
Wanneer het pijnbestrijding betreft, wordt als eerste
paracetamol geadviseerd; bij onvoldoende effect kan voor
Zaldiar of Tramadol worden gekozen.
Diuretica
Na een bariatrische ingreep is er - onder andere door
verminderde intake van groente en fruit - een verhoogde
kans op een kaliumtekort. Hiermee dient rekening gehouden
te worden bij het voorschrijven van een diureticum. Een
kaliumsparend diureticum heeft de voorkeur. Diuretica in
combinatie met metformine bij patiënten met diabetes
mellitus, kunnen in de eerste maanden post operatief, met
name bij een slechte vochtintake, ernstige problemen geven
in de vorm van lever en nierfunctiestoornissen.
Bifosfonaten
Deze medicijnen kunnen slokdarmulcera veroorzaken bij
bemoeilijkte passage. Voorbeelden hiervan zijn
risedroninezuur(Actonel) en alendroninezuur (Fosamax). Het
advies is om deze medicatie zoveel mogelijk te vermijden. Als
alternatief kan gekozen worden voor eenmaal per jaar
intraveneuze toediening van Zolendroninezuur.
Middelen bij anemie
Indien er sprake is van een ijzergebreksanemie is het advies
ferrofumaraat voor te schrijven, 200mg 2 tot 3 maal daags,
in te nemen tijdens de maaltijd, tegelijk met vitamine C
(bijvoorbeeld een tablet van 50 mg per keer) om de absorptie
van ijzer te bevorderen.
Kaliumsuppletie
In het algemeen is er een zeer beperkte plaats voor het oraal
aanvullen van kalium. Kaliumtabletten kunnen laesies geven
in oesophagus, maag en duodenum (ontsteking, erosies,
ulcera). Wanneer na bariatrie kaliumsuppletie is geïndiceerd,
dan heeft kaliumchloride in opgeloste vorm met water of
vruchtensap, de voorkeur.
Sommige antibiotica
Tetracyclines (bv. Doxycycline) kunnen irritatie van
oesophagus- en maagslijmvlies veroorzaken. Tevens zijn er
aanwijzingen voor een verminderde opname van
Doxycycline, omdat het duodenum “gebypassed” wordt (dit
geldt alleen na een gastric bypass operatie).
Sommige antibiotica, waaronder tetracyclines, hebben een
interactie met calcium- en ijzerpreparaten. Advies is om
multivitaminen en calcium preparaten minstens 2 uur apart
van het antibioticum in te nemen. Overigens dient ook tussen
de inname van calcium en multivitaminen minimaal een
tijdsduur van 2 uur te zitten.
Slow Release preparaten
Na een gastric bypass is het vanuit de theorie denkbaar dat
slow release preparaten (SR) mogelijk minder goed worden
opgenomen. De dunne darm wordt immers ingekort
waardoor het absorptie oppervlakte kleiner wordt. In
Nederland is vooralsnog geen eenduidig advies omtrent het
omzetten van een SR preparaat in een andere
preparaatvorm. Geadviseerd wordt om patiënten die SR
preparaten gebruiken (te denken valt aan antihypertensiva of
SSRI’s) te monitoren en waar nodig de medicatie aan te
passen (dosering ophogen of indien mogelijk overzetten op
een standaard dosering waarbij de inname meermaal daags
zal zijn).
Middelen bij obstipatieklachten
Kort na een bariatrische ingreep kampen sommige patiënten
met obstipatieklachten, mede gezien het feit dat de inname
van voeding en vocht beperkt is. Om deze klachten te
verlichten kan magnesiumoxide voorgeschreven worden.
Het voordeel hiervan is dat patiënten minder vocht hoeven in
te nemen in vergelijking met middelen als Psylliumzaad of
Movicolon. Een alternatief is lactulose of bisacodyl, echter
gezien hun bijwerkingen profiel (winderigheid en
darmkrampen) zijn deze middelen minder geschikt.
Nederlandse Obesitas Kliniek
Postbus 601
3700 AP Zeist
T 088 88 32 444
F 030 69 86 099
obesitaskliniek.nl/contact
De Nederlandse Obesitas Kliniek heeft diverse locaties,
verspreid door Nederland. Zie voor meer informatie onze
website obesitaskliniek.nl
Dit is een uitgave (2015) van de Nederlandse Obesitas Kliniek / versie 1.0 - BK15
Vitamine K –antagonisten (Fenprocoumon en
Acenocoumarol)
Het multivitamine supplement van Fit For Me, te gebruiken
na een gastric sleeve (WLS Optimum) bevat vitamine K (90
mcg per tablet). Deze hoeveelheid is feitelijk te laag om van
invloed te zijn op de stollingsstatus. Het is echter raadzaam
om patiënten te adviseren om het gebruik van deze
multivitaminen door te geven aan de trombosedienst. Voor
het multivitamine supplement na een gastric bypass (WLS
Forte) geldt dit niet, dit bevat geen vitamine K.
Levothyroxine
Bij eenmalige dagdosering het liefst ’s ochtends een half uur
voor het ontbijt innemen met wat vloeistof. Levothyroxine
kan een interactie aangaan met ijzerpreparaten. Geadviseerd
wordt om levothyroxine apart van de multivitaminen en van
andere medicatie in te nemen.
Trombocytenaggregatie-remmers
Bij gebruik van acetylsalicylzuur 80mg of carbasalaatcalcium
100mg wordt geadviseerd een protonpompremmer voor te
schrijven. Bij het gebruik van Clopidogrel of Prasugrel is een
protonpompremmer niet nodig.
Psychofarmaca en anti-epileptica
De plasmaspiegel van deze middelen in het lichaam is van
groot belang voor het therapeutisch effect. De opname van
deze middelen kan zoals eerder genoemd veranderen na een
bariatrische ingreep. Extra plasmaspiegel controle zowel
pre-operatief als post-operatief is geïndiceerd. Zo nodig dient
de dosering te worden aangepast.
Orale anticonceptie
In de literatuur zijn onvoldoende studies van goede kwaliteit
beschikbaar om met zekerheid te concluderen dat orale
anticonceptie veilig zijn na bariatrische chirurgie.
Geadviseerd wordt om over te stappen op een andere vorm
van anticonceptie (bijv. een spiraaltje, de prikpil).
Meer informatie vindt u op onze
site obesitaskliniek.nl/verwijzers

Download Report