Toegangsproef Dramatische Kunsten

Toegangsproef Dramatische Kunsten
1 Tekstfragmenten // Persoonlijke theatrale interpretatie
1ste fragment
Philotetes antwoord op Neoptolemos' halve leugen dat hij door de Grieken (meer
bepaald Odysseus) verraden werd
PHILOKTETES
Heb jij de Grieken een plezier gedaan?
Dan hebben ze je terecht daarvoor gestraft.
Alleen een Griek kan zo stom zijn
dat hij een andere Griek helpt.
Maar zwijg, praat liever ergens anders over:
hoe ver mijn leven is gevorderd,
hoe lang de strijd om Troje nu al duurt,
wie van de mensen die ik haat of liefheb
zijn gestorven? Ik zat op de eerste vloot die uitvoer
en voor de eerste slag geleverd werd,
was ik al uitgeschakeld, zat ik hier.
Hoe lang weet ik niet.
Hier trekt de zon steeds weer dezelfde baan,
en na duizend keer tellen was ik het tellen moe.
Zeg mij: hoe lang duurt deze oorlog
met mezelf?
Want die is met gruwelijker wapens mij
te lijf gegaan dan de Trojanen.
De Trojanen heb ik nooit gezien!
En de pijn waarmee mijn zieke voet mij velde,
was voor mij nog niet de ergste.
Wat mij bovenal bleef kwellen, was:
mijn vijand is er één zonder gezicht.
Kon ik mijzelf maar in de ogen zien,
kon ik de wind, die speels
de zee, mijn spiegel, troebel maakt met golven
maar met mijn pijlen aan de zon spijkeren,
misschien zou ik mezelf dan kunnen zien!
In jouw ogen vind ik mijn gezicht.
Au!
Elk van jouw ogen kost mij mijn gezicht!
Weg met die ogen, Griek! Ze liegen!
Weg, met die ogen, of ik krab mijn beeld
met al mijn nagels uit je ogen weg!
Ben ik niets anders dan
herinnering aan mijn vroegere glorie?
Je zegt niets, maar je houdt je adem in voor mijn nabijheid.
Dat weet ik dus: mijn stank is echt.
Nee, loop niet weg, wees niet bang.
Ik ben de omgang met mensen verleerd.
Ik spreek alleen met schimmen.
Noem mij de doden, zeg mij hoeveel jaren er verstreken zijn.
2 2de fragment
Uit ‘Mind the Gap’ van Stefan Hertmans
Inmiddels was mijn man blind geworden
De kleine teef hield hem in haar greep
Hij liep met haar aan zee
En deed alsof men dingen kan herhalen
- ‘Ze neukten slecht en voelden zich verheven’ –
Zoals het oude liedje zegt.
Mijn broer had ik onderweg verloren
Zoals men het geheugen verliest
Of een pink bij het onhandig hanteren
Van een zaagmachine
Ik verloor mijn dierbaren als ledematen
En mijn lichaam ruiste als een stroom
Toen besloot ik het huis leeg te halen
Terwijl hij op vrijersvoeten was
Ik kwam met mijn kleine zweterige minnaar
Met de sluike haren
We reden in een koets van cederhout
Bijeengehouden door de vodden die
We in de straten vonden
Werklui boden ons vluchtelingenhulp aan
Bij dit makkelijk verraad
Ik was trots op de armoede
Waarin ik werd gestort
Ik voelde mij een koninklijke hoer
Ik stapte het huis van mijn vergane liefde binnen
Ik hapte naar adem toen ik
De geur van de vertrouwde dingen rook
Ik wou mijn minnaar in het gezicht spugen
Maar ik telde snel tot honderd en liep door
Ik kwam in de verlaten kamers en de zalen
Ik brak de kruiken en de lampen
Ik wreef de olie in mijn kut
Ik zag het omgewoelde bed
Ik gooide alle dingen om
Ik liet me door mijn minnaar nemen
Op het bed dat ooit van hem was en mij
Was geweest
Ik strooide de lakens vol
Met doornen, brandnetels en giftige bessen
Ik beet zijn kleine smalle lichaam alleen daar
Waar men het bot kan voelen
Wie in mals vlees bijt tijdens de liefde
Heeft geen benul van wat hij doet
En ik dacht liefdevol aan hem, mijn verrader
Terwijl de ander zwoegde
Om me plezier te doen.
3 3de fragment
Uit ‘ Westkaai’ van Bernard-Marie Koltès
En jij, zeg tegen die waterdruppels dat ze ogenblikkelijk ophouden van je knikker te
vallen, ophouden te kletteren op de grond, dat geluid maakt me moe,jij hebt geen
enkel recht dat geluid te maken, geen enkele toestemming, niets, jij hebt niet eens het
recht te bestaan.Welke prijs heb jij betaald, jij, om in vrede te leven in dit land ?
Waarom ben jij van huis vertrokken ? Heb je je moeder vermoord ? Heb je aan
politiek gedaan ? Een man verlaat zijn land niet en onteert de naam van zijn moeder
niet zonder een misdaad.Jullie brengen ons ellende, met die lucht van jullie misdaden,
van jullie schande, van jullie zwijgen, van alles wat jullie verbergen. Met jullie, hier
gekomen zonder vader, zonder moeder, zonder ras, zonder navel, zonder
taal, zonder naam, zonder god, zonder visa, is de tijd van de ene ellende na de andere
begonnen; door jullie is de ellende bij ons binnen gekomen, is hij onze trap
opgeklommen, heeft ie onze deuren ingetrapt en zo is de armoe begonnen, het begin
van het geldgebrek, het begin van duisternis als er licht nodig is en van zonnen die
niet willen onder gaan; het begin van schepen die niet meer aanleggen, het verlaten
van huizen door eerbare burgers, het begin van de wanorde, de beledigingen, de
messteken, de angst voor de nacht, de angst voor de dag, de angst die aan je schouders
plakt, van de ontregeling van de dag en de nacht; het begin van de ziekten in ons
bloed geprikt door de vliegen die zich verstoppen in jullie haar. Vroeger was de zon
de zon en hij gehoorzaamde aan je vinger en aan je oog, en de nacht de tijd om te
slapen; de deuren konden op slot, de ramen hadden ruiten, en uit de kranen kwam
water; maar jullie hebben de laatste druppel water uit onze kranen gedronken en jullie
hebben voor niemand iets overgelaten. Vroeger was hier alles goed; er was geen pijn
in de benen, geen pijn in de rug, in de nek, in de ogen, geen
koorts die je uit de slaap houdt, geen buikpijn, geen pijn in de borst. Toen liep het
lichaam van ons recht overeind, de schouders naar achteren en de rug soepel. Maar
jullie schande heeft langzaam onze schouders gekromd en ons hoofd gebogen, en dat
is het begin geweest van onze ellende. Ik wil je niet meer zien, ik wil niets meer zien.
KIJKT OMHOOG NAAR HET PLAFOND. Onder !
4 4de Fragment
Uit ‘Russische opening’ van Heiner Müller
Ik zat in mijn bunker Blik naar de grond
Hield met de handen mijn hoofd vast en dacht
Wat moet ik doen dat deze mensenhoop
Een bataljon wordt voor de eerste slag
Toen kwam de luitenant en de tijd stond stil
Kameraad Commandant een aanvoerder
Is met de anderen mee het woud in gelopen
En dat is niet het ergste
Niet het ergste
Wat nog
Hij heeft zich in de hand geschoten
Zo In de hand geschoten En wat meer
Niets meer Kameraad Commandant
Een ongeluk
Kameraad Commandant het was geen ongeluk
En wat heb je gedaan Hem doodgeschoten
Verbonden heb ik hem En aangehouden
Hij wacht daarbuiten
Ik wil hem niet zien
Waarom schoot je hem niet dood
Ik
Ik weet het niet
En ik zou het moeten weten
Breng hem naar binnen
Kameraad Commandant
Neemt u mij niet kwalijk
Spreek de waarheid
Het was louter toeval Ik weet zelf niet hoe
Ik ben gestruikeld toen ik het woud in liep
Ben het woud ingelopen met de anderen
Dat was verkeerd Men verstopt zich niet
Voor de vijand Hoewel Kameraad Commandant
U weet zelf het was alleen een oefening
Geen Duitser ver of nabij
Alleen een oefening
Zo En het schot in je hand het is
De rechter nee was ook alleen een oefening
Je hebt je niet gespaard nee Tot bloedens toe
Heb je geoefend nee En heb je pijn
Ja
Kameraad Commandant
Misschien zul je
Je hand niet meer kunnen gebruiken en
Misschien kan de oorlog jou niet meer gebruiken
Met een hand te weinig als soldaat
Misschien Kameraad Commandant
Hou op
5 Met liegen Ga uit mijn ogen Blijf hier
Zal ik je zeggen wat je bent Dat ben je
Een lafaard een verrader van het vaderland
De wonde bloedt nog Een zuiver schot
Dit is de laatste keer dat je je bloed ziet
Dat je hebt vergoten En niet voor ons
Over een uur mag je je vrede hebben
Geen Duitse kogel meer voor jou
Kameraad Luitenant Brengt u hem weg
Ik wil hem niet meer zien En zijn mannen
Moeten hem neerschieten voor het bataljon
Over een uur Dat is mijn bevel
6 Opgelegde'scène'
!
Deze!oefening!peilt!naar!jouw!persoonlijke!verbeeldingsvermogen!als!toneelspeler.!Het!is!
belangrijk!dat!je!de!scène!exact!uitvoert!zoals!ze!hieronder!beschreven!staat.!Tegelijk!vragen!
we!je!om!als!speler!een!persoonlijke!interpretatie!van!de!scène!te!brengen,!zonder!er!een!
instructie!aan!te!wijzigen.!Jouw!interpretatie!kan!donker,!kolderesk,!duister,!licht,!grappig,!!
doodernstig,!hyperconceptueel!of!domweg!onnozel!zijn,!maar!ze!is!wél!creatief:!jij!laat!zien!
hoe!je!als!speler,!door!gebruik!te!maken!van!je!lichaam,!je!stem,!je!intelligentie,!je!instinct!en!
je!intuïtie,!deze!scène!tot!leven!brengt.!NietFrokers!hebben!uiteraard!de!vrijheid!om!de!
sigaret!niet!echt!op!te!roken.!De!rokers!trouwens!ook.!Met!betrekking!tot!kostuum!en!kledij!
heb!je!alle!vrijheid.!!
!
Duw$de$deur$traag$open.$Wanneer$de$deur$helemaal$open$is,$kijk$je$aandachtig$rond.$Neem$
alles$in$je$op.$Traag.$Wanneer$je$klaar$bent$stap$je$de$kamer$binnen.$Sluit$de$deur.$Beweeg$je$
traag$langs$de$muren$tot$je$de$stoel$bereikt.$Ga$op$de$stoel$zitten$alsof$het$de$allereerste$keer$
is$dat$je$op$een$stoel$zit.$Traag.$Steek$de$sigaret$die$je$op$de$tafel$vindt$aan,$zonder$er$naar$te$
kijken.$Leg$je$kleren$in$de$koffer.$Sluit$de$koffer.$Blijf$even$staan.$Om$dan$plots$op$de$grond$te$
vallen$en$een$kat$te$worden.$Kruip$over$de$vloer,$op$de$stoel,$op$de$tafel,$en$opnieuw$op$de$
grond,$zoals$een$spin.$Blaas/Sis$naar$het$publiek.$Sta$traag$op.$Ga$op$de$stoel$zitten.$Kruis$je$
benen.$Traag.$Neem$de$sigaret$zonder$er$naar$te$kijken$and$rook$ze$verder$op.$Als$je$klaar$
bent,$zeg$je,$traag,$onderstaande$tekst.$Tweemaal.$
!
ik!droom!van!zwemmen!
moeiteloos!ademen!
in!een!groen!meer!met!vriendelijke!algen!
die!lachen!en!vragen!
'hoe!is’t'!
op!de!bodem!van!het!meer!!
liggen!de!huizen!en!straten!!
een!verzonken!beschaving!
is!dit!Atlantis!!
'welkom'!!
zingt!een!lijk!met!lange!golvende!blonde!lokken!
als!exotische!onderwaterbloemen!met!een!grimmas!
'welkom'!
!
ik!volg!een!school!lichtgevende!organismen!
en!kom!terecht!in!het!ouderlijke!huis!
mijn!kamer!
mijn!bed!is!leeg!!
alles!goudgroen!!
ik!kijk!naar!de!spiegel!
en!zie!mezelf!FandersF!
!
I!like!it!
I!like!it!
!
7