S’amen
Officieel orgaan van de Protestantse Gemeente Breda - 7e jaargang no. 8 - oktober 2014
In dit nummer onder
meer:
De 7e Bredase
BijbelQuiz
5
Onrust in de PGB
6
Een kerk vol
Studenten
7
Een vol programma
in oktober in de
Lutherse Kerk
9
Herfst 2014
Als u geen belangstelling heeft voor S’amen en het blad niet meer wilt ontvangen, kunt u dit
doorgeven aan het Kerkelijk Bureau: [email protected]
of Pottenbakkerstraat 51, 4813 LB Breda
Dominee Bela
Tothpal vrij
12
Foto impressies
Startzondagen
21
Ontmoetingsdienst
Grote Kerk
23
S’amen in kleur zien? Dat kan: downloa-
den via Protestantsegemeentebreda.nl
of Lucaskerk.nl
2
S’amen
Colofon
De
Protestantse
Gemeente
Breda
S’amen is het maandblad van
de Protestantse Gemeente Breda.
Uitgever
Algemene Kerkenraad
Protestantse Gemeente Breda
scriba: Joke Gurke
Koolmees 61, 4822 PP Breda
[email protected]
Inleveren kopij
De sluitingsdatum voor het volgende nummer is
dinsdag 4 november. Verschijningsdatum is vrijdag 14 november. Aanleveren van kopij uitsluitend als “platte tekst”.
U krijgt een ontvangstbevestiging. Als dit daags
na de kopijdatum nog niet is gebeurd: informeren bij [email protected]
Redactie adres
Kopij sturen naar:
[email protected]
Redactie
Marlies Brandwijk
Ger van Dooren
Leon Geschiere
Adriënne Hoevers - den Hollander
Gijs van Mourik
Peter Jan Plooy
Adreswijzigingen
Kerkelijk bureau:
Mieke Frankfoorder-Boevé
Pottenbakkerstraat 51, 4813 LB Breda
076-5146523
[email protected]
Druk: Drukkerij Roggeband, Breda
Website
www.protestantsegemeentebreda.nl
Collectebonnen
A. Vellen van 20 bonnen met een waarde van € 0,75 per bon, totaal
dus € 15.00 per vel.
B. Vellen van 20 bonnen met een waarde van € 1,50 per bon, totaal
dus € 30,00 per vel.
Bonnen kunnen besteld worden door storting / overschrijving van €
15,00 of € 30,00 (of een veelvoud daarvan) op bankrekening
NL91ABNA052.02.27.867
ten name van de Protestantse Gemeente te Breda (met vermelding
van de gewenste soort vellen)
Financiën:
Postbank
NL17 INGB 0001 0806 82
ABN AMRO NL91 ABNA 0520 2278 67
Diaconie Algemeen:
Postbank NL89 INGB 0001 0708 50 t.n.v. Diaconie Protestantse
Gemeente Breda
Diaconie ZWO: Postbank NL14 INGB 0001 5429 41 t.n.v. ZWO groep
Protestantse Gemeente Breda/Ginneken
Protestantse wijkgemeente
NoorderBeemden
Website: www.noorderbeemden.nl
Predikant ds. W. Bisschop, Elise van Calcarstraat 23
4822 VK Breda, tel. 076-541 96 03
E-mail: [email protected]
Lucaskerk, Tweeschaar 125
4822 AS Breda, tel. 076-542 24 33
Protestantse wijkgemeente Midden/Zuid
Johanneskerk,
Dreef 5 4813 ED Breda (Princenhage),
tel. 076-521 05 45
Predikant Ds. S. van Meggelen
Voorstraat 14, 4268 AL Almkerk
Tel. 0183-401265 of 06-22576592
E-mail: [email protected]
Werkt op maandag, dinsdag en donderdag
Markuskerk,
Hooghout 96 4817 ED Breda tel. 076-514 00 80
Predikant ds. T. van Prooijen, 542 33 34
Arenberglaan 168, 4824 RD Breda
E-mail: [email protected]
Werkt op maandag, dinsdag en vrijdag.
Evangelische Lutherse Gemeente,
Veemarktstraat 11/ Stadserf 3 (achteringang), Breda,
tel. 5145585
Wijkpredikant Ds. M.J.A. Schulz, Cherbourglaan 51,
5627 MK Eindhoven, tel. 040-2417664
Scriba Dhr. J.N. Dijkshoorn, Markendaalseweg 118,
4811 KE, Breda
Pioniersplek “Noorderlicht”
Lutherse kerk, Veemarktstraat 11/ Stadserf 3
(achteringang), Breda, tel. 5145585
Missionair werker
Berthe van Soest - [email protected]
Daniëlle van Drongelen
Jeugdwerker Protestantse Gemeente Breda - ‘t Ginneken
Tel. 06-54273705
E-mail: [email protected]
Werkt op maandag, dinsdag en donderdag
Niels den Toom
Studentenpastor, life coach en trainer bij ZuiderZin
Tel. 06-19663873
E-mail: [email protected]
*
Vrijwillige bijdrage voor S’amen :
Postbank NL17 INGB 0001 0806 82
t.n.v. Prot. Gemeente Breda o.v.v. “S’amen ”
(Richtbedrag: € 25,- per jaar)
S’amen
meditatie
Leven met verdriet
Naar aanleiding van ‘Een weeffout in onze sterren’ en ‘Leef!’ van
Laura Maaskant
Deze zomer draaide in de bioscopen de film ‘The fault in our stars’,
in het Nederlands: Een weeffout in onze sterren, naar het
gelijknamige boek van John Green. Het is het ontroerende verhaal
van een meisje van 17, Hazel, dat al enkele jaren kanker heeft met
uitzaaiingen in haar longen. Ze heeft een
paar jaar geleden op het randje van de
dood gezweefd, maar een nieuw medicijn
redde haar voorlopig en zo leeft ze al
enkele jaren in de verlenging. Ze bezoekt
een lotgenotengroep en raakt bevriend
met een andere kankerpatiënt, een
jongen op wie ze verliefd wordt. Bij hem
komt de kanker terug met alle gevolgen
van dien.
Een bijzondere passage in de film is de
confrontatie tussen Hazel, die enig kind
is, en haar ouders. Hazel vindt het voor
haar ouders verschrikkelijk moeilijk dat zij
haar straks moeten missen, misschien vindt ze het afscheid nog wel
erger voor hen dan voor haarzelf. Ze heeft haar moeder immers
een keer horen zeggen: “Dan ben ik dus straks geen moeder
meer”. Op een bepaald moment barst de bom en vraagt Hazel haar
ouders excuses voor het feit dat zij hen met haar dood verdriet zal
doen. Daarop antwoordt haar moeder dat excuses helemaal niet
nodig zijn. Ja, ze zullen het verdriet dragen, maar het leven zal voor
hen na de dood van hun dochter niet voorbij zijn. Hazel immers
heeft zelf, door de manier waarop ze haar ziekte draagt en met
haar naderende dood omgaat, laten zien, en dan citeer ik: ‘dat het
mogelijk is te leven met verdriet’.
Die zin pakte mij. Het is mogelijk te leven met verdriet. Mensen, wij
kunnen hartverscheurende dingen meemaken en toch hebben we
tegelijk zoveel veerkracht dat het mogelijk is te leven met verdriet.
Na een ramp in ons leven, een afscheid, een ziekte, een scheiding
hoeft ons leven nog niet voorbij te zijn. Het gaat erom dat wij leren
omgaan met ons verdriet.
Dat dat heel moeilijk kan zijn, besefte ik, toen ik onlangs iemand
sprak die op allerlei fronten leed te dragen had. Ze zei: “ik heb
geen verdriet, op dit moment ben ik verdriet”. Door zulke periodes
moeten mensen soms heen. Dan komt het erop aan het uit te
houden. Het kan helpen je tot God te richten, zoals de dichter van
Psalm 56 doet: Vang mijn tranen op in uw kruik. Erop vertrouwen
dat God van je moeite weet, dat Hij het ziet. Dat je er dus toch niet
helemaal alleen mee bent.
Ik las onlangs ook het boek Leef! van Laura Maaskant. Op haar 15e
werd bij haar een zeldzame vorm van kanker geconstateerd, na een
lang en zwaar behandeltraject leek ze genezen, maar de ziekte
kwam terug. Nu is ze een jonge vrouw van 19 en heeft besloten
geen behandelingen meer te ondergaan, maar het leven te leven
zoals het op haar afkomt. Natuurlijk is er verdriet in haar leven, om
haar naderende dood, om het verlies van onschuld, om haar
lichaam dat niet meer wil, tegelijk beschrijft ze ook hoeveel haar
ziekte haar geleerd heeft, hoe die haar helpt om met haar
eindigheid om te gaan. Zo kan ze schrijven:
Het besef van het einde geeft een enorme kracht. Ik besef dat ik de
seizoenen beleef, die ik misschien volgend jaar niet meer zie… Dat
In
3
houdsopgave
Pagina
3 : Meditatie
4 : Actueel
5 : Opinie
6 : Algemeen Kerkelijk nieuws
11 : Noorderlicht
12 : Diaconie
15 : Nieuws uit de wijken
20 : Geknipt voor u
Mediatheek
22 : Boekenplank
23 : Vieringen
gegeven maakt dat ik wel moet genieten van deze tijd…
Leven, ervaren, groeien, leren, dromen en doen. Het leven
dat ik nu leid, het gevoel van extra tijd, lijkt alles in te
kleuren. Alles krijgt een gouden rand.’ (p. 141) .
Met haar vriendin spreekt ze over zichzelf als
levenskunstenaar. Wat dat is? vraagt haar vriendin. Ze
antwoordt:
Een kunstenaar heeft oog voor de kleine dingen in de
wereld. Van alledaagse menselijke bezigheden maakt hij
iets wat speciaal wordt om naar te kijken. Dat is de kracht
van de kunst. … Geluk zit voor mij in de alledaagse dingen
van het leven. Ieder leeft zijn leven op
zijn eigen manier, maar voor mij ligt de
kracht van het leven in het gewone, dat
we buitengewoon moeten maken. (p.
175).
Verdriet in het leven geeft scherpe
kanten, tegelijk kan het een ongekende
verdieping geven. Het biedt een nieuw
perspectief. Mensen zeggen dat ook
vaak: alles waar ik me altijd zo druk om
gemaakt hebt, geld, carrière, vakanties,
het valt allemaal weg, het doet er allemaal minder toe, het
zijn juist de kleine, de gewone dingen, die ik ben gaan
waarderen en waarvan ik geniet.
Zo bepaalden deze film en dit boek mij bij wat ik ook zelf
ontdekt heb. Hoe belangrijk het is, het leven te omarmen
met zijn goed en zijn kwaad. Ondanks alles dankbaar leren
zijn, dat vergt oefening, dat gaat niet vanzelf. Dankbaar
leren zijn voor alles wat het leven ons biedt, vraagt om
vertrouwen, dat het leven een geschenk is en dat we, hoe
het er ook met ons voorstaat, in de handen van God zijn.
ds. Saskia van Meggelen
4
S’amen
Actueel
Leerhuisserie
Bevrijdende Theologie
Op maandag 6 oktober is de leerhuisserie ’Bevrijdende
Theologie’ gestart. In vijf avonden zal Franck Ploum ingaan
op de theologische ontwikkeling in Nederland en de wereld
na de Tweede Wereldoorlog.
Centraal staat de opkomst en actualiteit van de
Bevrijdingstheologie en de politieke theologie.
Elke bijeenkomst bestaat uit een inleiding over een ‘klassiek
theologisch boek’ en een vertaalslag naar de betekenis voor
vandaag. De laatste bijeenkomst sluit af met
toekomstscenario’s.
Deelname aan de vijf avonden kost € 40,- (inclusief koffie/
thee). De avonden vinden plaats in de Lukaskerk,
Tweeschaar 125 in Breda (Haagse Beemden tegenover
winkelcentrum Heksenwiel).
Bij voorkeur aanmelden via [email protected]. Op de
website vindt u meer informatie: www.ekklesiabreda.nl.
Donderdag 16 oktober
Toerekeningsvatbaarheid en
vrije wil
In sommige strafzaken beoordeelt een gedragskundige de
toerekeningsvatbaarheid van een verdachte.
Volgens sommigen beoordeelt de gedragskundige hier
eigenlijk of de verdachte al dan niet uit vrije wil handelde.
Tegelijkertijd zijn er aanhoudende berichten over
neurowetenschappelijke bevindingen die (zouden) laten
zien dat de vrije wil niet bestaat. Wat betekent dit voor de
beoordeling van toerekeningsvatbaarheid? Zijn wij, als de
vrije wil niet bestaat, geen van allen toerekeningsvatbaar?
We zullen in deze lezing de relatie tussen vrije wil en
toerekeningsvatbaarheid proberen op te helderen.
Spreker: Prof. dr. G. Meynen, Vrije Universiteit Amsterdam
en Tilburg Law School
Programma:
20:00 Ontvangst met koffie/thee
20:15 Inleiding
20:20 Lezing en gesprek met de zaal
22:00 Sluiting
met hem, maar wat bijna niemand
weet is dat Viktors leven wordt
beheerst door paniekaanvallen en
depressies. Hulpverleners kunnen hem
niet helpen of bereiken. Als Viktor
geen uitweg meer ziet, besluit hij op
station Amsterdam RAI voor de trein
te springen. Hij overleeft de
zelfmoordpoging, maar raakt zijn
benen kwijt. Het is wrang dat pas ná deze dramatische
gebeurtenis een goede
diagnose (borderlinepersoonlijkheidsstoornis) werd gesteld en Viktor de juiste
medicijnen kreeg voorgeschreven.
Viktor Staudt (1969) studeerde na het gymnasium enige
jaren rechten en werkte vervolgens tien jaar voor een
luchtvaartmaatschappij. Na bijna tien jaar in Duitsland en
Zwitserland te hebben gewoond, vestigde hij zich begin 2012
in Italië. Viktor Staudt is schrijver, zelfbenoemd journalist en
geeft lezingen.
Met Viktor kijken we terug naar deze periode in zijn leven.
Locatie: Zuylen Uitvaartverzorging, Tuinzigtlaan 11
Tijd: 14:00 uur
Op stap met Luther
De bijeenkomst, die in de vorige S’amen is aangekondigd voor 4 oktober, is uitgesteld naar
zaterdag 17 januari.
Samen je geloof vieren
Op de tonen van Taizé
Taizévieringen in de Augustinusparochie: elke vierde
zaterdag om 19:00 uur in de Michaelkerk en elke vierde
dinsdag om 19:00 uur in Teteringen.
Van harte welkom:
- zaterdag 25 oktober, 19:00 uur in de Michaelkerk,
Hooghout 67, Breda.
- dinsdag 28 oktober, 19:00 uur in de H. Willibrorduskerk in
Teteringen
Maandag 3 november
Beweging van barmhartigheid
Locatie
Gehoorzaal Amphia Ziekenhuis Breda
Langendijk 75
Toegang is gratis. Aanmelden per e-mail bij het secretariaat
Psychiatrie van het Amphia Ziekenhuis.
Maandag 3 november, om 19:30 komt de Beweging van
Barmhartigheid Breda weer samen in de Annakapel, Heusdenhoutseweg.
Dit programma is tot stand gekomen in samenwerking
met het Amphia Ziekenhuis, Breda.
Dinsdag 11 november
Zondag 19 oktober
Een zoektocht met Carel ter Linden
Viktor Staudt
Met muzikale omlijsting door Sentime Muziek.
Viktor Staudt heeft een goede baan, houdt zich fysiek en
mentaal in conditie met hardlopen en zwemmen en stort zich
regelmatig in het uitgaansleven. Ogenschijnlijk gaat het goed
Wat doe ik hier in godsnaam?
Carel ter Linden komt op 11 november naar Zevenbergen. Hij
zal daar in de Gereformeerde PKN kerk spreken over zijn
boek ‘Wat doe ik hier in godsnaam’. Na de pauze is er
gelegenheid tot gesprek over de inleiding van Ter Linden.
5
S’amen
Meestal vraagt men aan een predikant niet wat hij zelf
gelooft, al kan dat in zijn preken en gebeden wel doorklinken.
Uitgever De Arbeiderspers vroeg hem op deze vraag in te
gaan.
“Wat gelooft u zelf, of wat gelooft u niet (meer)? Wat zou u
aan uw kinderen kunnen en willen doorgeven?”
I.v.m. de beschikbare ruimte is aanmelding noodzakelijk.
Info en aanmelding: [email protected]
Aanmelden vóór 9 november.
Locatie: Gereformeerde kerk
Stationsstraat 2, Zevenbergen
Tijd: 20:00 uur
Vrijdag 14 november
Zevende Bijbelquiz
Op vrijdag 14 november vindt de zevende “Bredase Bijbel
Quiz” (BBQ) plaats. Deze Bijbelquiz wordt georganiseerd door
een werkgroep vanuit de Rooms Katholieke en Protestantse
kerken. De Bredase Bijbel Quiz is geschikt voor iedereen in
Breda en omstreken.
Teams of individueel
De deelnemers aan de quiz doen mee in teams van vier tot
maximaal zeven personen. Bedenk een naam voor uw team
en geef u op! Zijn er mensen die niet in een team zitten,
maar wel graag willen komen kijken of individueel mee willen
doen? Ook zij zijn van harte welkom.
De Bredase Bijbel Quiz brengt de Bijbel op een leuke manier
onder de aandacht.
Natuurlijk is er weer het 'Rondje Breda', maar opnieuw zullen
er ook verrassingen in de thema's aanwezig zijn. Denk niet te
snel dat de quiz te moeilijk is, want de Bijbel is zozeer met
ons dagelijks leven verweven dat iedereen zijn eigen
ingangen kan hebben. Het wordt een laagdrempelige avond
waar iedereen, kerkelijk en niet-kerkelijk, zich thuis kan
voelen. Vanwege de grote deelname houden we de quiz in
Gemeenschapshuis Vianden. Naast het gemeenschapshuis is
voldoende gratis parkeergelegenheid. We ontmoeten u graag
op deze verrassende avond!
Plaats: Gemeenschapshuis Vianden, Viandenlaan 3
Datum: Vrijdag 14 november
Zaal open: 19:30 uur , aanvang 20:00 uur
Deelname: € 4, Informatie: Rob van Uden, 06-42710068 of Els Groeneweg,
076-5600814.
Aanmelden via: [email protected]
Onderwerp: BBQ
Vermelden: Naam van de deelnemende groep en van de
contactpersoon; telefoonnummer en aantal personen.
Clicktip 50
Wil je de foto's van de startzondag zien? Click
in het Hoofd Menu op de website
www.protestantsegemeentebreda.nl
onder Algemene Informatie op Wijkgemeente
Noorderbeemden of op Wijkgemeente
Midden-Zuid
info Rob Snijders
Gezocht
De Lutherse Kerk zoekt oproepkrachten voor de
horeca!
Steek je graag de handen uit de mouwen om een
feestje tot een succes te maken? Beetje sjouwen
met flessen en stoelen, drankje schenken? Ben je 2
of 3 avonden per maand beschikbaar? Tegen een
redelijke vergoeding? Laat het me weten.
Joke Pelle,
locatiemanager Lutherse Kerk
06-11782011
[email protected]
Opinie
Schaal en Perspectief
U hebt mijn moeder niet gekend, hè? Wel, dan zal ik u iets
over haar vertellen. Kijk, mijn moeder was iemand die nogal
gesteld was op haar uiterlijk, en die behoorlijk dramatisch
kon doen over kleine dingen die haar overkwamen en die zij
als onaangenaam ervoer. Als haar kousen nat waren
geworden van de regen, dan omschreef zij dat als vreselijk of
afschuwelijk, en als ze in de hondenpoep had getrapt, dan
was dat verschrikkelijk. Zij kon die woorden zó uitspreken dat
een toevallige toehoorder wel moest denken dat er iets héél
ergs was gebeurd. Als ik zoiets van haar hoorde, sprak ik dat
altijd tegen en merkte op dat die aardbeving van toen
vreselijk was. En die overstromingen in Bangladesh: dìe
waren verschrikkelijk! Die altijd maar voortdurende
oorlogssituatie in Israël/Palestina: dìe was ontzettend. Wat
háár was overkomen, was snel te verhelpen en alleen maar
een beetje vervelend. Meestal werd zij dan behoorlijk giftig,
want zij vond dat ik blijk gaf van een ernstige
onderwaardering van haar persoonlijke leed. Misschien had
ze ook wel een béétje gelijk en zei ik het allemaal met opzet
op die manier, om haar te plagen. Toch bleek ze er later wel
iets van geleerd te hebben. Als er dan iets ergs gebeurde,
sprak zij in nadrukkelijk uitgesproken lettergrepen: vré--se-lijk!
Wij mensen zien zaken die dichtbij zijn en waarbij wij direct
zijn betrokken, op een heel andere schaal dan de dingen die
ons minder direct aangaan. Ach, ik merk dat bij mezelf: Nog
niet zo lang geleden werd ik midden in de nacht wakker door
een kleinkind dat een paar kreten slaakte in een droom,
terwijl er misschien heel wat kinderen even verderop bij een
open raam lagen te krijsen. Nou, en dáár word ik echt niet
wakker van, hoor!
Zo’n reactie past in de scheppingsordening: Hoe verder iets
weg is, des te kleiner zien we het en geluiden die dichtbij
geproduceerd worden, klinken veel harder dan die in de
verte. Wij nemen de dingen om ons heen waar op een
manier die wij kunnen verwerken: wij zien in perspectief en
wij denken op schaal. We realiseren ons dat niet altijd zo,
maar wij ontwikkelen echt een verkeerde kijk op de zaken,
6
S’amen
als we die niet in juiste verhoudingen en op een goede schaal
waarnemen.
Problemen zien wij vaak wel èrg algemeen. Dat gaat eigenlijk
vanzelf. Wij denken in maxima, in minima en in gemiddelden,
wij denken in procentuele toename of afname. Wij denken in
gemiddelde snelheden. Bij groei of afname van inkomens
denken wij in procenten, terwijl je met procenten natuurlijk
niets kunt kopen. Goederen worden niet in procenten
geprijsd! Bij aantallen vluchtelingen denken wij óók in
percentages van de bevolking. Dat algemene schept afstand,
je hebt er dan zèlf minder direct mee te maken.
Het is dan ook heel geslepen van die IS in het Midden-Oosten
om enkelingen uit het westen te executeren. Die lui weten
heel goed dat wij in het westen die beelden uitvergroot op
het scherm zien. Dat raakt ons echt!
Ik denk wel eens: wat zou mijn moeder nu gezegd hebben
van al die moordpartijen van IS en van al die vluchtelingen
uit Syrië? Wel, ik denk ... “àf—schú—wè--líjk!” En zij wìst
heel goed wat het is om met kleine kinderen op de vlucht te
zijn ... van toèn, in de jaren veertig van de voorbije eeuw. En
één van die kindertjes van toen, was ikzelf!
Nee, zij is allang niet meer onder ons. Haar geloof was
eenvoudig en het perspectief dat zij had, staat in opdracht
van mijn vader op het marmeren kruis van haar graf
gebeiteld: Zie, Ik heb u in mijn handpalmen gegrift.
Piet Winsemius
lgemeen
Kerkelijk nieuws
Pastorale mededeling
wijkpredikanten PG Breda
Onrust
Er is onzekerheid in PG Breda als het gaat om de toekomst
van de wijkgemeenten. We weten allemaal dat er ingrijpend
bezuinigd moet worden. We weten dat het moderamen van
de AK plannen voorbereidt en dat er verschillende opties op
tafel liggen. Sommige voornemens daarvan zijn inmiddels
bekend geworden. Wij, als wijkpredikanten, begrijpen dat die
onrust geven. Zou het erg zijn als de wijk Noorderbeemden
geen nieuwe predikant zou kunnen krijgen? Wat zou dat
betekenen voor de nog werkzame predikanten, wanneer zij
er taken bij krijgen? Kan het gemeentezijn, zoals we dat tot
nu toe voorstaan, betrokken bij elkaar, betrokken bij de wijk,
nog wel voortgang vinden? Hoe zou het anders kunnen?
We kunnen alleen maar zeggen: we voelen zelf ook de
moeite van dit moment, we begrijpen uw zorgen. Het doet
ons goed te merken dat veel gemeenteleden in grote
betrokkenheid hiermee bezig zijn, want het geeft aan
hoezeer de kerk ons allen ter harte gaat. En we juichen toe
dat velen meedenken en zoeken naar begaanbare wegen
voor de toekomst. Belangrijk is wel dat we in ons denken en
praten en zoeken rekening houden met elkaar en dat we
elkaar vasthouden, want we moeten hoe dan ook samen met
elkaar de weg van toekomst vinden en gaan.
Wij vragen u het uit te houden met de voorlopige
onzekerheid en ondertussen niet te vergeten dat we
gemeente van Christus zijn, met een boodschap van hoop en
liefde voor onszelf, voor de stad, voor al wie we ontmoeten.
Wij voelen ons in onze beraadslagingen verantwoordelijk om
het goede te zoeken voor alle wijkgemeenten. En we willen
erop vertrouwen, dat God ons daarvoor in de tijd die komt
wijsheid geeft.
ds. Wim Bisschop, ds. Marlies Schulz,
ds. Ton van Prooijen en ds. Saskia van Meggelen
Van de voorzitter
In de vorige S’Amen heb ik aangegeven dat de Algemene
Kerkenraad in de juni vergadering een aantal uitgangspunten
geformuleerd heeft, die als leidraad zouden dienen voor de
op te stellen beleidsnotitie waaraan in de zomermaanden
gewerkt is.
Deze conceptbeleidsnotitie is als discussiestuk tijdens de
vergadering van september besproken.
De discussie kon echter in die vergadering niet afgerond
worden en de AK heeft besloten om in de vergadering van 13
oktober de discussie voort te zetten. Bovendien zullen ook
andere suggesties en ideeën door het College van
Kerkrentmeesters doorgerekend worden en vervolgens ook
besproken worden in die vergadering. Kortom, op dit
moment kunnen we u nog geen doorgesproken plan, of
plannen voorleggen.
De AK realiseert zich dat iedereen inmiddels zeer benieuwd is
naar de plannen die gepresenteerd zullen gaan worden.
Temeer daar inmiddels reeds bekend is geworden dat we
(hoogstwaarschijnlijk) geen
toestemming krijgen voor
instandhouding van de huidige formatie van professionals.
Toch vraagt de AK u om geduld en vertrouwen, hoe moeilijk
dat wellicht ook is. Als het proces van discussie binnen de AK
is afgerond komen we zo snel mogelijk met meer informatie.
Maar………alles op zijn tijd. Eerst zullen de wijkkerkenraden
om een reactie gevraagd worden en - ik blijf dat herhalen vervolgens zult u nog volop gelegenheid krijgen om mee te
praten en te denken ten aanzien van de plannen. Overigens
staat het een ieder van u vrij om nu al met eventuele ideeën
of plannen te komen. Alle plannen zullen door ons College
van Kerkrentmeesters doorgerekend worden, om te bezien of
de beoogde bezuiniging ook daadwerkelijk gehaald kunnen
worden met het gepresenteerde plan. U ziet……er ligt zeker
nog geen dichtgetimmerd plan. De beleidsnotitie met daarin
het pakket aan maatregelen is nog onderwerp van discussie
en meningsvorming in de AK en later ook daarbuiten. Er
wordt nog aan geschaafd en aan verspijkerd. Er worden
dingen uitgehaald en aan toegevoegd.
Dit alles laat een ding onverlet: we zijn genoodzaakt om
drastisch te bezuinigen, of – om met de woorden van de
RCBB (=Regionaal College voor de Behandeling van
Beheerszaken) te spreken - wij zullen als gemeente moeten
komen tot een drastisch terugdringen van de grote te korten
en moeten komen tot een goed saneringsplan dat binnen
afzienbare tijd leidt tot een sluitende, of nagenoeg sluitende
begroting.
Het feit dat wij hoogstwaarschijnlijk geen toestemming
krijgen om de huidige formatie in stand te houden betekent
concreet dat in de PGB geen vacature in de opvolging van ds
Wim Bisschop komt. Dit voorgenomen besluit heeft
consequenties voor de gehele PGB, want de taken van de
overgebleven wijkpredikanten zullen dan herschikt moeten
worden, omdat ze ingezet moeten gaan worden voor de
gehele PGB. Door ongelijktijdige publicatie van deze
7
S’amen
informatie uit de Algemene Kerkenraad is in de gemeente
opschudding ontstaan. Dat was natuurlijk niet de bedoeling
en de AK betreurt dat. Ook deze voorgenomen besluiten
zullen eerst besproken worden in de wijkkerkenraden. De
Algemene Kerkenraad realiseert zich ook terdege dat
dergelijke besluiten niet genomen kunnen worden zonder dat
de gemeente daarover is ‘gekend en gehoord’. Dit zal dan
ook uiteraard plaatsvinden. Over het ‘hoe en wanneer’ wordt
u nader geïnformeerd.
De PGB bevindt zich in een turbulente fase. Juist in een
dergelijke fase is het belangrijk om vertrouwen in elkaar te
hebben en te geloven in de oprechte intenties van een ieder.
Dat betekent niet dat een en ander niet kritisch gevolgd mag
worden, dat er geen kritiek mag komen.
Maar laten we ernaar streven om elkaar vast te houden juist
in deze tijd, waarin we vanuit een levende traditie naar
bestendige wegen voor de toekomst van de PGB zoeken.
Namens de AK, Olda Bode-Nuis, voorzitter
Een kerk vol studenten
Het is iets waar u misschien van droomt, een kerk vol
studenten: jonge mensen vol talent, die nadenken over hun
leven. Op 27 augustus hadden we van ZuiderZin 550
studenten, die langskwamen in de Lutherse kerk. Deze
nationale en internationale studenten deden mee aan de
introductieweek van de opleidingen Vrije tijdsmanagement en
Toerisme. Tijdens deze week was er één dag waarop de
studenten de binnenstad van Breda verkenden: het MOTI,
het Breda’s museum, de Grote Markt en ook ZuiderZin Breda.
Mooie dingen zijn dat, zoals: ‘niet
snel opgeven’, ‘geloof in wat je doet’,
‘vertrouwen in je zelf’ of ‘wees open
voor anderen’. Soms lieten studenten
ook liever iets achter uit hun
geschiedenis en startten ze juist
opnieuw. Daarmee had onze
workshop toch een andere toon in
deze introductieweek vol feesten.
Bezinnend en vol belofte. Nu hopen
we dat de studenten de smaak te
pakken hebben en later dit jaar nog
eens langskomen. In ieder geval was dit een mooie ervaring,
die ik graag met u deel.
Niels den Toom
Periodieke Schenking
Gemeenteleden die regelmatig een bijdrage aan de kerk
geven b.v. voor Kerkbalans, kunnen dat vastleggen in een
overeenkomst, zodat de gift volledig fiscaal aftrekbaar is. De
voordelen op een rij.
Vroeger regelde je dat via notaris Geerts, maar sinds 1
januari volstaat een onderhandse overeenkomst met de kerk.
Je kunt zelfs regelen dat de gift meeverhuist als je van
gemeente verandert.
Sinds 1 januari 2014 is het eenvoudiger geworden om een
gift aan een Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI) te
doen die fiscaal volledig aftrekbaar is voor de
inkomstenbelasting. Normale giften zijn alleen aftrekbaar
boven 1 procent en tot een maximum van 10% van het
verzamelinkomen. Die drempel geldt niet voor een periodieke
gift. Dat was voor 1 januari 2014 al zo, maar alleen als dit
was vastgelegd in een notariële akte. Een periodieke gift kan
nu ook via een overeenkomst tussen de schenker en de
PGB / ANBI worden geregeld. Dat is eenvoudiger en scheelt
uiteraard ook de kosten voor een notaris. De overeenkomst
voor een periodieke gift heeft een looptijd van minimaal vijf
jaar en stopt bij overlijden.
Meeverhuizen
De Protestantse Kerk in Nederland, de Protestantse
Gemeente Breda en diaconieën hebben een ANBI-status. Als
de overeenkomst wordt aangegaan met de landelijke
Protestantse Kerk en in de overeenkomst is opgenomen dat
de gift bestemd is voor (de diaconie van) de lokale gemeente
waar de gever op dat moment staat ingeschreven, kan de
periodieke gift eventueel meeverhuizen naar een ‘nieuwe’
gemeente. Hiermee wordt voor gemeenteleden een
belangrijke drempel voor een periodieke gift weggenomen.
Uiteraard kunnen de gemeenten ook zelf een overeenkomst
met hun gemeenteleden aangaan, maar dan kan de
periodieke gift niet mee verhuizen.
We zijn erg blij dat we onszelf in het programma hebben
weten te krijgen. Op deze manier zijn ze een keer op onze
plek geweest, hebben ze mij een keer gezien en hebben de
studenten iets geproefd van ZuiderZin. Natuurlijk hadden we
geen viering of een kerkdienst zoals we die kennen. Wel
hadden de studenten een plek en een tijd om stil te staan bij
hun leven en wat ze aan erfenis meekrijgen uit het verleden.
Net als Abram vertrekken zij uit hun bestaande achtergrond
naar een onbekend land. Maar niet met lege handen. Ze
krijgen een belofte mee, van dat wat hun meegegeven wordt
in hun jeugd.
Voordelen
Met een periodieke gift kunt u uw bijdrage aan de Kerk
verhogen als u, de schenker, het fiscale voordeel geheel of
gedeeltelijk ten goede laat komen aan de PGB. In de praktijk
zal het vanaf een bijdrage van circa € 150,- per jaar de
moeite lonen.
Meer weten
Voor vragen over hoe te handelen en het opstellen van de
“overeenkomst Periodieke Gift” kunt u contact opnemen met
uw Ouderling Kerkrentmeester of per e-mail:
info@protestantsegemeentebreda.
8
S’amen
Betalen voor een uitvaartdienst?
Moet er betaald worden voor een uitvaartdienst die in één
van onze kerken gehouden wordt? Dat wordt ons als
kerkrentmeesters met enige regelmaat gevraagd. Het
antwoord is al een tijdje: in principe ja. Ook voor veel andere
kerken geldt dit. De kerk maakt immers kosten: er moet een
predikant beschikbaar zijn, de kerkzaal moet klaargemaakt
worden, er moet een organist spelen, verlichting en
verwarming, enz. Als de kerk die kosten niet in rekening
brengt, dan worden die in feite betaald door de bijdragende
leden van de PGB. Dan is het toch eerlijker dat de
nabestaanden in principe de kosten van zo’n kerkelijke
rouwdienst voor hun rekening nemen? Daarom heeft het
College van Kerkrentmeesters een tarief vastgesteld: voor de
predikant plus de huur van de kerk wordt € 825 in rekening
gebracht. Van dit tarief mag de kerkrentmeester afwijken en
afhankelijk van de vrijwillige bijdragen in de laatste 3 jaar
een lager tarief vaststellen tot een maximum van € 550. Dit
betekent dat het eindbedrag ligt tussen
€ 275 en € 825. Ook speelt een rol of voor de overledene een
begrafenisverzekering was afgesloten die de kosten van een
rouwdienst vergoedt. Want dan betekent korting op het tarief
lagere kosten voor de verzekeraar en dus meer winst. U
merkt het misschien al: het is zorgvuldig afwegen tussen
zakelijkheid en menselijkheid. Dat vraagt om maatwerk en
wij als kerkrentmeesters doen onze best om dat te leveren.
Als
u
meer
wilt
weten,
op
de
w e b si t e
(www.protestantsegemeentebreda.nl algemene informatie,
financiën, rouwdiensten) staat een folder waarin alles precies
wordt beschreven. Maar u kunt het natuurlijk ook aan één
van de kerkrentmeesters in uw kerk vragen.
Namens het College van Kerkrentmeesters,
Pieter Flach
Voorzitter
Jaarverslag Werkgroep
Kerkmuziek
De Werkgroep Kerkmuziek is in maart 2013 ingesteld. Eén
van haar taken is het ontwikkelen van beleid ten aanzien van
de kerkmuziek in onze wijkgemeentes en in de Grote Kerk.
Hiertoe maakt de werkgroep, om te beginnen, een
inventarisatie van de muzikale praktijken en mogelijkheden.
Van hieruit zal (in 2014) een beleidsplan worden opgesteld.
Met het oog op de introductie van het nieuwe liedboek is het
initiatief genomen om een door de landelijke kerk
ontwikkelde cursus aan te bieden voor organisten, cantores
en predikanten (‘Kleuren verkennen in het liedboek’ – 3
avonden in het voorjaar van 2014).
In 2013 is gestart met periodieke bijeenkomsten voor de
organisten van de PGB onder leiding van Aart Bergwerff, die
ook lid is van deze werkgroep.
Toezeggingen
digitaal
actie
Kerkbalans
De afgelopen 2 jaar heeft als proef een aantal
gemeenteleden de toezegging voor Kerkbalans digitaal
ingevoerd. Gezien de grote administratieve voordelen voor de
PGB van deze manier van toezeggen hierbij de oproep om u
op te geven voor uw digitale toezegging kerkbalans 2015.
Stuur hiervoor een email naar
[email protected]
waarin u aangeeft dat u kerkbalans 2015 digitaal wilt
toezeggen.
Graag ook uw naam en administratienummer/adres
vermelden.
Jan Willem vd Wel
[email protected]
Heel Midden-Zuid bakt!
9
S’amen
Lutherse Kerk
Het nieuwe seizoen is duidelijk weer in volle gang. De
Lutherse Kerk is voor veel mensen te vinden. Zo hadden we
met de Tranen van Van Cooth op 30 augustus een volle bak:
6 koren zongen de hele middag de sterren van de hemel.
Naarmate de middag vorderde werd het steeds drukker en
het publiek uitbundiger.
Ook op Monumentendag, 13 september, kwamen veel
mensen over de vloer. Op zaterdag bijna 400 mensen.
Sommigen keken om het hoekje, anderen hadden nogal wat
te vragen, weer anderen keken naar de foto’s van de
verbouwing en luisterden naar het orgelspel van Aart
Bergwerff. De verkoop van koffie/thee en appeltaart in de
Crypte was geslaagd.
Veel mensen waren kennelijk in de veronderstelling dat de
monumenten ook op zondag open waren. Omdat ik toch in
het gebouw was voor een verhuur heb ik nog ongeveer 50
mensen ontvangen die de kerkzaal konden bekijken. De les
voor volgend jaar: gewoon het hele weekend open zijn!
Een groepje enthousiastelingen kijkt of er tijdens de Open
Kerk, aan de hand van een jaaragenda, te organiseren valt
dat er iets te zien is: een uitvoering van muzikanten, een
expositie, aandacht voor liturgische momenten.
Het rooster van de gastvrouwen en gastheren wordt
aangepast. Onderzoek wijst uit dat er weinig bezoekers zijn
tussen 12 en 13:00 uur en tussen 16:00 en 17:00 uur.
Vanwege een aantal afmeldingen is het rooster moeilijk zó in
te richten dat de mensen niet zo vaak aan de beurt hoeven
te zijn. Daarom is de kerk vanaf 27 oktober geopend van
dinsdag tot en met zaterdag, van 13:00 tot 16:00 uur. Maar
dat neemt niet weg dat we echt nog wel gastheren en
gastvrouwen kunnen gebruiken! Wil je weten wat het is?
Vraag het aan andere gastvrouwen of gastheren of neem
contact op met mij: Joke Pelle,
[email protected] of 06-11782011.
Hieronder staan de activiteiten voor de maand oktober:
Zaterdag 11 oktober 16:00 en 17:00 uur
Concert Stijn
Cecile Anraad
Charpentier
en
In de reeks Kleine Concerten kunt u genieten van twee
concerten van ieder een half uur. In de Crypte beginnen we
om 16:00 uur met een concert van Stijn Charpentier: een
zanger met een akoestische gitaar. Het klassieke beeld van
een man die op een creatieve manier zijn verhaal kwijt moet
en dit verpakt in een liedje. Het kan gaan over de tocht van
een vluchteling of de behoefte aan een verkoelende
regenbui. Soms is het rustig, vaak energiek maar het is
vooral de waarde van het verhaal dat wordt verteld.
Mensen die Stijn zien spelen vergelijken hem als snel met
muzikanten als Boudewijn de Groot maar het is meer dan
dat. Er zit folk in, een beetje punk, een vleugje reggae en af
en toe hoor je nog dat Stijn in een ‘vorig leven’ hiphop
muziek heeft gemaakt. Een moderne troubadour in de
Nederlandse taal.
Om 17:00 uur zingt Cecile Anraad in de kerkzaal. Cécile
Aanraad is een veelzijdige zangeres die haar eigen muziek
schrijft. Dit is voornamelijk poëtische luistermuziek die raakt
aan lounge, mantra’s en sacrale trance. Haar optredens
worden uitgevoerd in het Sanskriet, het Engels, maar ook in
het Nederlands!
Cécile speelt zelf op harp en zal tijdens haar optreden in de
lutherse kerk zich in gezelschap weten te vinden van pianist
Joost van den Berg en fluitist Cor Roeven. Laat je meevoeren
op het warme stemgeluid van Cécile en raak in vervoering
door de kracht van haar hemelse muziek, doordrenkt met
puurheid, eenvoud en ware schoonheid.
Entree: gratis, na afloop vrijwillige bijdrage.
12 oktober 16:00 uur
Zingen van de Spaanse Carmen
Lizet van Beek (zang/spel) en Doré van Deijck (piano),
brengen op een bijzondere manier de opera ‘Carmen’ van
Bizet tot leven. Deze opera wordt hier gecomprimeerd tot
een vertelopera van bijna 60 minuten, waarin het originele
libretto en de originele muziek van de opera worden
gebruikt, maar hier met spitsvondigheid en humor tot een
begrijpelijk verhaal gemaakt want alle teksten zij in het
Nederlands. De uitvoering is eigenlijk in 2 lagen opgebouwd:
we volgen het verhaal van Carmen en tegelijkertijd wordt
verteld wat zich achter het gordijn en in de zaal plaats vindt.
Op deze wijze wordt Opera dichtbij gehaald, als iets wat je
kunt aanraken, wat leuk, mooi en spannend is en werkelijk
kunt meebeleven. Zoals Opera ooit bedoeld was. De
orkestpartij wordt vertolkt door de piano.
De optredens van dit duo kenmerken zich door hun zeer
bijzondere en toegankelijke uitvoeringen van het Klassieke
repertoire en zijn daarom bijzonder geschikt als
familieconcerten.
Entree: € 12,50
10
S’amen
Donderdag 16 oktober 19:45 uur
Boekpresentatie Yvon Né
Op donderdag 16 oktober presenteert Yvon Né haar
dichtenbundel De werkelijkheid houdt het lang vol in de
Lutherse Kerk te Breda. De werkelijkheid houdt het lang vol is
een poëtisch pleidooi om de werkelijkheid niet voor lief te
nemen, maar van alle kanten te onderzoeken, hem te
omarmen en tegelijkertijd te wantrouwen of zelfs te
herscheppen. De bundel van Né werd mede mogelijk
gemaakt door de steun van lezers die via crowdfunding een
financiële bijdrage geven aan het project. De presentatie
wordt geopend door uitgever Sander van Vlerken, gevolgd
door een voordracht van Yvon Né in samenwerking met
pianiste Jetje van Wijk. Na afloop is er een signeersessie.
Laat u meenemen in de poëzie van Né en kom op donderdag
16 oktober van 19:45 tot 20:30 uur naar de boekpresentatie!
Als u deze boekpresentatie wilt bijwonen, gelieve dit voor 15
oktober door te geven aan [email protected]
Zaterdag 25 oktober 13:30 uur
Dubbelkwartet Terheijden
Close harmony, licht klassieke muziek èn jazzy a capella zijn
in goede handen bij het Dubbelkwartet onder leiding van
Mariëtte Loesberg-Verkerk en begeleid door pianiste Yvonne
Bours. Met een uiteenlopend repertoire, zowel qua stijl als
talen, heeft het Dubbelkwartet een programma opgebouwd
dat enthousiast wordt ontvangen tijdens optredens en
wedstrijden. Het Dubbelkwartet bestaat uit: dirigent: Mariette
Loesberg-Verkerk; sopraan Wietske Brenters; sopraan Loes
van Dordrecht; tenor Bert Fockens; tenor Kees Quist; bas
Martin Rijpsma; bas Tony van Geel; alt Joke Geerse; alt
Annette Houtekamer; pianiste Yvonne Bours. Het
Dubbelkwartet bestaat sinds 2011. Alle zangers en
zangeressen hebben jaren ervaring in vocaal ensembles en
cantorijen.
Entree: gratis, na afloop vrijwillige bijdrage.
Vooruitblik activiteiten in de Lutherse Kerk in de
maand november:
Om alvast in de agenda te noteren:
Zondag 2 november: Noorderlicht activiteit: Allerzielen –
ritueel van de voorouders
Zaterdag 8 november: poëtisch avondje met Zef! Onder de
titel De mantel der liefde brengen Zef Hendriks (vleugel),
Babs van Bree (zang) en Dorine Striekwold (poëzie) een
programma waarin de amoureuze facetten van het leven in
vele schakeringen worden belicht.
Zaterdag 8 november om 16:00 uur is er een optreden van
de groep ZEMMA met als titel Ode aan de Liefde. ZEMMA
bestaat uit zangeres Gemma Driessen en pianist Zef
Hendriks, terwijl de poëzie wordt verzorgd door Dorine
Striekwold. Met zijn drieën brengen zij door middel van
Engelstalige ballads en Nederlandse gedichten diverse
amoureuze facetten van het leven in vele schakeringen over
het voetlicht. Dat het daarbij niet altijd over rozengeur en
maneschijn gaat, wordt al spoedig duidelijk. Of, zoals ze het
zelf formuleren: In de liefde kan het variëren van zoet, via
zoetzuur tot zoutzuur. De entree is gratis. Wel wordt er met
de pet rondgegaan.
Zondag 9 november: KoorGroep Oosterhout
Woensdag 19 november: Noorderlicht activiteit: Rouwrituelen
voor thuis – lezing
Zondag 23 november: Vragenvuur: interview met Karin van
den Broeke, preses van de Generale Synode van de
Protestantse Kerk in Nederland.
Joke Pelle
locatiemanager Lutherse Kerk
06-11782011
Vredesweek Oecemenische viering in Michaelkerk
11
S’amen
Bredase Bijbelquiz
Op 14 november is de Bredase Bijbelquiz. Dat is een groot
spektakel en heel leuk. Wij doen daaraan mee en hopen te
winnen. ;-)
Berthe van Soest
[email protected]
06-47159741
Voor meer informatie over Noorderlicht kunt u terecht op
de website www.noorderlichtbreda.nl
Volg hen op Facebook: Noorderlicht Breda
nu het herfst is
We bidden dat wij ons veilig voelen in het donker,
en als het koud en glad is,
in de lange nachten en de donkere dagen.
We bidden om het zwaard van Michaël,
om helderheid bij onze keuzes,
om dapperheid, dat te doen waartoe wij geroepen
zijn.
We bidden om het harnas van Michaël,
dat alles wat ons kwaad doet, afketst en ons niet
raakt.
We bidden om de weegschaal van Michaël,
om evenwicht in het zorgen voor onszelf en de
mensen om ons heen,
om balans tussen drukte en rust.
We bidden dat Michaël ons iedere dag het licht laat
zien, ook als het donker is en wij het moeilijk
hebben.
We bidden dat wij een steun kunnen zijn voor
anderen, en zij voor ons.
We bidden dat we dat we de mensen worden
waartoe wij geboren zijn.
Amen
De engel Michaël hoort bij de herfst. Zijn feestdag is op 29
september. Ook in de Protestantse Kerk kennen wij deze
feestdag, hij is ingebracht door de Lutheranen.
Schrijfworkshop: Een dierbare herinneren
Op de donderdag voor Allerzielen is een mogelijkheid om een
dierbare te gedenken in een workshop autobiografisch
schrijven. Als je schrijft over een overledene, komt die
persoon weer tot leven. Mooie en minder mooie
eigenschappen komen boven. De goede kanten houd je vast.
Door te schrijven eer je je dierbare overledene op een zeer
persoonlijke manier. Anita van der Helm, docent
autobiografisch schrijven, begeleidt je hierbij. Ze heeft dit
najaar al een workshop gegeven, en zij begeleidde die op
een respectvolle manier.
De workshop is op donderdag 30 oktober, van 19:30-21:30
inde Lutherse Kerk, Veemarktstraat 11, Breda, in
samenwerking met stichting Present.
Aanmelden bij: [email protected]
Bijbelwerk in Nederland
Er zijn in Nederland al veel verschillende Bijbelvertalingen en
boeken over de Bijbel. Toch blijkt uit onderzoek dat de
Bijbelkennis in Nederland steeds minder wordt, dat het
bijbelbezit daalt en dat er weinig belangstelling is voor de
Bijbel.
Het NBG draagt de Bijbel een warm hart toe en wil daarom
dat de Bijbel wordt doorgegeven. De Bijbel is een belangrijk
boek, maar ook een moeilijk boek. Er liggen veel schatten in
verborgen, maar soms gaan ze schuil achter taalbarrières en
soms kan er extra kennis nodig zijn om ze te ontdekken. De
vertalingen, projecten en diensten van het NBG maken de
Bijbel.
toegankelijk en zorgen ervoor dat de Bijbel voor de lezers
meer gaat betekenen.
Steunt u het NBG ook?
Bijbelzondag 26 oktober.
Geef
aan
de
collecte
op
Namens het Nederlands Bijbelgenootschap,
Diny Fockens-Brink (Terheijden)
klein gebed
de knietjes op de
koude vloer
handjes eerbiedig
in gebed gevouwen
oogjes toegesloten
ze heeft geleerd en
woorden goed onthouden
“trouwe vader in de hemel
zie op mij in liefde neer”
haar hele leven
ging deze bede
met haar mee
leerde zij háár liefde geven
aan ieder die het nodig had,
gaf zij liefde aan haar eigen ik
want alleen daarmee
kan het lukken
toen ze oud mocht worden
werd haar bidden danken
voor de tijd
die haar leven liet
met alle moeite en zorgen
rustig gaan haar ogen dicht
“en God zag dat het goed was”
Regina
Gebed om de engel Michaël
12
S’amen
Thema lezing
Allereerst willen wij onze excuses
aanbieden dat we u onbedoeld op
het verkeerde been hebben gezet
met betrekking tot de themamiddag
over veiligheid en ouderen met Arie
Slob.
Op de themamiddag van 13 november komen medewerkers
van notariskantoor De Partners uitleg geven over het belang
van het maken van een ‘levenstestament’.
Om 14:00 uur op ons vertrouwde adres: De Markuskerk.
Op donderdag 11 december organiseert het bestuur de
Adventsviering. Ook dit jaar komen de Elckerlyc-speellieden.
Zij brengen een grote verscheidenheid aan muziek, liederen
en gedichten ten gehore en begeleiden zichzelf op
muziekinstrumenten, zoals doedelzak, harmonica, fluit, hobo,
klarinet, cello en gitaar.
In de Markuskerk, Hooghout 96. Aanvang 14:00 uur. De
toegang voor alle themamiddagen is gratis
Voor informatie over de PCOB en voor eventueel vervoer op
de themamiddag kunt u terecht bij de secretaris van de
afdeling Breda, mevrouw Wilma Bondzio-Hupkens. Telefoon
076-5228628 of [email protected]
Wilma Bondzio-Hupkens
Diaconie
Breda-Wismar-Arad
ds. Béla Tothpal vrij!!!!
Op 24 september kwam de vervroegde
vrijlating van ds. Béla Tothpal voor de rechter. En daar
getuigden zowel de leiding van de gevangenis als iemand van
de staat dat hem deze vervroegde vrijlating toekomt omdat
hij o.a. vele bonusdagen verdiende door mee te werken aan
alle activiteiten en werkzaamheden die hem aangeboden of
opgedragen werden.
En tot ieders grote vreugde heeft de rechter hier positief op
geoordeeld. Woensdag 1 oktober heeft hij als vrij man de
gevangenis verlaten en is hij weer herenigd met zijn gezin en
gemeente. God zij dank!
Toen Renata Tothpal het
heuglijke nieuws bracht
bedankte zij nogmaals voor alle
kaarten die ook zij en de
kinderen de laatste maanden
regelmatig ontvingen.
Wij weten best dat hiermee de
problemen natuurlijk niet ten
einde zijn, de toekomst van de gemeente is nog een grote
zorg, maar nu is ds. Tothpal in ieder geval weer vrij en kan
hij samen met zijn gemeente zoeken naar de best mogelijke
oplossing.
Bezoek aan Wismar - Loiz 12-14 september
Na een voorspoedige reis kwamen Jack Grootenboer en ik
aan bij het Christliches Gästehaus “Beth Emmaus” in Loiz,
een klein dorpje ten oosten van Schwerin. Daar werd, voor
de eerste maal, een tweedaagse bijeenkomst gehouden van
Duitse gemeenten in de Nordkirche van Duitsland die een
gemeentecontact in Nederland hebben. Ook Jochen
Wittenburg en zijn vrouw Ursela en Elke Jansa uit Wismar
waren daarbij. Onder de aanwezigen bevonden zich uit
Nederland ook de voorzitter van de Lutherse Synode van
Nederland prof. Fledderus, de voorzitter van de Landelijke
Werkgroep Gemeentecontacten Nederland-Duitsland dhr.
Gerben Dijkstra en mevr. Eef Dijk, eveneens van de
landelijke werkgroep. Verder schoven die avond een aantal
mensen aan afkomstig uit verschillende Ev. Luth.gemeenten
van de Nordkirche.
De bijeenkomst werd geopend met een kennismakingsronde
waarbij een ieder een symbool inbracht wat betrekking had
op hun partnergemeente(n). Op de foto ziet u een
gebedsdoek wat de kerkelijke gemeente van Texel maakte
voor haar partnergemeente op het eiland Rügen. Wij hadden
uiteraard ons logo met de drie duifjes meegenomen, evenals
de kaars die wij 5 jaar geleden van Wismar ontvingen t.g.v.
ons 25-jarig jubileum en die wij bij iedere vergadering laten
branden als teken van verbondenheid.
Het voert hier te ver om alle programma onderdelen uitvoerig
uit de doeken te doen, maar een paar dingen wil ik hier toch
nog even noemen:
Een kerkenraadslid van de Ev.Luth. kerk in Ladelund vertelde
ons over de oudste verbinding tussen 2 gemeenten nl. tussen
Putten (Gld) en Ladelund, een dorpje op de grens van
Duitsland en Denemarken. Dit contact is reeds kort na de 2e
Wereldoorlog ontstaan. Zoals ouderen onder u wellicht weten
werden eind 1944 als wraakactie van de Duitse Wehrmacht
alle mannen uit Putten weggevoerd. De meesten van hen
lieten het leven in het kamp van Ladelund-Neuengamme. Zij
liggen daar nog altijd begraven. Ieder jaar reizen
nabestaanden daarheen en worden zij herdacht. Ook vanuit
Ladelund komt ieder jaar een groep gemeenteleden naar
Putten.
Zaterdagmorgen verhaalde prof. Fledderus van de Lutherse
Synode van de geschiedenis van de lutheranen in Nederland.
Hoe al in 1564 de eerste lutherse kerk in Nederland in
Woerden in gebruik genomen werd en hoe de Evangelisch
Lutherse Kerk in Nederland zich ontwikkelde t/m het de
vorming van de PKN samen met de Hervormde Kerk
Nederland en de Gereformeerde Kerken in Nederland.
Het was goed en leerzaam om er bij te zijn. Men stelde het
ook zeer op prijs dat Jack en ik voor deze bijeenkomst deze
lange reis gemaakt hadden.
Maar voor ons was het ook belangrijk om Oberkirchenrat
Drewes, pastor voor internationale gemeentecontacten, te
ontmoeten. Hij heeft in oktober vorig jaar, samen met
Jochen Wittenburg uit Wismar, een bezoek gebracht aan
onze partnergemeente in Arad en het leek ons goed om met
hem eens van gedachten te wisselen over de situatie in Arad.
En zo geschiedde zaterdagmiddag na afloop van het officiële
programma. Het was een open gesprek waarbij geen
pijnpunten uit de weg werden gegaan. Wat wij eigenlijk al
vermoedden en nu bevestigd kregen is dat het ‘formele’
orgaan van de Nordkirche zich niet kan mengen in dit
conflict, al heeft men, bij het bezoek vorig jaar wel bij beide
partijen aangedrongen op een verzoenende houding.
Tevergeefs echter. De ontstane kloof is groot.
13
S’amen
Een van de problemen van onze partnergemeente in Arad is
dat zij momenteel bij geen groter geheel horen. Diverse
opties hebben wij hieromtrent doorgesproken, maar een kant
en klare oplossing is er (nog) niet. Het tweede probleem zijn
de financiën van de gemeente in Arad. Veel meer dan de
opbrengsten van de collecten hebben zij niet, buiten de hulp
die men vanuit Breda en soms ook uit Wismar ontvangt.
Pastor Drewes was eerlijk in zijn antwoord dat er formeel
vanuit de Nordkirche niet veel mogelijk was, maar hij wist
nog wel van een fonds en zou daar achteraan gaan.
Afgesproken is tot slot dat wij proberen om op 21 maart
volgend jaar in Bunnik elkaar opnieuw te ontmoeten. De
Landelijke Werkgroep Gemeentecontacten Nederland – Duitsland houdt dan haar jaarvergadering en pastor Drewes zal
daar dan als spreker ook aanwezig zijn.
Zondagmorgen waren Jack en ik aanwezig bij de kerkdienst
in Wismar. Ditmaal in de Heilige Geistkirche waar een
gezamenlijke themadienst werd gehouden met de St. MarienSt. Georgengemeinde van de Neue Kirche in het kader van
de ‘Sonntag für Diakonie’. Daar kreeg ik gelegenheid om
namens u allemaal een groetwoord uit te spreken. Na de
dienst bij het koffiedrinken nog diverse bekenden begroet.
Men vindt het altijd bijzonder als wij komen en dat was nu
niet anders. Zondagavond rond half tien waren we weer
veilig thuis. Het waren bijzondere dagen waarin we veel
opgestoken hebben wat ons van nut kan zijn met betrekking
tot onze gemeentecontacten èn er zijn wat weer wat nieuwe
lijntjes getrokken die mogelijk in de toekomst behulpzaam
kunnen zijn bij de problemen van onze partnergemeente in
Arad.
Mieke Frankfoorder (vz)
Tel. 076-5146523
Email: [email protected]
Bezoek aan Kasteel Doorwerth en wandeling
Ontvangst met koffie op de Herberg om 10:30 uur; hierna
vertrekken we naar Kasteel Doorwerth voor een bezoek en
een wandeling.
Kasteel Doorwerth is fraai gelegen in de uiterwaarden van de
Rijn, aan de rand van de Veluwe. Het ontwikkelde zich sinds
1280 tot een imposant gebouwencomplex met een
hoofdburcht en een voorburcht. In de hoofdburcht treffen we
niet minder dan drie musea, namelijk het Kasteelmuseum,
het Museum Veluwezoom en het Museum voor Natuur- en
wildbeheer.
Na het bezoek maken we in de omgeving nog een korte
stevige wandeling op en rond de hoge stuwwallen met mooie
vergezichten over de Rijn.
Concert
Het middagconcert in het Koetshuis wordt aangeboden door
André van Vliet aan de vleugel. Met een programma van
muziek uit verschillende tijden in een altijd weer mooie
verscheidenheid aan vorm en kleur. Zoals gebruikelijk speelt
hij met meewerkende collega-musici op andere
instrumenten. Samen altijd goed voor ongedachte
arrangementen en fascinerende vertolkingen van de met veel
zorg geselecteerde werken. Het concert begint om 14:30 uur.
U bent vanaf 14:00 uur welkom in de foyer van het Koetshuis
voor een kop koffie of thee.
Kosten
Volledig arrangement: € 30,00
(inclusief lunchpakket en de toegangsprijs voor het kasteelen museumbezoek).
Concert:
€ 15,00
(inclusief een kop koffie of thee bij aankomst en een
consumptie in de pauze van het concert).
Aanmelden
Voor beide arrangementen kunt u zich nu aanmelden. Dat
kan bij voorkeur via e-mail naar: [email protected]
of telefonisch 026-33 42 225 (op werkdagen 9:00 - 12:00
uur).
Opbrengsten
De opbrengst is bestemd voor het werk van Pastoraal
Diaconaal Centrum de Herberg. Om deze reden zijn de musici
bereid geheel belangeloos hun medewerking te verlenen.
Een zorgeloze vakantieweek
Tussen de deelnemers in Loiz ziet u links van het doek Jochen en Ursula Wittenburg, ondergetekende,
Jack Grootenboer (met ons logo) en rechts naast het doek
Elke Jansa
zaterdag 8 november 2014
Najaarsconcertarrangement
Pastoraal Diaconaal Centrum de Herberg, Pietersbergseweg
19, 6862 BT Oosterbeek
Roosevelthuis in Doorn
De Stichting Werkgroep Gehandicapten Z.W. Brabant
organiseert in de week van 18 t/m 25 april een
vakantieweek voor ouderen die niet meer zelfstandig op
vakantie kunnen. Dit kan zijn omdat u minder mobiel bent, of
dat u verzorging of verpleging nodig heeft.
Vele vrijwilligers van de Stichting, waaronder ook
verpleegkundigen staan voor u klaar om u te laten genieten
van een zorgeloze vakantie.
Heeft u interesse, dan kunt u zich vóór 1 december
opgeven bij uw plaatselijke diaconie.
Voor Noorderbeemden bij Mw. J Snelleman, 5411602
Voor Midden/Zuid bij Betty van Wijngaarden, 0161-433260
Ook voor meer informatie kunt u bij bovenstaande personen
terecht.
14
S’amen
De Voedselbank Breda
In de gemeente Breda leven meer dan 1050 mensen die ernstig behoefte
hebben aan concrete hulp in de vorm van levensmiddelen. Deze mensen,
gezinnen en alleenstaanden hebben wekelijks te weinig geld om hun basislevensmiddelen te kopen. Zij zijn daarvoor helaas afhankelijk van derden.
Als alleenstaande mag je niet meer dan € 180 per maand te besteden hebben als leefgeld, dus na aftrek van je vaste lasten. Voor een partner mag je daar nog € 60 bijtellen en per kind € 50. Dus voor een gezin met 2 kinderen is dat
maximaal € 340 om van te eten, kleden en onvoorziene kosten.
Voedselbank Breda biedt hen sinds 2004 de mogelijkheid om op vrijdag een aanvullend levensmiddelenpakket voor
een hele week op te halen. Daar zorgen ruim 30 vrijwilligers voor. Zij verzamelen voedsel, halen het op, selecteren
en stellen pakketten samen. Op vrijdag delen zij het ook uit.
Iedere week stelt een aantal bedrijven de levensmiddelen ter beschikking. Grotere
partijen kunnen we ruilen voor levensmiddelen van andere Voedselbanken om het pakket te vergroten.
Iedere week werken ruim 30 vrijwilligers drie tot vier dagen aan het ophalen, ompakken, verpakken, wegen, snijden, opslaan en uitdelen.
Iedere week verdeelt de Voedselbank de levensmiddelen onder ca. 400 deelnemers,
dat betekent eten voor ca. 585 volwassenen en 465 kinderen tot 18 jaar.
Uitgangspunten van de Voedselbank
 Het voedsel dat we aanbieden is altijd gratis. De producten hebben geen economische waarde meer. Wij dragen
bij aan een brug tussen verspilling en verstrekking van voedsel.
 We geven het voedsel niet zomaar weg. Na een gedegen intake door o.a. maatschappelijk werk verstrekken wij
onder voorwaarden van hulp een pakket levensmiddelen. Indicatie vindt plaats door instanties, de toewijzing door
het bestuur van de Voedselbank.
 De gegeven toewijzing wordt uiterlijk ieder half jaar opnieuw beoordeeld. Deze wordt alleen verlengd wanneer er
inzet van de klant is om de eigen situatie te verbeteren én de noodzaak aan hulp nog steeds aan de orde is.
 Onze klanten hebben ons écht nodig om te overleven. Denk daarbij aan alleenstaande moeders, mensen in
schuldsanering, uitgeprocedeerde vluchtelingen en mensen die om andere reden in acute nood zijn gekomen.
Niemand die helpt bij de Voedselbank wordt betaald. Onze vrijwilligers hebben een groot hart voor anderen.
Financiële situatie van de Voedselbank
Alle voedsel wordt door onze donateurs en sponsors gratis ter beschikking gesteld. Onze deelnemers en wij zijn hen
daar ook zeer erkentelijk voor. Toch is er toch geld nodig om andere kosten te betalen. Denk aan huur, gas, water,
licht, diesel, reparaties aan onze bussen en administratieve uitgaven.
Gelukkig ontvangen wij zo nu en dan geld van gulle gevers en sponsors, maar
dat is helaas niet voldoende. De Voedselbank Breda ontvangt tot op heden
geen subsidie. Ieder jaar komen we een groot bedrag te kort, waardoor wij
voortdurend zorgen hebben over de continuïteit van onze Voedselbank.
Hoe kunt u bijdragen aan de continuïteit van Voedselbank Breda?
Word donateur van Voedselbank Breda!
Donateurs die bereid zijn (eenmalig of repeterend) een bijdrage te schenken,
maken ieder jaar een positieve exploitatie van de Voedselbank mogelijk. Wanneer voldoende inwoners van Breda en bedrijven zich op deze wijze inzetten kunnen wij iedere week voedsel garanderen aan medeburgers die het zo hard nodig hebben. Iedere bijdrage is van harte welkom! Voedselbank Breda
heeft een ANBI status
Organiseer zelf een actie!
Organiseer je eigen actie om geld en/of voedsel in te zamelen. Alle acties, hoe klein of groot ook, zijn voor ons belangrijk. Of je nu een sponsorloop organiseert of voedsel inzamelt met je vrienden,
Voedselbank Breda
met de opbrengsten van jouw actie steun je de Voedselbank!
Koele mei 2a, 4816 JA Breda
Hebt u vragen of een goed idee? Neem contact met ons op.
Een schenking doen en/of je actie aanmelden kan op
www.voedselbankbreda.nl / [email protected]
076 571 54 48
[email protected]
IBAN: NL37 INGB 0005 3881 89
KvK 20118217
voedselbankbreda
15
S’amen
Nieuws uit de wijken
Rondom de
Lucaskerk
Meedenken in de
NoorderBeemden
Op 19 september heb ik namens het
moderamen van de wijkgemeente
N oo r der B e e m den de ge m e e n t e
geïnformeerd over de denklijn van de
A l ge m e n e K e r k e n r a a d v a n de
Protestantse Gemeente Breda ten
aanzien van het niet invullen van de
vacature in de opvolging van ds. Wim
Bisschop.
Het bericht heeft binnen onze
wijkgemeente, maar ook daarbuiten,
tot gemengde gevoelens geleid, wat
heel begrijpelijk is.
In de mededeling heeft het
moderamen duidelijk aangegeven dat
onze wijkgemeente zich niet voetstoots
bij deze denklijn zal neerleggen,
ondanks het besef onderdeel uit te
maken van een groter geheel. Dat
betekent dat we als gemeente goed
moeten nadenken over de
consequenties van deze denklijn en
creativiteit zullen moeten gaan inzetten
om eventuele andere reële denklijnen
te ontwikkelen.
Het moderamen hecht er aan dat er
binnen de wijk een zorgvuldig proces
doorlopen zal worden. Dit houdt in dat
in eerste instantie de vragen die ons nu
bezig houden, besproken zullen worden
in de vergadering van de kleine
kerkenraad van begin oktober.
Vervolgens willen we zo spoedig
mogelijk na de herfstvakantie in
gesprek gaan met de leden van onze
wijkgemeente om informatie te
verstrekken, zorgen te delen en
creatieve ideeën te verzamelen. We
willen in ieder geval bewerkstelligen
dat er een gedragen en reële reactie
zal komen vanuit de NoorderBeemden
op de plannen van de Algemene
Kerkenraad.
In de afgelopen weken heb ik van veel
kanten betrokkenheid ervaren met
betrekking tot het proces waar we nu
midden inzitten. Het is heel goed om
te mogen ervaren dat onze kerk ons
aan het hart gaat en dat we elkaar de
betrokkenheid bij de toekomst van die
kerk tonen!
Ik kan me voorstellen dat u vragen
heeft, of zorgen wilt delen. Misschien
heeft u wel hele creatieve ideeën die
dit proces een verrassende wending
kunnen geven. Schroom niet uw
vragen, zorgen en ideeën met ons te
delen.
Met dit schrijven kan ik u slechts op
hoofdlijnen op de hoogte brengen van
het proces dat we in gang willen
zetten. Voor details verwijs ik u naar
het Lucasbericht, waarin we u meer
actuele ontwikkelingen kunnen melden.
Rolf Boertien
Voorzitter Kerkenraad Protestantse
Wijkgemeente NoorderBeemden
Reacties graag sturen
[email protected]
aan:
Spannende tijden
Op elke pagina van dit nummer zal wel
iets te lezen staan over de spannende
tijden die we meemaken. Naarmate
‘onze’ onder druk komt staan, gaan we
ons beter realiseren hoe kostbaar en
waardevol die kerk eigenlijk wel is.
Belangrijker lijkt me om daarin nog een
stap verder te gaan: nadenken en
benoemen wat in die kerk, in die
geloofsgemeenschap, dan zo
waardevol en kostbaar
is. En om
samen te zoeken -in alle creativiteitnaar wegen om dat waardevolle en
kostbare te bewaren voor de toekomst.
We kunnen niet ‘houden wat we
hebben’, het moet beslist anders; maar
we kunnen wel kiezen wat we samen
willen meenemen op onze trektocht
naar voren.
Daarvoor is het nodig dat we elkaar
opzoeken, elkaar vasthouden en veel
praten, overleggen, keuzen maken en
die uitvoeren. Het lijkt me ook wijs om
daarbij in de gaten te houden dat we
een deel zijn van een groter geheel.
En laten we vooral de dingen waar we
voor staan in proporties blijven zien:
net voor ik deze woorden schreef is
een granaat ontploft bij een school in
Oekraïene en bij de Turkse grens staan
ook vandaag meer dan 100.000
vluchtelingen. Ik bedoel dat niet als
een goedkope poging om onze
problemen te bagatelliseren. We
moeten onze zorgen vooral serieus
nemen en met toewijding zoeken naar
goede wegen, want onze
mogelijkheden om kerk te zijn staan op
het spel. Maar het is niet verkeerd,
misschien wel bevrijdend, om te
bedenken dat in onze wereld, en in ons
leven, meer aan de hand is dan de
vraag om hele, halve of geen
dominee…
En juist als wij onze situatie goed in
proporties blijven zien, kunnen we
adequaat en doelgericht
samen
zoeken naar toekomst. Niet alleen
problemen zien, maar ook uitdagingen
en kansen Ik doe graag mee aan alle
overleg en beraad.
Vieringen
Op zondag 12 oktober, de zondag van
het Werelddiaconaat mogen we ook
weer de Choralen uit de Grote Kerk
16
S’amen
begroeten en daar verheugen we ons
zeer op. Ze zingen met en voor ons in
een dienst van Schrift en Tafel.
Op 19 oktober begroeten we ds.
Wagenvoorde in ons midden en op 26
oktober is de Ontmoetingsdienst in de
Grote Kerk. De dienst staat in het teken
van Herdenking 70 jaar bevrijding
Breda en een Pools universiteitskoor
komt enkele liederen zingen. Die dienst
begint om half elf met ds. Saskia van
Meggelen als voorganger.
Leerhuis
Dit jaar houden we geen oecumenische
viering rond St Willibrordsdag (6
november): zondag 2 november staat
bij de parochie helemaal in het teken
van Allerzielen en zondag 9 november
staat bij ons helemaal in het teken van
de Meet & Greet week rond het
jeugdwerk. Volgend jaar beter!
Uit de gemeente
Verschillende leden uit onze wijk
hebben één of enkele dagen in het
ziekenhuis gelegen, maar konden
gelukkig al gauw weer naar huis. Dan
nog kan de periode van herstel wel
enige tijd vragen.
Mw Seen is al weer enige tijd in het
verpleeghuis en we zijn elke dag blij
dat de gevreesde achteruitgang nog
niet plaats vindt.
Voor het eerst in jaren waren er voor
de basiscatechese te weinig
aanmeldingen om een groepje met
voldoende deelname te laten beginnen.
We doen later in het jaar een nieuwe
poging.
ds. Wim Bisschop
Zangers en zangeressen gezocht
voor het kerstoratorium
“Als appelbloesem in de winter”
uitgevoerd door de cantorij van de Lucaskerk
De tekst is van Marijke de Bruijne en de muziek van Anneke Plieger - van der Heide,
Peter Rippen en Chris van Bruggen.
Repetities: vanaf dinsdag 4 november gedurende 8 weken iedere dinsdagavond van 20:00 uur
tot 21:45 uur in de Lucaskerk
Uitvoeringen: woensdag 24 december (Kerst) om 22:00 uur in de Lucaskerk
Het lijkt ons fijn om met extra gastleden dit oratorium uit te voeren.
Inlichtingen en aanmelden bij: Henriëtte Rusch, tel. 5425324, [email protected]
17
S’amen
Start winterwerk
Breda Midden-Zuid
vervolgens besproken in het
moderamen en er is een jaarlijks
evaluatiegesprek met de predikant.
We kunnen terug zien op een
startweekend dat begon met een leuke
activiteit, n.l. de wedstrijd heel Midden
- Zuid bakt. Veel mensen hadden
enorm hun best gedaan en het
resultaat mocht er dan ook zijn.
De dienst op startzondag was feestelijk
en werd opgeluisterd door de cantorij
onder leiding van Ilse Jordan met Anne
-Marie Waterreus op de piano. Martjan
van der Wel speelde trompet en Wybo
Wagenaar was onze organist.
Het thema ‘Vieren en Verbinden’ werd
op een bijzondere manier met elkaar
uitgewisseld. Tijdens de dienst was er
ruimte om te genieten van een kop
koffie en van de taarten en het gebak.
Hulde aan de bakkers.
Begin september heeft de kerkenraad
weer vergaderd waarbij vanuit het
moderamen en de diverse geledingen
gerapporteerd werd.
Rooster van aan/aftreden: begin 2015
Visitatie: voor de periode 2013/2016 is
Op 26 oktober is er een
gemeenschappelijke dienst in de Grote
Kerk, aanvangstijd 10:30 uur. De
wijkkerken zijn dan gesloten.
Het thema van de dienst is: ‘Vrede
kleurt je leven’.
Voorgangers: ds. Saskia van Meggelen
e n j e u gdw e r k e r D a n i ë l l e v a n
Drongelen m.m.v. het universiteitskoor
Agricola uit Krakau en Irene Mulder.
door het Regionaal College voor de
Visitatie in Noord-Brabant en Limburg
aangekondigd dat onze wijkgemeente
gevisiteerd wordt. Er is nog geen
datum vastgesteld.
Nascholing predikanten: Predikanten
hebben een verplichte nascholing in
het kader van permanente educatie.
Dit heeft als consequentie dat een
predikant af en toe afwezig is. Een
nascholing is gerelateerd aan het werk
dat een predikant doet waarbij hijzelf
aangeeft welke invulling hij of zij
hieraan geeft. Het scholingsplan wordt
zit voor een aantal mensen hun
termijn er op. Mevrouw Akkermans zal
aftreden vanwege haar lange staat van
dienst (drie termijnen). Aan de overige
ambtsdragers zal gevraagd worden of
zij hun termijn nog vier jaar willen
verlengen.
Uiteraard hopen we ook nieuwe
ambtsdragers te kunnen begroeten.
Pastoraat: in de Johanneskerk worden
in oktober twee kinderen gedoopt, dit
zijn Hidde Jan Julle, zoon van Mark en
Daniëlle Houtzager en Guus, zoon van
Ferdy van Meel en Wendy van
Oostenbrugge. Ds. Saskia van
Meggelen gaat voor in deze dienst.
Ontmoetingsdienst 26
oktober Grote Kerk
Karien van Mourik
Rondom de
Markuskerk
Zorgzame Kerk
Een paar maanden geleden schreef ik
in S’Amen al iets over de ‘zorgzame
kerk’. In de tussentijd is er in de media
heel veel gezegd en geschreven over
alle veranderingen in de zorg. Op 1
oktober was er in onze Markuskerk ook
een voorlichtingsavond over dit
onderwerp.
18
S’amen
Je houdt je hart vast als je hoort wat
er de komende tijd gaat veranderen
(de omslag van ‘zorgen voor’ vanuit de
overheid naar een samenleving waarin
de ‘eigen kracht’ van burgers centraal
staat). Veel gaat afhangen van het
sociale netwerk van mensen. Dat geldt
zeker ook voor de ouderenzorg. Een
kans voor de kerk, hoor ik om me
heen. Dat is waar. Tegelijk moeten we
beseffen dat kerkleden al heel veel
vrijwilligerswerk doen en dat er niet
veel extra draagkracht meer is. Wat
kunnen wij als gemeente betekenen,
voor elkaar, voor de stad? De komende
tijd willen we (de wijkouderlingen en
ik) hierover graag met u in gesprek
gaan. We zullen het eerst met een
k l ei n e r e gr o e p g e m e e n t e l e d e n
voorbereiden. Later meer dus.
Eén van de directe aanleidingen om
hierover door te praten is dat we af en
toe merken dat mensen ‘buiten beeld’
raken. Zo komt het voor dat mensen
voor langere tijd opgenomen worden in
het ziekenhuis of in een zorginstelling
en niets horen van ‘de kerk’, terwijl ze
dat wel graag zouden willen. We
beseffen maar al te goed dat dit heel
pijnlijk kan zijn. In andere plaatsen,
waar gemeentes, net als wij, te maken
hebben met steeds minder predikanten
en vrijwilligers, en een groeiend aantal
ouderen, worden creatieve ideeën
bedacht om elkaar ‘in de gaten’ te
houden en vorm te geven aan de
onderlinge zorg, één van de kerntaken
van gemeente-zijn. Ook hierover gaan
we dus graag met elkaar in gesprek.
Voor alle duidelijkheid: u kunt
natuurlijk altijd zelf contact opnemen
met één van de contactpersonen en
wijkouderlingen, of met mij als er iets
in uw situatie verandert en u wilt dat
wij daarvan op de hoogte zijn.
Herfstvakantie
Van 18 t/m 24 oktober ben ik afwezig.
In dringende gevallen kunt u contact
opnemen met wijkouderling Gijs van
Mourik (076-5654987).
ds. Ton van Prooijen
Dank
Ik was verrast met de mooie bos
bloemen die ik reeg na de dienst in de
Markus kerk. Heel fijn dat jullie aan mij
denken en meeleven na het overlijden
van mijn man.
Ria Roele-Hart
Hartelijk dank voor de felicitaties en
bloemen welke wij mochten ontvangen
t.g.v. ons 55-jarig huwelijksfeest.
Anny & Jaap Noels, Teteringen
Rondom de
Johanneskerk
Herfst
Heer,
er valt geen blad van een boom
buiten U om.
U bent aanwezig in alle leven
en in de loop der dingen.
U weet van mijn vreugden,
van mijn beproevingen
en van mijn tranen.
Laat die gedachte mijn troost zijn.
U raapt weer op wat is gevallen
en maakt het nieuw.
(Toon Hermans)
Vredesprijs Breda
In het kader van de Bredase Vredesprijs was er een eervolle vermelding
voor mw. Ellie Bouwmans, Adr. Klaassenstraat 20. Fijn, dat haar inzet al
vele jaren op het gebied van maatschappij en kerk opgemerkt en gewaardeerd wordt.
Ontmoetingsdienst
Grote Kerk
Dit jaar is het 70 jaar geleden dat Breda bevrijd werd. Veelal Poolse strijdkrachten waren daarin betrokken. Tijdens de jubileumweek ter gedachtenis
aan deze gebeurtenissen valt ook onze
jaarlijkse Ontmoetingsdienst in de Grote Kerk. Zondag 26 oktober, 10:30 uur.
Ik mag daar in voorgaan samen met
onze jeugdwerker Daniëlle van Drongelen. Bijzonder is dat het Poolse universiteitskoor Agricola uit Krakau aan deze
dienst medewerking verleent. Zij hebben al lang banden met het Princenhaags mannenkoor. Er liggen allerlei
lijntjes met Princenhage. Thema: Vrede
kleurt je leven! We hopen op een inspirerende dienst.
Oogstdienst voor
Klein en Groot
De dienst van zondag 2 november
staat in het teken van de oogst. Het
gewas op de velden wordt binnengehaald, we mogen de vruchten plukken
van onze arbeid en inzet, we ervaren
toch regelmatig dat we gezegende
mensen zijn.
De dienst van 2 november is er een
voor klein en groot. Medewerking ver-
leent de kinderkerk. We hebben gezaaid en mogen nu oogsten. Iedereen
mag meedoen in de oogst, want God
geeft gul!
Voor deze dienst zullen we ook het
zanggroepje benaderen om 1 of 2
nieuwe liederen te (helpen) zingen.
Bedankt
Van vele kanten hebben wij meeleven
ontvangen tijdens en na de ziekenhuisopname van onze dochter. Ze heeft
een paar taaie dagen gehad, maar is
weer snel aan het opknappen. Ook al
heeft ze zelf niet altijd een gezicht bij
de namen uit de gemeente, ze vond
het leuk dat er ook uit ‘mama’s kerk’
aan haar gedacht werd.
In de gemeente hoop ik u te ontmoeten, in wijkavond en pastoraal bezoek,
bij vergaderingen en in de diensten.
Vrede en alle goeds,
ds. Saskia van Meggelen
(Zieken)zalving
Er is in de kerk tegenwoordig ruimte voor ziekenzalving, maar wat is
dat nu eigenlijk?
In onze protestantse kerken zijn
we gewend voorbeden te doen
voor de zieken. In de voorbeden
dragen we de zieken op aan God in
het geloof dat Hij voor hen wil zorgen. Wat dit voor de zieke concreet
zal betekenen, is niet aan ons,
maar aan God: Hij kan genezing
schenken, Hij kan zijn nabijheid
doen voelen, Hij kan kracht geven
en troosten. Ook zijn we in onze
kerk wel bekend met het geven
van de zegen als heel specifieke
handeling voor de zieke of stervende. De nabijheid van God wordt
dan voelbaar door een hand op het
hoofd. Een handeling die de gelovige geweldig kan bemoedigen.
De ziekenzalving ligt in het verlengde van deze twee, de voorbede en
de zegen. Het laat zich omschrijven
als: betekenisvolle handeling van
de kerk, waarbij op een geconcentreerde manier met en voor de zieke gebeden en om de kracht van
Christus gevraagd wordt. Er vindt
een handeling plaats. Naast het
gebed worden het voorhoofd en de
handpalmen van de zieke gezalfd
met olie, als teken van de werking
van de Geest. Olie die de huid
doortrekt, zoals God met zijn Geest
het lichaam van deze mens door-
19
S’amen
trekt om het te helen.
Twee teksten uit het Nieuwe Testament vormen de achtergrond voor
de ziekenzalving, t.w. Markus 6: 12
en 13: ‘Ze (de leerlingen) gingen
op weg en maakten het goede
nieuws bekend om mensen tot inkeer te brengen en ze dreven veel
demonen uit en zalfden veel zieken met olie en genazen hen.’
En Jakobus 5: 14 en 15: ‘Laat iemand die ziek is de oudsten van de
gemeente bij zich roepen; laten ze
voor hem bidden en hem met
olie zalven in de naam van de
Heer. Het gelovige gebed zal de
zieke redden, en de Heer zal hem
laten opstaan.’ Daarnaast is zowel
in Oude als Nieuwe Testament de
reinigende, zuiverende, toerustende werking van olie algemeen erkend en aanvaard. Olie doet iets,
op voorwaarde dat het in geloof
ontvangen wordt.
In de kerken ontstaan uit de Reformatie is huiver t.a.v. de ziekenzalving. In het begin richt die zich
tegen de in de Rooms-katholieke
kerk gegroeide praktijk van die tijd.
Maar later heeft die vooral te maken met twee woorden die ik hierboven al heb laten vallen. Genezing
en geloof.
Het is daarom goed om te zeggen
wat ziekenzalving niet is. Het is
geen sacrament van stervenden,
zoals het vooral in de Roomskatholieke traditie beleefd werd en
deels nog wordt – een laatste oliesel als absolutie voor de zonden,
zodat de gelovige vergeven het
leven kan verlaten. Bij ziekenzalving past gebed om vergeving,
maar het is meer dan dat. Ziekenzalving is ook niet alleen iets voor
mensen die lijden aan een ziekte
ten dode, maar het kan in vele situaties voor zieken, voor gelovigen
spreken.
Ziekenzalving is ook geen gebedsgenezing. In deze opvatting gaat
men er vanuit dat God geen ziekte
wil en daarom alle zieken wil genezen, als er maar heilig genoeg geleefd en hard genoeg gebeden
wordt (Denk aan de grote gebedsgenezingcampagnes van evangelisten). Dit denken heeft veel onheil
gebracht. Wanneer na gebed geen
genezing komt, zou de zieke niet
genoeg geloofd hebben. Zo wordt
deze helemaal op zijn eigen geloofsprestatie teruggeworpen. Niet
beter worden is dan eigenlijk diens
eigen schuld. Je zou kunnen zeggen: maar het staat er toch in Jakobus 5, ik citeer nu uit de NBG:
‘En het gelovige gebed zal de lijder
gezond maken.’ Ziekenzalving doe
je toch om te genezen? Zelf zou ik
liever willen spreken van helen.
We hebben in de ziekenzalving te
maken met Gods bemoeienis met
de heel de mens, lichaam en ziel.
We kunnen niet voorschrijven wat
God precies met de zieke wil doen.
Het is Gods vrijheid om te antwoorden zoals Hij wil. Maar de helende
werking van de Geest zal merkbaar
zijn. God kan iets doen wat wij niet
hebben verwacht, inderdaad: herstel geven, geleidelijk aan of direct
– het gebeurt niet vaak, maar we
mogen dat best open houden. Iemand kan tot aanvaarding van zijn
ziekte of handicap komen. Iemand
kan ontdekken hoe karakter of levensgeschiedenis zijn leven bepaald hebben en door dit inzicht
innerlijk genezen.
Verschillende keren heb ik inmiddels een ziekenzalving bediend.
Wat heeft het gedaan? Wel, het
heeft kracht gegeven aan de zieke.
Zij wisten zich gesterkt door deze
bijzondere aanraking van God. Het
was een bijzonder moment, heel
puur. Het heeft meegeholpen om
te aanvaarden en los te laten. Op
dit moment ligt er een aanvraag in
ons midden om deze ziekenzalving
te ondergaan. Binnenkort zal deze
bediend worden.
Met de ziekenzalving brengen we
de gelovige mens, met zijn pijn en
verlangen, met haar geloof en
hoop, onder het bereik van de Heilige Geest. Wat dan verder gebeurt
is Gods zaak, we geven dat met
vertrouwen en verwachting over
aan Hem. Maar we worden er beter
van, hoe dan ook!
Mochten er n.a.v. dit stuk vragen
zijn of wilt u hierover doorpraten,
dan hoor ik dat graag.
Ik heb me o.a. gebaseerd op een
werkboekje voor de eredienst van
C. van der Kooi en M.A. Th. van
der Kooi-Dijkstra, getiteld: Zieken-
zalving en op een boek van Martien
Parmentier – Heil maakt heel. De
bediening tot genezing. Voor meer
informatie verwijs ik daarnaar. In
deel II van het Dienstboek van onze kerken is ook een liturgie voor
een dienst met ziekenzalving opgenomen.
ds. Saskia van Meggelen
In memoriam
Janny van Laar - Verpoorten
23-10-1922 - 04-09 2014
Het droeve bericht van het overlijden
van Janny van Laar bereikte mij op
mijn vakantieadres. Gelukkig had ds.
Saskia van Meggelen twee dagen voor
Janny’s overlijden afscheid van haar
genomen met het lezen van 1 kor. 13
en het samen bidden van Gezang
390:3 : ‘’ Ik weet aan wie ik mij
vertrouw... Eens aan de avond van
mijn leven....’.
In de afscheidsdienst op 10 sept. jl. in
de Johanneskerk stond het 13de vers
van 1 Kor. 13, die ook op de rouwkaart
stond, dan ook centraal: ‘Ons resten
geloof, hoop en liefde, deze drie, maar
de grootste daarvan is de liefde’. Ja,
de liefde stond centraal in haar leven…
Trouw, vertrouwen, vergevings gezindheid, vrolijkheid, optimisme en
doorzettingsvermogen kenmerkten
haar karakter. Ook nadat haar man Jan
in 1998 was overleden bleef ze een
vast baken voor het gezin van haar
dochter, voor haar zoon en diens gezin
en voor de buren en vele vrienden, ook
in de kerk en later in de Breedonk waar
ze de laatste 5 jaar van haar leven
verbleef. Ondanks haar handicap
vanwege haar steeds slechtere ogen,
bleef ze de opgewekte en lieve vrouw
die ze altijd was, zeer actief ook en ze
deed ook veel dingen samen met haar
dochter. Totdat haar energie, na een
borstamputatie twee jaar geleden,
begon te verminderen. De laatste
maanden ging ’t wel erg snel achteruit
met haar gezondheid. Op dinsdag 4
sept. jl. heeft ze van al haar dierbaren
afscheid kunnen nemen, waarna ze op
do. 6 sept. jl. rustig is ingeslapen.
N a d e a f sc h e i d s di en s t i n de
Johanneskerk vond er nog een zeer
ontroerende bijeenkomst in de aula
van het crematorium plaats, die
grotendeels door haar familie werd
verzorgd.
Janny, rust in vrede en heel veel
kracht, warme herinneringen en Gods
zegen toegewenst aan allen die je zo
dierbaar waren.
M. Wagenvoorde
20
S’amen
Geknipt voor U
R. v. Klaveren-Koelewijn
Blijf in mijn liefde (Joh.15:9)
Liefde is wat anders dan verliefdheid, Dát is vooral een gevoel, een emotie. Iemand doet je wat. Je bent helemaal weg van hem,
je vindt haar zo lief. Zo trouwen mensen vaak en daar is niks mis mee. maar die liefde kan ook zo een keer ophouden. Dan
vinden ze elkaar helemaal niet meer zo lief, maar gaan ze zich aan elkaar ergeren. Op een gegeven moment zien ze dan geen
kans meer om samen verder te gaan en gaan ze uit elkaar.
Zou Jezus ons lief en aardig vinden? Dat zal vast wel eens gebeuren. We kunnen soms best lieve mensen zijn. Maar vaak zijn we
kleingelovig, eigenwijs, halfslachtig, onbezonnen, ongehoorzaam en noem verder maar op. Helemaal geen lieve mensen. Christus
is niet gestorven voor aardige mensen, maar voor zondaars, voor eigenzinnigen, voor goddelozen. Zijn liefde is niet een gevoel
van: 'Wat zijn jullie lief'. Zijn liefde is een keus, een daad, een liefde die van één kant komt. Omdat Hij zo goed is, heeft Hij
ervoor gekozen om ons te redden. Die keus, daar is Hij in zijn trouw door alles heen bij gebleven, tot aan het kruis toe. 'Ik heb
jullie lief' betekent voor Hem: Ik heb het beste met jullie voor. Ik wil er voor jullie zijn. Ik wil jullie redden uit de macht van het
kwaad. Blijf in mijn liefde, zegt Hij. Dat betekent: Laat je door mij liefhebben, laat je redden, laat je helpen, loop niet weg.
Hoe vaak lopen we weg? Lopen we weg voor onze verantwoordelijkheid als christenen? We verzinnen uitvluchten om niet Gods
wil te doen. We komen met dooddoeners als 'Ik ben Jezus niet'. Voor ons gevoel vraag God dikwijls teveel van ons. 'Dat kan toch
geen mens' zeggen we dan.
Jezus kon het wel. Hij kan het ons ook laten doen, door Zijn Geest. Maar daar voor moet je je wel voor Hem openstellen, moet je
bidden om die Geest, moet je naar Hem luisteren en je door Hem laten leiden.
'Blijf in mijn liefde' zegt Hij, loop niet weg, laat door mij naar je kijken, laat je door mij helpen. Moet je zien wat mogelijk is, met
en door Hem.
Ds. Buskes in De Sjölp
(Kerkblad Spakenburg)
Mediatheek
G. van Dooren
Adventskalender 2014
'Stem die mij roept'
In aanloop naar Kerst sturen veel mensen graag een kaart
naar familie, vrienden en bekenden. Die kaarten zijn volop te
vinden maar gaan vaak niet verder dan de tekst ‘prettige
kerstdagen en een gelukkig nieuwjaar’. De Protestantse Kerk
geeft mooie alternatieven: 26 kerstkaarten met elk een
meditatieve tekst en een passende, kleurrijke afbeelding. De
teksten van de kaarten eindigen met een ‘doordenker’ en zijn
geschikt om in de tijd op weg naar Kerst, de adventstijd,
alleen of samen met anderen te lezen en over door te praten.
De kaarten zijn gebundeld in de vorm van een kalender. Zo
heeft u zelf elke op weg naar Kerst dag een bezinnende tekst
binnen handbereik én een kaart om te versturen. Thema van
de kalender is ‘Stem die mij roept’.
De kalender is een ‘tafelkalender’ en kan dus neergezet
worden. Een ringband maakt het eenvoudig om de bladen om
te slaan. Elk blad is een ansichtkaart die eenvoudig uit de
kalender gescheurd kan worden. De kaart kan met en zonder
tekst worden verstuurd.
Prijs: € 6.00. Meer informatie over korting en bestellen via
webwinkel.pkn.nl; [email protected]; of (030) 880 1337
Verklaring Caïro-overleg
Godsdienst is als vuur
Het Caïro-overleg, waarin joden, christenen en moslims in
Nederland samenwerken, gaf een verklaring uit, waarin zij
jodenhaat en islamofobie als ontoelaatbaar veroordelen. 'Voor
ons, moslims, joden en christenen in Nederland, is godsdienst
als een vuur. Je kunt je eraan verwarmen, maar helaas zijn
ook er mensen die religie gebruiken om brand mee stichten',
zo begint de Verklaring: 'Als Caïro-overleg willen wij in
Nederland een bijdrage blijven leveren aan het vergroten van
de kennis van wat ons beweegt. Wie de ander kent zal hem
of haar niet verwensen.
Wij doen dat door een permanente bezinning op wat wij
vanuit de bronnen van onze religies kunnen bijdragen en
door ideologieën te blijven ontmaskeren die zich wel van
religieuze taal bedienen, maar intussen tot geweld oproepen.'
Lees de volledige Verklaring van het Caïro-overleg op
www.pkn.nl/actueel, bericht d.d. 22 augustus 2014
Geloven doe je in de kerk. En ook
in de media
De Protestantse Kerk vindt dat religie ertoe doet. Dat is geen
nieuws, zou je denken. Althans – het is een weinig
verrassende mededeling.
Toch merken we meer en meer dat religieuze uitingen of
uitspraken in het publieke domein zomaar ‘nieuws’ kunnen
zijn. In december 2013 heeft de Protestantse Kerk alle
journaals gehaald met het voornemen om een
kerstcommercial op te nemen. ‘Kerk roept op om met kerst
naar de kerk te gaan’: het bleek nieuws te zijn. Het biedt een
interessante inkijk in hoe onbekend grote delen van de
Nederlandse samenleving zijn geworden met God, geloof en
kerk.
Dát grote delen van de Nederlandse samenleving zo
onbekend zijn geworden met God, geloof en kerk betekent
dat de Protestantse Kerk voortdurend zoekt naar podia en
media om te spreken over God, geloof en kerk. Om duidelijk
te maken dat religie - gelovend leven - een andere uitwerking
in een mensenleven heeft dan een lidmaatschap van een
aquariumvereniging.
21
S’amen
Die podia worden gevonden bij en rondom The Passion en bij
een kerstcommercial. Dan spreken we over de betekenis van
het volgen van Jezus. Bij een kerkdienst tegen racisme. Dan
spreken we over de vurige hoop op een samenleving waarin
ieder ertoe doet en een plek vindt. Bij het herdenken van de
slachtoffers van MH17. Dan spreken we over onze
radeloosheid en wanhoop. Rondom noodhulp, voedselbanken
en asielzoekers. Dan spreken we over schrijnende nood – om
de hoek en een continent verderop - waar we iets aan willen
doen.
En rondom de viering van het 10-jarig bestaan van de
Protestantse Kerk. Dan spreken we over rol van God, geloof
en kerk in onze samenleving. Onze preses, Karin van den
Broeke, sprak hierover met de NRC. Omdat ze vindt dat
religie ertoe doet.
Zondag 2 november 2014 collecte
Najaarszendingsweek
Geloof in Zambia!
Op zondag 2 november is de landelijke collecte bestemd voor
het zendingswerk van Kerk in Actie.
Centraal staat het werk van de uitgezonden medewerkers
van Kerk in Actie Hermen en Johanneke Kroesbergen, die als
docent werkzaam zijn aan de theologische universiteit in
Lusaka, Zambia.
De laatste jaren groeien de kerken in Zambia snel en de
vraag naar goede predikanten, vooral op het platteland,
neemt toe. Op de theologische universiteit, Justo Mwale
theological University College, leren aanstaande predikanten
om zelfstandig theologie te bedrijven en op hun eigen,
Afrikaanse manier hun geloof inhoud te geven. Het is
belangrijk dat predikanten dit leren en doorgeven aan hun
gemeenteleden, want er leven veel geloofsvragen bij de
Zambiaanse bevolking.
Omdat veel vragen voortkomen uit situaties van extreme armoede, leren de studenten ook hoe ze gemeenteleden kunnen helpen en kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van hun
eigen dorpsgemeenschappen. Met deze collecte wordt de
universiteit in Zambia en andere zendingsprojecten van Kerk
in Actie ondersteund.
Missionair oogpunt: 'Boordje/
shirtje'
Het gaat behoorlijk over de tong, een priesterboordje voor
protestantse predikanten. En hoe je de discussie ook
benadert: ik vind het mooi dat er wordt nagedacht over hoe
je – als predikant – zichtbaar en benaderbaar kan zijn in het
straatbeeld. Ik zou zelf bijna ook een boordje gaan dragen.
Maar ja, ik ben geen predikant.
Dus hoe ga je dan om met je eigen zichtbaarheid als
reguliere huis-tuin-en-keuken-gelovige? Je kunt een visje op
je auto plakken. Een WWJD siliconen armband dragen. Of
een t-shirt met een in het oog springende Bijbeltekst erop.
Mogelijkheden genoeg.
Maar wat dacht u van een t-shirt waarop je écht iets over
jezelf vertelt? Zo’n shirt maakte een kerk in de Verenigde
Staten voor haar vrijwilligers. Je kon er zelf op schrijven wie
je bent, waar je vandaan komt en wat je wens is voor de
wereld. Goed idee voor uzelf of voor in uw gemeente?
Startzondag Midden-Zuid
7 september
Startzondag NoorderBeemden
14 september
22
S’amen
Maarten Luther
Gesprekken aan tafel
Aan tafel bij de familie Luther besprak de
reform ator
v el e
th eol ogi sche
en
maatschappelijke, maar ook persoonlijke
onderwerpen. Onder het genot van vlees.
brood en bier komen0ms verrassend
moderne vragen en problemen over God,
mens en wereld naar voren.
Boekencentrum € 22,95
De Boekenplank
Jaap Schuurmans & Bert Ummelen
Wat nu?
Een gids voor wanneer de sterfelijkheid
niet meer op afstand te houden is. Een
nuchtere benadering voor het omgaan
m et v e r w a c h t i n ge n , v r a ge n e n
problemen rondom palliatieve zorg.
Onder het motto 'goed geïnformeerde
keuzes maken' laten de auteurs zien dat
lijdzaam afwachten iets anders is dan de
regie over eigen leven nemen.
HSL, 156 blz, € 15,Lisette Thooft & MiekeBouma
Waarom de
verdween
heks
in
Liao Yiwu
God is rood
de
oven
Ondanks het openlijk atheïstische regime van
China is vijf procent praktiserend christen. Aan
de hand van ervaringen van deze groep zoekt
Liao Yiwu naar aanwijzingen voor de toekomst
van het land, maar de aangrijpende verhalen
laten zien dat het opofferings-gezindheid vergt
om het geloof te belijden.
Atlas Contact, 320 blz., € 24,99
Mireille Madou Santiago
Door sprookjes, mythes en fabels te
betrekken op je eigen leven kom je tot
diepere inzichten over je eigen
ontwikkeling, Vijftig van deze alom
bekende verhalen worden per categorie
behandeld. Een doelgericht boek dat op
mythosofische wijze de vraag probeert te
beantwoorden: 'Wat is jouw verhaal?'
Boekerij, 265 blz., € 12,99
De apostel en zijn mirakelen
Een kunstrijk geïllustreerde bespreking van het twaalfdeeeuwse Boek van de heilige Jacobus. Het 'vertelboek'
bespreekt en geeft historisch commentaar bij
de wonderen van de apostel. Veel onbekende
verhalen naast veel indrukwekkende
afbeeldingen zorgen voor een toegankelijke
inleiding op het toch wel onbekende leven
van de oorspronkelijke Santiago.
WBOOKS, 144 blz., € 24,95
Ekklesia Breda
Waalse kerk
Catharinastraat 83b
Aanvang 10:30 uur
Remonstrantse
Gemeente
Cimburgalaan 98
Aanvang 10:30 uur
Doopsgezinde
Gemeente
Cimburgalaan 98
Aanvang 10:30 uur
02 november
thema: “Namen heiligen”
26 oktober
ds. K.J. Holtzapffel
19 oktober
br. Joop van der Mei
10:30 uur
m.m.v. Ekklesia koor Breda
o.l.v. Jerry Korsmit
pianist: Daan Boertien
09 november
dhr. P.W.A. Overdiep
02 november
zr. Louise Pondman
20:15 uur meditatief
concert in het teken van
Allerzielen i.s.m. Kamerkoor
Renasciate
16 november
zr. Louise Pondman
Prot. Gem. Ginneken
Aanvang 10:00 uur
Behalve de eerste zondag
alle zondagen dienst van
Schrift en Tafel
12 oktober
ds. E.A. Postma
19 oktober
ds. E.A. Postma
26 oktober
ontmoetingsdienst in de
Grote Kerk Breda
02 november
ds. E.A. Postma
09 november
ds. E.V.E. Wijnands,
Dalmsholte
16 november
ds. E.A. Postma
23
S’amen
Vieringen in de periode 12 oktober t/m 16 november
25
01
08
15
Protestantse wijkgemeente NoorderBeemden
Lucaskerk Tweeschaar 125, aanvang 10:45 uur
okt.
nov.
nov.
nov.
:
:
:
:
pastor W. Franken
pater M. van Kooten
pastor W. Franken
ds. H. ten Thije
Woonzorgcentrum De Breedonk, locatie Mastbos
Altijd dienst op vrijdagmiddag aanvang 15:00 uur
10 okt.
: ds. M. Wagenvoorde
17 okt.
: pastor L. van der Wel
24 okt.
: ds. A. Vlieger
31 okt.
: ds. T. van Prooijen
07 nov.
: pastoor P. van Gorp
14 nov.
: ds. S. van Meggelen viering Heilig avondmaal
Tijdens alle morgendiensten is er kinderopvang en kindernevendienst. Maandelijks jongerennevendienst, info: Lucaskerk.nl Zorgkruispunt ‘de Werve’, Cartier van Disselstraat 64,
12 okt.
19 okt.
26 okt.
02 nov.
09 nov.
16 nov.
: ds. W. Bisschop Werelddiaconaat Maaltijd van de
Heer; m.m.v. de Choralen uit de Grote Kerk
: ds. M.G. Wagenvoorde
: Grote kerk ontmoetingsdienst aanvang 10:30 uur
kindernevendienst en crèche
: ds. W. Bisschop en pastor F. Verkleij
: ds. W. Bisschop Maaltijd van de Heer
: ds. E.F. Quaak-Kloet Prinsenbeek
Protestantse Wijkgemeente Breda Midden/Zuid
Markuskerk Hooghout 98, aanvang 10:00 uur
Tijdens alle morgendiensten is er kinderopvang en
Kindernevendienst
12 okt.
19 okt.
26 okt.
02 nov.
09 nov.
16 nov.
: ds. T. van Prooijen viering Heilig avondmaal
: ds. M. Bondzio
: Grote kerk 10:30 uur Ontmoetingsdienst kinder
nevendienst en crèche
: ds. M. Schultz
: ds. T. van Prooijen
: ds. Abr. Heringa
4835 KP Breda, T 5607607 of [email protected]
zie ook: www.dewerve.verzorgingshuisbreda.nl
Elke eerste vrijdag van de maand om 15:30 uur is er een
eucharistieviering in de tuinzaal.
Om de maand is er, in de oneven maanden, elke derde vrijdag
om 15:30 uur een kerkdienst in de Tuinzaal.
Evangelisch Lutherse Gemeente
Lutherse Kerk, Veemarktstraat 11, aanvang 10:30 uur
12 okt.
: ds. M. Schulz viering Heilig avondmaal
26 okt.
: Grote kerk Ontmoetingsdienst 10.30 uur
ds. S. van Meggelen
09 nov.
: ds. M. Schultz
Oecumenisch Middaggebed Grote Kerk
Op dinsdagmiddag 12:30 uur luidt de angelusklok bij de viering
in de Grote Kerk. U bent van harte welkom voor dit meditatieve moment, dat duurt tot 12:50 uur. Er zijn wisselende voorgangers uit de kerken die lid zijn van de Raad van Kerken.
Organist is Kick Schaart.
Johanneskerk Dreef 5, aanvang 10:00 uur.
12 okt.
: ds. S. van Meggelen
19 okt.
: ds. E.A. Postma Breda
26 okt.
: Grote kerk 10.30 uur Ontmoetingsdienst Kindernevendienst en crèche
02 nov.
: ds. S. van Meggelen dankdienst voor groot en
klein
09 nov
: ds. S. Oomen Zeist
16 nov.
: ds. S. van Meggelen viering Heilig avondmaal
Amphia Ziekenhuis, locatie Molengracht, Molengracht 21,
Altijd dienst van Schrift en Tafel op zondagmorgen aanvang
10:30 uur.
12 okt.
: ds. K. van Huisstede
19 okt.
: ds. K. van Huisstede
26 okt.
: pastor Looijse
02 nov.
: ds. A. Visser
09 nov.
: ds. K. van Huisstede
16 nov.
: pastor p. Galama
Verpleeghuis Aeneas
Altijd dienst op zaterdagavond aanvang 18:15 uur
11 okt.
: nog niet bekend
18 okt.
: ds. H. ten Thije
Informatie en wijzigingen voor de
rubriek ‘Vieringen’ vóór 4 november doorgeven aan de
redactie: [email protected]
S’amen
Bij onbestelbaarheid: Retour Pottenbakkerstraat 51, 4813 LB Breda
Alles voor óp uw vloer en vóór uw raam vindt u bij
Woonboulevard Breda, Kruisvoort 62,
langs de Ettense Baan.
Voor meer informatie: www.roobol.com.
Roobol vindt u ook in Almere-Buiten, Almere-Stad, Amersfoort, Barendrecht, Bergen op Zoom, Delft,
Den Haag (F.H. Laan), Den Haag (Leyweg), Den Haag (Megastores), Dordrecht (Woonboulevard), Dordrecht (Sterrenburg), Hellevoetsluis, Hilversum, Hoogvliet, Huizen, Maassluis, Naaldwijk, Oosterhout,
Oud-Beijerland, Ridderkerk, Rijswijk, Roosendaal, Rotterdam, Sliedrecht, Soesterberg, Spijkenisse,
Utrecht, Vlaardingen, Zeist en Zwijndrecht.
24

X-kids - RKBS St. Joseph

Beeld: Arteveldehogeschool©, HAN logopedie©

Juli en augustus Palm Parkies in het Valkenberg te

AFD. West Brabant

Samenwerkingsverbanden Stedelijk Gymnasium Breda

Juryrapport VMBO-‐project Breda On Stage

5 november 2014 pagina 8

Samenwerking SZ-EZ

Profielschets medewerker wijkteam

27 augustus 2014 pagina 10