> VSK-ANTWOORD OP BELEIDSNOTA ONDERWIJS ‘14-‘19 ‘Vol vertrouwen en in dialoog bouwen aan onderwijs’ – scholieren reageren December 2014 < verwijder geen elementen boven deze lijn; ze bevatten sjabloon -instellingen - deze lijn wordt niet afgedrukt > Minister van Onderwijs, Hilde Crevits, diende op 24 oktober haar beleidsnota onderwijs 2014-2019 in bij het Vlaams Parlement. Deze nota kreeg de titel ‘Vol vertrouwen en in dialoog bouwen aan onderwijs’. Hieronder leest u de reactie van de Vlaamse Scholierenkoepel op deze beleidsnota. VSK werkte ook actief mee aan het advies van de Vlaamse Onderwijsraad. Met dit afzonderlijk advies wil VSK een aantal aandachtspunten van scholieren extra in de verf zetten. We gaan dan ook niet in op alle afzonderlijke doelstellingen, maar vertrekken vanuit het memorandum ‘Power to the Pupils’1 van de Vlaamse Scholierenkoepel vzw dat de prioriteiten van scholieren voor het beleid bundelt. Dit advies is ook gebaseerd op eerdere standpunten en adviezen2 en het VSK-antwoord op het Vlaams regeerakkoord 2014-2019. Te onthouden: Leerkrachten zijn de motor voor onderwijskwaliteit maar opleiding, ondersteuning en uitdagende loopbaanperspectieven zijn belangrijke randvoorwaarden. Het welbevinden van leerlingen is een verhaal van een positief en participatief schoolklimaat en van een preventieve en daadkrachtige aanpak bij problemen. Participatie moet een reflex zijn en een bewuste uitnodiging. Onderwijs en kwaliteit realiseer je met scholieren! Scholierenrechten zijn niet de oorzaak maar in combinatie met informatie en dialoog wel een middel in de strijd tegen juridisering. Samenleven in diversiteit op school, daar denk je over na. Samen met leerlingen en over elke mogelijke drempel die de gelijke onderwijskansen van scholieren in de weg kan staan. De minister moet hier haar verantwoordelijkheid nemen. Leerlingen verwachten ambitieus en toekomstgericht onderwijs waar iedereen op de juiste plaats zit. Een beleidsnota vol goede voornemens… en gemiste kansen De beleidsnota van minister Crevits start met een beloftevolle titel. De woorden vertrouwen en dialoog klinken ons als muziek in de oren. De omgevingsanalyse geeft een overzicht van wat onderwijs vandaag moet bezighouden en de strategische doelstellingen komen overeen met heel wat vragen van scholieren. De minister stelt prioriteiten en wilt van haar beleidsplannen één verhaal maken. 1 2 Vlaamse Scholierenkoepel (2014). ‘Power to the Pupils.’ Memorandum 2014 naar aanleiding van de Vlaamse verkiezingen. Brussel. VSK vermeldt per onderdeel over welk standpunt of advies het gaat. pagina 2 > 11 Maar, verderop raakt het verhaal zoek. De minister zet niet elke prioriteit in de verf. Problemen worden los van elkaar opgesomd maar een visie of een aanpak op lange termijn ontbreekt. De beleidsnota laat ook belangrijke kansen on(der)benut. Waar zijn thema’s zoals diversiteit in de brede zin, sociale mix en gelijke onderwijskansen naartoe na de omgevingsanalyse? Waar is de persoonlijke, sociale en maatschappelijke vorming van leerlingen gebleven? Scholieren missen ook aandacht voor het mentaal welbevinden van leerlingen als deel van een breed gezondheidsbeleid. Pesten, spijbelen en schooluitval staan niet los van elkaar. VSK verwacht dat de minister scholen aanzet om werk te maken van een degelijk gezondheidsbeleid op maat met duidelijke antipestacties. VSK wilt geen vrijblijvende aanpak. VSK was aanvankelijk enthousiast over de titel van de beleidsnota. Maar van een actieve dialoog merken we na de omgevingsanalyse niet veel meer. Voor de scholierenkoepel moeten participatie en inspraak verder gaan dan de brede uitnodigingen voor overleg met het onderwijsveld. Participatie en vooral de meerwaarde ervan moeten ook op school centraal staan. VSK verwacht dat de minister alles in het werk stelt zodat scholieren hun stem kunnen laten horen bij elk element van het schoolgebeuren. Ten slotte: VSK vraagt een positief rechtenverhaal. De beleidsnota lijkt leerlingenrechten eerder te problematiseren. Leerlingenrechten als uitgangspunt nemen is niet hetzelfde als juridisering. VSK mist de positieve dialoog waarin leerlingenrechten beschouwd worden als een evidentie en waarbij gezocht wordt naar manieren om conflicten van bij het begin te vermijden. Een beloftevol beleidskader, nu nog de juiste bril De minister beschrijft in haar beleidsnota ook de missie en de visie van haar onderwijsbeleid. VSK kijkt hier naar met de blik van scholieren op hun onderwijs. Missie van het onderwijsbeleid Wie scholieren vraagt wat onderwijs voor hen betekent krijgt het overtuigd antwoord dat ‘onderwijs hen moet klaarstomen om nu en later hun dromen te realiseren’.3 Onderwijs moet jongeren weerbaar maken op alle vlakken en gaat over persoonlijke verrijking. Zo leren jongeren zelf keuzes maken. De scholierenkoepel ziet jongeren dus liever als een actieve partner die kan rekenen op een brede vorming. Die brede bril zet de minister niet op. Visie van het onderwijsbeleid Jongeren verdienen het vertrouwen om hun schoolloopbaan op elk vlak mee in handen te nemen. Co-creëren kan niet zonder scholieren. Het moet een reflex zijn in elk aspect van het onderwijs- en schoolbeleid om zo samen te komen tot kwaliteitsvol onderwijs. En grenzen verleggen voor elke leerling moet inderdaad een topprioriteit zijn. Niet enkel in een visie maar ook in acties. Elke leerling heeft recht op ambitie en kwaliteit. 3 Vlaamse Scholierenkoepel (2014). Visietekst ‘Onderwijs in de toekomst’. Brussel. pagina 3 > 11 De plannen van de minister en de vragen van scholieren over onderwijs 1. Gemotiveerde leerkracht is cruciaal4 De leerkracht maakt het of kraakt het voor scholieren en is doorslaggevend voor de onderwijskwaliteit. Scholieren leggen de lat voor hun leerkrachten dan ook terecht hoog. De scholierenkoepel leest graag dat de minister wilt inzetten op de loopbaan en de rol van leerkrachten. Maar scholieren vinden het belangrijk dat de minister hier ook met hun vragen rekening houdt om de kwaliteit van hun onderwijs te garanderen. De vorming en ondersteuning van leerkrachten is een eerste aandachtspunt, doorheen de hele opleiding en loopbaan van elke leerkracht en kan gaan over versterken van vakinhoudelijke kennis, omgaan met diversiteit, participatie, conflicthantering, onderwijsvernieuwing, leerlinggericht werken, welbevinden … Naast ondersteuning draagt ook een uitgewerkt personeelsbeleid bij tot sterke lerarenteams. Scholieren vragen om op school tijd en middelen te voorzien om in te zetten op de motivatie van leerkrachten. Dat kan via extra middelen voor scholen of door de bestaande middelen die nu gebruikt worden om het middenkader vorm te geven efficiënter in te zetten zodat er niet alleen een leerlingenbegeleider is, maar ook iemand die zich bekommert over de loopbaan, de vragen en de ondersteuning van de leerkrachten. Daarnaast vragen scholieren keer op keer om ook hun rol bij de evaluatie van leerkrachten te verzekeren. Leerlingen zijn betrouwbare ervaringsdeskundigen en willen echt het vertrouwen krijgen om te kunnen zeggen hoe zij de leerkrachten en de lessen ervaren. Het is tijd dat de minister en de scholen leerlingen daarin serieus nemen. Werk maken van de onderwijsloopbaan van leerkrachten mag hoe dan ook geen dode letter blijven! In het kort: ! ! ! Zorg voor vorming en ondersteuning van elke leerkracht, doorheen de hele opleiding en loopbaan. Zorg dat scholen een sterk personeelsbeleid kunnen voeren, met nieuwe of bestaande middelen. Verzeker de rol van leerlingen bij de evaluatie van leerkrachten. VSK over: 2.1. De lerarenopleiding versterken - 2.3 Een professionele, uitdagende en meer gevarieerde onderwijsloopbaan realiseren - 2.4 Een loopbaanlange professionalisering en ondersteuning van leraren realiseren 4 pagina 4 > 11 2. Pesten, spijbelen, schooluitval: hoe ver laten we het nog komen?5 Leerlingenbegeleiding is in de beleidsnota jammer genoeg een verhaal van veel afzonderlijke elementen. Het is net een duidelijke visie die zo belangrijk is om pesten, spijbelen en schooluitval echt te kunnen aanpakken. Voor scholieren gaat het om het volledige plaatje: fysiek en mentaal welbevinden, een positief en participatief schoolklimaat, persoonlijk contact met leerlingen, laagdrempelige aanspreekpunten op school, vlotte samenwerking tussen onderwijs en welzijn...6 Scholieren willen dat de minister scholen wijst op het belang van een breed gezondheidsbeleid. Scholieren willen geen vrijblijvende aanpak. Zeker niet als het gaat over pesten en schoolmoeheid. Het ontbreekt veel scholen aan expertise om de problemen aan te pakken en ze weten te weinig bij wie ze hiervoor terecht kunnen. Problemen worden vaak pas aangepakt als ze zich stellen, of als het te laat is. De minister moet scholen de weg wijzen! VSK heeft hoe dan ook hoge verwachtingen wanneer de minister spreekt over pesten aanpakken en verwacht dat de resolutie die vermeld wordt ook effectief uitgevoerd wordt. Voor scholieren is de werking en de opdracht van het CLB niet altijd even duidelijk. Het is dus goed dat er nagedacht wordt over hoe de Centra voor Leerlingenbegeleiding beter georganiseerd kunnen worden en hoe leerlingenbegeleiding op school beter kan.7 Kwaliteit van de begeleiding van leerlingen moet het uitgangspunt zijn. Wat de uitkomst van de audit ook mag zijn. In het kort: ! ! ! ! Zorg dat scholen werk maken van een breed gezondheidsbeleid met focus op mentaal welbevinden. Wijs scholen de weg voor een sterk anti-pestbeleid. Voer de resolutie over pesten uit. Verzeker efficiënte en goede leerlingenbegeleiding. 5 VSK over: 1.11 Ondersteuning van lerenden versterken 6 Vlaamse Scholierenkoepel (2013). VSK-advies time-out. Brussel 7 Vlaamse Scholierenkoepel (2009). VSK-advies leerlingenbegeleiding. Brussel. pagina 5 > 11 3. Belangrijk thema? Inspraak vereist!8 Vrijheid en vertrouwen zijn belangrijk, ook voor scholieren. Maar de beleidsnota maakt leerlingen ongerust. Scholieren eisen garanties op kwaliteit van de lessen, maar ook van het onderwijs op school in de brede zin. Voor leerlingen zijn er nu te veel verschillen in kwaliteit tussen scholen en onderwijsvormen. Dat kan voor hen niet. Die verschillen moeten verdwijnen. VSK is dus tevreden dat de minister een eerste antwoord biedt op de vraag van scholieren naar voorwaarden voor de autonomie van scholen en de pedagogische vrijheid van leerkrachten. Scholen dragen een enorme maatschappelijke verantwoordelijkheid en moeten dan ook verantwoording afleggen voor wat ze doen. Een objectieve evaluatie, kwaliteitscriteria en kwaliteitseisen horen daar nu eenmaal bij. Duidelijkere, concretere en beter evalueerbare doelen dus, maar zonder dat daarmee de bewegingsvrijheid van scholen en leerkrachten in het gedrang komt en zonder de doelen daarom specifieker of moeilijker te maken. Scholieren vragen ook inspraak. Vooraf bij het bepalen van de einddoelen, maar ook nadien, wanneer de leerkracht ermee aan de slag gaat, bij het uitwerken van een intern systeem voor kwaliteitszorg en wanneer de inspectie scholen bezoekt. Leerlingen vragen expliciet om betrokken te worden bij de feedback aan en de evaluatie van hun leerkrachten en willen in gesprek kunnen gaan met de onderwijsinspectie. Leerlingen betrekken gaat over elk aspect van het school- en onderwijsbeleid. De minister moet scholen wijzen op hun wettelijke verplichtingen rond participatie en moet participatie mee doen leven op school en op beleidsniveau. De scholierenkoepel wilt bij dit onderdeel ook de meerwaarde van de lokale ontmoeting en het overleg van scholen en CLB’s met scholierenvertegenwoordigers en andere organisaties betrokken bij de onderwijskansen van jongeren benadrukken. VSK wilt deze insteek terugvinden in de uitwerking van de overdracht van de LOPtaken naar de lokale besturen. Er moet een garantie zijn dat leerlingen ook op lokaal niveau betrokken en ondersteund zullen worden. In het kort: ! ! ! ! ! Scholieren vragen garanties op onderwijskwaliteit: duidelijke en evalueerbare doelen en recht op inspraak bij elke fase van kwaliteitszorg zijn essentieel. Verzeker de rol van leerlingen bij feedback aan en evaluatie van leerkrachten. Zorg dat leerlingen in gesprek kunnen gaan met de onderwijsinspectie. Wijs scholen op hun wettelijke participatieverplichtingen. Betrek en ondersteun scholieren bij het lokaal overleg. 8 VSK over: 1.6 Leerdoelen scherpstellen om sterke persoonlijkheden te vormen - 2.3 Een professionele, uitdagende en meer gevarieerde onderwijsloopbaan realiseren - 3.2 Een optimalisatie van het onderwijslandschap mogelijk maken pagina 6 > 11 4. Wie neemt het voor ons op?9 Leerlingenrechten, rechtszekerheid en rechtsbescherming zijn geen synoniemen voor planlast en juridisering. De beleidsnota lijkt leerlingenrechten te problematiseren. VSK mist de positieve dialoog waarin leerlingenrechten beschouwd worden als een evidentie en waarbij gezocht wordt naar manieren om jongeren en hun ouders goed te informeren en om conflicten van bij het begin te vermijden. Ook een positief schoolklimaat werkt om conflicten te voorkomen of te ontmijnen. Dat aspect verdient meer aandacht. Nochtans vertrekt de beleidsnota van dialoog. VSK vraagt dat scholieren een rol krijgen in het opstellen van het schoolreglement en de manier van omgaan met conflicten op school. Ga in dialoog met leerlingen over de schoolregels, sommige zijn verouderd of niet meer van toepassing. Naast het vertrouwen in de klassenraad herstellen, vraagt VSK ook een professionele klassenraad die met een brede bril naar scholieren kan kijken, die tijd neemt om beslissingen te nemen, met scholieren in gesprek durft gaan en met kennis over het onderwijslandschap scholieren adviseert. Ook bij dit thema doet VSK concrete suggesties: onderzoek de mogelijkheden van bemiddeling bij conflicten, registreer het aantal uitsluitingen en de motivatie erachter en zet in op informatie over scholierenrechten en procedures. In het kort: ! ! ! ! Beschouw leerlingenrechten als een evidentie. Informeer scholen over de rechten en plichten van leerlingen. Zorg dat scholen op hun beurt leerlingen en ouders correct informeren. Verplicht inspraak van leerlingen in het schoolreglement. Bind de strijd aan tegen onnodige en niet-correcte uitsluitingen en schorsingen. Onderzoek alternatieven. 9 VSK over: 3.8 Juridisering, regeldruk en planlast terugdringen pagina 7 > 11 5. Diversiteit op school: beginnen we opnieuw? Gelijke kansen voor elke leerling, samenleven in diversiteit op school, discriminatie aanpakken: ook al gaat de minister niet diepgaand in op deze thema’s, VSK zet de vragen van scholieren nog eens op een rijtje. a) Samenleven op school vraagt een actief (talen)beleid10 Scholieren vinden een goede talenkennis enorm belangrijk. VSK is tevreden dat de minister vreemde talen leren al vanaf het basisonderwijs opneemt in de beleidsnota. Ook ambitieuze eindtermen vinden scholieren belangrijk. Ambitieus betekent niet meer of moeilijker, wel duidelijker en maatschappelijk relevant. Vooral talen spreken en ermee in contact komen in een realistische setting is voor scholieren belangrijk. Maar de minister mag een actief talenbeleid niet verengen tot Nederlands en vreemdetalenonderwijs. De school moet een taalvriendelijke omgeving zijn met aandacht voor de thuistaal van scholieren. VSK vraagt om scholen aan te moedigen om in overleg de thuistaal van leerlingen een plaats te geven. En waarom blijft de minister vasthouden aan taalscreenings bij de overgang naar het secundair onderwijs? Het getuigschrift van het basisonderwijs biedt voldoende garanties voor taalvaardigheid. De scholierenkoepel gelooft ook dat deelnemen aan lessen en mogen participeren op school de Nederlandse taalvaardigheid van leerlingen net ten goede komt. Samenleven op school gaat ook over zoeken naar een plaats voor alle andere aspecten van de identiteit van jongeren. VSK vraagt nog eens uitdrukkelijk naar een debat met leerlingen over het dragen van zichtbare levensbeschouwelijke symbolen, over alle netten heen.11 De beslissing overlaten aan de school zonder debat hierover met alle betrokken zorgt voor onduidelijkheid voor scholieren. Scholieren vrezen ook dat levensbeschouwelijke kentekens in dat geval helemaal geen plaats zullen krijgen op scholen. VSK vraagt de onderwijsminister ook om samen met haar collega van Gelijke Kansen werk te maken van kindvriendelijke en laagdrempelige meldpunten voor klachten over discriminatie, ook in onderwijs. Informeer jongeren daar ook over. In het kort: ! ! ! ! Zorg voor duidelijke en hedendaagse einddoelen voor talen. Maak in een actief talenbeleid plaats voor dialoog over de thuistaal van leerlingen op school. Voer het debat over levensbeschouwelijke kentekens op school met scholieren, over alle netten heen. Ken aan de meldpunten discriminatie een laagdrempelige werking toe rond discriminatie en racisme in onderwijs. Zorg dat leerlingen weten bij wie ze terecht kunnen. 10 VSK over: 1.7 Competenties van Nederlands en moderne vreemde talen blijvend verbeteren 11 Vlaamse Scholierenkoepel (2013). VSK-standpunt levensbeschouwelijke kentekens. Brussel. pagina 8 > 11 b) Kwaliteitsvol onderwijs zonder drempels12 13 VSK vraagt al langer een automatische toekenning van de schooltoelagen. Maar de minister moet nog sterker inzetten op armoedebestrijding. De bedragen van de schooltoelagen en de inkomensgrenzen moeten omhoog. De schooltoelagen moeten afgestemd worden op de variërende kostprijs van verschillende studierichtingen. Scholieren willen bovendien dat spijbelen niet meer bestraft wordt door het terugvorderen van de schooltoelage. Die maatregel mist zijn doel. Spijbelen aanpakken moet op een andere manier gebeuren, preventief en daadkrachtig. Onderwijs mag niet duurder worden voor leerlingen. Nu zijn daarvoor onvoldoende garanties. Er wordt te weinig een overzichtelijke kostenraming bij het schoolreglement gevoegd. Scholen moeten daarin hun verantwoordelijkheid opnemen. Alle scholen moeten aangemoedigd worden een kostenbeheersend beleid te voeren en moeten er open over communiceren. Eerdere campagnes hebben hun doel hier niet bereikt. VSK wilt meer garanties en herhaalt daarom ook de vraag van scholieren naar een maximumfactuur in de eerste graad. VSK leest dat de minister van plan is om te evolueren naar een basistoelage voor scholen die voor elke leerling van het zelfde onderwijsniveau en studierichting gelijk is. Scholieren vinden het een goed idee dat een belangrijk deel van de werkingsmiddelen van scholen berekend wordt op basis van leerlingenkenmerken. Enkel zo kan de minister gelijke onderwijskansen realiseren. Drempels wegwerken gaat ook over een ondersteuning. Scholieren verwachten dat de minister zich nu al klaar houdt om in te spelen op problemen bij de uitrol van het M-decreet. De minister mag niet afwachten, maar moet kort op de bal spelen en moet voldoende middelen voorzien voor de ondersteuning van scholieren met specifieke onderwijsbehoeften. In het kort: ! ! ! ! Realiseer de automatische toekenning van de schooltoelagen en verhoog het bedrag en de inkomensgrenzen. Verplicht scholen om een kostenbeheersend en open financieel beleid te voeren. Verplicht een maximumfactuur in de eerste graad. Zorg voor een gepaste ondersteuning van scholieren met specifieke onderwijsbehoeften. 12 VSK over: 1.12 Het uitrollen van het beleid voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften - 1.13 De financiële drempel tot participatie aan onderwijs aanpakken via school- en studietoelagen - 3.4 De werkingsmiddelen in het leerplichtonderwijs evalueren 13 Vlaamse Scholierenkoepel (2009). VSK-standpunt schoolkosten en studietoelagen. Brussel. pagina 9 > 11 c) Garanties voor vrijheid van onderwijs14 Een vereenvoudigd inschrijvingsrecht is geen slecht idee. VSK wilt hier mee over nadenken. De minister moet eerst zoeken naar duidelijkheid en eensgezindheid over de doelen van zo’n nieuw decreet en moet een draagvlak voor diversiteit en sociale mix in alle scholen zoeken. De minister moet ook waken over de afdwingbaarheid en de controle op de toepassing van de inschrijvingsregels. VSK vraagt hoe dan ook een faire vorm van inschrijvingsrecht en gelooft dat sociale mix realiseren ook op andere manieren kan. De minister moet daar naar op zoek en moet scholen die sociale mix realiseren, belonen. Recht op onderwijs geldt bovendien voor iedere jongere in Vlaanderen. Wanneer de opleiding van jonge, goed geïntegreerde asielzoekers in het gedrang komt door hun asielprocedure is dat onrechtvaardig. VSK vraagt aan de minister om samen met haar collega van Integratie en Inburgering in onderhandelingen met de federale regering te onderzoeken onder welke voorwaarden jongeren die hier niet kunnen blijven toch eerst hun studies zouden kunnen afwerken vooraleer ze het land moeten verlaten In het kort: ! ! Denk na over een faire vorm van inschrijvingsrecht en zoek samen met alle scholen naar manieren om sociale mix te realiseren. Onderzoek of en wanneer jonge asielzoekers toch hun opleiding kunnen afwerken voor ze het land verlaten. 14 VSK over: 3.1 Het inschrijvingsbeleid vereenvoudigen en vernieuwen pagina 10 > 11 6. Leren op school: voor ons mag het wel wat meer zijn a) Scholieren klaar voor de toekomst: ons onderwijs moet mee! 15 De minister wilt modern, kwaliteitsvol en uitdagend onderwijs. VSK benadrukt de oproep van scholieren om hen te blijven betrekken bij de uitrol van het masterplan hervorming secundair onderwijs.16 VSK roept ook op om alles heel geleidelijk aan te pakken en mee te groeien met wat er leeft binnen onderwijs, zeker bij scholieren. Zo’n onderwijs moet ook waardevolle en evenwaardige diploma’s opleveren. Het huidige einddiploma van het secundair is volgens leerlingen niet altijd een juiste weergave van de echte competenties van jongeren en matcht vaak onvoldoende met de verwachtingen van de maatschappij, het hoger onderwijs of de arbeidsmarkt. VSK is tevreden dat de minister duidelijke, ambitieuze en actuele einddoelen wilt en vraagt om eerst met scholieren het debat te voeren over wat jongeren op het einde van het secundair echt moet kennen en kunnen. Ambitieus onderwijs voor iedereen is voor alle jongeren uit alle onderwijsvormen een prioriteit en gaat over het vormen van de volledige persoon van de leerling. Scholieren willen ook leren kritisch denken, initiatief nemen, maatschappelijk bewust zijn, doelgericht samenwerken, oplossingsgericht denken. VSK hoopt dat de minister ondernemerschap en ondernemerszin losmaakt van een puur economische insteek en koppelt aan een brede algemene vorming van jongeren. En dat doe je niet in één vak. VSK vraagt die garantie. Ten slotte: leren doe je niet alleen op de schoolbanken. Werkplekleren binnen leren en werken is erg belangrijk. Maar ook voor leerlingen uit niet-arbeidsmarktgerichte opleidingen kunnen praktijkervaringen waardevol zijn. Die helpen leerlingen om een goede en geïnformeerde studiekeuze te maken. VSK vraagt dat elke jongere de kans krijgt om praktijkervaring op te doen. Bij leren en werken mag de focus in ieder geval niet enkel liggen op werk. Jongeren willen een goede algemene vorming. Oriëntering naar onderwijs moet dus steeds het doel zijn. In het kort: ! ! ! Hervorm niet overhaast. Praat eerst met leerlingen. Zorg voor duidelijke en ambitieuze einddoelen die jongeren de juiste competenties bijbrengen. Geef elke leerling de kans om praktijkervaringen – ook in de vorm van stages – op te doen. 15 VSK over: 1.2 De lat hoog leggen voor alle leerlingen door het secundair onderwijs te moderniseren - 1.6 Leerdoelen scherpstellen om sterke persoonlijkheden te vormen - 1.8 Van leren en werken een volwaardig onderwijstraject maken - 1.9 Een vlotte doorstroom van het onderwijs naar de arbeidsmarkt 16 Vlaamse Scholierenkoepel (2013). VSK-reactie op masterplan hervorming secundair onderwijs. Brussel. pagina 11 > 11 b) Scholieren klaar voor de toekomst: oriëntering en schoolloopbaanbegeleiding zijn een must!17 Schoolmoeheid, spijbelen, schooluitval, verkeerde studiekeuze… dit los je niet op met een oriënteringsproef op het einde van het secundair of een toelatingsproef nadien. De minister moet verder kijken en moet focussen op schoolloopbaanbegeleiding en oriëntering.18 Daar hapert het. Studiekeuze- en schoolloopbaanbegeleiding moeten een prioriteit zijn en doorheen de hele schoolloopbaan van jongeren aandacht krijgen. De minister moet samen met scholen werk maken van een echt oriënteringsbeleid. Een oriënteringsproef is daar slechts een element in dat nog bespreekbaar moet zijn binnen het oriënteringstraject van de leerling. VSK vraagt ook een degelijke vorming van het lerarenteam zowel in het basis- als in het secundair onderwijs. Leerkrachten moeten alle competenties van leerlingen meenemen in hun advies, moeten een goed zicht hebben op studierichtingen en jobmogelijkheden en moeten kinderen en jongeren ook keuzevaardig maken. Al dan niet kiezen voor een STEM-richting gaat voor VSK dus in de eerste plaats over het maken van een goede studiekeuze. De juiste jongere moet op de juiste plaats zitten. VSK hoopt dan ook dat de minister het VSK-advies over STEM-studiekeuze binnenkort verspreidt.19 Ten slotte: onderwijs moet inspelen op de talenten van jongeren. De minister wilt competenties verworven in niet-formele en informele contexten erkennen. Dat is goed nieuws. VSK moedigt de minister aan om de mogelijkheden voor deze erkenning in overleg met scholieren na te gaan. Er bestaan al goede initiatieven uit de jeugdsector waar VSK ervaring mee heeft en die de competenties van bijvoorbeeld leerlingen in leerlingenraden erkennen. VSK vraagt de minister dan om ook informeel en niet-formeel leren binnen formele structuren zoals onder andere de school te erkennen. In het kort: ! ! ! Maak samen met scholen werk van een echt oriënteringsbeleid waarvan een oriënteringsproef een onderdeel is. Zet in op een professionele klassenraad. Zoek in overleg met scholieren naar manieren om competenties verworven in niet-formele en informele contexten te erkennen. Tot slot De Vlaamse Scholierenkoepel nodigt de minister uit om over de vragen van scholieren in gesprek te gaan. VSK hoopt dat de minister het aandurft om moedige beslissingen te nemen die het onderwijs voor jongeren beter maken. In VSK-memorandum ‘Power to the Pupils’20 is er alvast heel wat inspiratie samengebracht. Mevrouw Crevits, het ligt nu in uw handen! VSK over: 1.9 Een vlotte doorstroom van het onderwijs naar de arbeidsmarkt - 1.10 Een betere studiekeuzebegeleiding realiseren Vlaamse Scholierenkoepel (2012). VSK-advies oriëntering. Brussel. 19 Vlaamse Scholierenkoepel (2014). Advies STEM-studiekeuze. Brussel. 20 www.scholierenkoepel.be/info/standpunten/memorandum2014 17 18
© Copyright 2024 ExpyDoc
