Botontkalking en voeding

Diëtetiek
Botontkalking en voeding
www.catharinaziekenhuis.nl
Inhoud
Wat is calcium? . .................................................................................
Aanbevolen hoeveelheid calcium . .....................................................
Hoe krijgt u voldoende calcium per dag binnen? ...............................
Waarom vitamine D? . ........................................................................
Meer informatie .................................................................................
Vragen ................................................................................................
Patiëntenvoorlichting: [email protected]
DIE001 / Botontkalking en voeding / 20-11-2014
2
3
4
4
7
7
8
Botontkalking en voeding
Uw arts heeft bij u botontkalking (osteoporose)
vastgesteld. Met deze folder willen we u informeren over
de voedingsaanpak om botontkalking te voorkomen of te
behandelen. Bij de behandeling van botontkalking is het
onder meer belangrijk om de juiste voeding te gebruiken
met voldoende calcium (kalk) en vitamine D.
Botbreuken kunnen sneller optreden als uw botmassa niet goed is.
U kunt het risico op het ontstaan van een minder goede botmassa
verlagen of reeds geconstateerde botontkalking proberen te verbeteren
door de juiste voeding te gebruiken. Ook voldoende beweging is hierbij
belangrijk. Bij voorkeur beweging die druk op de botten uitoefent,
zoals wandelen, trap lopen, zaalsporten, teamsporten of joggen. Om
een indruk te geven wat voldoende beweging is, staat in de tabel een
overzicht van de Nerderlandse Norm Gezond Bewegen .
3
Wat is calcium?
Calcium is een mineraal dat nodig is voor de opbouw en het onderhoud
van uw botten. Het lichaam maakt zelf geen calcium aan. Dit moet
dus uit de voeding gehaald worden. De voeding in Nederland levert
gemiddeld zo’n 1.000 mg calcium per dag. Het grootste deel (60-70 %)
is afkomstig van zuivelproducten zoals melk, karnemelk, vla, yoghurt
en kaas. Daarnaast komt calcium ook voor in groente, noten en
peulvruchten. Uit deze producten wordt het calcium minder goed door
het lichaam opgenomen. Aanbevolen hoeveelheid calcium
Het is belangrijk om dagelijks voldoende calcium te in te nemen omdat
dit bijdraagt aan een goede botmassa. De Gezondheidsraad adviseert de
volgende dosis: Het gebruik van meer dan 2.500 mg calcium per dag is niet aan te
bevelen. Dit komt de opbouw van uw botmassa niet ten goede en kan
juist zorgen voor een minder sterke botstructuur.
Hoe krijgt u voldoende calcium per dag
binnen?
Uit niet-calciumrijke voedingsmiddelen zoals brood, vlees en
aardappelen, neemt u gemiddeld 200 mg calcium op. Dit betekent
dat u daarnaast nog 900-1.000 mg calcium per dag uit calciumrijke
voedingsmiddelen binnen moet krijgen om de aanbevolen hoeveelheid
calcium te halen. Bijvoorbeeld uit (karne)melk, yoghurt, vla en kaas.
In het algemeen geldt dat het eten van 3 à 4 porties zuivel per dag
voldoende is.
4
In de tabel op de volgende bladzijde staan calciumrijke
voedingsmiddelen. Per portie staat aangegeven hoeveel calcium het
bevat. U kunt zo zelf berekenen hoeveel calcium u per dag inneemt. Het
kan zijn dat u niet van melk houdt, niet gewend bent melkproducten te
gebruiken of hier niet tegen kunt. Toch zijn er voldoende alternatieven
om genoeg calcium binnen te krijgen. Als u op de lijn let, kunt u het
beste magere zuivelproducten nemen. Ze bevatten evenveel calcium
als de vollere producten. Voedingsmiddelen zoals noten en groenten
leveren ook calcium op. Je moet er dan wel een redelijk grote
hoeveelheid van eten en het is onduidelijk hoe goed dit plantaardige
calcium wordt opgenomen. Daarom staan deze producten niet in het
overzicht.
5
6
Waarom vitamine D?
Vitamine D helpt om het calcium uit de voeding op te nemen én
om calcium in de botten vast te leggen. Het lichaam maakt de
hoeveelheid vitamine D die nodig is voor het grootste deel zelf aan
met behulp van zonlicht. Vitamine D komt ook in voeding voor. Aan
halvarine, margarine en bak- en braadproducten wordt vitamine D
door de fabrikant toegevoegd. Ook zijn vlees, eieren, volvette kaas
en vette vis (bijvoorbeeld haring en makreel) bronnen van vitamine
D. Als u een gezonde en gevarieerde voeding gebruikt waarin deze
voedingsmiddelen voorkomen, krijgt u voldoende vitamine D binnen.
Twijfelt u of u voldoende vitaminde D binnen krijgt? Overleg dan met
uw (huis)arts. De gezondheidsraad heeft algemene adviezen afgegeven
voor aanvulling met vitamine D-tabletjes bij bepaalde groepen zoals
ouderen boven de 70 jaar. Bekijk voor meer informatie de website van
het Voedingscentrum.
Meer informatie
Voor meer informatie over botontkalking en voeding kunt u terecht bij
de Osteoporose Stichting. Deze onafhankelijke organisatie geeft ook
voorlichtingsmateriaal uit.
Osteoporose Stichting
Postbus 245
3620 AE Breukelen
E-mail: [email protected]
Osteoporose Vereniging
Postbus 90522
2509 LM Den Haag
telefoon:070 - 820 06 11
Stichting Voedingscentrum Nederland
Postbus 85700
2508 CK Den Haag www.voedingscentrum.nl
7
Vragen
Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen over osteoporose?
Neem dan contact op met uw huisarts.
Contactgegevens
Catharina Ziekenhuis
040 - 239 91 11
www.catharinaziekenhuis.nl
Routenummer(s) en overige informatie kunt u terugvinden op www.
catharinaziekenhuis.nl
8
9
10
11
Michelangelolaan 2 – 5623 EJ Eindhoven
Postbus 1350 – 5602 ZA Eindhoven