voorlopige onderzoeksresultaten Survivors

Voorlopige resultaten onderzoek naar effectiviteit anti-pestprogramma Survivors!
In opdracht van de Universiteit Twente en Switch is in januari 2014 een landelijk
onderzoek gestart onder bijna 1200 middelbare scholieren uit de brugklas naar de
ervaringen met het anti-pestprogramma Survivors!. Hiervoor zijn gegevens verzameld
onder 55 brugklassen van diverse opleidingsniveaus op 11 middelbare scholen in heel
Nederland. Hieronder worden enkele voorlopige resultaten kort toegelicht.
Het anti-pestprogramma Survivors! is erop gericht (cyber)pesten onder leerlingen in de
brugklas bespreekbaar te maken en het daadwerkelijk negatieve gedrag terug te
dringen. Ook worden leerlingen aangezet tot het melden van pestincidenten. De focus
ligt hierbij op pesten als groepsproces, waarbij de belangrijke rol van omstanders bij het
stimuleren en stoppen van pestgedrag wordt benadrukt.
Bewustwordingsdoelstellingen
De doelstellingen van het anti-pestprogramma Survivors! kunnen als volgt worden
samengevat: 1) Leerlingen zijn zich bewust van hun gezamenlijke verantwoordelijkheid
voor de sfeer in de klas; 2) Leerlingen zijn zich bewust van hun persoonlijke
verantwoordelijkheid om eigen grenzen aan te geven; 3) Leerlingen zijn zich bewust van
hun persoonlijke verantwoordelijkheid om andermans grenzen te respecteren; 4)
Leerlingen zijn zich bewust hoe ze hun privacy kunnen beschermen op het Internet.
Voorlopige resultaten van het onderzoek laten zien dat Survivors! heeft gezorgd voor
een toenemende bewustwording van de verantwoordelijkheid voor de sfeer in de klas
en voor het beschermen van (online) grenzen. Uit het onderzoek is gebleken dat
leerlingen zich bewust zijn van hun gezamenlijke verantwoordelijkheid voor de sfeer in
de klas. Bijna 69% van de leerlingen is het er helemaal mee eens dat het de taak van de
hele klas samen is om de sfeer in de klas goed te houden. Ze zijn zich echter nog
onvoldoende bewust van hun eigen persoonlijke bijdrage hieraan. Bijna 70% van de
leerlingen ziet het niet primair als hun eigen taak om de sfeer in de klas goed te
houden.
Zowel voor als na het meemaken van Survivors! zijn leerlingen zich bewust van hun
persoonlijke verantwoordelijkheid om hun eigen grenzen aan te geven en andermans
grenzen te respecteren. Bijna de helft van de leerlingen beschouwt het na Survivors!
echter nog niet als hun eigen taak om ‘stop’ te zeggen tegen pesten. Daarentegen geeft
ruim 84% van de leerlingen na de interventie aan te zullen stoppen met wat zij aan het
doen waren als de gepeste daadwerkelijk ‘stop’ zegt. Als de gepeste zijn/haar eigen
grenzen dus wél aangeeft zullen de andere leerlingen deze grenzen respecteren. Ruim
84% van de leerlingen zegt dan ook door Survivors! meer respect te hebben gekregen
voor andermans grenzen en deze grenzen in het vervolg ook serieuzer te zullen nemen
in een pestsituatie, ook op het Internet. In tegenstelling tot offline pestsituaties, vindt
ruim 84% van de leerlingen het online wél hun eigen taak om grenzen aan te geven. De
leerlingen zijn zich bewust van het belang van het beschermen van hun online privacy
door ook op Internet hun eigen grenzen te beschermen.
Kennisdoelstellingen
De kennisdoelstellingen van het anti-pestprogramma Survivors! hebben betrekking op
de volgende onderwerpen: 1) Leerlingen kunnen benoemen wat pesten is; 2) Leerlingen
kunnen benoemen wat het verschil tussen pesten en plagen is; 3) Leerlingen weten wat
te doen tegen (cyber)pestsituaties.
De kennis op het gebied van pesten is toegenomen na voorstelling en les van Survivors!
Het gemiddelde rapportcijfer voor de kennisquiz bestaande uit 10 meerkeuzevragen is
gestegen van een 8.0 naar een 8.9. Na de interventie maakte 45% van de leerlingen de
quiz foutloos, terwijl daarvoor 15% van de leerlingen alle vragen van de quiz correct
beantwoordde.
Deze kennistoename na Survivors! komt ten eerste tot uitdrukking bij het aantal
leerlingen dat correct kan benoemen wat (cyber)pesten is. 89% van de leerlingen
onderscheidt lichamelijk pesten, geestelijk pesten en pesten op Internet als de drie
hoofdvormen van pesten en bijna 97% van de leerlingen definieert cyberpesten als
pesten op Internet.
Ten tweede zijn de studenten na Survivors! zich bewuster van het feit dat degene die
het overkomt het verschil tussen pesten en plagen bepaalt. Voor de interventie dacht
23% van de leerlingen dat dit wordt bepaald door degene die het doet en ruim 10%
dacht dat dit wordt bepaald door de omstanders. Naderhand zijn deze percentages
gedaald tot respectievelijk bijna 11% en 3%.
Ten derde weten de leerlingen door Survivors! beter wat ze moeten doen tegen
(cyber)pestsituaties. Als andere leerlingen iets doen wat degene niet leuk vindt, weet
74% van de leerlingen nu dat ze dan duidelijk moeten zeggen dat ze dat niet leuk vinden
en dat ze normaal moeten doen. Voor de interventie was dit ruim 46%. Daarnaast dacht
46% van de leerlingen dat helemaal niet reageren de juiste oplossing was in zo’n
situatie, zodat de lol voor de anderen er dan af zou zijn. Na de interventie is dit
percentage gedaald tot ruim 22%. Daaropvolgend geeft 80% van de leerlingen aan in het
vervolg hulp te zoeken bij klasgenoten en/of een mentor of docent als anderen niet
stoppen met pesten, zelfs als de gepeste ‘stop’ heeft gezegd. 16% van de leerlingen
geeft aan in zo’n situatie er op los te gaan slaan. Deze leerlingen zijn van mening dat wie
niet horen wil, maar moeten voelen! Naast het pesten in real life, weten de leerlingen
ook beter wat ze moeten doen tegen pesten op het Internet. Het beste dat ze kunnen
doen is het verzamelen van bewijzen en het melden bij een docent of de webbeheerder.
Het percentage leerlingen dat het hiermee eens is, is gestegen van 68% tot bijna 82%.
Mocht u na het lezen hiervan vragen hebben, neem contact op met Maaike den Uyl:
0343-515744

Download Report