VAC flash nr18.pmd

VAC consult
Overdracht van het
landbouwbedrijf
Heb voldoende aandacht voor het onroerend patrimonium
Problematiek
Voor heel wat land- en tuinbouwers
is de problematiek van de overdracht van het landbouwbedrijf
heel actueel. De gemiddelde leeftijd van de land- en tuinbouwer blijft
stijgen. In 2013 is 56% van de
land- en tuinbouwers ouder dan
50 jaar. Van deze bedrijfsleiders
heeft slechts 11% een vermoedelijke opvolger klaar staan.
De redenen hiervoor zijn divers.
• Jongeren staan tegenwoordig
niet meer te springen om een
land- of tuinbouwbedrijf over te
nemen. Het vele harde werk, de
onzekerheid rond het inkomen
en structurele bedrijfskenmerken (te klein, verouderd, beperkt
leefbaar) schrikken de jonge
generatie af. Het huidige socioeconomische klimaat speelt uiteraard ook een rol. Vaak is de
overname voor een potentiële
overnemer financieel niet of
moeilijk haalbaar. Een opvolger
vinden is dus in geen geval makkelijk.
• Daarnaast is het overdragen van
een bedrijf hoe dan ook complex.
Er spelen heel wat menselijke,
persoonlijke, familiale, juridische, fiscale en financiële aspecten een rol. Voor landbouwbedrijven geldt dit des te meer.
Het overgrote deel hiervan zijn
familiebedrijven. Meestal woont
men ook op het bedrijf. Dit alles
zorgt voor een sterke emotionele verknochtheid met de onderneming.
• Tenslotte lopen de belangen en
bezorgdheden van de bedrijfsleider/overlater in veel gevallen niet
gelijk met deze van de kandidaat-overnemer/opvolger of zijn
deze zelfs in strijd met elkaar.
nr. 18 • 2
tijdig plannen de boodschap. Bij
gebrek aan planning zal het landbouwbedrijf in principe vererven
volgens de wettelijke devolutie,
waardoor het bedrijf noodgedwongen in natura wordt verdeeld tussen de verschillende erfgenamen.
Hierdoor is het risico dat dit bedrijf uit elkaar zal vallen vrij reëel.
Bovendien kan dit voor de erfgenamen, naast een emotionele
slag, ook een financiële en fiscale
kater betekenen.
Vermits elke mislukte overdracht
of verkoop in ons economisch
weefsel snijdt en raakt aan onze
welvaart en ons welzijn, heeft de
overheid daarenboven vrij wat geïnvesteerd in het uitwerken van regelgeving bedoeld om bedrijfsleider te stimuleren vooraf te regelen.
Hoe plannen?
Gelet op het complexe karakter
van een overdracht van een bedrijf,
vergt een goede planning heel wat
voorbereiding. Vooraleer de planning aan te vatten, moeten de protagonisten elk voor zichzelf uitmaken wat hun doelstellingen zijn en
hoe zij de overname zien. Nadat
de doelstellingen van de beide
betrokken partijen op scherp gezet zijn, moeten deze met elkaar
geconfronteerd worden en op elkaar afgestemd worden.
Waarom plannen?
Dit is zeker geen evidentie en
omdat hierbij vaak ook emotionele
factoren een rol spelen, is het aan
te raden hierbij beroep te doen op
een externe adviseur of coach, die
door diverse gesprekken (eerst
met alle betrokken partijen afzonderlijk en daarna alle betrokken
partijen samen) de standpunten
verzoent en tot een conclusie
komt.
Net omdat de overdracht van een
landbouwbedrijf zo moeilijk is, is
Pas eens de grote krijtlijnen vast
staan, kan de planning worden
uitgewerkt conform de doelstellingen van de betrokken partijen.
In het overgrote deel van de gevallen bestaat de planning deels uit
een verkoop en deels uit een overdracht om niet aan de volgende
generatie, al dan niet gecombineerd met een herstructurering van
het bedrijf naar de toekomst toe.
Hieronder gaan we kort op deze
drie pistes in en staan we stil bij
de aandachtspunten die hierbij
spelen.
Verkoop
Vermits de bedrijfsleider door de
overdracht van zijn bedrijf zijn bron
van inkomsten verliest, ziet de
bedrijfsleider zich vaak genoodzaakt om een deel van zijn bedrijf
te verkopen (en niet te schenken).
Soms gaat hij ook nog gedurende
een bepaalde periode verder in het
bedrijf verder werken, ook na de
overdracht.
Bij het vastleggen van het voorwerp
van de verkoop en de prijs die ervoor betaald moet worden, spelen
diverse factoren een rol:
• de financiële behoeften van de
bedrijfsleider;
• de financiële haalbaarheid voor
de overnemer;
• de optimalisatie van de VLIFsteun.
Het is hoe dan ook van belang dat
een correcte prijs vastgelegd
wordt, vooral als er andere kinderen in het spel zijn. Een overdracht
tegen een té lage prijs kan immers
als een vermomde schenking worden aanzien.
In de meeste gevallen wordt enkel het roerend gedeelte: dieren,
bedrijfsmateriaal, voorraad, navetten overgedragen. De bedrijfsgebouwen en de gronden vallen
daar meestal, omwille van de grote
registratiekosten en financiële on-
haalbaarheid, buiten. Een schenking kan dan eventueel soelaas
bieden. Let wel, in Vlaanderen is
het van belang dat het handelsfonds niet verkocht wordt voor de
schenking van de gronden. Daarop
gaan we hieronder verder in.
waarbij eerst de exploitatie zelf
wordt overgedragen en de gronden
bij de ouders blijven, heeft aldus
tot gevolg dat de ouders bij een
eventuele latere schenking van de
gronden niet meer van het nultarief
kunnen genieten.
Schenking
Vereist is ook dat er gedurende
drie jaar na de overdracht een activiteit wordt verder gezet. Dit moet
niet noodzakelijk door de begiftigden zelf.
Een tweede grote pijler is de
schenking. Door een recente
wetswijziging van de Vlaamse
Overheid is dit zeker een te overwegen piste.
Bij het Decreet van 23 december
2011 heeft de Vlaamse Overheid
immers een vrijstellingsregeling ingevoerd (artikel 140bis W. Reg.),
waarbij een familiaal bedrijf of de
aandelen van een familiale onderneming geschonken kunnen worden zonder dat hierop schenkingsrechten verschuldigd zijn.
Hierop in detail ingaan, zou ons
te ver leiden, doch in essentie
komen alle activa (dus ook landbouwgronden) die door de schenker of zijn echtgenoot of samenwonende partner beroepsmatig
zijn geïnvesteerd in de familiale
onderneming of aandelen van een
vennootschap die als activiteit de
uitoefening van een nijverheids-,
handels-, ambachts- of landbouwbedrijf voert of de uitoefening van
een vrij beroep tot doel heeft, voor
de gunstregeling in aanmerking,
op voorwaarde uiteraard dat ook
de rest van de voorwaarden voldaan zijn. Ook aandelen van een
holdingmaatschappij kunnen onder bepaalde voorwaarden van
deze gunstregeling genieten. Een
patrimoniumvennootschap of een
managementvennootschap wordt
van de regeling uitgesloten. Zowel
schenkingen in vruchtgebruik, in
blote eigendom of in volle eigendom komen in aanmerking.
Voor een landbouwbedrijf dat als
eenmanszaak wordt uitgebaat is
het van groot belang op te merken dat, opdat de activa die in het
landbouwbedrijf werden geïnvesteerd, tegen het nultarief kunnen
worden overgedragen, vereist is
dat het landbouwbedrijf door de
schenker zelf wordt uitgebaat. De
typische planning van vroeger,
Inbreng in een vennootschap
De planning van de overdracht van
een bedrijf is ook de ideale gelegenheid om na te denken over de
structuur van het bedrijf. De uitbating kan ook door een derde
gebeuren.
Soms kan het aangewezen of
wenselijk zijn om te overwegen het
bedrijf in een vennootschap in te
brengen. Het werken via een vennootschap biedt diverse voordelen:
• Een vennootschapsstructuur
vergemakkelijkt kredietverlening.
• Via een vennootschap kan de
aansprakelijkheid van de bedrijfsleider beperkt worden en
wordt zijn privévermogen in belangrijke mate beschermd.
• Ook fiscaal kan een vennootschapsstructuur haar voordelen
kennen.
• De waardering van het bedrijf
wordt makkelijker.
• De vennootschapsstructuur vereenvoudigt de opvolging op bepaalde vlakken. Zo helpt deze
versnippering tegen te gaan,
kunnen vergunningen en productierechten voordeliger worden overgedragen en wordt het
minder moeilijk het bedrijf te verdelen).
• De overdracht wordt financieel
draagbaarder voor de overnemer.
• De overdracht kan hierdoor in
verschillende fasen gebeuren.
Besluit
U ziet, de overdracht van een
landbouwbedrijf is een complex
gegeven, waar diverse puzzelstukken in elkaar moeten worden
gepast. Dit is maatwerk. Geen enkele overname is identiek. Een tijdige zorgvuldige planning is dan
ook van uiterst groot belang om
het voortbestaan en de continuïteit van het bedrijf te garanderen.
Het VAC heeft een jarenlange expertise opgebouwd in de begeleiding van overname dossiers. Onze
professionele begeleiding wordt
omwille van haar deskundigheid
en neutraliteit sterk geapprecieerd
door alle betrokken partijen. Mede
door de stijgende complexiteit, is
ons netwerk recentelijk uitgebreid
met de dienstverlening van Titeca
Accountancy.
Samen met Titeca Accountancy
kan het VAC u bij elk aspect van
dit proces begeleiden en helpen
om de overdracht van uw bedrijf in
goede banen te leiden.
Jurka Vanthournout
Hoofd Juridische Dienst - Special
Projects - Titeca Accountancy
VAC - ZITDAGEN
• Op dinsdag 7 oktober van 10u-12u, Hove
Malpertuus te Riemst
• Op woensdag 8 oktober van 13u3015u30, Ruraal Steunpunt te Peer
• Op vrijdag 10 oktober van 9u30-12u,
Agentschap Van Nijvel, Ninoofsestw. 207
te Leerbeek
• Op woensdag 15 oktober van 13u3015u30, Boekhoudkantoor Moors, Prinsbisschoppenstraat 1 bus 1 te Sint-Truiden
• Secretariaat Merelbeke telkens na afspraak
tel. (09)252 59 19
nr. 18 • 3

Download Report