Economische impactanalyse van de waarborgregeling

Ondernemerschapscultuur in
Vlaanderen
Niels Bosma
Vlerick Business School & Utrecht University
m.m.v. Hans Crijns en Tine Holvoet
Inhoud
• Resultaten van de Global Entrepreneurship Monitor
• Percepties en attitudes
• Eco-systemen voor ondernemerschap
• Naar een vergelijking in bredere zin
Global Entrepreneurship Monitor voor België
en Vlaanderen
• Wat is/doet de Global Entrepreneurship Monitor
(www.gemconsortium.org)
• Jaarlijkse internationale studie die peilt naar de ondernemerschapsmentaliteit, de
activiteitratio’s voor ontluikend en nieuw ondernemerschap en de ambities van
starters.
• Belangrijkste bevindingen/beleidsaanbevelingen
• De status die toegekend wordt aan succesvolle ondernemers is voor verbetering
vatbaar.
• Daarnaast is de belangrijkste rem op ondernemerschap de angst voor falen die heel
wat mensen tegenhoudt om een eigen onderneming op te richten.
• Vooral vrouwen en jongeren hebben een extra duwtje in de rug nodig om de stap te
zetten.
Percepties ten aanzien van starten bedrijf in
Vlaanderen, 2001-2013
Bron: Global Entrepreneurship Monitor 2001-2013
Maatschappelijke houding ten aanzien van
starten bedrijf in Vlaanderen, 2001-2013
Bron: Global Entrepreneurship Monitor 2001-2013
Ondernemerschap: houding en gedrag
Vlaanderen ten opzichte van benchmark landen
Bron: Bosma, N.S., Holvoet, T. en Crijns , H. Global Entrepreneurship Monitor
2012: Samenvatting voor Vlaanderen. Beleidsrapport STORE-B-13-016
Eco-systemen voor ondernemerschap: GEM
Entrepreneurial Framework Conditions
• Aanvullend aan de GEM Adult Population Survey biedt een
kwalitatieve expertbevraging inzicht in de omgevingsfactoren
(entrepreneurial framework conditions) die een impact kunnen
hebben op de graad van ondernemerschap in een land of regio.
• Belangrijkste bevindingen/beleidsaanbevelingen voor Vlaanderen
• Vier domeinen werden door de experten gedetecteerd als ‘kritisch’:
•
•
•
•
Overheidsbeleid
Culturele en sociale normen
Onderwijs en training
Toegangsregulatie
Eco-systemen voor ondernemerschap: GEM
Entrepreneurial Framework Conditions (2)
• Overheidsbeleid: In het algemeen werd om een consistent langetermijnbeleid en om meer politieke
stabiliteit gevraagd. Hiernaast aanbevelingen aangaande
• Verschillen tussen administratieve status van werknemer en zelfstandige die zogenaamd ‘pulled’ ondernemerschap
(gedreven door opportuniteiten) in de weg staan,
• Hoge loonlasten die aspiraties voor jobcreatie belemmeren,
• Complexe en veranderende fiscale, juridische, en milieuregelgeving
• Hoge administratieve last die een voor ondernemerschap noodzakelijke tempo vertraagd.
• Specifieke verbeterpunten werden geformuleerd voor een gender-neutraal ondersteuningsbeleid en een bekrachtiging van
proactief gedrag, en tegen de heersende perceptie van ‘falen voor het leven’.
• Culturele en sociale normen: maatregelen aangaande
•
•
•
•
•
Een risicomijdende cultuur met negatieve connotatie van mislukking,
Gebrek aan communicatie over de voordelen van zelfstandig werk wat work-life balance betreft,
Een ontmoedigende publieke opinie en media,
Een gebrek aan transparantie in de bedrijfscultuur die werknemers belet om zelf ondernemer te worden
Een algemene aanmoediging om manager te worden, en geen leider
• Onderwijs en training: meer praktisch gebaseerd leren, meer geïntegreerde aandacht voor
ondernemerschapsonderwijs en -training op alle niveaus van onderwijs, intrede van de markt tijdens de
studies
• Toegangsregulatie: geografische en culturele locatie van België kunnen meer succesvol geëxploiteerd
worden
Naar een vergelijking in bredere zin:
theoretisch raamwerk
(1)
-
Literatuurstudie: Conceptafbakening
STORE-B-13-001
Ondernemerschap
Cultuur
Vlaanderen
(2)
Theoretisch kader
-
Onderzoeks
-ontwerp
A1 en A2
-
Rapportering bestaande
basisindicatoren (instrumenten en
parameters):
Uit economische
ondernemerschapsonderzoek:
STORE-B-12-007
Uit sociaalwetenschappelijk
cultuuronderzoek:
STORE-B-13-007
Inclusief
meetmodel
Monitor ondernemerschap in brede zin
(i) incl. ondernemerschapscultuur
(ii) met transparant begrippenkader en
(iii) beargumenteerde benchmarking voor subregionale en internationale
vergelijking
Landschapstekening Ondernemerschapscultuur
• Krijtlijnen voor het uiteindelijk onderzoeksdoel: het modelleren van
een meetinstrument voor ondernemerschap in brede zin (i) inclusief
ondernemerschapscultuur; met (ii) een transparant begrippenkader;
en (iii) een beargumenteerde benchmarking voor subregionale
vergelijking
• Geen prefab beleidsadvies, maar aanzet voor het ontwikkelen van
een tool die moet helpen om beleidskeuzes in veranderende tijden
scherp te stellen en zich moet verhouden tot maatschappelijke
ontwikkelingen.
Ondernemerschapscultuur: basisindicatoren
• Inzicht in ondernemerschap vanuit het perspectief van de bredere traditie
van sociaalwetenschappelijk cultuuronderzoek. Het verkent welke
indicatoren voor ondernemerschapscultuur complementair zijn aan die
meetinstrumenten en parameters die het vaakst worden gehanteerd in de
meer economisch getinte ondernemerschapsliteratuur.
• De opgesomde parameters, indicatoren en methoden leveren
complementaire inzichten die kunnen bijdragen tot het beter vatten van
(verschillende componenten van) een ondernemerscultuur. Twee
voorbeelden:
• Rolmodellen als brug tussen media en onderwijs. Ondanks de overwegend grote aandacht
voor iconen als het gaat om rolmodellen voor ondernemerschap in de media, blijken de
ondernemers die daadwerkelijk als voorbeeld dienen bijna zonder uitzondering veel dichter
bij huis te zijn.
• Implicaties voor ondernemerschap in het onderwijs. Ook leraren van niet-handels en
economische vakken kunnen gestimuleerd worden om actief ondernemend te zijn,
ondernemende rolmodellen kunnen naar voor geschoven worden voor het bereiken van
specifieke pedagogische doelstellingen
Tenslotte: aandacht voor
ondernemerscultuur
noodzakelijk?
De Regional Entrepreneurship & Development Index
(REDI), 2013
Ondernemerschapscultuur in
Vlaanderen
Niels Bosma
Vlerick Business School & Utrecht University