Beleidsplan / begeleidingsplan

Bovenwijkse dagbesteding voor senioren
met dementie en andere cognitieve
problemen in 2015 in De Bilt en Zeist
Beleidsplan / begeleidingsplan
Zeist, april 2014
Inhoud
1.
Inleiding .......................................................................................................................... 3
2.
Visie ............................................................................................................................... 3
3.
Waarom bovenwijkse dagbesteding ............................................................................... 4
4.
Activiteitenaanbod .......................................................................................................... 5
4.1 Medewerkersbezetting ................................................................................................. 6
5.
Kwaliteit .......................................................................................................................... 6
6.
Vervoer .......................................................................................................................... 6
7.
Contacten en ondersteuning mantelzorg ........................................................................ 6
8.
Samenwerkingspartners en verwijzers ........................................................................... 7
Nawoord ................................................................................................................................ 8
2
1. Inleiding
Als mensen te maken krijgen met dementie of andere cognitieve problemen, bijvoorbeeld wegens cva,
niet-aangeboren hersenletsel of de ziekte van Parkinson, is het belangrijk dat zij mee blijven doen in
de maatschappij. Dat zij actief blijven op het gebied van sport, cultuur en natuur. Het liefst in de wijk, in
de clubs en verenigingen waar iemand al actief was. Het project ‘Meedoen in de Wijk’ waarbij
dagbestedingsactiviteiten worden georganiseerd vanuit Wijkservicepunt Noord in Zeist waar Warande
ook aan meewerkt, richt zich op dit participeren in de wijk. Met het voortschrijden van de dementie (of
andere cognitieve problemen: voor de leesbaarheid van dit document wordt in het vervolg alleen
dementie benoemd), kan het gedrag van de persoon met dementie zodanig veranderen dat meedoen
aan de activiteiten in de wijk niet meer of niet meer volledig mogelijk is. Door moeilijk verstaanbaar
gedrag of een gebrek aan initiatief bijvoorbeeld. Voor hen biedt Warande een aanvulling en een
vervolg, ofwel een uitkomst wanneer meedoen op wijkniveau niet meer vanzelfsprekend is.
De Sociëteiten van Warande bieden senioren met dementie in de gemeenten De Bilt en Zeist een plek
voor activiteiten en behandeling. We stellen ons ten doel om senioren in staat te stellen zo lang
mogelijk in hun eigen leefomgeving te blijven wonen, ook wanneer de dementie zwaar wordt. Er wordt
aandacht besteed aan het in stand houden en indien mogelijk uitbreiden van het sociaal netwerk en
het behoud van de eigen regie. Er wordt dagstructuur geboden en de (sociale) vaardigheden blijven
aangesproken worden waardoor de gedragsproblemen verminderen en het contact met de sociale
omgeving gestimuleerd wordt. Op de Sociëteiten worden bezoekers begeleid uitgaande van hun
mogelijkheden binnen een vertrouwde en veilige omgeving.
Mantelzorgers zijn welkom in ons centrum, zij kunnen rekenen op aandacht en ondersteuning
waardoor ze beter om leren gaan met een partner/vader/moeder met dementie en waardoor er een
stabielere leefsituatie ontstaat. Met dit aanbod
worden mantelzorgers voor even ‘ontzorgd’.
2. Visie
Iemand met dementie is afhankelijk van zijn
omgeving en de mensen om hem heen. Een
belevingsgerichte benadering past hierbij.
De Sociëteiten staan voor actief zijn en
ontmoeting, maar ook levenskunst en zingeving
in een veilige en vertrouwde sfeer volgens de meest actuele kennis en ontwikkelingen. Er wordt
maatwerk geboden binnen het willen en kunnen in de setting van een groep. De medewerkers
worden begeleid door een multidisciplinair team bestaande uit o.a. een specialist
ouderengeneeskunde, psycholoog, maatschappelijk werker en fysiotherapeut. Op verwijzing van de
huisarts kan consult aangevraagd worden bij de specialist ouderengeneeskunde of de psycholoog.
Ook de mantelzorger kan voor advies gebruikmaken van het multidisciplinair team.
Een belevingsgerichte benadering past volgens Warande het beste bij iemand met dementie. Dat
betekent dat er ingespeeld wordt op datgene waar de bezoeker op dit moment behoefte aan heeft,
met andere woorden: zo goed mogelijk inspelen op de belevingswereld van de bezoeker.
Hoe ziet een belevingsgerichte benadering er in de praktijk uit?
Een mannelijke bezoeker van de Sociëteit heeft altijd een eigen bedrijf gehad, hij is gewend om hard te
werken en komt graag onder de mensen. Deze meneer is graag bezig, dat geeft hem het gevoel van belang
te zijn. Tijdens het doornemen van de krant geeft hij aan zich onrustig te voelen. De medewerker herinnert
zich dat hij had aangegeven dat hij van schilderen houdt en biedt hem aan in de activiteitenruimte te gaan
schilderen. Samen met hem start zij deze activiteit op, waarna hij zelf verder kan. Later komt de medewerker
kijken en vraagt hoe het gaat: “Ja, ze moesten iets bedenken om er voor te zorgen dat ik rustig zou worden,
nou dat is gelukt”. Vervolgens laat hij vol trots zijn werk zien.
3
3. Waarom bovenwijkse dagbesteding?
De doelgroep van de bovenwijkse Sociëteiten bestaat uit mensen met een matige tot gevorderde
dementie. Kenmerkend aan de bezoekers van het bovenwijkse aanbod is dat zij niet zelfstandig
invulling kunnen geven aan de dag en/of dat er sprake is van moeilijk verstaanbaar gedrag, waardoor
zij moeilijk mee kunnen komen met activiteiten op wijkniveau. Daarnaast hebben mensen te maken
met lichamelijke achteruitgang en hebben zij vaak hulp nodig bij het gebruik van het toilet, medicatie
toedienen en verpleegtechnische handelingen (stoma verzorgen, katheter verzorgen).
Dit is een zeer kwetsbare groep senioren, die behoefte heeft aan professionele begeleiding (bij
indicatie met behandeling) en zorg met inzicht in het effect van dementie op het gedrag, maar vooral
met inzicht in de behoeftes van de bezoeker. Bezoekers moeten steun en houvast kunnen ervaren
aan de vaste professionele begeleiding.
Als insluitingscriteria (voorwaarden voor deelname) voor de Sociëteiten worden benoemd dat
de bezoeker met dementie:
-
-
-
leidt aan matige of gevorderde dementie, of matige tot gevorderde cognitieve problemen ten
gevolge van een cva, niet-aangeboren hersenletsel of een andere oorzaak
er is in het dagelijks leven een beperking waardoor zij niet zelfstandig invulling kunnen geven
aan de dag en/of dat er sprake is van moeilijk
verstaanbaar gedrag, waardoor zij moeilijk mee
kunnen komen met activiteiten op wijkniveau
Niet naar het toilet kunnen, zelfstandig eten gaat
er is een geldige en passende indicatie
moeizaam, verpleegtechnische handelingen nodig? Dit
aanwezig waarin PG benoemd wordt of een
is geen probleem bij de dagbesteding van Warande.
indicatie verblijf ZZP 4, 5 of 7)
Deskundige professionals bieden ondersteuning.
de dagbesteding particulier inkoopt met PGB
wil deelnemen
Als uitsluitingscriteria (redenen om deelname te beëindigen) worden benoemd:
-
de bezoeker wil niet meer aanwezig zijn op de Sociëteit ondanks alle interventies
de veiligheid kan niet meer gewaarborgd worden bijvoorbeeld doordat de bezoeker probeert
weg te lopen
de bezoeker vertoont gedrag dat structureel problemen veroorzaakt voor mede bezoekers
de bezoeker heeft teveel individuele begeleiding nodig waardoor het groepsproces verstoord
word, dit kan gaan over gedrag en of lichamelijke zorg
er is geen geldige indicatie / vergoeding
4
4. Activiteitenaanbod
Aangenaam actief blijven, dat is het uitgangspunt van de geboden zorg. De Sociëteiten van Warande
gaan daarbij uit van de aandachtspunten die naar voren komen in de onderzoeken van prof. dr. Erik
Scherder (o.a. Aging and dementia, 2013). Dit betekent dat de bezoekers bewegen onder begeleiding
en aangenaam eten en drinken. Daarnaast blijven zij mentaal zo fit mogelijk door de interactie met
andere bezoekers en medewerkers. De activiteiten zijn een middel om deze interactie op gang te
brengen. Er wordt maatwerk geboden binnen de kaders van het willen en kunnen in de setting van
een groep. Wij werken zoveel mogelijk in kleine groepen (8-16 mensen, eten en bewegen doen alle
bezoekers gezamenlijk).
Wij stimuleren mantelzorgers zelf de bezoeker te brengen en/of op te halen en af en toe mee te
helpen in de Sociëteit.
Aanvang
tussen 09.00 uur en 11.00 uur
Start
kop koffie of thee, gezamenlijk de krant bespreken en onderwerpen die
ter tafel komen
11.00 en 12.00 uur
bewegen: Tai Chi, Meer Bewegen voor Senioren
12.00 en 12.30 uur
gezamenlijk tafels dekken, bijkomen van het bewegen, een spel
12.30 tot 13.30 uur
gezamenlijk eten, brood of warme maaltijd
13.30 tot 14.30 uur
rust voor degene die dat willen, voor de overige activiteiten op aanvraag,
bijvoorbeeld wandelen, handwerken, een spel of lezen
14.30 tot 16.00 uur
diverse activiteiten, bijvoorbeeld op basis van thematische onderwerpen,
kunstzinnige therapie, muziek, een documentaire of film kijken of spellen
soms met competitie
16.00 tot 17.00 uur
bezoekers gaan naar huis
Groepsmedewerkers:
1. hebben minimaal een denk,- werk,- en opleidingsniveau 3
2. hebben relevante werkervaring, opleidingen, studies en of trainingen gevolgd
3. zijn in staat een wisselend, passend activiteitenaanbod te bieden dat als uitgangspunt heeft
dat de individuele bezoeker centraal staat.
4. zijn in staat om relevant gedrag van bezoekers goed te verwoorden en voor advies voor te
leggen aan het multidisciplinair team
5. zijn in staat om i.o.m. de bezoeker of mantelzorger contacten te onderhouden met de huisarts,
casemanager of anderen uit het netwerk van de bezoeker.
6. beschikken over goede communicatieve vaardigheden om gesprekken met zowel de
bezoekers als de mantelzorgers te voeren
Praktijkvoorbeeld: individuele bezoeker centraal
Een mevrouw geeft tijdens haar kennismakingsgesprek aan dat zij van Bridge houdt. Medewerkers
inventariseren of er nog meer bezoekers of buurtgenoten zijn die dat willen en zoeken een vrijwilliger die dit
kan begeleiden. Er is een groepje van 4 personen die wekelijks bridge speelt, zeker niet zoals het vroeger ging
maar met dezelfde spirit.
5
4.1 Medewerkersbezetting
De Sociëteiten van Warande vinden het belangrijk dat de begeleider-bezoeker ratio laag ligt, 1 op 8 is
volgens Warande noodzakelijk. Er zijn gedurende iedere activiteit minimaal twee professionele
medewerkers aanwezig. Daarnaast zijn er vrijwilligers en stagiaires en worden mantelzorgers
gestimuleerd om ook mee te doen. Bij 1 tot 20 bezoekers zijn er twee medewerkers (zoals
verzorgende niveau 3 en SPW’er of cultureel begeleider), bij meer dan 20 bezoekers drie
medewerkers. Tai Chi of Meer Bewegen voor Senioren wordt gegeven door deskundige docenten o.a.
met begeleiding van fysiotherapeuten van Warande (minimaal 2x per week).
5. Kwaliteit
Warande staat voor een hoge kwaliteit van medewerkers en andere betrokkenen zoals behandelaren
en de begeleiding van activiteiten door professionals (docent Tai Chi, fysiotherapie Meer Bewegen
voor Senioren).
Bij de Sociëteiten is de behandelcoördinator een GZ-psycholoog. Zij houdt de kwaliteit van de
zorgleefplannen in de gaten en begeleidt en adviseert medewerkers in het omgaan met de bezoekers.
Ook familie wordt door haar ondersteund indien nodig. Zij levert tevens een bijdrage aan de
mantelzorgbijeenkomsten. Alle bezoekers hebben een zorgleefplan dat opgesteld wordt met de
behandelcoördinator, specialist ouderengeneeskunde, medewerker van de Sociëteit en de
mantelzorger om de zorg voor de bezoeker te waarborgen. Volgens dit zorgleefplan wordt de
behandeling gegeven.
De klachtenprocedure loopt via de klachtenfunctionaris en medezeggenschap van bezoekers,
geborgd in de cliëntenraden van In de Dennen en Schutsmantel en sluit aan bij de ontwikkelingen bij
het gemeente brede mantelzorgbeleid. Er wordt daarnaast jaarlijks een klanttevredenheidsonderzoek
onder de bezoekers gehouden om hun ervaringen te borgen en het activiteitenprogramma zo
interessant mogelijk voor de bezoekers te houden.
6. Vervoer
Wij vragen bezoekers van de Sociëteiten bij het intake gesprek hoe zij naar de Sociëteiten willen
komen. Indien dit niet zelfstandig kan of vanuit het netwerk mogelijk is, verzorgt Warande het vervoer.
Warande is altijd op zoek naar mogelijkheden voor samenwerking op het gebied van individueel of
collectief vervoer naar de dagbesteding. In dit kader werkt Warande samen met welzijnsorganisaties
zoals Meander Omnium voor de omgeving van Zeist en Stichting MENS voor de omgeving van De
Bilt. Mocht er onvoldoende aanbod zijn van vervoer door mantelzorgers, vrijwilligers of
vrijwilligersorganisaties dan zorgt Warande voor professioneel vervoer.
Voor het vervoer vragen wij een vergoeding van €1,50 per rit (prijspeil 2014). Dit tarief is vergelijkbaar
met dat van het openbaar vervoer.
7. Contacten en ondersteuning mantelzorg
De mantelzorger heeft de primaire zorg voor de bezoeker met dementie of andere cognitieve
6
problemen. Medewerkers van de Sociëteiten overleggen met de mantelzorger hoe
zij samen met hen kunnen zorgen dat de bezoeker zo optimaal mogelijk begeleid
wordt.
Voor een optimaal contact met de mantelzorger is het nodig om een goede communicatie te
1
onderhouden. Warande gebruikt hiervoor de volgende middelen :
-
-
-
intakegesprek
jaarlijks multidisciplinaire zorgleefplan-bespreking
een tussentijds gesprek met andere disciplines naar behoefte van de mantelzorgers is altijd
mogelijk. Tevens is er ruimte voor advies aan mantelzorgers
het contact met de eerste contactpersoon vanuit de Sociëteit
informatie- en mantelzorgbijeenkomsten; hier wordt informatie verstrekt over wat dementie
inhoudt en hoe om te gaan met de gevolgen (zoals gedragsveranderingen,
stemmingswisselingen, geheugenverlies) van dementie, waardoor zij meer handvatten krijgen
voor de situatie thuis. Deze bijeenkomsten worden 8 maal per jaar georganiseerd in
samenwerking met Meander Omnium, Alzheimer Nederland Zeist en het Ontmoetingscentrum
Zeist.
tijdens contactmomenten wordt er aan de mantelzorger gevraagd hoe het met hen gaat.
Mantelzorgers kunnen altijd bellen en zijn welkom om binnen te lopen en mee te doen met
activiteiten
er is een aantal keren per jaar een open middag voor naasten van de bezoekers
8. Samenwerkingspartners en verwijzers
In diverse situaties werken de Sociëteiten samen aan projecten of thema’s en maken zij deel uit van
de ketenzorgdementie. In sommige gevallen is er een samenwerkingsovereenkomst. Partners zijn
onder andere: Meander Omnium, Stichting MENS De Bilt (casemanagers), Vitras, casemanagers (in
dienst van het Netwerk Dementie), Altrecht Senior, Alzheimer Nederland (afdeling Alzheimer Zeist),
Charim en diverse zorg- en welzijnsorganisaties.
Bezoekers worden in de toekomst steeds vaker vanuit de wijk doorverwezen naar de Sociëteiten,
wanneer de activiteiten in de wijk niet meer toereikend zijn. Daarnaast worden bezoekers ook naar de
Sociëteiten verwezen door huisartsen en praktijkondersteuners, ouderen adviseurs, het
Diakonessenhuis en Abrona. Tevens kunnen senioren bij de Sociëteiten komen omdat zij vanuit hun
privésfeer kennis hebben van Warande.
1
Het aanbod sluit aan bij het visiedocument van Steunpunt Mantelzorg ‘Niet verplichten maar verlichten’.
7
Nawoord
Zolang mogelijk thuis wonen, ook als het geheugen minder wordt, wie wil dat nu niet? Gewoon met
hulp van de eigen sociale omgeving, familie, vrienden, verenigingen en de buurt.
Als dat niet meer lukt kan een sociëteit voor bovenwijkse dagbesteding een oplossing zijn om toch
langer thuis te blijven wonen.
Een sociëteit met een aanbod van groepsactiviteiten en professionele zorg en begeleiding passend bij
het willen en kunnen van de individuele bezoekers en hun mantelzorgers.
Een aangenaam actieve dag, ontmoeting met andere senioren en tijd voor en ondersteuning van de
mantelzorger!
Samen komen we verder.
Agatha Steenbergen
Vestigingsmanager Warande Sociëteiten voor dagbesteding
Warande Sociëteit De Bosrank
Gregoriuslaan 35a
3723 KS Bilthoven
T 030 - 228 69 11
Warande Sociëteit De Boulevard
Valckenboschlaan 14a
3707 CR Zeist
T 030 - 691 19 24
8

Download Report