Leerlingenhandleiding

Leerlingenhandleiding H2O
https://www.youtube.com/watch?v=wsYWIMynouM
Door: Datum: Vak: Docent: Vakcode: Tim van Waardenburg ­ David Everaarts ­ 0868647 29 juni 2014 Stoffen en reacties II Jaap van der Weele NATSR201x 1 Inhoudsopgave
Veiligheid Proef 1 Waterstof productie Benodigdheden Doelen Experiment Uitvoering waarneming Vragen Proef 2 Hydraten Benodigdheden Doelen: Experiment Proef 3 Oplosbaarheid Benodigdheden Doelen: Experiment Proef 4 Destilleren Benodigdheden Doelen Veiligheid Opstelling van de proef Voer de proef uit Vragen: Proef 5 Oppervlakte spanning Wat ga je doen? Doelen Wat weet je al Benodigdheden Uitvoering 2 Veiligheid
Ga voor iedere proef na welke veiligheidsmaatregen je moet treffen Proef 1 _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ Proef 2 _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ Proef 3 _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ Proef 4 _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ Proef 5 _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ 3 Proef 1 Waterstof productie
Waterstof is een zeer brandbaar gas. In kleine hoeveelheden is waterstof niet gevaarlijk. Benodigdheden
●
●
●
●
●
●
●
●
●
Zoutzuur 50 ml Magnesiumpoeder 5 spatelpunten Zeepsop Erlenmeyer Bekerglas Schaaltje Kurk / stop Slangetje Aansteker / lucifer Doelen
●
●
Je kunt bepalen wanneer een reactie afgelopen is. Je kunt een reactievergelijking opstellen aan de hand van een chemische reactie bij een practicum. Experiment
●
●
●
Neem 50 ml 1M zoutzuur in een erlenmeyer. Neem 5 spatelpunten magnesiumpoeder in een klein bekerglas. Neem een schaaltje met water en zeep en zorg met een slangetje en een kurk dat de gassen die ontstaan in de erlenmeyer onder in het schaaltje terecht komen. ● Maak een tekening van de opstelling en laat deze controleren door de docent voor je verder gaat. 4 Uitvoering waarneming
1. Noteer je waarnemingen in de tabel 2. Voeg nu de 5 spatelpunten magnesiumpoeder in een keer toe aan het zoutzuur. Sluit de erlenmeyer gelijk af met de stop zodat al het gas in het sop terecht komt. 3. Probeer nu het gas in het sop aan te steken. 4. Noteer je waarnemingen tijdens en na de reactie in de tabel Waarnemingen Voorde reactie Tijdens de reactie Na de reactie Zoutzuur in erlenmeyer Magnesiumpoeder Zeepsop Vragen
5. De formule van zoutzuur is HCl. Geef de formule van de zoutzuuroplossing. _______________________________________________________________ 6. Magnesium zal na de reactie als ionen aanwezig zijn in de oplossing. Geef de formule van een magnesium­ion. _______________________________________________________________ 7. Stel nu de reactievergelijking op in woorden. Gebruik de volgende woorden: ○ Magnesium ○ Magnesium­ionen ○ Waterstof ○ Waterstof­ionen _______________________________________________________________ 8. Geef de volledige reactievergelijking met de juiste toestandsaanduiding. _______________________________________________________________ 5 Proef 2 Hydraten
In sommige zouten kan ook water zitten. De watermoleculen zitten dan aan de zoutmoleculen vast en de stof blijft een vaste stof. In deze proef ga je onderzoeken hoeveel water in de stof CaCO3 * xH2O zit. Benodigdheden
●
●
●
CaCO3 * xH2O 20g Bekerglas Brander, 3 poot, gaasje Doelen:
●
●
Je kunt bepalen hoeveel % water in een bepaalde stof zit. Je kunt berekenen hoeveel watermoleculen in een hydraat zitten. (Bereken de x) Experiment
9. Neem 20g CaCO3 * xH2O en verwarm de stof tot je geen waterdamp meer ziet ontstaan. 10. Bepaal de massa van de CaCO3 die over is en bereken hoeveel % water en hoeveel % CaCO3 in de stof zat. _______________________________________________________________ 11. Bereken de molecuulmassa’s van de stoffen: ○ CaCO3 _______________________________________________________________ ○
H2O _______________________________________________________________ 12. Aan 1 CaCO3 molecuul zitten een aantal watermoleculen. Bereken hoeveel watermoleculen er aan 1 CaCO3 zitten. _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ Indien er tijd genoeg is kun je de proef herhalen met 10g CaCO3 * xH2O 6 Proef 3 Oplosbaarheid
In water kunnen stoffen oplossen. Sommige stoffen lossen beter op dan andere. In deze proef ga je onderzoeken hoe goed suiker, zout en zand oplossen in water. Benodigdheden
●
●
●
●
●
Bekerglas 1l Zout Suiker Zand Roerstokje of magnetische roerder. Doelen:
●
●
Je kunt bepalen wat de oplosbaarheid is van een bepaalde sof. Je kunt bepalen wanneer een oplossing verzadigd is. Experiment
13. Neem in een bekerglas 200 ml water. 14. Bepaal experimenteel hoeveel zout er kan oplossen in 200 ml water. 15. Bedenk goed hoe je bepaalt hoeveel gram zout je in de oplossing doet. 16. Overleg je plan met de docent voor je begint. 17. Herhaal het experiment met suiker. 18. Herhaal het experiment met zand. 19. Noteer je bevindingen in de tabel. oplosbaar in 200 ml water oplosbaarheid [g/l] [gram / liter] Zout Suiker Zand 7 Proef 4 Destilleren
Destilleren gebeurt vaker dan je denkt: van wijn wordt likeur gemaakt en om te overleven kun je slootwater weer schoon krijgen door het te destilleren. Dit gaan we vandaag doen. Benodigdheden
●
●
●
●
●
●
●
●
Slootwater 100 ml Brander, 3 poot, gaasje Kurk / stop Slangetje Erlenmeyer 200 ml Bekerglas 500 ml Bekerglas 150 ml Spuitfles met koud water Doelen
●
●
●
●
Je kent het verschil tussen water en waterdamp. Je weet wat verdampen en condenseren is. Je kunt een eenvoudige destillatieopstelling maken. Je bent in staat om een kort verslag van deze proef te maken. Veiligheid
Vandaag werk je met een brander en hete vloeistoffen. 20. Wat zijn de veiligheid­stappen die je moet ondernemen? _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ 8 Opstelling van de proef
21. Giet 100ml slootwater in de erlenmeyer. Doe de stop met het slangetje in de erlenmeyer en hang de andere kant van de slang in de kleine maatbeker. Spuit met de spuitfles ongeveer 150 ml koud water in de grote maatbeker en plaats de kleine maatbeker in de grote. Laat je veiligheid­stappen en de opstelling controleren voor je verder gaat. 22. Maak een tekening van de opstelling. Geef in de tekening aan waar de volgende onderdelen zich bevinden. ○ Slootwater ○ Drinkwater ○ Stoom ○ Verdampen ○ Condenseren 23. Maak een stappenplan voor de proef _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ 9 _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ Voer de proef uit
Verhit het slootwater met de brander totdat het kookt. Zet de brander uit voordat het water opgekookt is. Haal de slang uit het destillaat. Vragen:
23. Wat is het kookpunt van water _______________________________________________________________ 24. Hoe heet de faseovergang van waterdamp naar waterdruppels of zichtbare waterdamp _______________________________________________________________ 25. Vul in: (Destillaat of Residu) Bij het verdampen blijft in de Erlenmeyer het __________________ over, in de maatbeker komt het _________________ . 26. Geef je eigen omschrijving van destileren: _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ 10 Proef 5 Oppervlakte spanning
Vraag: hoe kunnen Schaatsenrijders op het water staan en hoe blijven druppels op mijn regenjas liggen? Wat ga je doen?
Een reageerbuis vullen met water en kijken wat er met het oppervlakte van het water gebeurt. Doelen
●
Je weet wat oppervlaktespanning is. Wat weet je al
●
Je weet wat waterstofbruggen zijn Benodigdheden
●
●
●
●
1 reageerbuis 1 reageerbuishouder (rekje) 1 Waterfles met kraanwater Mobiele telefoon met camera Uitvoering
27. Zet de reageerbuis in de houder en vul de reageerbuis voor de helft met water. Kijk naar de oppervlakte van het water en maak hier van de zijkant met je camera een foto van. 11 Je kunt de volgende vraag beter beantwoorden door de foto uit te vergroten. 28. Staat het water hol of bol? _______________________________________________________________ 29. Bespreek met elkaar en verklaar waarom het water bol/hol staat. Gebruik de woorden oppervlaktespanning en waterstofbruggen. _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ 12