artikel over 50 jaar Damiaanactie

de bond · 24 januari 2014
33
Lepra: het verminkte gezicht van de armoede
”O
p 1 februari 1953 was er die grote
watervloed die in Nederland ruim
1.800 slachtoffers maakte. Ook in ons land
verdronken veertien mensen. Kort nadien
stuurde India ladingen jutezakken naar
België om er zandzakjes mee te maken. Dat
gebaar van solidariteit raakte velen, ook politici zoals minister Moyerson. Hij had een
broer, missionaris in Congo, die bevriend
was met Frans Hemerijckx, werkzaam als
arts bij de melaatsen. Aan Hemerijckx werd
gevraagd of hij ook in India een werking
voor de leprapatiënten kon opzetten, als
gebaar van erkentelijkheid.
In 1955 richtte de toenmalige Belgische
Stichting voor de Strijd tegen de Melaatsheid,
een van de voorlopers van Damiaanactie,
een lepracentrum op in Polambakkam, in
de zuidelijke Indiase staat Tamil Nadu.
Tijdens het eerste werkjaar behandelde
Hemerijckx met zijn mobiele consultatieposten – ’klinieken onder de bomen’ – meteen twaalfduizend zieken.
Begin jaren tachtig werd er een nieuw centrum geopend in de noordelijke deelstaat
Bihar. Daar leidde een andere landgenote,
dokter Claire Vellut, de operatie van opsporing en behandeling van deze besmettelijke
ziekte. Vellut werkte in een moeilijke regio,
waardoor het meer dan twintig jaar zou
duren vooraleer de leprozerie overgedragen
werd aan de Indiase overheid.
Eind november 1964 verscheen de oprichting van de ’vzw Damiaanactie/Les amis du
Père Damien’ in het Belgisch Staatsblad.
Daarin lees je als motivering: ” De nagedachtenis aan pater Damiaan levendig te
houden, door aan de strijd tegen de melaats-
n KINDEROPPAS
KORTRIJK oppas v 2 k (6+4j):
ophalen school 16h en opvang
tot 18u bij ons thuis, tijdelijk
van 03 tem 09 [email protected]
OOSTERZELE. We zoeken een
lieve dame voor opvang van 3
jongens (2,3,5j) ma-di-do-vr van
16 tot 19 uur. 0478/272841
n IMMO TE HUUR
NIEUWPOORT luxe app 120
m2, 3de verd, 3 slpk, 2 badk,
zicht op jachthaven en park,
kelder,
garage
mogelijk.
1200 €/m. Gsm 0495/27.27.73
[email protected]
OOSTROZEBEKE VOOR SENIOREN. Instapkl. App, aanpasb.
rolstoel. Nieuwbouw autom. brede deuren. Living, inger. keuken,
2 slps, badk. inloopdouche, WC,
berging. Terras mooi uitzicht.
0474-46.42.71
032_DB_12345_04.indd 2
033_DB_12345_04.indd 1
heid over de gehele wereld deel te nemen,
zowel op medisch en wetenschappelijk,
als op sociaal en menselijk vlak: zij streeft
dit doel na buiten elke politieke, religieuze
(sic!) of raciale beschouwing.” Elders lees je
dat ze ook andere vergelijkbare aandoeningen willen verzorgen en genezen.
Eind jaren zeventig tekende Damiaanactie
een conventie met de Indiase staat, waarbij
ze zich verbond om medicijnen en materiaal aan te leveren, lokaal personeel op te
leiden en lepracentra op te richten. Ook
lokale ngo’s werden geholpen bij de opstart van programma’s voor leprabestrijding.
Vanaf de jaren negentig werden er technische ondersteuningsteams georganiseerd.
Die verzorgen opleidingen om lepra op te
sporen, patiënten te behandelen en verminkingen te voorkomen.
Aanvankelijk was de leprabestrijding kleinschalig en werkte ze in een context waar de
vreselijke ziekte nog verergerd werd door
een groot stigma en uitsluiting. De behandeling hield de ziekte weliswaar stabiel maar
duurde levenslang.
Pas begin jaren tachtig kwam er een doorbraak met de zogenaamde polychemotherapie. Mensen die zich nog in het aanvangsstadium van lepra bevinden, kunnen nu op
zes maanden tijd genezen.”
Nieuwe uitdagingen
” Mede op aandringen van het echtpaar Eric
en Magda Nollet, die voor Damiaanactie
werkten in Congo, kreeg de behandeling
van tbc – die veel gelijkenissen vertoont
met lepra qua behandelingsduur en be-
Concertenreeks herdenkt gouden jubileum
’Concerts for Hope’ worden gebracht door Scala &
Kolacny Brothers. Stijn en Steven Kolacny dragen
Damiaanactie een warm hart toe als ambassadeurs
van de vereniging in dit feestjaar. Ze brengen een uitgelezen selectie van hun mooiste nummers met een
exclusief verhaal over hun bezoek begin januari aan
Damiaanactieprojecten in Kinshasa. Scala & Kolacny
Brothers openen hun concertreeks tijdens het campagneweekend met ’Listen to These Words’, een song
geschreven voor Damiaanactie. Op zondagavond 26
januari om 19 uur nodigt Scala & Kolacny Brothers uit
in Brussel in het Paleis voor Schone Kunsten. Daarna is
het de beurt aan het Kursaal in Oostende op zaterdag
1 februari om 20 uur. De eerste concertreeks sluit af
in de Arenbergschouwburg in Antwerpen op zondag
9 februari om 19 uur. Alle praktische informatie over
de ticketverkoop en de latere concerten vind je op
www.damiaanactie.be.
Foto: Damiaanactie/Jean Platteau
Zestig jaar geleden, op 26 januari 1954, riep de Franse journalist en filosoof Raoul Follereau de eerste Werelddag voor de
Melaatsen in het leven. Tien jaar later bundelden een aantal
Belgische verenigingen die geld inzamelden voor hulp aan
melaatsen hun krachten. De Damiaanactie was geboren en
dit jaar mogen haar 1.200 overzeese medewerkers en talloze
vrijwilligers in eigen land samen vijftig kaarsjes uitblazen.
Het einddoel, lepra uit de wereld helpen, is echter nog steeds
niet bereikt. Bovendien vereist de bestrijding van tuberculose
steeds meer energie en middelen van deze medische hulporganisatie. We vroegen aan Carla Reynders, directeur van de
Damiaanactie, wat er te gebeuren staat tijdens dit feestjaar en
waarom een jaarlijkse campagne nodig blijft.
smettelijkheid – vanaf halfweg jaren tachtig meer aandacht in de programma’s van
Damiaanactie. De erg besmettelijke open
longtuberculose veroorzaakt vaak tot tien
nieuwe besmettingen vooraleer de zieke
opgespoord wordt. Mensen die besmet zijn
moeten zo vlug mogelijk worden gevonden
en behandeld.
Vandaag zijn er ook steeds meer gevallen van multiresistente tbc. Vandaar dat
straks op 24 maart, Internationale Dag tegen
Tuberculose, Damiaanactie in Kinshasha op
de oever van de Congostroom een paviljoen
opent voor twintig zwaar zieke dragers van
de multiresistente tbc-bacil. Dit paviljoen is
het eerste in haar soort in Congo en het is
de bedoeling dat er ook elders in de wereld
komen. Damiaanactie ziet hier een ’niche’,
aangezien grote organisaties die ook tbc
bestrijden deze aanpak liever aan andere
organisaties overlaten. In de Congolese
hoofdstad alleen al komen er jaarlijks twintigduizend nieuwe tbc-gevallen bij…
In 2012 vertegenwoordigden de tbc-patiënten bijna 94 procent van alle patiënten
die door Damiaanactie in veertien landen verzorgd werden. De meeste middelen om tbc te bestrijden gaan momenteel
naar landen als India, China, Congo en
Bangladesh. Damiaanactie is ook actief in
Centraal-Amerika, in landen als Nicaragua
en Guatemala, waar ze respectievelijk vooral berglepra (leishmaniasis) en tbc bestrijdt.
Tuberculose wordt overigens meer en meer
een stedelijke ziekte. Armoede en nauw
contact thuis of in het openbaar vervoer
helpen mee de ziekte te verspreiden.
In Nicaragua bestrijdt dokter Toon Bogaerts
al ruim dertig jaar berglepra. Die wordt
veroorzaakt door een schijnbaar onschuldig
prikje van een zandvliegje, maar maakt
vreselijke letsels die op gewone lepra lijken.
De behandeling is vrij duur, maar twintig
dagelijkse inspuitingen volstaan om te genezen. Vandaar dat preventie de boodschap
is. Er worden muskietennetten uitgedeeld en
mensen worden aangeraden om hemden
met lange mouwen te dragen.”
Blijvende aandacht voor lepra
” In India, waar de nationale programma’s
ter bestrijding van lepra al veel werk hebben
overgenomen, wil de Damiaanactie zich in
de toekomst meer toeleggen op het ontwikkelen van medicijnencocktails à la carte.
Elke patiënt met multiresistente tbc krijgt
dan een behandeling op maat. Die aanpak,
die goedkoper en efficiënter is, willen we
ook elders toepassen.
In dat subcontinent is Damiaanactie de
laatste jaren ook actief bij de zogenaamde
tribals, waar in sommige streken soms tot
dertig procent van alle nieuwe lepragevallen aangetroffen worden. De campagnefilm
van dit jaar, De prins en de paria’s, gaat
overigens over het werk van Damiaanactie
bij de Yanadi-stam, die binnen de Indiase samenleving tot de ’onaanraakbaren’ behoren.
Deze zwijgzame, halfnomadische jagers
en vissers wonen in het district Nellore in
de deelstaat Andra Pradesh. Ze werden
begin jaren zeventig uit hun oorspronkelijke
woongebied verjaagd om plaats te maken
voor een hypermoderne raketlanceerbasis
op het schiereiland Sriharikota. Eén raketlancering kost minstens 10 miljoen euro.
Het contrast tussen de twee ’India’s’ kan hier
nauwelijks groter zijn.
De Yanadi’s staan bekend om hun fenomenale kennis van geneeskrachtige kruiden,
maar daardoor staan ze argwanend tegenover de moderne geneeskunde. Dat is
natuurlijk nefast voor wie besmet raakt met
lepra en tbc.
Damiaanactie geeft voortaan nog meer
aandacht aan care after cure of nazorg,
zowel op medisch als sociaal vlak. Zo werd
er veel vooruitgang geboekt in de zogenaamde reconstructieve chirurgie, waarbij
verminkingen door lepra in het gelaat of
aan handen en voeten zoveel mogelijk
weggewerkt worden. Een mooi verhaal
is dat Jacob Mathew, een Indiaas chirurg
met veel ervaring op dat vlak, ondertussen Congolese en Chinese collega’s heeft
opgeleid om ook hun patiënten een betere
levenskwaliteit te bieden. Op sociaal vlak
worden ex-patiënten geholpen met het opzetten van een winkeltje of met het kweken
van kleinvee om hen meer economische
onafhankelijkheid te bieden.
In India, Congo en China worden bestaande leprozerieën, waar mensen vaak
al dertig jaar of langer verblijven, gemoderniseerd zodat hun woonomstandigheden
fel verbeteren. Respect voor mensen én
terugschenken van menselijke waardigheid
blijven twee belangrijke pijlers van de
Damiaanactie. Ze zijn rechtstreeks geïnspireerd door de houding van pater Damiaan
tegenover de lepralijders op Molokai, die
destijds aan zijn zorgen waren toevertrouwd.”
Chris Dutry
 De campagne van de Damiaanactie
loopt tijdens het weekend van 24, 25 en
26 januari.
21/01/2014 11:32:05
21/01/2014 11:34:22

Download Report