JAARVERSLAG 2012 40696 Postbus 50 1400 AB BUSSUM Jaarverslag 2012 Inhoudsopgave VOORWOORD COLLEGE VAN BESTUUR..................................................................................... 4 SAMENVATTING ............................................................................................................... 5 VERSLAG VAN DE RAAD VAN TOEZICHT .................................................................................. 12 VERSLAG VAN DE GEMEENSCHAPPELIJKE MEDEZEGGENSCHAPSRAAD .............................................. 14 1 Algemene informatie over de instelling .......................................................................... 16 1.1 Kerngegevens...................................................................................................... 16 1.2 Missie ............................................................................................................... 16 1.3 Kernactiviteiten ................................................................................................... 16 1.4 Juridische structuur .............................................................................................. 16 1.5 Samenstelling bestuurlijke organisatie per 31 december 2012 ........................................... 17 1.6 Informatie over ontwikkeling Governance.................................................................... 18 2 Onderwijsprestaties ................................................................................................. 19 2.1 Opbrengstenkaart ................................................................................................ 19 2.2 Geslaagd!........................................................................................................... 19 2.3 Lesuitval ............................................................................................................ 20 2.4 Onderwijskundige en onderwijsprogrammatische zaken.................................................. 21 2.5 Interne- en externe kwaliteitszorg ............................................................................. 21 2.6 Afhandeling van klachten ....................................................................................... 22 3 Leerlingen ............................................................................................................. 22 3.1 Aantal ingeschreven leerlingen (bekostigd) .................................................................. 22 4 Personeel .............................................................................................................. 24 4.1 Kwantitatieve formatie-ontwikkeling ......................................................................... 24 4.2 Reden beëindiging arbeidsovereenkomst in aantallen ..................................................... 26 4.3 BAPO en ouderschapsverlof ..................................................................................... 26 4.4 Ziekteverzuim ..................................................................................................... 27 4.5 Functiemix ......................................................................................................... 28 4.6 De GSF-Academie ................................................................................................. 28 4.7 Evaluatie gesprekscyclus......................................................................................... 29 4.8 Implementatie personeelsinformatiesysteem HRIS ......................................................... 29 4.9 Onderzoek teamleider ........................................................................................... 29 4.10 Bevindingen arbeidsinspectie ............................................................................... 30 5 Financiën .............................................................................................................. 30 5.1 Financiële situatie op balansdatum ........................................................................... 30 5.2 Toelichting op het resultaat..................................................................................... 31 5.3 Samenvatting begroting 2012 .................................................................................. 32 5.4 BAPO ................................................................................................................ 33 5.5 Treasurybeleid..................................................................................................... 34 5.6 Risicoparagraaf/In-control verantwoording.................................................................. 35 6 Toekomstige ontwikkelingen....................................................................................... 35 6.1 Onderwijs en leerling ............................................................................................ 35 6.2 ICT ................................................................................................................... 36 6.3 Personeel ........................................................................................................... 37 6.4 Financiën en beheer .............................................................................................. 38 7 Gebeurtenissen na balansdatum .................................................................................. 39 JAARREKENING 2012........................................................................................................ 40 GRONDSLAGEN VOOR DE JAARREKENING ............................................................................... 41 BALANS PER 31 DECEMBER 2012 .......................................................................................... 45 STAAT VAN BATEN EN LASTEN............................................................................................. 46 KASSTROOMOVERZICHT ................................................................................................... 47 TOELICHTING OP DE BALANS EN DE STAAT VAN BATEN EN LASTEN.................................................. 48 Stichting Gooise Scholen Federatie – Bussum blz. 2 Jaarverslag 2012 1. Activa................................................................................................................... 1.2 Materiële vaste activa ............................................................................................ 1.3 Financiële vaste activa ........................................................................................... 1.5 Vorderingen ......................................................................................................... 1.7 Liquide middelen .................................................................................................... 2. Passiva ................................................................................................................. 2.1 Eigen vermogen (na resultaatbestemming) ..................................................................... 2.2 Voorzieningen........................................................................................................ 2.4 Kortlopende schulden............................................................................................... Niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen ............................................................ 3. Baten ................................................................................................................... 3.1 Rijksbijdragen en 3.2 Overige overheidsbijdragen en - subsidies ............................................ 3.5 Overige baten ........................................................................................................ 4. Lasten .................................................................................................................. 4.1 Personeelslasten .................................................................................................. 4.2 Afschrijvingen ........................................................................................................ 4.3 Huisvestingslasten .................................................................................................. 4.4 Overige lasten ........................................................................................................ 5. Financiële baten en lasten .......................................................................................... 5 Financiële baten en lasten ........................................................................................... 6. Gemiddeld aantal werknemers .................................................................................... OVERIGE GEGEVENS ........................................................................................................ VOORSTEL BESTEMMING EXPLOITATIESALDO ........................................................................... GEBEURTENISSEN NA BALANSDATUM ................................................................................... CONTROLEVERKLARING VAN DE ONAFHANKELIJKE ACCOUNTANT................................................... BIJLAGEN ..................................................................................................................... 48 48 49 50 51 52 52 53 54 57 59 59 60 61 61 62 62 63 64 64 64 65 65 65 66 68 N.B. Het Ministerie van OCW heeft de indeling van hoofdstukken en paragrafen voorgeschreven. Deze indeling is gevolgd, waarbij de niet van toepassing zijnde paragrafen zijn weggelaten. Daarom loopt de nummering niet door. Stichting Gooise Scholen Federatie – Bussum blz. 3 Jaarverslag 2012 VOORWOORD COLLEGE VAN BESTUUR De Gooise Scholen Federatie (GSF) legt jaarlijks verantwoording af over het gevoerde beleid. Dat gebeurt op verschillende manieren. Op onze websites, via Vensters voor Verantwoording, Schoolkompas, ons jaarlijkse GSF magazine en met dit jaarverslag. In dit jaarverslag leest u de voortgang die we hebben geboekt op de doelen die de GSF nastreeft. Het belangrijkst zijn natuurlijk de resultaten van onze leerlingen; slagingspercentages, rendementsgegevens en verschillen tussen CE en SE. Deze cijfers vertellen echter maar één deel van ons verhaal. Onze ambitie reikt verder: we willen onze leerlingen betekenisvol onderwijs geven met als hoger gelegen doel om hen goed voor te bereiden op het vervolgonderwijs en op de arbeidsmarkt. Dat betekent dat we ook oog hebben voor de sociale en emotionele ontwikkeling van onze leerlingen. Dat laat zich niet altijd in getallen meten; wel in de vele ontwikkelingen op onze scholen op dit gebied. In 2012 hebben we het strategisch plan van de GSF voor de periode tot 2016 vastgesteld en hebben we een begin gemaakt met de realisatie hiervan. Alle scholen van de GSF hebben – met het strategisch plan van de GSF als basis- een schoolplan opgesteld. In alle schoolplannen is het begrip Betekenisvol Leren als collectieve ambitie omarmd. Naast deze collectieve ambitie vinden de scholen van de GSF elkaar in onze gedeelde kernwaarden. Om de onderwijsresultaten te realiseren heeft de GSF ook veel aandacht besteed aan het versterken van de randvoorwaarden. In dit jaarverslag treft u dan ook een financiële verantwoording aan. Tevens wordt aandacht besteed aan de ontwikkelingen op het gebied van personeelsbeleid en huisvesting. De GSF staat er uitstekend voor en de verwachting is dan ook dat wij, ondanks mogelijke toekomstige bezuinigingen en lastenverzwaringen, onze ambitie kunnen realiseren. Als College van Bestuur zijn we trots op wat er het afgelopen jaar bereikt is. Wij willen al onze medewerkers bedanken voor hun inspanningen en betrokkenheid. Bussum, juni 2013 Het College van Bestuur Stichting Gooise Scholen Federatie – Bussum blz. 4 Jaarverslag 2012 SAMENVATTING De GSF heeft in 2012 een nieuw strategisch plan voor de periode 2012-2016 vastgesteld. Dit plan heeft als motto Betekenisvol Leren en vormt de basis voor alle schoolplannen. Onderwijs en leerlingenzorg Per 1 oktober 2012 waren er 6.545 leerlingen bij onze scholen ingeschreven, 23 minder dan per 1 oktober van het vorig jaar. De opbrengstenoverzichten van de inspectie en de examenresultaten tonen aan dat de GSF-scholen het afgelopen jaar redelijk tot goed gescoord hebben. In 2012 heeft van de achttien afdelingen van de GSF alleen de afdeling VMBO-basis- en beroepsgerichte leerweg van College De Brink onvoldoende onderwijsopbrengsten gerealiseerd. Zowel De Fontein als College De Brink zijn erin geslaagd om de onderwijsopbrengsten voor de afdeling VMBO-t, respectievelijk VMBO-gt zodanig te verbeteren dat de opbrengstenoordelen van de inspectie in 2012 van onvoldoende naar voldoende zijn ontwikkeld. In vervolg hierop vinden begin 2013 kwaliteitsonderzoeken plaats voor deze afdelingen. In 2013 vernemen we wat hiervan de consequenties zijn voor de aangepaste arrangementen van deze VMBO-t en VMBO-gt afdelingen en voor het arrangement van de afdeling VMBO-basis- en beroepsgerichte leerweg van College De Brink. Bij de examenresultaten deden de GSF-scholen het beter dan het landelijk gemiddelde. Het gemiddeld slagingspercentage in 2012 bedroeg net als in 2011 92%. Ook in de kwaliteitsoverzichten die jaarlijks door diverse media (Trouw/Volkskrant en Elsevier) worden gepubliceerd, scoorden de GSF scholen voldoende, met enkele uitschieters naar boven. De Gooise Praktijkschool scoorde 100% op de opleidingen Horeca-assistent, motorvoertuigentechniek, AKA (mbo-niveau 1 en groene ruimte) en Veilig werken met heftruck en stapelaar. De onderwijsinspectie heeft zich in 2012 ook over andere aspecten van de (scholen van de) GSF uitgesproken. De onderwijsinspectie heeft geconcludeerd dat de regeling omtrent de ouderbijdragen op het Casparus College voldoet aan de wettelijke vereisten. De onderwijsinspectie heeft in maart 2012 op de Gooise Praktijkschool een onderzoek uitgevoerd in het kader van een landelijk steekproefonderzoek. Dit onderzoek geldt tevens als het bezoek dat de inspectie in het kader van het reguliere toezicht op alle praktijkscholen ten minste eens per twee jaar aflegt. Het algemene oordeel van de inspectie was positief, maar wel zijn er enkele specifieke verbeterpunten genoemd ten aanzien van het taal- en rekenbeleid en de evaluatie van de zorg en de evaluatie van het onderwijsleerproces. In het kader van de in de voorgaande alinea genoemde landelijke steekproef is ook het Vechtstede College door de inspectie bezocht. Dit bezoek vond plaats in april 2012. Dit onderzoek geldt tevens als het bezoek dat de inspectie in het kader van regulier toezicht op alle scholen voor primair en voortgezet onderwijs tenminste eens per vier jaar aflegt. De inspectie concludeerde dat het onderwijs op het Vechtstede College nauwelijks tekortkomingen kent. In april concludeerde de inspectie dat de afdeling havo van het A. Roland Holst College heeft voldaan aan de wettelijke vereisten m.b.t. de onderwijstijd. Op basis van de conclusie heeft de inspectie haar verscherpte toezicht voor de onderwijstijd op deze school opgeheven. In het najaar van 2012 heeft de inspectie onderzoek gedaan naar de onderwijstijd op de afdeling havo van het Vechtstede College en de afdeling vmbo-k van College De Brink. Bij dit onderzoek bleek dat het Vechtstede College heeft voldaan aan alle wettelijke vereisten ten aanzien van de onderwijstijd. In januari 2013 informeerde de inspectie het bestuur dat College De Brink op een aantal punten niet heeft voldaan aan de wettelijke vereisten m.b.t. de onderwijstijd. Het College van Bestuur heeft als reactie hierop met de directie van de school gesproken over aanvullende maatregelen. Stichting Gooise Scholen Federatie – Bussum blz. 5 Jaarverslag 2012 Naast de externe toetsing door de Inspectie van het onderwijs, heeft de GSF ook eigen kwaliteitsinstrumenten, waaronder de interne visitaties. Dit GSF-kwaliteitszorginstrument wordt eens per drie jaar op één school ingezet. Bij een interne visitatie onderzoeken collega’s van andere scholen de kwaliteit van het onderwijs op een school. Zij doen dit vanuit de rol van critical friend. In 2012 zijn interne visitaties afgelegd bij College De Brink, De Fontein en het Goois Lyceum. Op de scholen van de GSF worden minimaal eens in de twee jaar tevredenheidonderzoeken afgenomen bij leerlingen en ouders. Het totaal aan scholen van de GSF scoort net boven de landelijke gemiddelden. Onderwijs bij de Gooise Scholen Federatie betreft meer dan de kwantitatieve onderwijsopbrengsten waarop onderwijsinspectie en visitatiekader zich traditioneel richten. Om het streven naar onderscheidend vermogen te stimuleren doen scholen en leerlingen van de GSF volop mee in regionale en landelijke wedstrijden. De volgende tabel toont een overzicht van alle prijswinnaars in 2012: Januari School CC Februari CDB HZM Maart CDB April HZM Mei GL ARHC Juni VSC VSC CC VSC Juli VSC Augustus GL GPS Oktober ARHC GSF /CC Prijs Samenwerker van het jaar 2e prijs Skills Best Men Regio Gooi- en Vechtstreek Utrecht Sporttalent van het jaar Diverse culinaire prijzen 2e prijs nationale OnderbouwWiskundedag 2e prijs met PWS op International Conference for Young Scientists Diverse (1e) prijzen Eureka!Cup 3 prijs Kangoeroe reken- en wiskunde wedstrijd Winnaar KNAW-beste PWS 3e prijs poëziewedstrijd (juryprijs) 3e prijs poëziewedstrijd (publieksprijs) Winnaar scheikunde Olympiade Finalist Write Now 2x brons op Paralympics Winnaar Onderwijsprijs met project (UN)REAL? Nationale prijs U4energy; pan European School Challenge Utrecht Noord Holland Nadere Informatie Samenwerking met Muiderslot 1 VMBO-leerling van afdeling. Instalektro 1 leerling uit 6VWO Nederland 3 VMBO-leerlingen van afdeling horeca 3 onderbouw-leerlingen Nederland 3 leerlingen uit 6VWO Nederland Nederland Leerlingen van VWO 2 en Quest 1 leerling uit 3 VMBO Nederland 2 leerlingen uit 6VWO Gooi- en Vechtstreek Gooi- en Vechtstreek Nederland 1 leerling 1 leerling uit 6VWO Nederland Mondiaal 1 leerling uit 6VWO 1 PRO-leerling Noord Holland 28 brugklasleerlingen (in samenwerking met Beeld & Geluid) Zowel bovenschools als op schoolniveau Europese gemeenschap 1 leerling Stichting Gooise Scholen Federatie – Bussum blz. 6 Jaarverslag 2012 November School DF Prijs Winnaar ZAP-speld Regio Bussum ARHC Winnaar debatwedstrijd Noord Holland Nadere Informatie Schoolproject mbt de aanpak van zwerfafval 9 leerlingen uit 3 VMBO Het overzicht toont de enorme breedte en diversiteit binnen de GSF aan. Alle scholen en ook alle schoolsoorten zijn vertegenwoordigd in het overzicht en het domein is zeer gevarieerd. We zien onder andere bijzondere prestaties op het gebied van sport, horeca, scheikunde en literatuur. Het overzicht geeft tevens mooie voorbeelden van maatschappelijke verankering: energiebesparing, samenwerking met het Muiderslot en de aanpak van zwerfafvalproblematiek binnen de gemeente Bussum. De GSF organiseerde op 30 maart een symposium met als titel: “Passend Onderwijs: kans of bedreiging?”. Dit symposium werd georganiseerd voor medewerkers van de GSF, maar stond ook open voor externe deelnemers. De invoering van Passend Onderwijs vindt bestuurlijk plaats op het niveau van het Samenwerkingsverband Qinas, waarvan de GSF deel uitmaakt. Alle scholen van de GSF hebben in Qinas-verband een onderwijsondersteuningsprofiel opgesteld. Naast dit document is binnen de GSF in de werkgroep Passend Onderwijs gewerkt aan een kader voor de zorgstructuur. Op alle scholen is een nulmeting uitgevoerd op basis waarvan de zorgstructuur is geëvalueerd. Binnen alle GSF scholen wordt de zorgstructuur ingericht volgens het zogenaamde ‘PM’-model. Dit is een instrument met behulp waarvan bepaald kan worden op welke moment welke interventie door welke medewerker/instantie gedaan dient te worden. Het jaar 2012 stond ook in het teken van de bestuurlijke voorbereiding van het Samenwerkingsverband 27.10 waarvan ook scholen voor Speciaal Onderwijs deel gaan uitmaken. Er is een document opgesteld waarin de ambities van het nieuwe samenwerkingsverband zijn opgenomen. Ten aanzien van het onderwijsaanbod heeft de GSF in 2012 diverse initiatieven ondernomen. Op het Casparus College is een traject gestart dat gaat leiden tot intersectoraal onderwijs op deze school. De school wil hierdoor de aantrekkelijkheid vergroten, zonder dat dit ten koste gaat van de organiseerbaarheid. Bij College De Brink zijn voorbereidingen getroffen om te gaan starten met Sport, Dienstverlening & Veiligheid (SDV). Met de collega-schoolbesturen in de regio is afgesproken dat College De Brink SDV met ingang van 1 augustus 2013 mag aanbieden, met als aantekening dat deze afdeling niet open staat voor zij-instromende leerlingen vanuit andere scholen. Het A. Roland Holst College is het schooljaar 2012-2013 gestart met het programma Big History voor de bovenbouw van het VWO. Binnen dit - voor het Europese vasteland unieke - programma wordt in het kader van de vakken Wetenschapsoriëntatie en ANW aandacht besteed aan de belangrijkste ontwikkelingsstappen in de 13,7 miljard jarige ontstaansgeschiedenis van de mensheid. De GSF heeft zich in 2012 aangesloten bij de landelijke stichting Entreprenasium waardoor exclusiviteit van het Entreprenasium op de GSF scholen is geborgd. Op het A. Roland Holst College en het Goois Lyceum is in het schooljaar 2012-2013 met het project “Jij de Baas ” een start gemaakt met het Entreprenasium. De GSF heeft het experiment met de tablets in het onderwijs dat in het schooljaar 2011-2012 is gestart doorgetrokken naar het schooljaar 2012-2013. Wel is de opzet van de experimenten gewijzigd. In 2011-2012 kreeg elke school slechts gedurende een periode van 10 weken de beschikking over 35 Ipads; in het schooljaar 2012-2013 kan elke deelnemende school het gehele jaar de beschikking krijgen over een set. Door dit langdurige gebruik kan de school (betere) conclusies trekken over de inzet van Ipads. Stichting Gooise Scholen Federatie – Bussum blz. 7 Jaarverslag 2012 Op SG Huizermaat is het project met MacBooks dat in het schooljaar 2011-2012 is gestart gecontinueerd naar het schooljaar 2012-2013. Ten aanzien van de ontwikkelingen op het gebied van het Personeelsbeleid geldt dat we op verschillende langlopende beleidsthema’s belangrijke vorderingen hebben gemaakt. De GSF heeft verschillende activiteiten georganiseerd waarop medewerkers van verschillende scholen onderling kennis en expertise uitwisselen: Op 27 november namen bijna 350 medewerkers deel aan de vierde GSFOnderwijsconferentie. Deze conferentie vond plaats bij College De Brink en had dit keer als thema: “Met passie naar de top”. Medewerkers van alle scholen wisselen bij deze conferentie hun kennis en ervaring in een breed scala aan workshops. De inleiding werd verzorgd door Katja Staartjes die in haar verhaal de metafoor van het bergbeklimmen gebruikte voor het najagen van je passie, samenwerken en het realiseren van doelstellingen. In het kader van kennisdeling passen ook de activiteiten die we hebben georganiseerd met onze (midden)managers ten behoeve van het opstellen van het nieuwe strategisch plan. Bij een tweedaagse bijeenkomst in november, waarbij ook teamleiders waren uitgenodigd, hebben we met elkaar gesproken over het thema Verbindend Leiderschap. Direct na de zomer van 2012 zijn de eerste trainingen onder de vlag van de GSF Academie uitgevoerd. Op basis van een geïnventariseerde vraag heeft de GSF een gedegen cursusaanbod opgesteld. De trainingen worden grotendeels verzorgd door medewerkers van de GSF. Naast het vaststellen van het aanbod en het ontwikkelen van de trainingen heeft de GSF Academie ook een eigen website gelanceerd waarbij medewerkers informatie kunnen vinden. Inschrijving voor de trainingen geschiedt ook via deze website. Naast trainingen biedt de GSF Academie ook lezingen (in de vorm van een themacafé) en intervisietrajecten aan. De GSF wil gelegenheid geven aan studenten om binnen hun opleiding praktijkervaring op te doen. Gedurende het schooljaar 2011-2012 hebben 227 studenten stage gelopen op één van de GSF scholen. Van deze studenten waren 176 stagiaires subsidiabel binnen de regeling van Opleiden in de School. In het kader van de Functiemix heeft de GSF in het najaar van 2012 een aantal besluiten genomen met betrekking tot de streefcijfers per school op de peildata 1 oktober 2013 en 1 oktober 2014. Bovendien zijn afspraken gemaakt m.b.t. de wijze waarop personeelsleden bevorderd kunnen worden naar LC en/of LD, de manier waarop de regiomiddelen binnen de GSF worden verdeeld en de GSF-interpretatie van de regeling rondom de entreerechten. De GSF is per 1 januari 2012 na het doorlopen van een Europees aanbestedingstraject overgestapt naar een nieuw personeelsinformatiesysteem. Het door de GSF gevoerde beleid inzake het ziekteverzuim blijft zijn vruchten afwerpen. Het ziekteverzuim is ultimo 2012 gedaald naar 4,1%. De GSF heeft een onderzoek gedaan naar de omvang van de taken en verantwoordelijkheden van de teamleiders in de organisatie. Dit onderzoek heeft geresulteerd in een aantal maatregelen op het gebied van beloning, professionalisering, toepassing van de vakantieregeling en omschrijving van de rollen. Met deze maatregelen denken we een goed bij de zwaarte van de functie passend pakket te hebben samengesteld. Het wervingsbeleid van de GSF richt zich (tevens) op de inzet van sociale media en maakt actief gebruik van internet (via Google adwords) en professionele netwerken (w.o. LinkedIn). Mede Stichting Gooise Scholen Federatie – Bussum blz. 8 Jaarverslag 2012 hierdoor zijn we er, ondanks signalen van dreigende docententekorten, - met een enkele uitzondering – goed in geslaagd om de vacatures voor het schooljaar 2012-2013 tijdig in te vullen. De Arbeidsinspectie heeft in het kader van een regionaal onderzoek naar agressie en geweld een bezoek gebracht aan de Gooise Praktijkschool en College De Brink. De inspectie concludeerde voor deze scholen een aantal verbeterpunten. Het doet ons groot plezier dat personeelsleden ook in 2012 initiatieven hebben ondernomen die de band tussen GSF-collega’s versterken. Het College van Bestuur ondersteunt (en participeert indien mogelijk ook actief) deze initiatieven van harte. Op 13 april organiseerde enkele collega’s van SG Huizermaat voor de tweede maal een GSFvolleybaltoernooi in de Dudoksporthal in Hilversum. In totaal 12 teams van bijna alle vestigingen deden hier aan mee. Op 22 april deden 10 verschillende hardloopteams van de GSF mee aan de ‘Spieren voor Spieren’ Hilversum City Run. Ook op initiatief van een medewerker van SG Huizermaat vond in september voor de tweede maal een golftoernooi plaats op de golfbanen van Harderwold te Zeewolde. Twaalf GSF-collega’s bonden met elkaar de strijd aan. Helaas is er niet voldoende animo gebleken voor het GSF-zangkoor. Wegens gebrek aan voldoende belangstelling zijn deze activiteiten gestaakt. Binnen het domein Organisatie/Financiën/Beheer hebben we in 2012 een groot aantal stappen gezet naar een verdere professionalisering. Per 1 januari 2012 voert de GSF de schoonmaak van de schoolgebouwen in eigen beheer en onder eigen verantwoordelijkheid uit. We doen dat vanuit onze verantwoordelijkheid als maatschappelijke onderneming in nauwe samenwerking met de Tomingroep. Om aan deze verantwoordelijkheid invulling te geven, is besloten om Wsw-geïndiceerde werknemers vanuit de sociale werkvoorziening voor Hilversum en omgeving te laten detacheren. Op deze manier leveren we een bijdrage aan de werkgelegenheid van Wsw-geïndiceerde werknemers; een groep die graag wil participeren op de reguliere arbeidsmarkt, maar vaak moeilijker dan andere werknemers een passende baan kan vinden. Het nieuwe schoonmaakbeleid heeft – onder min of meer gelijkblijvende kosten – bovendien geleid tot een hoger kwaliteitsniveau. Op het gebied van huisvesting hebben we in 2012 de eerste fase van de vernieuwbouw aan het Vechtstede College afgerond. Op het hoofdgebouw van de school is over de volle breedte een optopping geplaatst die ruimte biedt aan 10 lokalen. Deze lokalen dienen ter (gedeeltelijke) vervanging van de afgeschreven zijvleugel van het schoolgebouw. De volgende fases van het bouwproject betreffen de sloop van de zijvleugel, gedeeltelijke nieuwbouw op die plek, de realisatie van een nieuwe entree en een interne verhuizing. Dit project zal in de zomer van 2013 zijn afgerond. Het A. Roland Holst College heeft de aula van het gebouw aan de Jonkerweg heringericht. Bij deze verbouwing hebben leerlingen volop mee kunnen praten over de keuzes van de inrichting. Door sluiting van AZC Crailo was de GSF gedwongen om de ISK Het Gooi te verhuizen. Overleg met de gemeente Laren heeft niet tot de gewenste structurele oplossing geleid. Medewerkers en leerlingen van de ISK Het Gooi hebben tijdelijke huisvesting betrokken in en rondom het schoolgebouw van College De Brink. In mei/juni 2012 heeft de GSF een actualisatie van de risicoanalyse uitgevoerd. Hierbij is zowel op schoolniveau als ten aanzien van bovenschoolse zaken opnieuw beoordeeld welke risico’s de organisatie loopt en wat daarvan de kans en impact kan zijn. Dit heeft zich vervolgens vertaald in een bijstelling van het benodigde weerstandsvermogen (per school en op bestuursniveau). Stichting Gooise Scholen Federatie – Bussum blz. 9 Jaarverslag 2012 In het najaar van 2012 heeft de GSF na een onderhandse aanbesteding een contract met een nieuw accountantskantoor afgesloten, De Raad van Toezicht vond het na een langdurige periode van samenwerking wenselijk dat een (nieuwe) accountant met een frisse blik naar de organisatie kijkt. Flynth heeft de taak van PWC overgenomen. In 2012 is een aantal nieuwe softwarepakketten GSF-breed in gebruik genomen. Om digitaal vergaderen mogelijk te maken heeft de GSF gekozen voor iBabs; ter verbetering van de informatievoorziening uit het leerlingvolgsysteem is gekozen voor Cum Laude/Magnaview en ter ondersteuning van het onderwijs aan leerlingen met dyslexie is Claroread in gebruik genomen. Ten behoeve van een verbetering van het beheer en onderhoud is de uitrol van RES Workspace Manager over de scholen doorgezet. Dit project wordt in 2013 afgerond. Eind 2012 bleek dat de ICT-dienstverlening aan de scholen te kort schiet. Op basis van een externe analyse heeft de ICT-afdeling een aantal verbeteracties in gang gezet die gedurende de eerste helft van het jaar 2013 worden uitgevoerd. De GSF sluit 2012 af met een positief jaarresultaat van € 1.407.989. Het positieve resultaat is vooral een gevolg van een onverwachte positieve bijstelling van de materiële en personele bekostiging in het najaar van 2012 en van een eenmalige bate als gevolg van een boekwinst op de verkoop van de conciërgewoning van het Goois Lyceum. De rijksoverheid zal echter een deel van de bijstelling middels een zgn. kasschuif in 2013 weer terughalen. Met betrekking tot het domein “Markt en omgeving” en op institutioneel gebied heeft de GSF in 2012 een aantal samenwerkingsverbanden en allianties afgesloten. De Gooise Praktijkschool heeft met het MBO College Hilversum een samenwerkingsovereenkomst gesloten met betrekking tot een verbetering van de doorstroming van leerlingen. Ook heeft de GSF samen met maatschappelijke partners in de regio een Convenant VSV ’t Gooi 2012-1015 afgesloten. Het Zijlstra Center van de VU heeft de eerste fase van haar project “de school als maatschappelijke onderneming” afgerond. Hierin participeerden het Casparus College en College De Brink. Deze scholen doen ook mee aan de tweede fase van dit onderzoek. In Laren participeert College De Brink actief in het project ‘Hart van Laren’. Hierbij zijn zowel leerlingen van de afdeling Grafimedia als van de afdeling Consumptief betrokken. De GSF onderschrijft van harte de doelstellingen vanuit het bestuursakkoord dat VO Raad en Ministerie met elkaar hebben afgesloten. Deze doelstellingen sluiten nauw aan bij de ambitie van ons strategisch plan. Scholen van de GSF participeren dan ook volop in de projecten van “School aan Zet” die als uitvloeisel hiervan zijn opgestart. Qua interne organisatie hebben we nieuwe benoemingen kunnen doen voor de vacature van rectoraat van het A. Roland Holst College en voor de staffuncties Hoofd P&O en Secretaris College van Bestuur. Ook de Raad van Toezicht kende in 2012 enkele personele mutaties. Ultimo 2012 heeft de GSF alle vacatures op management- en stafniveau ingevuld. Als uitvloeisel van ons strategisch plan hebben we ervoor gekozen om het Centraal Bureau te hernoemen in Onderwijs Ondersteunende Dienst. Deze naam past beter bij de besturingsfilosofie van de GSF die uitgaat van de focus op het primaire onderwijsproces. Stafafdelingen staan ten dienste van dit primaire proces. Zij hebben een ondersteunende, ‘ontzorgende’, verbindende en monitorende rol. Terugkijkend stellen we vast dat 2012 een beleidsrijk jaar is geweest met opbrengsten waar we trots op zijn. Duizenden leerlingen komen met plezier naar school. Honderden leerlingen hebben hun opleiding bij onze scholen met succes afgerond. Bovendien zijn we erin geslaagd om in de Stichting Gooise Scholen Federatie – Bussum blz. 10 Jaarverslag 2012 randvoorwaardelijke sfeer veel te bereiken. We hebben daarmee het fundament gelegd waarop we vanaf 2013 kunnen bouwen aan de verdere invulling van onze ambitie van Betekenisvol Leren. Stichting Gooise Scholen Federatie – Bussum blz. 11 Jaarverslag 2012 VERSLAG VAN DE RAAD VAN TOEZICHT 2012 een bewogen jaar! Het kabinet heeft de kwaliteit van het onderwijs als een van de speerpunten van haar beleid gemaakt. De minister heeft mede naar aanleiding van de situatie bij de Amarantis groep aangekondigd het toezicht vanuit het ministerie te willen versterken. De Raad van Toezicht heeft zich gebogen over de lessen die we kunnen trekken uit de incidenten in het onderwijsveld. Er zijn door externe onderzoekers naar aanleiding van de situatie bij Amarantis Onderwijsgroep 10 aanbevelingen gegeven waarvan een deel van toepassing is op de rol van de Raad van Toezicht, zoals onder andere: het hebben van een sterke missie en visie, borgen van de kwaliteit van de leden van de Raad van Toezicht, de samenstelling van de Raad van Toezicht en de verhouding tussen intern en extern toezicht. Alle voor ons relevante aanbevelingen heeft de RvT ingevoerd. Als toezichthouder van de GSF houd je, naast toezicht op het door het bestuur gevoerde beleid, toezicht op de kwaliteit van het onderwijs. Monique Wittebol heeft dan ook als lid van de Raad van Toezicht deelgenomen aan een ronde tafel gesprek met de minister van Onderwijs over toezicht in het onderwijs. Toezicht houden betekent weten wat er in de praktijk gebeurt. Daarom bezochten we in 2012 de scholen De Fontein en het A. Roland Holst College. Bij het eerste bezoek waren we onder de indruk van de maatregelen die de schoolleiding heeft getroffen ter verbetering van de kwaliteit. Bij het tweede bezoek waren we onder de indruk van de innovaties die op school plaatsvinden, zoals de lessen in Big History. We spraken met gemotiveerde docenten en enthousiaste leerlingen. De RvT heeft hierdoor een beter inzicht gekregen. Toezicht houden betekent ook meetbaar maken van doelstellingen. De Raad van Toezicht van de GSF heeft zich in 2012 gebogen over het meetbaar maken van de doelstellingen die in ons nieuwe meerjarenplan zijn verwoord. Voor de Raad van Toezicht van de Gooise Scholen Federatie was 2012 een jaar van grote wisselingen in de bezetting. We namen afscheid van Douwe de Vries, André IJff en Marlous Verbeek, en we verwelkomden Henk Kuiper en Willem Jan Groenewoud als nieuwe leden van de RvT. Henk Kuiper is als oud bestuurder van het Meridiaan College uit Amersfoort onze onderwijsdeskundige en verantwoordelijk voor de contacten met de GMR. Willem Jan Groenewoud zal zich vooral bezig houden met het financieel toezicht. Ten opzichte van 2011 is de omvang van de RvT teruggebracht van 7 naar 5 leden. We hebben in 2012 onder leiding van een extern begeleider een intensieve zelfevaluatie gehouden. Hierbij zijn zowel de individuele leden als het gezamenlijk optreden van de Raad beoordeeld. De Raad van Toezicht zal meer tijd onderling besteden aan het voorbespreken van kritische onderwerpen, de ontwikkelingen in de samenleving komen meer aan bod en we kijken naar wat dat voor de toekomst voor de GSF kan betekenen. De contacten met de GMR worden tevens verdiept. De Raad van Toezicht achtte het verstandig om in 2012 van accountant te wisselen. Na een zorgvuldige procedure is het accountantskantoor Flynth aangewezen als de nieuwe accountant van de GSF. Stichting Gooise Scholen Federatie – Bussum blz. 12 Jaarverslag 2012 Ik dank alle medewerkers van de Gooise Scholen Federatie voor hun inzet in 2012 en hoop dat we in 2013 weer mooie resultaten met elkaar zullen bereiken. Namens de Raad van Toezicht, Albertine van Vliet-Kuiper (voorzitter) Bussum, Stichting Gooise Scholen Federatie – Bussum blz. 13 Jaarverslag 2012 VERSLAG VAN DE GEMEENSCHAPPELIJKE MEDEZEGGENSCHAPSRAAD De GMR kwam in 2012 zeven maal op reguliere wijze bijeen. De belangrijkste onderwerpen in 2012 waren Strategisch meerjarenplan, Passend Onderwijs, Onderzoek teamleiders, OOP ontwikkeling, Taakbeleid, Ziekteverzuim, Functiemix en de Begroting 2012-2013 en Vakantieregeling. De GMR heeft ingestemd met het Strategisch meerjarenplan. Het Strategisch meerjarenplan beschrijft de doelstellingen die de GSF in de komende vier jaar wil bereiken. Het geheel onder het motto van ‘Betekenisvol leren’. Afgelopen jaar heeft het Onderzoek Teamleiders geresulteerd in een notitie waarin het CvB een aantal beleidsvoornemens met betrekking tot het personeelsbeleid rondom teamleiders heeft beschreven. Een van de maatregelen betrof het voornemen om de teamleiders een managementtoelage toe te kennen als compensatie voor het niet kunnen opnemen van verlofdagen. De personeelsgeleding van de GMR heeft niet ingestemd met dit voornemen. Het CvB heeft het issue van de verlofdagen voor teamleiders vervolgens in de vakantie- en verlofregeling opgenomen. In de tweede versie van de notitie over teamleiders komt de vergoeding niet terug en heeft het CvB tevens een aantal andere opmerkingen van de GMR in de notitie opgenomen. Het personeel heeft ingestemd met de tweede versie. OOP ontwikkeling: Afgelopen jaar heeft de GMR zich hard gemaakt om ook iets te doen voor OOPers binnen de GSF. Afgesproken is dat er eenzelfde gesprekscyclus komt als voor het OP. Elke OOPer kan in deze cyclus zijn carrièrewensen kenbaar maken. Tevens wordt er gekeken of er functies zijn binnen het functiewaarderingsysteem VO die nog niet op school gebruikt worden, maar die wel van toepassing zouden kunnen zijn binnen de GSF. Dit creëert misschien carrière mogelijkheden binnen het OOP. Afgesproken is dat de regeling in het schooljaar 2012-2013 klaar is. Passend Onderwijs: Afgelopen jaar is veel gesproken over het passend onderwijs. Er gaat veel veranderen binnen de regio. Het is de bedoeling dat alle scholen binnen de regio zorgen voor een dekkend netwerk waarbij voor iedere leerling met een ondersteuningsvraag een geschikte school is. De bezuinigingen op Passend Onderwijs zijn gelukkig van de baan. Alle scholen moeten binnen dit Passend Onderwijs in de regio participeren en er komt een apart medezeggenschapsorgaan hiervoor. Per 1 augustus 2014 moet Passend Onderwijs gestalte krijgen. Ook het afgelopen jaar is het taakbeleid een aantal keren aan de orde geweest. Nadat vorig jaar geen overeenstemming is bereikt over een nieuw taakbeleid zijn op diverse vestigingen pilots geweest. De evaluatie van die pilots heeft niet geleid tot aanpassing van de bestaande afspraken over taakbeleid op het niveau van de GSF. Wel zijn binnen scholen afzonderlijk afspraken gemaakt die passen binnen de kaders van de GSF. Ziekteverzuim: het ziekteverzuim binnen de GSF is onder het landelijk gemiddelde. De acties op de scholen in het kader van de Wet poortwachter werpt hun vruchten af. Ook de verzuimfrequentie neemt af. Komend jaar is er weer een Medewerkers Tevredenheidsonderzoek. De resultaten kunnen aanleiding zijn om het ziekteverzuimpercentage nog beter te kunnen beheersen. Functiemix: Een van de belangrijkste items van de afgelopen jaren was de Functiemix. In de functiemix wordt het convenant leerkracht geregeld. Dit jaar heeft de GMR ingestemd met de uitvoering van de regeling tot en met 2014. De kaders voor promotie naar een hogere schaal zijn hierin afgesproken, evenals de verdeling van het aantal FTE LB-LC-LD per school en de financiële consequenties voor de scholen, waarbij bijzondere aandacht is gegeven aan de verdeling van de regiomiddelen over de scholen. Stichting Gooise Scholen Federatie – Bussum blz. 14 Jaarverslag 2012 Begroting 2012 – 2013. De GMR heeft ingestemd met de begroting 2012 – 2013. Ook binnen de Gooise Scholen Federatie zijn de bezuinigingen voelbaar. Het wordt voor de scholen steeds moeilijker om een sluitende begroting te maken. Verwacht wordt dat de komende jaren ook zo zal blijven. De GMR heeft ingestemd met de verlofregeling 2013-2014 die geënt is op nieuwe wetgeving m.b.t. de vakantieregeling in het onderwijs. Net als in het schooljaar 2012-2013 worden enkele dagen door de school ingevuld. De Tweede en Eerste Kamer zijn akkoord gegaan met de verkorting van de zomervakantie van een week. De leerlingen krijgen deze week terug in de loop van het schooljaar. Het personeel echter niet helemaal. Drie dagen zijn ook voor hen vrij. Werkgevers en werknemers verschillen met elkaar van mening over hoe deze nieuwe wetgeving zich verhoudt tot wat er in de CAO staat. In de CAO staat dat het personeel ook 5 dagen vrij is als de leerlingen vrij zijn. Het CvB heeft vooralsnog het standpunt van de VO-raad overgenomen: drie dagen vrij en twee dagen worden door de school/GSF ingevuld. Met het CvB is afgesproken, dat de afspraken die in dit kader door werkgevers en werknemers worden gemaakt, leidend zullen zijn. Voorzitter GMR Willem Schnitfink Stichting Gooise Scholen Federatie – Bussum blz. 15 Jaarverslag 2012 1 Algemene informatie over de instelling 1.1 Kerngegevens 2012 2011 2010 2009 Inschrijvingen 6.545 6.568 6.562 6.516 Geslaagden 1.205 1.215 1.267 1.200 Aanmeldingen 1e jaar 1.330 1.399 1.356 1.292 In aantal 719 737 750 739 In fte 589 601 608 606 Leerlingen Medewerkers Financiële resultaten (bedragen* € 1.000) Baten € 53.391 € 51.909 € 51.701 € 49.216 Lasten € 51.983 € 51.703 € 51.298 € 50.071 Resultaat € 1.408 € 206 € 403 -€ 854 1.2 Missie De Gooise Scholen Federatie verzorgt onderwijs op algemeen bijzondere grondslag. We stellen ons ten doel toekomstgericht onderwijs te verzorgen dat leerlingen goed voorbereidt op vervolgonderwijs of arbeidsmarkt, alsmede op een actieve deelname aan het maatschappelijk leven. Het onderwijs wordt gegeven zonder onderscheid naar ras, sekse of nationaliteit en met respect voor godsdienst of levensovertuiging. Op basis van onze grondslag stellen we een aantal kernwaarden centraal. Deze vormen een leidraad bij besluiten en dagelijks handelen. Het gaat om: • Vertrouwen en Optimisme • Relatie en Dialoog • Respect en Veiligheid • Professionaliteit en Leiderschap 1.3 Kernactiviteiten De Stichting verricht haar activiteiten in het Gooi en de Noordelijke Vechtstreek, in het bijzonder in scholen in Bussum, Hilversum, Huizen, Laren en Weesp. Onder het Bevoegde Gezag van de Stichting Gooise Scholen Federatie ressorteren: - De Gooise Praktijkschool met brinnummer 11AI, voor leerlingen geïndiceerd voor praktijkonderwijs. - De Gooise Scholen Federatie met brinnummer 14SM: een zogenoemde “brede scholengemeenschap” voor voortgezet onderwijs, waarbinnen de volgende schoolsoorten voorkomen: VMBO/ LWOO – HAVO – atheneum – gymnasium. - Het Casparus College uit Weesp met brinnummer 24TG: eveneens een “brede scholengemeenschap” voor voortgezet onderwijs met als schoolsoorten: VMBO, HAVO en atheneum. 1.4 Juridische structuur De rechtspersoonlijkheid van de Gooise Scholen Federatie is een stichtingsvorm. De stichting is op 24 mei 1995 opgericht. Het bestuur van de stichting is gevestigd te Bussum, Burgemeester de Bordesstraat 82. Stichting Gooise Scholen Federatie – Bussum blz. 16 Jaarverslag 2012 1.5 Samenstelling bestuurlijke organisatie per 31 december 2012 Raad van Toezicht en College van Bestuur Raad van Toezicht College van Bestuur Mw. A. van Vliet-Kuiper, voorzitter Drs. C.J. Elsinga, voorzitter Drs. W.J. Groenewoud RA Drs. M.G.M. de Haas, lid Drs. H. Kuiper Drs. K. Verwey, MMC Mw. drs. M.D. Wittebol, vice-voorzitter De stichting kent een Raad van Toezicht (RvT) die tot taak heeft toezicht te houden op het beleid van het College van Bestuur (CvB) en op de gang van zaken binnen de stichting. De taken van de RvT en het CvB zijn specifiek omschreven in de Statuten en het Bestuursreglement. In het Bestuursreglement wordt ook de verhouding geregeld tussen de RvT en het CvB. Het CvB is eindverantwoordelijk voor de gang van zaken in de stichting. De voorzitter beheerde in 2012 de portefeuilles onderwijsbeleid, personeelsbeleid en externe betrekkingen. Het lid van het CvB ging over de portefeuilles financiën en personeelsformatie, huisvesting en facilitaire zaken en ICT. Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad (GMR) per 31 december 2012 Personeelsleden GMR Ouderleden GMR Leerling-leden GMR W.G. Schnitfink, voorzitter J.J. Bakker Mw. G.L. van den Boogerd Drs. E.P.R. van Neer, vice-voorzitter en budgethouder Mw. Y. Craig J. van Buuren M. Bakouri, secretaris L.M.H.M. de Groot M.J. Ringia Mw. E.C. Barink Mw. A. Klip vacature Goois Lyceum Mw. I..J. t Jong J.G. Koehoorn Vacature Casparus College W. Liefting Mw. P. Kramer B.A. Majoor M.R. van Maanen F.V. Nessen O. Ponfoort F.P. Schaap P. Visser Mw. A. Sprakel R. Steenkamp N. Tabak D. Thomas E.C.E.S. Wichers De voorzitter, de heer Machiel Vegting , is per 1 augustus 2012 opgevolgd door de heer Willem Schnitfink die secretaris was. Deze functie wordt nu vervuld door de heer Mohammed Bakouri. De GMR is het medezeggenschapsorgaan van de Gooise Scholen Federatie en kent 28 leden, waarvan er per 31 december 2012 twee vacant waren. De GMR bestaat uit: - 14 leden gekozen door de personeelsgeledingen van de medezeggenschapsraden van de onder het bestuur staande scholen en de Onderwijs Ondersteunende Dienst. - 14 leden gekozen door de ouder- en leerling-geledingen van medezeggenschapsraden van de onder het bestuur staande scholen. Aan alle scholen zijn Medezeggenschapsraden verbonden. De bevoegdheden van de (Gemeenschappelijke) Medezeggenschapsraad zijn vastgelegd in het Medezeggenschapsreglement van de GSF. Stichting Gooise Scholen Federatie – Bussum blz. 17 Jaarverslag 2012 Leiding van de scholen per 31 december 2012 Scholen Rector/Directeur De Fontein A. Nagel Goois Lyceum Drs. H. Lenselink SG Huizermaat Drs. J.J. Doove College De Brink R. Kok Casparus College Drs. P.R. Blonk Vechtstede College Drs. J.W. Verhulst Gooise Praktijkschool Mw. E.M. van Dijk A. Roland Holst College J. Smolenaars De Gooise Scholen Federatie bestaat uit acht scholen die elk worden geleid door een rector of directeur. De rector resp. directeur is eindverantwoordelijk voor de gang van zaken in de betreffende school en legt hierover verantwoording af aan het College van Bestuur. De rector van het A. Roland Holst College mevrouw L. Lauteslager is per 1 februari 2012 opgevolgd door de heer J. Smolenaars. Stafdiensten per 31 december 2012 Onderwijs Ondersteunende Dienst Hoofd Personeel en Organisatie Mw. drs. E.D. Janssen Secretaris College van Bestuur Mw. Mr. V.L.F. Overmeer Financiën en Beheer F.A. Smit ICT G. Feenstra De scholen van de Gooise Scholen Federatie worden ondersteund door de Onderwijs Ondersteunende Dienst. Hierin zijn ondergebracht de afdelingen Financiën en Facilitair Beheer, de centrale ICT- afdeling, Personeel en Organisatie (inclusief de salarisadministratie) evenals het secretariaat van het College van Bestuur. In 2012 zijn mevrouw E.D. Janssen als hoofd P&O en mevrouw V.L.F. Overmeer als Secretaris College van Bestuur benoemd. 1.6 Informatie over ontwikkeling Governance Per 1 augustus 2011 is de herziene ‘Code Goed Onderwijsbestuur in het Voortgezet Onderwijs’ in werking getreden. In deze Code beschrijft de VO-raad de uitgangspunten die besturen in het voortgezet onderwijs dienen te hanteren om te laten zien dat zij op een maatschappelijk correcte wijze invulling geven aan hun verantwoordelijkheid. Het basisprincipe hierbij is “pas toe of leg uit”. De Code bevat o.a. voorschriften betreffende organisatie en inhoud van het intern toezicht. In de code is sprake van twee bepalingen, te weten professionaliteit en integriteit, waarvoor een overgangstermijn was gedefinieerd van 1 jaar (tot 1 augustus 2012). De GSF voldoet op één bepaling na, te weten de integriteitcode, volledig aan de code goed onderwijsbestuur. De GSF heeft in 2012 flinke stappen gezet met het opstellen van een integriteitcode, waarin concrete regels en algemene gedragslijnen zijn geformuleerd Een concept is intern besproken om het tot een ‘levend geheel’ te maken.. Deze integriteitcode zal naar verwachting nog voor de zomervakantie 2013 worden vastgesteld. Stichting Gooise Scholen Federatie – Bussum blz. 18 Jaarverslag 2012 2 Onderwijsprestaties 2.1 Opbrengstenkaart Jaarlijks publiceert de Inspectie van het Onderwijs naast de traditionele opbrengstenkaart, de opbrengstenoordelen per school en per schoolsoort (vmbo/havo/vwo). Het oordeel 2012 wordt gevormd over de opbrengsten van drie jaar (schooljaar 2008-2009, 2009-2010 en 2010-2011). Hiervoor maakt de inspectie gebruik van vier indicatoren: • • • • Rendement onderbouw (hier wordt gekeken hoe de schoolsoort waarop de leerling in het derde leerjaar onderwijs volgt zich verhoudt tot het door de basisschool gegeven advies); Rendement bovenbouw (percentage leerlingen dat vanaf leerjaar drie zonder zittenblijven of zakken het diploma behaalt) Het gemiddelde verschil tussen het schoolexamencijfer en het cijfer voor het centraal examen; Het gemiddelde examencijfer over alle vakken. Het oordeel valt uiteen in twee categorieën: voldoende en onvoldoende. Een onderwijssoort krijgt onvoldoende als meer dan één van de vier indicatoren gemiddeld over drie jaar onvoldoende is. Dat leverde voor de scholen van de GSF het volgende beeld op: CDB ARHC VSC HZM CC DF GL GPS PRO vmbo-b vmbo-k onvoldoende voldoende voldoende voldoende voldoende - vmbo g/t voldoende - vmbo-t voldoende voldoende voldoende voldoende - havo voldoende voldoende voldoende voldoende - vwo voldoende voldoende voldoende voldoende - De GSF laat een bevredigend resultaat zien. In 2012 heeft van de achttien afdelingen van de GSF alleen de afdeling VMBO-basis- en beroepsgerichte leerweg van College De Brink onvoldoende onderwijsopbrengsten gerealiseerd. Zowel De Fontein als College De Brink zijn erin geslaagd om de onderwijsopbrengsten voor de afdeling VMBO-t, respectievelijk VMBO-gt zodanig te verbeteren dat de opbrengstenoordelen van de inspectie in 2012 van onvoldoende naar voldoende zijn ontwikkeld. In vervolg hierop vinden begin 2013 kwaliteitsonderzoeken plaats voor deze afdelingen. In 2013 vernemen we wat hiervan de consequenties zijn voor de aangepaste arrangementen van deze VMBO-t en VMBO-gt afdelingen en voor het arrangement van de afdeling VMBO-basis- en beroepsgerichte leerweg van College De Brink. 2.2 Geslaagd! In 2012 lagen de slagingspercentages bij de afdelingen vmbo b, havo en vwo boven het landelijk gemiddelde. Vmbo g/t lag onder het landelijk gemiddelde, en vmbo kader op het gemiddelde. Het slagingspercentage is een belangrijke indicator voor ouders. Voor de beoordeling van de kwaliteit door de inspectie wordt het slagingspercentage niet meegenomen. Stichting Gooise Scholen Federatie – Bussum blz. 19 Jaarverslag 2012 % geslaagd 100% 98% 96% 94% 92% 90% 88% 86% 84% 82% 80% '09/10 '10/'11 '11/'12 landelijk vmbo beroepsgericht vmbo kader vmbo theoretisch en gemengde leerweg havo vwo Bij de examenresultaten deden de GSF-scholen het beter dan het landelijk gemiddelde. Het gemiddeld slagingspercentage in 2012 bedroeg net als in 2011 92%. Ook in de kwaliteitsoverzichten die jaarlijks door diverse media (Trouw/Volkskrant en Elsevier) worden gepubliceerd, scoorden de GSF scholen voldoende, met enkele uitschieters naar boven en beneden. De Gooise Praktijkschool scoorde 100% op de opleidingen Horeca-assistent, motorvoertuigentechniek, AKA (mbo-niveau 1 en groene ruimte) en Veilig werken met heftruck en stapelaar. 2.3 Lesuitval De netto lesuitval is het percentage onderwijs waarvoor geen andere oplossing kon worden gevonden dan de les te laten vervallen. De netto lesuitval bij de GSF ligt onder het landelijk gemiddelde van 5,7% (cijfers 2007-2008, rapport Beleidsonderzoek Arbeidsmarkt en Personeelsbeleid Onderwijs uit januari 2009). Onderwijstijd is een van de meest besproken aspecten van de kwaliteitsagenda VO. Ziekte en onverwachte gebeurtenissen kunnen zorgen voor het uitvallen van lessen. Netto lesuitval De Fontein Goois Lyceum SG Huizermaat College De Brink Casparus College Vechtstede College Gooise Praktijkschool A. Roland Holst College Totaal GSF 201120102012 2011 4,3% 3,5% 5,1% 5,7% 3,7% 6,0% 7,3% 8,0% 3,5% 5,1% 6,2% 5,8% 2,4% 2,4% 1,6% 3,0% 4,8% 5,5% Bruto-lesuitval kan worden aangepakt met aanpassingen binnen de schoolorganisatie en het verder terugdringen van ziekteverzuim. De netto-lesuitval kan worden verbeterd door een lagere bruto-uitval en door maatregelen die leiden tot een betere opvang van leerlingen indien lessen dreigen uit te vallen. Stichting Gooise Scholen Federatie – Bussum blz. 20 Jaarverslag 2012 2.4 Onderwijskundige en onderwijsprogrammatische zaken De invoering van Passend Onderwijs vindt bestuurlijk plaats op het niveau van het Samenwerkingsverband Qinas, waarvan de GSF deel uitmaakt. Alle scholen van de GSF hebben in Qinas-verband een onderwijsondersteuningsprofiel opgesteld. Naast dit document is binnen de GSF in de werkgroep Passend Onderwijs gewerkt aan een kader voor de zorgstructuur. Het jaar 2012 stond in het teken van de bestuurlijke voorbereiding van het Samenwerkingsverband 27.10 waarbij ook scholen vanuit het Speciaal Onderwijs deel gaan uitmaken. Ten aanzien van het onderwijsaanbod heeft de GSF in 2012 diverse initiatieven ondernomen. Op het Casparus College is een traject gestart dat gaat leiden tot intersectoraal onderwijs op deze school. De school hoopt hierdoor de aantrekkelijkheid te vergroten, zonder dat dit ten koste gaat van de organiseerbaarheid. Bij College De Brink zijn voorbereidingen getroffen om te gaan starten met Sport, Dienstverlening & Veiligheid (SDV). Met de collega-schoolbesturen in de regio is afgesproken dat College De Brink SDV met ingang van 1 augustus 2013 mag aanbieden, met als aantekening dat deze afdeling niet open staat voor zij-instromende leerlingen vanuit andere scholen. Het A. Roland Holst College is het schooljaar 2012-2013 gestart met het programma Big History voor de bovenbouw van het VWO. Binnen dit - voor het Europese vasteland unieke - programma wordt in het kader van de vakken Wetenschapsoriëntatie en ANW aandacht besteed aan de belangrijkste ontwikkelingsstappen in de 13,7 miljard jarige ontstaansgeschiedenis van de mensheid. De GSF heeft zich in 2012 aangesloten bij de landelijke stichting Entreprenasium waardoor exclusiviteit van het Entreprenasium op de GSF-scholen is geborgd. Op het A. Roland Holst College en het Goois Lyceum is in het schooljaar 2012-2013 met het project “Jij de Baas ” een start gemaakt met het Entreprenasium. De GSF heeft het experiment met de tablets in het onderwijs dat in het schooljaar 2011-2012 is gestart doorgetrokken naar het schooljaar 2012-2013. Wel is de opzet van de experimenten gewijzigd. In 2011-2012 kreeg elke school slechts gedurende een periode van 10 weken de beschikking over 35 Ipads; in het schooljaar 2012-2013 kan elke deelnemende school het gehele jaar de beschikking krijgen over een set. Door dit langdurige gebruik kan de school (betere) conclusies trekken over de inzet van Ipads. Op SG Huizermaat is het project met MacBooks dat in het schooljaar 2011-2012 is gestart gecontinueerd naar het schooljaar 2012-2013. 2.5 Interne- en externe kwaliteitszorg De GSF onderschrijft het belang van horizontale verantwoording en wil zo transparant mogelijk verantwoording afleggen aan diverse belanghebbenden. Dit doen we door gebruik van Vensters voor Verantwoording. Vensters voor Verantwoording bevat onderdelen zoals onderwijsresultaten en tevredenheidonderzoeken door ouders en leerlingen. Sinds 2012 maken de scholen ook gebruik van Schoolkompas, vergelijkbaar met Vensters voor Verantwoording, maar dan specifiek voor de doelgroep ouders en leerlingen uit groep 8 van het basisonderwijs. Daarnaast is in 2012 wederom het GSF Magazine verschenen en verspreid aan alle ouders, medewerkers en externe relaties van de GSF. Het Magazine kan gezien worden als het publieke jaarverslag van de GSF. Het interne kwaliteitssysteem behelst onder andere een systeem van interne visitaties. Jaarlijks wordt een aantal scholen gevisiteerd door een commissie van collega’s van andere GSF-scholen. Uitgangspunt bij de visitatie is het inspectiekader, aangevuld met indicatoren zoals vastgelegd in het GSF-keurmerk. In 2012 zijn interne visitaties afgelegd bij College De Brink, De Fontein en het Goois Lyceum. De uitkomsten van de visitaties zijn onderwerp van gesprek bij de reguliere gesprekken tussen de directie en het College van Bestuur. Stichting Gooise Scholen Federatie – Bussum blz. 21 Jaarverslag 2012 2.6 Afhandeling van klachten De GSF kent een tweetal regelingen aangaande klachten. Klachten aangaande examens kunnen aanhangig worden gemaakt bij de Commissie van Beroep voor de Examens. In 2012 heeft de Commissie van Beroep een klacht afgehandeld (bezwaar is niet ontvankelijk verklaard). Daarnaast is er een Bezwaar- en Algemene Klachtenregeling. Conform deze regeling kunnen belanghebbenden een klacht indienen bij het bevoegd gezag en in laatste instantie bij de Algemene Klachtencommissie. In 2012 zijn er twee klachten conform deze regeling afgehandeld. 3 Leerlingen 3.1 Aantal ingeschreven leerlingen (bekostigd) Het betreft steeds het aantal leerlingen op teldatum 1 oktober. Brinnummer 11AI = Gooise Praktijkschool 2012 266 2011 236 2010 205 2009 205 De Fontein Goois Lyceum SG Huizermaat College De Brink / ISK Het Gooi A. Roland Holst College Brinnummer 14SM = Gooise Scholenfederatie 424 1.147 930 966 1.424 4.891 399 1.122 910 1.010 1.503 4.944 388 1.048 989 1.017 1.506 4.948 423 1.016 988 1.028 1.457 4.912 Casparus College Vechtstede College Brinnummer 24TG = Casparus College 305 1.083 1.388 303 1.085 1.388 304 1.105 1.409 327 1.072 1.399 Totaal generaal 6.545 6.568 6.562 6.516 Het totaal aantal ingeschreven leerlingen is al jaren vrij stabiel rond 6.500 leerlingen. Brinnummer 11AI (Gooise Praktijkschool) is gestegen naar 266 leerlingen. Deze toename valt te verklaren uit enerzijds de opening van het nieuwe schoolgebouw en anderzijds de ontwikkeling van het onderwijsaanbod met als gevolg dat leerlingen langer op de Gooise Praktijkschool blijven alvorens naar het ROC door te stromen. Brinnummer 14SM had in 2012 ruim 50 leerlingen minder vergeleken met 2011. De Fontein steeg licht als gevolg van een relatief kleine uitstroom. Het Goois Lyceum had een instroom die hoger was dan de uitstroom. In verband met de maximale capaciteit van het gebouw is er geloot onder de eerstejaars aanmeldingen. SG Huizermaat heeft een hoger aantal leerlingen als gevolg van een stijgende instroom. College De Brink had in 2012 een behoorlijk lagere instroom ten opzichte van 2011. De ISK had op de peildatum maar 20 leerlingen, na 1 oktober zijn hier nog wel leerlingen bijgekomen. Tot slot had het A. Roland Holst College te maken met een lagere instroom. Brinnummer 24TG was heel stabiel. Stichting Gooise Scholen Federatie – Bussum blz. 22 Jaarverslag 2012 Naar opleiding In aantallen 2012 2011 2010 2009 Brugklas 1 en 2, excl. LWOO en PRO 2.353 2.383 2.364 2.258 PRO, alle inschrijvingsjaren 266 236 205 205 LWOO, alle leerjaren 454 444 423 402 VMBO, leerjaar 3 en 4 450 473 489 522 VMBO-T, leerjaar 3 en 4 560 574 627 713 HAVO, leerjaar 3-4-5 1.243 1.274 1.288 1.230 VWO, leerjaar 3-4-5-6 1.196 1.164 1.136 1.162 23 20 30 24 Totaal generaal 6.545 6.568 6.562 6.516 In percentages 2012 2011 2010 2009 36,0% 36,3% 36,0% 34,7% PRO, alle inschrijvingsjaren 4,1% 3,6% 3,1% 3,1% LWOO, alle leerjaren 6,9% 6,8% 6,4% 6,2% VMBO, leerjaar 3 en 4 6,9% 7,2% 7,5% 8,0% VMBO-T, leerjaar 3 en 4 8,6% 8,7% 9,6% 10,9% HAVO, leerjaar 3-4-5 19,0% 19,4% 19,6% 18,9% VWO, leerjaar 3-4-5-6 18,3% 17,7% 17,3% 17,8% 0,4% 0,3% 0,5% 0,4% 100% 100% 100% 100% VAVO Brugklas 1 en 2, excl. LWOO en PRO VAVO Totaal generaal Het aantal leerlingen in de brugklassen is ten opzichte van 2011 licht gedaald, vooral door een afname op College De Brink en het A. Roland Holst College. Het aantal eerstejaars leerlingen bij de SG Huizermaat is behoorlijk gestegen. Zowel het aandeel PRO als LWOO laat een stijgende lijn zien. Het aandeel VMBO en VMBO-T daalt vrij licht. De afname VMBO is conform een landelijke trend. De markt voor VMBO neemt af terwijl het aandeel HAVO geen toename maar juist een lichte daling laat zien ten opzichte van 2010 en 2011. Het aantal VWO leerlingen is weer toegenomen, en laat een schommelende trend zien in de afgelopen vier jaar. Voor een aantal leerlingen is, in overleg met diverse betrokkenen, het afronden van de opleiding via de VAVO, de meest realistische optie. VAVO staat voor Voortgezet Algemeen Volwassen Onderwijs. Deze leerlingen staan ingeschreven bij de GSF, maar volgen onderwijs op een tweetal ROC’s: ROC Midden Nederland en het ROC van Amsterdam. Stichting Gooise Scholen Federatie – Bussum blz. 23 Jaarverslag 2012 4 Personeel De gegevens in de personele paragraaf betreffen het einde van het schooljaar, dus op peildatum 31 juli 2012. 4.1 Kwantitatieve formatie-ontwikkeling Aantal medewerkers en fte's in loondienst Functiecategorieën 2011-2012 DIR OP OOP Totaal fte Totaal aantal medewerkers 15,6 3% 15,0 3% 451,0 77% 462,7 77% 122,5 20% 122,9 20% 589,1 100% 600,6 100% 719 2010-2011 737 2009-2010 2008-2009 14,0 2% 15,0 2% 472,4 78% 471,2 78% 122,0 20% 119,8 20% 608,4 100% 606,0 100% 750 739 Het aantal personeelsleden is zowel in absolute zin als in aantal fte’s gedaald. De gemiddelde benoemingsomvang is gelijk gebleven aan die van vorig schooljaar. De toename in de categorie ‘directie’ is het gevolg van een detachering. Bij een min of meer gelijkblijvend leerlingaantal, is het aantal fte OP’ers in loondienst afgenomen, terwijl het aantal fte OOP’ers nagenoeg gelijk is gebleven. In 2012 is wel meer gebruik gemaakt van externe inhuur van onderwijzend personeel. Voor reguliere vacatures lukt het goed om via de eigen website nieuwe medewerkers te vinden. De inzet op vindbaarheid en zichtbaarheid op sociale media heeft z’n vruchten afgeworpen. In schooljaar 2011-2012 zijn er in het totaal 97 vacatures geweest, waarvan er 78 extern zijn geplaatst. De overige vacatures waren voor OP’ers in het kader van functiemix (16) en intern voor OOP’ers (3). Van alle vacatures zijn er 72 via onze eigen wervingskanalen ingevuld. Dit zijn veelal vervangingsvacatures geweest. Acht vacatures zijn ingetrokken. Leeftijdsopbouw personeel Stichting Gooise Scholen Federatie – Bussum blz. 24 Jaarverslag 2012 Leeftijdsopbouw(peil 31 juli) 40,00 perc 2009 perc 2010 35,00 perc 2011 perc 2012 30,00 25,00 20,00 15,00 10,00 5,00 0,00 <25 25-34 35-44 45-54 55-65 perc 2009 3,25 14,75 19,76 31,26 30,99 perc 2010 2,27 15,20 19,73 31,07 31,73 perc 2011 1,63 15,20 19,81 30,94 32,43 perc 2012 1,41 15,98 18,95 29,99 33,66 Net als voorafgaande jaren daalde het percentage medewerkers in de leeftijd tot 25 jaar en steeg het percentage medewerkers van 55 jaar en ouder. De categorie 25-34 jarigen stijgt licht. De categorieën 35-44 en 45-54 dalen licht. Op 31 juli 2012 zijn er in totaal 6 medewerkers in de categorie 65 en ouder werkzaam binnen de GSF. Vorig schooljaar waren dit 9 collega’s. Tijdelijke inval van oud-medewerkers die de pensioengerechtigde leeftijd bereikt hebben, is aantrekkelijk voor de scholen. verdeling man/vrouw Mannen Vrouwen Totaal aantal medewerkers 2011-2012 328 46% 391 54% 2010-2011 340 46% 397 54% 2009-2010 348 46% 402 54% 2008-2009 342 46% 397 54% 719 737 750 739 100% Gemiddelde leeftijd personeel GSF 20112012 Gemiddelde leeftijd personeel GSF 47,1 100% 100% 20102011 20092010 20082009 47,4 47,0 46,7 100% Stichting Gooise Scholen Federatie – Bussum blz. 25 Jaarverslag 2012 De gemiddelde leeftijd binnen de GSF is enigszins afgenomen, de verhouding man – vrouw bleef gelijk. 4.2 Reden beëindiging arbeidsovereenkomst in aantallen Beëindiging dienstverband Overlijden Eigen verzoek Eigen verzoek i.v.m. FPU Ouderdomspensioen ABP Keuzepensioen Met wederzijds goedvinden, art. 9.a.1.2d CAO-VO Ongeschiktheid voor de functie Langdurige ziekte Van rechtswege i.v.m. einde aanstelling periode Einde vervanging Gewichtige omstandigheden, art. 9.a.5i CAO-VO Dringende reden als bedoeld in art. 7:678 BW Ontbinding arbeidsovereenkomst o.g.v. art. 7:685 BW Ontbinding arbeidsovereenkomst o.g.v. art. 7:686 BW Totaal aantal beëindiging arbeidsovereenkomst Totaal aantal personen Uitgedrukt in % 20112012 3 32 29 3 3 20102011 1 31 17 1 1 20092010 1 38 11 1 - 20082009 1 48 15 2 - 20072008 1 79 15 2 - 2 8 2 5 9 2 3 12 5 2 12 1 9 - 6 11 13 19 18 16 12 16 10 13 - 1 - - - - - - 1 - - - 2 1 - - - - - - 99 719 14% 100 737 14% 107 750 14% 111 739 15% 129 741 17% Het personeelsverloop was in het schooljaar 2011-2012 procentueel gelijk aan schooljaar 20092010. Opmerkelijk is het grote aantal medewerkers dat ontslag heeft genomen in verband met FPU. De redenen bij beëindiging op eigen verzoek laten geen eenduidig beeld zien. Enkelen kiezen voor een andere uitdaging of gaan verhuizen. Een enkeling kiest voor fulltime zorg voor kinderen, een enkeling kan het niet vinden met de directie, weer een ander vindt de werkdruk hoog. Vervangingen in verband met ziekte worden in grotere mate verloond via een externe payrollconstructie. Dat verklaart waarom er minder einde dienstverband in verband met vervanging is. Als een werknemer de GSF verlaat en in aanmerking komt voor een WW-uitkering, zullen reintegratie-inspanningen worden ingezet. Voordat de betreffende medewerker feitelijk uit dienst is getreden, worden in een gesprek de mogelijkheden, verplichtingen en mogelijke ondersteuning vanuit de GSF besproken. Zo trachten we de medewerker van werk naar werk te begeleiden en de mogelijke WW-periode zo kort mogelijk te laten zijn. 4.3 BAPO en ouderschapsverlof BAPO-opname is ook in het schooljaar 2011-2012 behoorlijk toegenomen, voor zowel de ‘kleine Bapo’ (voor 52- tot 56-jarigen) als de ‘grote Bapo’ (voor 56-jarigen en ouder). De geluiden dat Stichting Gooise Scholen Federatie – Bussum blz. 26 Jaarverslag 2012 afschaffing van de BAPO tijdens CAO-onderhandelingen een inzet is van de werkgevers, heeft veel Bapo-gerechtigden ertoe gebracht hun recht zeker te stellen door Bapo op te nemen. De omvang van het verlof in de leeftijdscategorie 52-56 jaar is 0,10 en voor de leeftijdscategorie 56 en ouder is dat 0,20. BAPO in aantallen 52-56 jaar 56 jaar en ouder BAPO-opnemers in aantallen Totaal aantal in dienst 2011-2012 47 6,5% 156 21,7% 2010-2011 35 4,7% 149 20,2% 2009-2010 28 3,7% 144 19,2% 2008-2009 33 4,5% 125 16,9% 203 184 172 158 28,23% 719 25,0% 737 22,9% 750 21,4% 739 BAPO in fte's 52-56 jaar 56 jaar en ouder BAPO-opnemers in fte's Totaal fte in dienst (afgerond) 2011-2012 4,4 0,7% 33,0 5,6% 2010-2011 3,7 0,6% 29 4,8% 2009-2010 2,8 0,5% 26,4 4,3% 2008-2009 3,5 0,6% 23,7 3,9% 37,4 32,7 29,2 27,2 6,3% 591 5,4% 601 opname ouderschapsverlof 2011-2012 vrouwen 24 3,3% mannen 8 1,1% Aantal medewerkers 32 4,5% Totaal aantal in dienst 719 2010-2011 22 3,0% 11 1,5% 33 4,5% 737 4,8% 4,5% 608 606 2009-2010 21 2,8% 8 1,1% 29 3,9% 750 2008-2009 20 2,7% 6 0,8% 26 3,5% 739 De opname van ouderschapsverlof is bij de vrouwen licht toegenomen en bij de mannen licht afgenomen. 4.4 Ziekteverzuim Het verzuimpercentage van de GSF is nog verder gedaald naar 3,9%. De verzuimdoelstelling in Koers 2012 is vastgesteld op 5%. Voor de GSF als geheel is dit streefcijfer met 3,9 % afgelopen schooljaar dus ruimschoots gehaald. Verzuimcijfers GSF totaal 2011-2012 GSF totaal verzuim % Meldingsfrequentie Verzuimduur (dagen) 3,9% 1,54 9,3 2010-2011 2009-2010 4,5% 1,58 13,0 5,1% 1,67 13,5 2008-2009 5,1% 1,70 11,4 Binnen de GSF is er in het schooljaar 2011-2012 sprake van een lichte daling van de meldingsfrequentie (van 1,58 naar 1,54) en een behoorlijke daling van de gemiddelde verzuimduur (van 13,0 naar 9,3 dagen). Er kan geconcludeerd worden dat GSF-medewerkers minder vaak verzuimen en gemiddeld minder lang ziek zijn t.o.v. vorig schooljaar. Vergeleken met vorig schooljaar is het aantal verzuimende medewerkers met psychisch verzuim toegenomen van 20 naar 25 medewerkers. De signalering van het toegenomen psychisch verzuim geeft reden om goed te kijken naar de mogelijkheden om dit type verzuim te voorkomen. Door middel van het medewerkertevredenheid onderzoek in het voorjaar 2013 zal er opnieuw onderzoek worden Stichting Gooise Scholen Federatie – Bussum blz. 27 Jaarverslag 2012 gedaan naar werkbeleving van de GSF medewerker. Ook het aantal medewerkers met klachten aan botten en gewrichten is toegenomen (van 6 naar 10 medewerkers). Dit kan deels samenhangen met de ouder wordende medewerker en strenge winter, waardoor er meer valpartijen en breuken waren. 4.5 Functiemix De doelstelling voor het schooljaar 2011-2012 is geweest om de functiemixgemiddelden op peil te houden. Doordat scholen hebben geanticipeerd op verwachte uitstroom van docenten in de hogere schalen, is dit nagenoeg gelukt. De GSF heeft groeistappen naar 2013 en 2014 vastgesteld. Hierbij is de koppeling met de beoordeling uit de gesprekscyclus en toepassing van de entreerechtregeling voor eerstegraads-docenten meegenomen. In onderstaande grafiek is de ontwikkeling en de GSF doelstelling per 1 oktober 2014 van de functiemix vanaf de 0-meting (1 oktober 2008) weergegeven. Daarbij is als waarde genomen het gewicht dat als volgt wordt berekend: 0 x % LB in % van het totaal + 1 x % LC in % van het totaal + 2 x % LD in % van het totaal. Duidelijk is te zien dat in de periode 2008-2014 het carrièreperspectief van docenten enorm is verbeterd. Was in 2008 gemiddeld 67% van het OP in schaal LB geplaatst; in 2014 zal dit zijn teruggelopen tot 17%. En in 2008 was 17% van het OP in schaal LD geplaatst, terwijl dit in 2014 28% zal zijn. Ontwikkeling functiemix GSF 140% gewicht functiemix 120% 100% 80% 60% 40% 20% 0% De Fontein Goois Lyceum SGHuizermaat realisatie 1-okt-08 realisatie 1-okt-09 College De Brink/ISK Casparus College realisatie 1-okt-10 Vechtstede College realisatie 1-okt-11 Gooise Praktijkschool A. Roland Holst College realisatie 1-okt-12 Totaal GSF GSF doel 1-okt-14 4.6 De GSF-Academie Schooljaar 2011-2012 is gebruikt om de start van de cursussen (september 2012) van de GSF Academie voor te bereiden. Vlak voor de zomer van 2012 is het eerste aanbod van de GSF Academie bekend gemaakt. Diverse communicatiekanalen zijn daarvoor gebruikt. Een niet onbelangrijk kanaal is de website van de GSF Academie (www.gsfacademie.nl) waarop de medewerker van de GSF het aanbod van de GSF Academie kan bekijken, hij zich kan aan- en afmelden voor trainingen en waar hij informatie kan vinden met betrekking tot professionaliseringssites. Het eerste aanbod is bewust klein gehouden. Er zijn acht trainingen die ontwikkeld en gegeven worden door eigen docenten. De serie trainingen wordt tweemaal in het schooljaar aangeboden. De trainingen zijn praktisch van aard en de kennis die tijdens de training is opgedaan, is in bijna alle gevallen direct toe te passen in de klas. Ook zijn er trainingen gegeven in het kader van Opleiden in de school en is er intervisie voor teamleiders georganiseerd. Daarnaast zijn er Stichting Gooise Scholen Federatie – Bussum blz. 28 Jaarverslag 2012 themacafe’s opgezet waarbij onder meer onderzoeksmatige onderwerpen in de vorm van een lezing aan bod zijn gekomen met soms interactieve oefeningen. Opleiden in de School behoort ook tot de reikwijdte van dit project. Er is een nieuw organisatiemodel voor OIDS ontwikkeld waarin rollen en verantwoordelijkheden duidelijk gemaakt zijn. Schooljaar 2012-2013 zal gebruikt worden om ervaring op te doen met deze nieuwe samenstelling. In 2013 zal na evaluatie een definitief besluit genomen worden of dit organisatiemodel voldoet. De Universiteit van Utrecht (Centrum voor Opleiden en leren) is in 2012 deel uit gaan maken van het partnerschap met de instituten. We hopen de ALO daar ook snel toe te kunnen rekenen. Ondertussen worden er ruim 200 studenten binnen de GSF begeleid waarbij we in het schooljaar 2011/2012 ruim 170 studenten hadden van onze partnerinstituten. De GSF werkt samen met de partnerinstituten aan het verbeteren van de kwaliteit van het programma voor de studenten in de clustergroepen (2 clustergroepen bij de GSF bestaande uit een samenvoeging van de 8 schoolgroepen). Hierbij neemt de GSF als het ware een deel van het programma van de instituten over. De student is op deze manier beter in staat de directe koppeling te maken tussen theorie en praktijk. 4.7 Evaluatie gesprekscyclus De eerste gesprekscyclus voor OP is afgerond en de gehele cyclus is geëvalueerd met alle teamleiders. Dit is zowel kwantitatief als kwalitatief gebeurd. Conclusie is dat daar waar de gesprekken gevoerd zijn, deze als constructief beschouwd zijn. Ze leveren een belangrijke bijdrage aan de professionalisering van de docenten. Evaluatie door P&O heeft geleid tot een bijstelling van de systematiek. De antwoordcategorieën zijn door de GSF aangepast van een vierpuntsschaal naar een vijfpuntsschaal, de standaardformulieren zijn door P&O en een aantal teamleiders verbeterd. Door het CMT zijn er procesafspraken gemaakt (bv alle conceptbeoordelingen worden vooraf in het MT van de school besproken), P&O heeft communicatieadviezen gegeven (maak vooraf duidelijk wat de relatie met Wet BIO en het lerarenregister is, maak vooraf duidelijk wat de docent vooraf aan moet leveren om de gesprekscyclus doorgang te kunnen laten vinden) en er bestaat nu een koppeling tussen de uitkomst van de beoordeling en de mogelijke doorgroei in het kader van de functiemix. De volgende cyclus dient in juli 2014 afgerond te zijn. 4.8 Implementatie personeelsinformatiesysteem HRIS Na een Europese Aanbesteding is het personeelsinformatiesysteem HRIS van Raet in gebruik genomen per 1 januari 2012 ter vervanging van het uitgefaseerde Edukaat. De conversie en daarmee ook de implementatie is niet zo voorspoedig verlopen als verwacht. Ondanks een aantal technische problemen is de organisatie erin geslaagd om vanaf de eerste salarisbetaling het correcte salaris te betalen. Er moet nog veel ingericht worden om de P&O-dienstverlening op het oude peil te krijgen. Het is de bedoeling om op tamelijk korte termijn het systeem zodanig uit te bouwen dat de schoolleiding inzage heeft in P&O-processen. De voorbereidingen om binnenkort zelfstandig rapporten te kunnen draaien en het ziekteverzuim te kunnen beheren zijn gezet. 4.9 Onderzoek teamleider In navolging op het MTO van 2010 heeft P&O een onderzoek gedaan naar de werkbeleving van teamleiders. De uitkomsten hiervan gaven reden om in een werkgroep de rol van de teamleider te herdefiniëren. De werkgroep heeft vijf taakgebieden vastgesteld voor de teamleider, een ideale teamgrootte geadviseerd en adviezen gegeven over de organisatie van het werk. Daarnaast is afgesproken dat de gesprekkencyclus voor teamleiders ook gevolgd moet worden, zodat de teamleiders formele aandacht en feedback vanuit de directie zullen krijgen. De professionalisering van de teamleiders dient de komende jaren een prominente rol te krijgen binnen de GSF Academie. Stichting Gooise Scholen Federatie – Bussum blz. 29 Jaarverslag 2012 Niet alleen de huidige teamleiders zullen verder opgeleid worden, ook toekomstige teamleiders dienen goed voorbereid te worden op de rol die zij wellicht zullen krijgen. 4.10 Bevindingen arbeidsinspectie In het kader van het landelijk project “Verkenningen onderwijs: agressie en geweld” zijn door de Inspectie SZW gesprekken gevoerd met het College van Bestuur, de directies van CDB en GPS, vertegenwoordigingen van MR en onderwijzend- en onderwijs ondersteunend personeel. Op basis van deze gesprekken heeft de Arbeidsinspecteur aandachtspunten geformuleerd voor een veiliger klimaat. In de Risico Inventarisatie en Evaluaties dient de beoordeling van de risico’s met betrekking tot agressie en geweld toegevoegd worden. Daarnaast moet de definitie en de registratie van geweldsincidenten beter geduid worden en moeten de medewerkers getraind worden in het voorkomen en omgaan met geweld. Het College van Bestuur zal deze aandachtspunten meenemen in het activiteitenplan. 5 Financiën 5.1 Financiële situatie op balansdatum Algemeen In onderstaande tabel zijn de kengetallen voor de financiële positie van de GSF op basis van de commissie Don opgenomen: Kengetallen financiële positie norm GSF 2012 GSF 2011 GSF 2010 GSF 2009 GSF 2008 Gem. - Kapitalisatiefactor < 35% 33% 31% 31% 32% 36% 33% - Solvabiliteit > 20% 66% 62% 52% 48% 50% 56% - Liquiditeit 0,5 - 1,5 1,51 1,21 1,11 1,06 1,17 1,21 - Rentabiliteit 0 %- 5% 2,64% 0,40% 0,78% -1,7% 0,7% 1% Weerstandsvermogen 10-40% 17,9% 15,7% 15,3% 15,3% 18,4% 17% Kengetallen vermogensbeheer Kengetallen budgetbeheer 1 De GSF is op basis van door de commissie Don bepaalde criteria aan te merken als een groot bestuur. In deze kolom zijn derhalve de normen voor een groot bestuur opgenomen. Kengetallen vermogensbeheer: • Kapitalisatiefactor De kapitalisatiefactor is de verhouding tussen de totale baten en de totale activa, exclusief de gebouwen en terreinen. Dit kengetal geeft inzage in de mate waarin de onderwijsinstelling haar kapitaal inzet voor het onderwijs. De GSF heeft per 31 december 2012 een kapitalisatiefactor die lager is dan de signaleringsbovengrens, wat een correcte inzet van haar financiële middelen betekent. Ook is zichtbaar dat in 2012 de kapitalisatiefactor is gestegen. Oorzaak is vooral een toename van de liquide middelen als gevolg het positieve exploitatieresultaat van de GSF over 2012. Het exploitatieresultaat lichten wij in paragraaf 5.2 toe. • Solvabiliteit Het kengetal geeft weer in hoeverre de GSF aan haar langlopende verplichtingen kan voldoen. Als definitie hanteert de commissie Don: het eigen vermogen inclusief voorzieningen, uitgedrukt in een percentage van het totaal vermogen. De signaleringsgrens bedraagt minimaal 20%. De GSF hanteert een norm van 50%. Uit bovenstaande tabel blijkt dat het percentage in 2012 is Stichting Gooise Scholen Federatie – Bussum blz. 30 Jaarverslag 2012 toegenomen tot 66%. Oorzaak voor de toename t.o.v. 2011 is het positieve exploitatieresultaat dat is toegevoegd aan de reserves. Kengetallen budgetbeheer: • Liquiditeit Het kengetal geeft weer in hoeverre de GSF op korte termijn aan haar verplichtingen kan voldoen. Als definitie hanteren we: vlottende activa gedeeld door kortlopende schulden. Als norm hanteert de commissie Don 0,5 tot 1,5. De GSF hanteert als norm een liquiditeitsratio van 1,0. Met een ratio van 1,51 per 31 december 2012 ligt dit kengetal ruimschoots boven onze eigen norm uitkomen. Ook blijven we binnen de normering van de commissie Don. Het positieve exploitatiesaldo over 2012 is vooral ten goede gekomen aan de liquide middelen. De verwachting is dat de liquide middelen per 31 december 2013 lager zullen liggen, als gevolg van investeringen in vernieuwbouwprojecten en groot onderhoud in 2013. • Rentabiliteit Het kengetal geeft het verschil tussen baten en lasten weer ten opzichte van de totale baten. Een grote positieve rentabiliteit roept vragen op over het bestedingspatroon. Een negatieve rentabiliteit duidt op een te ruim uitgavenpatroon. In 2012 is het rentabiliteitspercentage positief 2,6%. Over de afgelopen 5 jaar realiseerde de GSF een gemiddelde rentabiliteit van 1%. In paragraaf 5.2 gaan we nader in op het resultaat over 2012. Weerstandsvermogen Dit kengetal wordt door de commissie Don niet langer als maatstaf gehanteerd voor de reservepositie. Wij hebben dit kengetal nog ter informatie opgenomen. De definitie is het Eigen Vermogen, uitgedrukt in een percentage van alle baten van een jaar. Het percentage bevindt zich binnen de bandbreedte van 10%-40%. 5.2 Toelichting op het resultaat Hieronder presenteren we de staat van baten en lasten van 2012, afgezet tegen de gereconstrueerde en geactualiseerde kalenderjaarbegroting 2012 en de gerealiseerde cijfers over 2011. Het jaar 2012 sluit af met een positief resultaat van € 1.407.989. Staat van Baten en Lasten Baten Rijksbijdragen Overige overheidsbijdragen en -subsidies Overige baten Totaal baten Lasten Personeelslasten Afschrijvingen Huisvestingslasten Overige lasten Totaal lasten Saldo baten en lasten Financiële baten en lasten Resultaat Realisatie 2012 49.999.024 495.429 Begroot (geactualiseerd) 2012 49.841.445 406.870 Realisatie 2011 48.451.136 671.242 2.653.770 53.148.223 2.082.993 52.331.308 2.470.595 51.592.973 41.908.411 1.239.944 1.833.884 6.997.573 51.979.812 41.768.155 1.258.798 1.874.627 6.889.075 51.790.655 40.755.849 1.193.244 2.611.858 7.128.747 51.689.698 1.168.411 540.653 -96.725 239.578 192.332 302.510 1.407.989 732.985 205.785 Stichting Gooise Scholen Federatie – Bussum blz. 31 Jaarverslag 2012 Het gerealiseerde exploitatiesaldo over 2012 is ten opzichte van het begrote resultaat ca €675.000 positiever. Dit is vooral een gevolg van hogere baten dan geraamd ad €820.000 veroorzaakt door: • Hogere rijksvergoedingen, o.a. bij specifieke subsidies studie-urenvergoeding en voortijdig schoolverlaten (€ 150.000) • Hogere overige overheidsbijdragen, o.a. ESF subsidie en lagere VAVO doorvergoedingen aan de ROC’s (€ 90.000) • Hogere ouderbijdragen, o.a. huiswerkbegeleiding resp. minder crisiseffect (€ 120.000) • Hogere overige inkomsten (totaal €570.000), waaronder de boekwinst bij de verkoop van de conciërgewoning van het Goois Lyceum (€ 300.000), restaurantopbrengst College De Brink een premierestitutie door de belastingdienst en diverse kleine andere posten. Tegenover de hogere baten stonden enigszins hogere lasten dan geraamd (€190.000) veroorzaakt door: • Hogere inhuur extern personeel, o.a. als gevolg van noodzakelijke vervanging voor ziek resp. vacatures en projecten. Daartegenover staan lagere reguliere loonkosten, hogere ziektewetuitkeringen, lagere Arbo-kosten en lagere cursus- en opleidingskosten (totaal €140.000 hogere lasten) • Overige exploitatielasten, waaronder hogere administratieve lasten (totaal €50.000) De hogere financiële baten en lasten dan geraamd ad € 50.000 werden veroorzaakt door hogere rentebaten op spaarrekeningen. Het begrote positieve resultaat over 2012 ad € 732.985 is vooral veroorzaakt door een verhoging van de materiële en personele bekostiging in november 2012 voor in totaal € 600.000. Deze onverwachte verhoging is in de actualisatie van de begroting 2012-2013 meegenomen en toegerekend aan kalenderjaar 2012. Deze verhoging wordt voor een kleine € 400.000 door het Rijk in 2013 weer teruggehaald met een bezuiniging, te weten de verrekening van de zogenaamde kasschuif. Door de combinatie van incidentele baten en de onverwachte toename van de bekostiging in 2012, (in totaal een bedrag van ca € 1 mln) is het hoge positieve resultaat over 2012 niet structureel. 5.3 Samenvatting begroting 2012 De kalenderjaarbegroting in bovenstaand overzicht van baten en lasten is gereconstrueerd, omdat de GSF werkt met schooljaarbegrotingen. De begroting 2012 is dan de resultante van 7/12e deel van de geactualiseerde begroting 2011-2012 en 5/12e deel van de geactualiseerde begroting 20122013. In juni 2012 heeft het College van Bestuur de begroting 2012-2013 vastgesteld. Evenals in voorgaande jaren heeft na de zomervakantie van 2012 een inventarisatie plaatsgevonden van mogelijke wijzigingen die van invloed zouden zijn op de in juni vastgestelde begroting. Onder andere de in bovenstaande paragraaf genoemde verhoging van de bekostiging, en ook verschillen tussen het geraamde en uiteindelijk werkelijke aantal leerlingen hebben geleid tot een actualisatie van de begroting 12-13. Deze geactualiseerde begroting wordt als ijkpunt voor de realisatie over 12-13 gehanteerd. De gegevens van de geactualiseerde begroting zijn in onderstaande tabel verwerkt. Stichting Gooise Scholen Federatie – Bussum blz. 32 Jaarverslag 2012 GSF BEGROTING 2012 Gereconstrueerde begroting 2012 Geactualiseerde Vastgestelde Geactualiseerde begroting 2012-2013 Begroting 2012-2013 Begroting 2011-2012 BATEN Rijksbijdragen OCW Overige rijksbijdragen Overige baten TOTAAL BATEN 49.841.445 50.004.700 49.617.700 406.870 269.900 142.600 48.374.400 504.700 2.082.993 2.022.300 1.944.400 2.009.500 52.331.308 52.296.900 51.704.700 50.888.600 LASTEN Totaal personele lasten 41.768.155 42.291.200 41.839.100 41.176.239 Totaal afschrijvingen 1.258.798 1.306.100 1.322.400 1.225.000 Totaal huisvestingslasten 1.874.627 2.592.000 2.506.000 2.785.661 Totaal overige instellingslasten 6.889.075 6.249.700 6.036.300 5.968.600 51.790.655 52.439.000 51.703.800 51.155.500 SALDO BATEN EN LASTEN 540.653 -142.100 900 -266.900 SALDO FIN.BATEN EN LASTEN 192.332 207.500 157.500 181.500 SALDO EXPLOITATIE 732.985 65.400 158.400 -85.400 TOTAAL LASTEN Bij de leerlingaantallen voor het schooljaar 2012 -2013 zagen we voor de GSF als geheel een geringe afname ten opzichte van het voorgaand schooljaar 2011-2012 met 23 leerlingen. Bij de Gooise Praktijkschool, De Fontein, SG Huizermaat en het Goois Lyceum was sprake van een flinke toename van het aantal leerlingen. Bij het A. Roland Holst College en College De Brink liep het aantal leerlingen echter terug. De afname van het leerlingaantal vertaalt zich in een afname van de Rijksbijdragen OCW. Dat deze post in de geactualiseerde begroting 12-13 toch toeneemt, is een rechtstreeks gevolg van de in bovenstaande paragraaf benoemde verhoging van de personele en materiële bekostiging in november 2012. De stijging van de personele lasten in de geactualiseerde begroting 12-13 is vooral een gevolg van hogere inzet van vast en tijdelijk personeel ter vervanging van langdurig zieken en projecten. Opgemerkt wordt nog, dat bij de gereconstrueerde begroting voor 2012 een verschuiving heeft plaatsgevonden bij de overige instellingslasten, te weten de lasten voor de dotatie aan de onderhoudsvoorziening van € 700K. Op grond van de verplichte indeling van de staat van baten en lasten in de jaarrekening dient de dotatie te worden opgenomen bij ‘overige instellingslasten’, terwijl de GSF deze kosten bij de huisvestingslasten onderbrengt. Het geactualiseerde begrote exploitatieresultaat voor het schooljaar 2012-2013 is ongeveer €65.000 positief. Het College van Bestuur is hier tevreden over, gegeven de voortdurend krappere budgetten in het voortgezet onderwijs. De krappere budgetten zouden bij ongewijzigd beleid in de toekomst kunnen leiden tot negatieve exploitatiesaldi. Om structurele tekorten te voorkomen, anticiperen we op de toekomstige budgettaire knelpunten. Dit heeft geleid tot een budgettair strakker beleid met betrekking tot de bedrijfsvoering en het opstellen van de begroting voor de komende jaren. 5.4 BAPO Vanaf 2010 moeten onderwijsinstellingen de BAPO kosten verantwoorden als periodelasten. Uit oogpunt van financiële - en personeelsmeerjarenplanning is het van belang om te weten wat de omvang van deze toekomstige BAPO lasten dan naar verwachting zal bedragen. Immers: tegenover deze toekomstige lasten staan geen arbeidsprestaties. Stichting Gooise Scholen Federatie – Bussum blz. 33 Jaarverslag 2012 Toekomstige BAPO verplichtingen Daartoe is de verplichting voor toekomstige BAPO per eind december 2012 berekend volgens de richtlijnen van RJ 271. Bij de berekening is rekening gehouden met de referte- eis van 5 jaar, een vaste aanstelling en de werkelijke werktijdfactor van personeel van 47 jaar en ouder, de blijfkans van de diverse leeftijdscategorieën (conform model VBS), een percentage gebruikers van 60%, een werkgeversbijdrage van 75% en een disconteringsvoet van 4%. Al deze aannames resulteerden eind 2012 in een BAPO-verplichting van € 5.933000 (2011 € 5.920.000). Indien rekening gehouden mag worden met de 2% BAPO-vergoeding die in de lumpsumvergoeding VO verondersteld is te zijn opgenomen, kan een bedrag van € 1.574.000 (2011: € 1.550.000) in mindering worden gebracht op de verplichting, zodat de BAPO-verplichting uiteindelijk resulteert in een bedrag van € 4.359.000 (2011 € 4.380.000). SpaarBAPO verplichtingen Per 31 december 2012 zijn de aanspraken voor de gespaarde BAPO op basis van een extrapolatie van de opname van voorgaand periode opnieuw doorgerekend. Het totaalbedrag aan werkgeverslasten bij opname van de gespaarde BAPO bedraagt bruto circa € 1.170.000 (ult. 2011 € 1.610.000). Onder aanname dat het opname percentage van de gespaarde BAPO 90% tot 95% bedraagt, zijn de netto aanspraken berekend op € 1,05 tot 1,11 mln (2011 € 1,45 tot 1,54 mln) Weliswaar dienen we de kosten van BAPO als periodekosten te verantwoorden, het is echter onzeker of de toekomstige personele bekostiging voldoende zal zijn om deze periodieke kosten in zijn geheel te dekken. Daarmee zou een eventueel ongedekt deel van de lasten ten laste van de reserves moeten komen. De overheid zet in op een ‘modernisering’ van de arbeidsvoorwaarden, waaronder begrepen een herijking van de bestaande BAPO regelingen. Het is op dit moment niet in te schatten of en zo ja welke wijzigingen te verwachten zijn. 5.5 Treasurybeleid De GSF heeft een treasurystatuut, Uitgangspunt voor het statuut is de regeling ‘Beleggen en belenen’, waaraan de GSF zich moet houden. Jaarlijks stelt de GSF een treasuryplan op, waarin o.a. is opgenomen een liquiditeitsprognose voor het komend schooljaar en voorstellen voor het zo effectief mogelijk inzetten van de liquide middelen. Jaarlijks in september bespreekt de treasurycommissie het treasuryplan voor het dan gestarte schooljaar. Voor het jaar 2012 – 2013 heeft de commissie besloten de effectenportefeuille ongewijzigd te laten, het werken met verschillende bankrelaties (resp. ING en Rabobank) te continueren en een zo actief mogelijk treasurybeleid te voeren om de financiële baten te optimaliseren. Dit laatste uiteraard binnen de kaders van het treasurystatuut. Onderstaande tabel geeft het gemiddeld behaald rendement over 2012 weer. Treasuryrendement 2012 GSF Middelen stand 1-jan-12 stand 31-dec-12 gemiddeld financiële gemiddeld uitstaand 2012 baten / lasten rendement 2012 Effecten: - jaarlijks rentegevend - rentegevend bij uitloting Deposito's Renterekeningen Rekening courant middelen € 2.823.000 € 613.000 € 2.000.000 € 3.414.000 € 909.000 € 2.799.000 € 638.000 €0 € 7.725.000 € 684.000 € 2.811.000 € 626.000 € 1.083.000 € 7.447.000 € 914.000 € 97.486 €0 € 23.154 € 118.597 € 2.664 3,47% 0,00% 2,14% 1,59% 0,29% TOTAAL € 9.759.000 € 11.846.000 € 12.881.000 € 241.901 1,88% € 12.255.000 € 241.901 1,97% Rendement excl. uitstaand effecten rentegevend bij uitloting: Stichting Gooise Scholen Federatie – Bussum blz. 34 Jaarverslag 2012 Het gemiddeld rendement over 2012 bedroeg 1,97%, tegenover een gemiddeld rendement in 2010 van 2,10% De daling is veroorzaakt door lagere rentevergoeding op de spaarrekeningen en deposito’s. Naar verwachting zullen de rentevergoedingen op de spaarrekeningen voor 2013 nog verder afnemen. De financiële baten en lasten zijn in de staat van baten en lasten opgenomen onder ‘financiële baten’, onder aftrek van de financiële lasten. 5.6 Risicoparagraaf/In-control verantwoording In mei 2012 is door de GSF, in samenwerking met een daartoe gespecialiseerde externe adviseur, een actualisatie van de risico-inventarisatie en analyse uit 2011 opgesteld en afgerond. Hieruit is een beeld van mogelijke risico’s, de financiële inschatting hiervan en de hieraan te koppelen beheersmaatregelen scherper gesteld. Op basis van deze analyse zijn de financieel te benoemen risico’s afgezet tegen de reservepositie van de GSF. De reservepositie dient immers als dekking voor mogelijke risico’s. De uitkomsten van deze analyse leidden tot een bedrag aan benoemde risico’s van € 4,2 miljoen. Belangrijke risico’s betroffen onder andere sterkere dan geraamde bezuinigingen door het Rijk, mogelijk lagere leerlingenaantallen en het risico op hogere personeelslasten dan geraamd door o.a. ongunstige klassensplitsingen, een hoger ziekteverzuim en onverwachte personele kosten door arbeidsconflicten. Daarbij is uiteraard ook stilgestaan bij de beheersmaatregelen die de GSF neemt om de risico’s ofwel te verminderen ofwel daarop te kunnen anticiperen. Als we de reservepositie van de GSF, die per 31 december 2012 in totaal ca € 9,5 miljoen bedraagt, afzetten tegen het totaal van de in 2012 benoemde risico’s ad € 4,2 miljoen, is sprake van een voldoende reservepositie. 6 Toekomstige ontwikkelingen 6.1 Onderwijs en leerling De huidige generatie leerlingen vindt over een aantal jaren werk in een wereld die anders zal zijn dan de wereld waarin wij hen hebben opgeleid. De snelle technologische ontwikkelingen hebben een zodanige impact op het dagelijks leven dat huidige beroepen zullen verdwijnen en nieuwe (nu onbekende) beroepen zullen ontstaan. We kunnen ons voorstellen dat deze generatie de toekomst met zorg tegemoet ziet: negatieve economische ontwikkelingen, toenemende werkloosheid en de omvang van de financiële crisis zijn hier debet aan. In het onderwijs dat wij onze leerlingen bieden moeten wij hen het vertrouwen geven dat zij later hun plaats in de veranderende samenleving goed kunnen gaan innemen. Dat vraagt van ons om naast cognitieve kennis ook aandacht te besteden aan het ontwikkelen van competenties en vaardigheden op het gebied van samenwerken, kritisch vermogen, innovatiekracht en informatieduiding. Onderscheidend vermogen wordt – mede onder invloed van sociale media - in een individualiserende samenleving steeds belangrijker. Onze leerlingen vragen als gevolg daarvan steeds meer maatwerk. Dat maatwerk laat zich niet altijd verenigen met onderwijs in klassenverband. Een type onderwijs waar we traditioneel en vanuit financiële overwegingen nog wel regelmatig op terugvallen. De omgang met moderne ICT-apparatuur is daarbij een vereiste. De komst van Passend Onderwijs is een ontwikkeling waarbij we meer leerlingen met bijzondere zorgbehoeften in het reguliere onderwijs gaan bedienen. Dat zal van de leerkracht en de schoolorganisatie extra inspanningen vragen. De kwaliteit van het onderwijs wordt steeds meer beoordeeld op basis van de prestaties van de leerlingen, onder meer door de inspectie en ouders. Om grip te krijgen op prestaties wordt in toenemende mate gewerkt met het systematisch verbeteren van de leeropbrengsten, het zogenaamde opbrengstgericht werken. Een andere tendens is differentiëren in de klas, mede met Stichting Gooise Scholen Federatie – Bussum blz. 35 Jaarverslag 2012 de komst van passend onderwijs. Differentiëren houdt in dat docenten aandacht hebben voor de verschillen tussen leerlingen. Doel daarvan is om zo het beste uit iedere leerling te halen, hun leeropbrengsten in brede zin te optimaliseren. Het is de uitdaging aan allen die in het onderwijs werkzaam zijn om op een goede manier om te gaan met bovenstaande ontwikkelingen. Hoewel we ons zorgen maken over de betaalbaarheid van het onderwijs, gaan we deze uitdaging graag aan. We doen dat vanuit de ambitie om onze leerlingen betekenisvol onderwijs te geven. 6.2 ICT Het afgelopen jaar zijn op diverse scholen pilotprojecten met betrekking tot het gebruik van Ipads in het onderwijs uitgevoerd. De ervaringen zijn wisselend. Op één school was de Ipad niet goed inzetbaar doordat de digitale leermiddelen niet geschikt waren voor de Ipad. Naast veel enthousiasme bij zowel leerlingen als docenten wordt het risico dat leerlingen worden afgeleid door de vele mogelijkheden van de Ipad als negatief punt ervaren. De pilotprojecten worden op enkele scholen in gewijzigde vorm voortgezet. Op basis van de pilotprojecten is wel duidelijk geworden dat het ‘internetverkeer drastisch toeneemt. Dit stelt eisen aan de capaciteit. Op een aantal scholen zijn de draadloze netwerkvoorzieningen uitgebreid, maar hierin zal de GSF de komende jaren nog flink moeten investeren. Door het gebruik van Ipads zal tevens het gebruik van Macbooks, waarmee o.a. digitale content gemaakt kan worden, in het onderwijs toenemen. Hierdoor zal het aantal Windowscomputers de komende jaren verder terug lopen. Een belangrijk aandachtspunt voor het komende jaar is de ‘technische’ inbedding van de Apple apparatuur in onze infrastructuur. De marktontwikkelingen van tablets (niet zijnde Ipads) zijn ook in volle gang. Volgend jaar zullen de W8 tablets beschikbaar komen en ook de ‘android’ markt is volop in beweging. Dit zal leiden tot andere (voordeligere) tablets. Voor de langere termijn is het de verwachting dat de Ipad zijn ‘voorkeurspositie’ prijs zal moeten geven en dat er meer sprake zal zijn van het BYOD (bring your own device) dan van het huidige BYOI (bring your own Ipad). De vervanging van de drie kernapplicaties is geheel afgerond en met betrekking tot de financiële en de leerlingadministratie zijn managementrapportage tools in gebruik genomen. Het afgelopen jaar heeft voor ICT in het teken gestaan van het afronden van de technische centralisatie en de transitie van een Thin-Client naar een Fat-Client infrastructuur. Hierbij is tevens de implementatie van het desktop beheersysteem ‘Workspace manager’ (nagenoeg) afgerond. Het komend jaar staat in het teken van de vernieuwing van de back-office systemen en de upgrade van de werkplekken naar de nieuwste Microsoft standaarden. Onderdeel van de upgrade is het ‘naar de Cloud’ brengen van onze Emailomgeving die nu nog draait met Exchange 2003. Het afgelopen jaar is, naar aanleiding van klachten vanuit de organisatie, een onderzoek gedaan naar de tevredenheid over ICT en het functioneren van de ICT afdeling. Uit dit onderzoek is een rapport met aanbevelingen naar voren gekomen die moeten leiden tot een verbetering van de ICT dienstverlening. Deze aanbevelingen zullen in het komend jaar worden geeffectueerd. Stichting Gooise Scholen Federatie – Bussum blz. 36 Jaarverslag 2012 Belangrijkste wijziging is het decentraliseren van de supportfunctie naar vier regio’s (Hilversum, Bussum, Weesp, Huizen/Laren) waarmee we de supportfunctie dichter bij de eindgebruikers willen brengen om de problemen sneller te kunnen onderkennen en oplossen. Het ICT-supportteam zal hiervoor worden uitgebreid met twee medewerkers. Afgesproken is dat de maatregelen begin 2014 zullen worden geëvalueerd. 6.3 Personeel Professionalisering zal ook in 2013 centraal staan bij de GSF. De GSF Academie zal een uitgebreider trainingsaanbod bieden dan in 2012 aanwezig was. Ook worden leergemeenschappen ontwikkeld, zodat medewerkers schooloverstijgend kunnen leren van en met elkaar. Tenslotte besteden we aandacht aan de ontwikkeling van een middenmanagementtraject. De noodzaak voor professionalisering met betrekking tot ICT wordt onderkend. De komende jaren zullen de scholen binnen de GSF zich verder ontwikkelen op dit gebied. De veranderende wereld verwacht dat ICT geïntegreerd wordt in het onderwijsaanbod. In 2012 is een verkenning gemaakt van verbindend leiderschap. De verbindingen tussen verschillende collega’s, secties, scholen, generaties en maatschappij zullen nauwer belegd worden in de toekomst. De eerste ronde gesprekscyclus voor OP is afgerond en geëvalueerd. De evaluatie leverde enkele verbeterpunten op en die zijn nu staand beleid geworden. Afgesproken is dat de volgende cyclus in juni 2014 afgerond is. Ondertussen wordt in 2013 de gesprekscyclus voor OOP’ers ontwikkeld. In het schooljaar 20132014 zullen ook alle OOP’ers een formele gesprekscyclus hebben. De verwachting is dat ook deze gesprekscyclus zal leiden tot een inzicht naar de professionaliseringsvraag van OOP’ers, zodat het aanbod van de GSF Academie beter op deze doelgroep kan worden afgestemd. Het bekwaamheidsdossier zal ook de komende jaren de aandacht krijgen die het nodig heeft. De koppeling die gemaakt is met de functiemix en gesprekscyclus, maken de intrinsieke noodzaak (naast de wettelijke verplichting) groter om het bekwaamheidsdossier goed op orde te hebben. De ondersteuning met een digitaal systeem wordt verder uitgewerkt. De functiemix zal in oktober 2014 volledig ingevoerd te zijn. De nog te zetten groei in het percentage LC-functies zal op 1 oktober 2013 voor 50% gerealiseerd zijn. De groeistap in LD vindt voor het grootste deel in de zomer van 2014 plaats. Scholen realiseren de functiemix volgens een gedegen plan. De koppeling tussen een goede beoordeling in de gesprekscyclus en de mogelijkheid om door te stromen zal naar verwachting leiden tot de verhoging van de kwaliteit van het onderwijs, zoals verwoord in de doelstellingen van ‘Aktieplan leerkracht’. De verwachte onbetaalbaarheid de komende jaren van de Functiemix wordt een grote uitdaging. Arbeidsmobiliteit, generatiemanagement, levensfasebewust personeelsbeleid, vitaliteit zijn allemaal onderwerpen waar de GSF de komende jaren aandacht aan zal besteden. Het verhogen van de pensioengerechtigde leeftijd gecombineerd met de mogelijkheid dat Bapo en andere regelingen om eerder te stoppen met werken worden beperkt, maken de noodzaak groter om medewerkers actief aan het werk te houden. Het verzuim was in 2011-2012 onder het streefpercentage van 5%. Toch betekent het niet dat de aandacht mag verslappen. Verzuim zal altijd een belangrijk aandachtspunt blijven van de leidinggevenden. Het uit te voeren Medewerkerstevredenheidsonderzoek in 2013 zal naar verwachting punten opleveren die aangepakt kunnen worden. In 2013 zal via een Europese Aanbesteding een nieuwe arbodienst gecontracteerd worden. Het personeels- informatiesysteem HRIS is in januari 2012 geïmplementeerd. De basis is goed ingericht en werkt uitstekend. In 2013 zal HRIS verder ontwikkeld worden. De module RVM (Raet Stichting Gooise Scholen Federatie – Bussum blz. 37 Jaarverslag 2012 Verzuim Manager) zal geïmplementeerd worden, waardoor de leidinggevenden volledig inzicht hebben in het verzuim op hun afdeling. Daarnaast zal de schooldirectie inzicht krijgen in rapportages die voor hen van belang zijn. Werving en Selectie blijft een belangrijk aandachtspunt voor de GSF. In 2012 is het door een goed uitgestippelde wervingsstrategie gelukt om tijdig in nagenoeg alle vacatures te voorzien. Ook in 2013 zullen vacatures daar te vinden zijn waar onze sollicitanten tegenwoordig zoeken. Het lerarenregister moet in 2018 operationeel zijn. In de komende jaren onderzoeken we welke inspanningen verricht moeten worden om hieraan te kunnen voldoen. 6.4 Financiën en beheer Met een positief jaarresultaat over 2012 van ruim € 1,4 mln. heeft de GSF een financieel rooskleurig jaar achter de rug. Voor de komende jaren is het perspectief echter minder rooskleurig. Aan de kostenzijde is sprake van flink toenemende loonkosten, vooral als gevolg van de functiemix, de inkorting van de carrièrelijnen en hogere (pensioen)premies. Deze loonkostenstijging wordt naar verwachting slechts beperkt gecompenseerd door de Rijksbekostiging. Een andere ontwikkeling is de stijging van de materiële kosten, waarbij de materiële bekostiging vanuit het Rijk naar verwachting de nullijn kent. Dit vooruitzicht vraagt om een voorzichtig, stabiel financieel beleid, gericht op een duurzaam financieel evenwicht. Dit vormt de basis voor het financieel meerjarenbeleid van de GSF. De GSF heeft een bevredigende financiële positie, die een tegenvaller kan opvangen. Naar de toekomst toe is het beleid erop gericht om de exploitatie kostendekkend te laten zijn. Mocht als gevolg van de bezuinigingen de te realiseren onderwijskwaliteit op een onaanvaardbaar niveau komen, dan kan de GSF besluiten om haar maatschappelijke verantwoordelijkheid te nemen en haar reservepositie aan te spreken. Randvoorwaarde hierbij is, dat de continuïteit van de GSF nimmer ter discussie mag staan. De komende jaren dienen we rekening te houden met een toekomstige uitstroom van regiomiddelen functiemix. Er is sprake van een verschil tussen het nemen van resultaat op basis van de GSF planning en controlcyclus (basis is schooljaar) en jaarverslaggevingvoorschriften bij de Regiomiddelen. Per 31 december 2012 bedraagt het hiermee gemoeide bedrag € 1,2 mln. De komende 4 jaren zal dit bedrag in de exploitatie worden ingezet en mogelijk kunnen leiden tot een gelijkluidend exploitatieverlies. Daarmee zal de reservepositie ook afnemen. Waar mogelijk zal getracht worden dit exploitatieverlies te verminderen, maar gezien de bovengeschetste te verwachten financiële ontwikkelingen zullen de mogelijkheden daarvoor gering zijn. Wanneer we deze vermindering van de reservepositie met € 1,2 mln resp. de daaruit berekende mogelijke reservepositie ad € 8,3 mln afzetten tegen het berekende benodigde weerstandsvermogen in paragraaf 5.6 van € 4,2 mln. kan de conclusie getrokken worden dat de financiële positie van GSF voldoende robuust is om dit mogelijke exploitatieverlies op te vangen. Op basis van de omvang van deze ‘overreserve’ heeft het College van Bestuur besloten om onder een aantal randvoorwaarden, een deel van deze overreserve (tussen de € 0,5 en de € 1,0 mln) de komende jaren ten gunste te laten komen van haar onderwijs, op projectmatige, gecontroleerde basis. Bij het facilitair beheer zullen de ontwikkelingen onder andere gericht zijn op een verdere vergroening van de GSF. De GSF is actief in het realiseren van energiezuinige scholen, waarbij zij in 2012 een Europese prijs behaalde. Voor 2013 wordt een onderzoek gedaan naar de mogelijkheid om zonne-energie te realiseren op de schooldaken van de GSF. Nadat in 2011 de financiële informatievoorziening online ter beschikking van de scholen is gesteld, waarmee de actualiteit van de budgetbewaking is toegenomen, zal in 2013 de facturenstroom digitaal worden afgehandeld. Ook zal de implementatie van het personeelssysteem in 2013 Stichting Gooise Scholen Federatie – Bussum blz. 38 Jaarverslag 2012 nagenoeg zijn afgerond. Tezamen met het in 2012 geïmplementeerde leerlingvolgsysteem is dan een basis gelegd voor een vervolgstap: te komen tot één gemeenschappelijk Management Informatie Systeem. 7 Gebeurtenissen na balansdatum Er zijn geen significante zaken te melden. Stichting Gooise Scholen Federatie – Bussum blz. 39 Jaarverslag 2012 JAARREKENING 2012 Stichting Gooise Scholen Federatie – Bussum blz. 40 Jaarverslag 2012 GRONDSLAGEN VOOR DE JAARREKENING Algemeen De Stichting Gooise Scholen Federatie verzorgt voortgezet onderwijs op algemeen bijzondere grondslag in het Gooi en de Noordelijke Vechtstreek, in het bijzonder in scholen in Bussum, Hilversum, Huizen, Laren en Weesp. De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de wettelijke bepalingen van Titel 9 Boek 2 BW en de stellige uitspraken van de Richtlijnen voor de jaarverslaggeving, die uitgegeven is door de Raad voor de Jaarverslaggeving. Deze bepalingen zijn van toepassing op grond van de Regeling Jaarverslaggeving Onderwijs. De jaarrekening is opgesteld in euro’s. Wanneer sprake is van transacties van betekenis met verbonden partijen, die niet onder de normale marktvoorwaarden zijn aangegaan, worden aard, omvang en relevante informatie van deze transacties toegelicht bij de betreffende jaarrekeningpost. Als verbonden partij zijn aan te merken rechtspersonen waarover overheersende of overwegende zeggenschap, gezamenlijke zeggenschap of invloed van betekenis kan worden uitgeoefend. Ook leden van het College van Bestuur, Raad van Toezicht en directie van de scholen van de GSF zijn verbonden partijen. Waar sprake is van schattingen wordt de aard van deze schattingen inclusief de bijbehorende veronderstellingen en oordeelsvorming opgenomen bij de toelichting op de betreffende jaarrekeningpost. De gehanteerde grondslagen van waardering en van resultaatbepaling zijn ongewijzigd ten opzichte van het voorgaande jaar Bijzondere waardeverminderingen op vaste activa worden bij de betreffende jaarrekeningpost toegelicht, een negatief verschil tussen de boekwaarde en de realiseerbare waarde wordt ten laste van het resultaat gebracht. Vaste activa Materiële vaste activa Algemeen De materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs of vervaardigingsprijs, inclusief toerekenbare kosten, onder aftrek van lineaire afschrijvingen gedurende de geschatte economische levensduur. Subsidies op investeringen worden in mindering gebracht op de verkrijgingsprijs van de activa waarop de subsidies betrekking hebben. Gebouwen en terreinen Gebouwen waarvan de Stichting zowel economisch als juridisch eigenaar is, worden geactiveerd en in 40 jaar afgeschreven. Bij gebouwen die door de overheid gefinancierd zijn, berust het juridisch eigendom bij de Stichting Gooise Scholen Federatie. Het economisch claimrecht berust bij de gemeenten. Het is echter mogelijk dat een deel van deze gebouwen door de Stichting zelf is gefinancierd, waarbij geen economisch claimrecht is verworven. Dit deel van de gebouwen wordt na afloop van de ver- en nieuwbouw geactiveerd en in 10 jaar afgeschreven, mits de drempelwaarde van € 25.000 overschreden wordt. Indien de drempelwaarde niet overschreden wordt, worden de investeringen direct ten laste van het resultaat gebracht. Inpandige verbouwingen die gelijk zijn aan of hoger dan € 25.000 worden geactiveerd en in 5 jaar afgeschreven. Op terreinen wordt niet afgeschreven. Stichting Gooise Scholen Federatie – Bussum blz. 41 Jaarverslag 2012 Voor de toekomstige kosten van groot onderhoud aan de bedrijfsgebouwen is een voorziening voor groot onderhoud gevormd. De toevoeging aan de voorziening wordt bepaald op basis van het geschatte bedrag van het onderhoud en de periode die telkens tussen de werkzaamheden van groot onderhoud verloopt. Activa in ontwikkeling Deze projecten worden opgenomen tegen de vervaardigingkosten, verminderd met de ontvangen overheidssubsidies en, in voorkomende gevallen, met de opbrengst verkopen van gebouwen of terreinen. Financiële vaste activa De onder financiële vaste activa opgenomen onderdelen omvatten effecten en obligaties die tot het einde van de looptijd zullen worden aangehouden, alsmede verstrekte leningen. Deze vorderingen worden initieel gewaardeerd tegen reële waarde. Vervolgens worden de leningen, effecten en obligaties gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs. Indien er bij de verstrekking van leningen of de verwerving van obligaties sprake is van disagio of agio, wordt dit gedurende de looptijd ten gunste respectievelijk ten laste van het resultaat gebracht, als onderdeel van de effectieve rente. Ook transactiekosten worden verwerkt in de eerste waardering en als onderdeel van de effectieve rente ten laste van het resultaat gebracht. Bijzondere waardeverminderingen worden in mindering gebracht op de geamortiseerde kostprijs en direct verantwoord in de staat van baten en lasten. Vorderingen Vorderingen worden bij eerste verwerking gewaardeerd tegen de reële waarde van de tegenprestatie. Handelsvorderingen worden na eerste verwerking gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs. Voorzieningen wegens oninbaarheid worden in mindering gebracht op de boekwaarde van de vordering. Liquide middelen Liquide middelen bestaan uit kas, banktegoeden en direct opeisbare deposito’s met een looptijd korter dan twaalf maanden. Liquide middelen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde. Eigen vermogen Het eigen vermogen bestaat uit algemene reserves en eventuele bestemmingsreserves en/of fondsen. Hierin is tevens een segmentatie opgenomen naar publieke en private middelen. Voorzieningen Voorzieningen worden gevormd voor in rechte afdwingbare of feitelijke verplichtingen die op de balansdatum bestaan, waarbij het waarschijnlijk is dat een uitstroom van middelen noodzakelijk is en waarvan de omvang op betrouwbare wijze is te schatten. De voorzieningen worden gewaardeerd tegen de beste schatting van de bedragen die noodzakelijk zijn om de verplichtingen per balansdatum af te wikkelen. De voorzieningen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde van de uitgaven die naar verwachting noodzakelijk zijn om de verplichtingen af te wikkelen, tenzij anders vermeld. Voor uitgaven voor groot onderhoud aan de gebouwen wordt een voorziening gevormd om deze lasten gelijkmatig te verdelen over een aantal boekjaren. De voorzieningen worden opgenomen tegen nominale waarde. Op basis van richtlijn 271 van de Raad voor de Jaarverslaggeving is een voorziening opgenomen voor verplichtingen uit hoofde van toekomstige uitkeringen bij ambtsjubilea van personeelsleden. De voorziening is opgenomen tegen de contante waarde van de toekomstige uitbetalingen en is afhankelijk van de ingeschatte blijfkans, gemiddelde salarisstijging en discontering. Stichting Gooise Scholen Federatie – Bussum blz. 42 Jaarverslag 2012 Overige activa en passiva Voor zover in het bovenstaande niet anders is aangegeven, worden activa en passiva gewaardeerd tegen de nominale waarde. Grondslagen voor bepaling van het resultaat De baten en lasten worden toegerekend aan het boekjaar waarop ze betrekking hebben. Winsten worden slechts genomen voor zover zij op balansdatum zijn verwezenlijkt. Verliezen en risico’s die hun oorsprong vinden voor het einde van het verslagjaar, worden in acht genomen, indien zij voor het vaststellen van de jaarrekening bekend zijn geworden. Baten Rijksbijdragen worden als baten verantwoord in de staat van baten en lasten in het jaar waarop de toekenning betrekking heeft, tenzij anders vermeld. Subsidies worden als bate verantwoord in de staat van baten en lasten in het jaar waarin de gesubsidieerde kosten zijn gemaakt. Overige bedrijfsopbrengsten bestaan uit baten uit verhuur, detachering, ouderbijdragen en overige baten. Lasten Lonen, salarissen en sociale lasten worden op grond van de arbeidsvoorwaarden verwerkt in de staat van baten en lasten voor zover ze verschuldigd zijn aan werknemers. De GSF heeft alle pensioenregelingen verwerkt volgens de verplichtingenbenadering. De over het verslagjaar verschuldigde premie wordt als last verantwoord. De stichting heeft één pensioenregeling. Dit betreft een Nederlandse regeling en wordt gefinancierd door afdrachten aan pensioenuitvoerder, te weten het bedrijfstakpensioenfonds ABP. De pensioenverplichting wordt gewaardeerd volgens de “verplichting aan de pensioenuitvoerder benadering”. In deze benadering wordt de aan de pensioenuitvoerder te betalen premie als last in de staat van baten en lasten verantwoord. De stichting heeft geen verplichting tot het voldoen van aanvullende bijdragen in geval van een tekort bij ABP, anders dan het effect van hogere toekomstige premies. De stichting heeft daarom de pensioenregeling verwerkt als een “verplichting aan de pensioenuitvoerder benadering” en heeft alleen de verschuldigde premies tot en met het einde van het boekjaar in de jaarrekening verwerkt. Afschrijvingen op materiële vaste activa Materiële vaste activa worden vanaf het moment van ingebruikneming afgeschreven over de verwachte toekomstige gebruiksduur van het actief De activeringsgrens voor inventaris en apparatuur was in 2011 € 1.500. Altijd wordt er afgeschreven op de volgende categorieën: o ICT-middelen- kort* 3 jaar o ICT-middelen- lang** 5 jaar o Audiovisuele middelen 5 jaar o Apparatuur en machines 10 jaar o Meubilair (inventaris) 20 jaar * Bij ICT-middelen- kort gaat het om servers, de (Apple) computers voor de afdeling Grafimedia en zgn. tablets. ** Het betreft fat/ smart/ thin clients, laptops/ dockings, printers, monitoren, UPS, switches en access points. Stichting Gooise Scholen Federatie – Bussum blz. 43 Jaarverslag 2012 Financiële baten en lasten Rentebaten en rentelasten worden tijdsevenredig verwerkt, rekening houdend met de effectieve rentevoet van de betreffende activa en passiva. Toelichting op het kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. De geldmiddelen in het kasstroomoverzicht bestaan uit de liquide middelen. Ontvangsten en uitgaven uit hoofde van interest, ontvangen dividenden en winstbelastingen zijn opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten. Stichting Gooise Scholen Federatie – Bussum blz. 44 Jaarverslag 2012 BALANS PER 31 DECEMBER 2012 (na verwerking voorstel resultaatbestemming) 1 Activa 31-12-2012 EUR EUR 31-12-2011 EUR EUR Vaste Activa 1.2 Materiële vaste activa 1.3 Financiële vaste activa 5.743.393 3.475.768 Totaal vaste activa 9.219.161 5.970.278 3.475.210 9.445.488 Vlottende activa 1.5 Vorderingen 1.7 Liquide middelen Totaal vlottende activa 1.424.531 8.415.831 1.456.949 6.419.796 9.840.362 7.876.745 Totaal activa 19.059.523 17.322.233 2 Passiva 2.1 Eigen Vermogen 2.2 Voorzieningen 2.4 Kortlopende schulden Totaal passiva 9.547.870 2.999.883 6.511.770 8.139.881 2.679.261 6.503.091 19.059.523 17.322.233 Stichting Gooise Scholen Federatie – Bussum blz. 45 Jaarverslag 2012 STAAT VAN BATEN EN LASTEN Baten 2012 EUR 3.1 Rijksbijdragen Begroot 2012 EUR 2011 EUR 49.999.024 49.841.445 495.429 406.870 671.242 2.653.770 2.082.993 2.470.595 53.148.223 52.331.308 51.592.973 41.908.411 41.768.155 4.2 Afschrijvingen 1.239.944 1.258.798 1.193.244 4.3 Huisvestingslasten 1.833.884 1.874.627 2.611.858 4.4 Overige lasten 6.997.573 6.889.075 7.128.747 51.979.812 51.790.655 51.689.698 1.168.411 540.653 -96.725 239.578 192.332 302.510 1.407.989 732.985 205.785 3.2 Overige overheidsbijdragen en -subsidies 3.5 Overige baten Totaal baten 48.451.136 Lasten 4.1 Personeelslasten Totaal lasten Saldo baten en lasten 5 Financiële baten en lasten Resultaat 40.755.849 Stichting Gooise Scholen Federatie – Bussum blz. 46 Jaarverslag 2012 KASSTROOMOVERZICHT 2012 EUR 2011 EUR EUR EUR Kasstroom uit operationele activiteiten Saldo baten en lasten Aanpassing voor: Afschrijvingen 4.2 2.2 Mutaties voorzieningen Verandering in vlottende middelen: 1.5 Vorderingen 2.4 Schulden Totaal Kasstroom uit bedrijfsoperaties 5 Ontvangen interest 5 Betaalde interest 1.168.411 -96.725 1.239.944 320.622 1.193.244 -207.412 -32.418 8.679 319.059 -3.518.187 2.770.074 -2.948.139 242.364 -2.786 315.698 -13.188 Totaal Kasstroom uit operationele activiteiten 3.009.652 -2.645.629 Kasstroom uit investeringsactiviteiten 1.2 Investeringen in MVA 1.2 Desinvesteringen in MVA 1.3 Overige investeringen in FVA -3.007.418 1.994.359 558 Totaal kasstroom uit investeringsactiviteiten -7.213.303 5.815.949 -488.035 -1.013.617 Kasstroom uit Financieringsactiviteiten Aflossing langlopende schulden Totaalkasstroom uit Financieringsactiviteiten -909.319 0 0 0 0 Mutatie liquide middelen 1.996.035 -3.554.948 Het verloop van de geldmiddelen is als volgt: Stand per 1 januari: Mutatie boekjaar Stand per 31 december: 2012 6.419.796 1.996.035 8.415.831 2011 9.974.744 -3.554.948 6.419.796 Stichting Gooise Scholen Federatie – Bussum blz. 47 Jaarverslag 2012 TOELICHTING OP DE BALANS EN DE STAAT VAN BATEN EN LASTEN 1. Activa 1.2 Materiële vaste activa De mutaties in de materiële vaste activa worden als volgt weergegeven: 1.2 Materiële vaste activa Aanschaf Afschrijving prijs cumulatief Boekwaarde 1-1-2012 1-1-2012 1-1-2012 EUR EUR EUR Investeringen Des- EUR EUR 1.2.1 Gebouwen en terreinen 1.661.450 494.680 1.166.770 105.322 1.2.2 Inventaris en apparatuur 9.684.690 5.035.326 4.649.364 779.829 42.350 21.041 21.309 0 132.834 2.122.267 1.994.359 5.970.278 3.007.418 2.662.245 1.2.3 Andere vaste bedrijfsmiddelen 1.2.4 In uitvoering en vooruitbetalingen 132.834 Afschrijvingen investeringen 667.887 EUR Aanschaf Afschrijving prijs cumulatief Boekwaarde 31-12-2012 31-12-2012 31-12-2012 EUR EUR EUR 215.846 1.766.772 710.526 1.056.246 1.019.863 9.796.632 5.387.302 4.409.330 4.235 42.350 25.276 260.743 17.074 260.743 1.2.5 Niet aan het proces dienstbare materiële vaste activa Materiële vaste activa 11.521.324 5.551.046 1.239.944 11.866.497 6.123.104 5.743.393 Ad 1.2.1: De GSF heeft de conciërgewoning in Laren in economisch eigendom. Op de grondkosten ad € 162.046 wordt niet afgeschreven. Op de bouwkosten wordt in 40 jaar afgeschreven. Daarnaast is onder deze post de nieuwe sportzaal van het Vechtstede College opgenomen. De eigen bijdrage van deze bouwkosten wordt in 10 jaar afgeschreven. De laatste post betreft de inpandige verbouwingen. In 2012 heeft er een verbouwing plaatsgevonden van de aula op het A. Roland Holst College. Ad 1.2.2: De investeringen betroffen aanschaf kluisjes, kantoor- en schoolmeubilair. ICT- investeringen betroffen o.a. de aanschaf van ipads, servers, laptops, pc’s, access points en activboards. Verder is er geïnvesteerd in roosterschermen, aanleg zonnewering en vakgebonden inventaris. De desinvesteringen betreffen met name ICT apparatuur die aan het einde van hun levensduur, na volledig te zijn afgeschreven, buiten gebruik zijn gesteld. Stichting Gooise Scholen Federatie – Bussum blz. 48 Jaarverslag 2012 Ad 1.2.3: Het betreffen twee motorvoertuigen die in gebruik zijn. Eén op College De Brink en één voor de ICTafdeling van de Onderwijs Ondersteunende Dienst. Ad 1.2.4: In 2012 is het bouwproject van de Gooise Praktijkschool en de Annie M.G. Schmidtschool definitief afgerond. Er is in 2012 een start gemaakt met het bouwproject van het Vechtstede College. Dit project bestaat uit het aanbrengen van een derde verdieping en de vernieuwbouw van de oude mavo- vleugel. Onder des- investeringen is de bijdrage van de gemeente Weesp opgenomen. De eigen bijdrage aan deze bouwkosten die niet gedekt wordt door de bijdrage van de gemeente Weesp komt voor eigen rekening. In het Meerjaren Onderhoudsplan (MOP) is rekening gehouden met de eigen bijdrage aan deze renovatiekosten. 1.3 Financiële vaste activa Het verloop van de financiële vaste activa kan als volgt worden gespecificeerd: 1.3 Financiële vaste activa Boekwaarde Investeringen en 1-1-2012 verstrekte leningen EUR 1.3.6 Effecten 1.3.7 Overige vorderingen Des- investeringen en Resultaat Boekwaarde afgeloste leningen deelnemingen 31-12-2012 EUR EUR EUR 3.436.165 0 0 39.045 38.971 38.875 3.475.210 38.971 38.875 0 EUR 462 3.436.627 39.141 Financiële vaste activa 462 3.475.768 -22.926 2.395.901 23.388 1.040.726 462 3.436.627 Uitsplitsing: 1.3.6.2 Obligaties 2.418.827 1.3.6.3 Overige 1.017.338 Effecten 3.436.165 0 0 Ad 1.3.6: In het verslagjaar hebben er geen mutaties plaatsgevonden in de effectenportefeuille. De portefeuille bestaat uit obligaties (zie 1.3.6.2) en kapitaalgegarandeerde producten (zie 1.3.6.3). In 2012 hebben er amortisaties plaatsgevonden met als gevolg een kleine waardestijging van de portefeuille (opgenomen onder ‘resultaat deelnemingen’). De marktwaarde bedroeg per 31 december 2012 € 3.718.595. De waardering tegen geamortiseerde kostprijs bedraagt per 31 december 2012 € 3.437.000. Ad 1.3.7: Deze post bevat twee typen leningen voor de GSF- werknemers. Om het ICT- gebruik te stimuleren verstrekt de GSF als werkgever een renteloze lening bij aanschaf van een pc en/of toebehoren. Eind 2012 stond een bedrag van € 13.700 uit. Om het woon- werkverkeer per fiets te stimuleren heeft de werkgever een regeling Fiets- Privé uitgewerkt, waarbij op een fiscaal vriendelijke manier een fiets verkregen kan worden. Eind 2012 stond een bedrag van € 25.400 uit. Stichting Gooise Scholen Federatie – Bussum blz. 49 Jaarverslag 2012 1.5 Vorderingen Alle vorderingen hebben een resterende looptijd van korter dan één jaar. 1.5 1.5.1 1.5.2 1.5.5 1.5.6 1.5.7 1.5.8 1.5.9 Vorderingen 31-12-2012 EUR Debiteuren 165.469 OCW/LNV 126.118 Studenten/deelnemers/cursisten 317.338 Overige overheden 129.609 Overige vorderingen 162.555 Overlopende activa 566.442 Af: voorzieningen wegens oninbaarheid 43.000 Vorderingen 1.424.531 31-12-2011 EUR 68.542 114.140 395.008 170.997 322.838 424.624 39.200 1.456.949 Uitsplitsing: 1.5.7.1 Personeel 1.5.7.2 Overige Overige vorderingen 0 162.555 162.555 0 322.838 322.838 1.5.8.1 Vooruitbetaalde kosten 1.5.8.2 Verstrekte voorschotten Overlopende activa 561.775 4.667 566.442 417.359 7.265 424.624 39.200 39.200 43.000 43.000 56.651 56.651 39.200 39.200 1.5.9.1 Stand per 1-1 1.5.9.2 Onttrekking 1.5.9.3 Dotatie Af: voorzieningen wegens oninbaarheid Ad 1.5.1: Een onderdeel van het saldo debiteuren was de vordering op Qinas (ruim € 123.000). Deze is eind januari 2013 volledig ontvangen. Ad 1.5.2: De vordering op OCW is hoger dan voorgaande jaar. De vordering 2012 betreft het aan het kalenderjaar 2012 toerekenbare deel van de LGF gelden voor het schooljaar 12-13 (bekostiging vindt plaats op schooljaar). Ad 1.5.5: Het gaat o.a. om ouderbijdragen voor het schooljaar 2012-2013 die eind december nog niet ontvangen waren. De vordering op Iddink is binnen deze rubriek opgenomen. De boekenleverancier Iddink int voor de GSF voor bijna alle scholen de ouderbijdragen cq. bijdragen t.b.v. de werkweken. Tegenover deze vordering staat de post vooruit ontvangen bijdrage schoolkosten, opgenomen in de rubriek overlopende passiva (2.4.10). Ad 1.5.6: De Gooise Praktijkschool heeft een ESF- subsidie beschikking voor de jaren 2008-2009 t/m 20122013. Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft in 2012 de jaren 2009-2010 en 2010-2011 afgerekend. Verder is er in 2012 een voorschot van € 50.000 toegekend voor het jaar 2011-2012. De opgenomen vordering betreft de gemaakte subsidiabele kosten voor de laatste zeven maanden van het schooljaar 2011–2012 en de eerste vijf maanden van 2012–2013. Stichting Gooise Scholen Federatie – Bussum blz. 50 Jaarverslag 2012 Ad 1.5.7: Deze post bevat grotendeels de nog te vorderen rente van effecten en spaarrekeningen en een vordering op de gemeente Hilversum m.b.t. glasschade. Ad 1.5.8: De overlopende activa bevat o.a. vooruitbetaalde bedragen m.b.t. de inventaris van het Vechtstede College. Deze activa is begin 2013 in gebruik genomen. Ad 1.5.9: Eind december maakt de GSF centraal een schatting van de oninbare ouderbijdragen in het schooljaar en treft hiervoor een voorziening. Verder is er een voorziening oninbaar opgenomen voor enkele dubieuze debiteuren, o.a. uit hoofde van verhuur van sportzalen. 1.7 Liquide middelen 1.7 Liquide middelen 1.7.1 1.7.2 1.7.3 1.7.4 Kasmiddelen Tegoeden op bank- en girorekeningen Deposito's Overige liquide middelen Liquide middelen 31-12-2012 EUR 7.547 4.413.337 0 3.994.947 8.415.831 31-12-2011 EUR 6.717 2.299.463 2.000.000 2.113.616 6.419.796 Tegoeden op bank- en girorekeningen worden aangehouden bij de ING bank, d.m.v. een rekeningcourant faciliteit en bij de Rabobank d.m.v. rekening courantrekeningen voor de scholen en een BedrijfsBonusRekening. Het saldo van de deposito’s uit 2011 is toegevoegd aan de RABO bedrijfsbonusrekening in 2012. De overige liquide middelen betreft de ExtraBonus Zaken spaarrekening bij de ING bank. Stichting Gooise Scholen Federatie – Bussum blz. 51 Jaarverslag 2012 2. Passiva 2.1 Eigen vermogen (na resultaatbestemming) 2.1 Eigen vermogen Stand per 1-1-2012 EUR 2.1.1 2.1.2 Algemene reserve (publiek) Bestemmingsreserve (publiek) 2.1.5 Bestemmingsfonds (privaat) Eigen vermogen 2.1.5.N Schoolfonds Bestemmingsfonds (privaat) Resultaat Overige mutaties EUR EUR Stand per 31-12-2012 EUR 8.133.389 - 1.407.989 - - 9.541.378 - 6.492 - - 6.492 8.139.881 1.407.989 - 9.547.870 6.492 6.492 - - 6.492 6.492 Ad 2.1.1. en 2.1.2: Het volledige resultaat ad € 1.407.98, inclusief het resultaat op “financiële baten en lasten”, is toegevoegd aan de algemene reserve (publiek). Ad 2.1.5: Het schoolfonds is opgebouwd uit nog niet-bestede ouderbijdragen. In 2012 vonden er geen verminderingen plaats. Stichting Gooise Scholen Federatie – Bussum blz. 52 Jaarverslag 2012 2.2 Voorzieningen 2.2 Voorzieningen Stand per Dotaties Onttrekkingen Vrijval 1-1-2012 EUR EUR EUR EUR Rente mutatie Stand per Kortlopend Langlopend (bij contante waarde) 31-12-2012 deel < 1 jaar deel > 1 jaar EUR EUR EUR EUR 2.2.1 Personeelsvoorzieningen 958.439 282.753 -253.660 -143.447 844.084 248.561 595.523 2.2.3 Overige voorzieningen 1.720.822 686.626 -251.649 0 2.155.799 1.563.912 591.887 Voorzieningen 2.679.261 969.379 -505.309 -143.447 2.999.883 1.812.473 1.187.410 0 Ad 2.2.1: De GSF onderscheidt personele voorzieningen voor spaarverlof, jubileumuitkeringen en overige personele verplichtingen. De voorziening spaarverlof is gevormd voor 31 personeelsleden die hun verlof zullen opnemen in de periode 2012-2017. Deze voorziening bedroeg eind 2012 € 521.000 (2011 € 640.000). De voorziening wordt berekend door het gespaarde aantal uren te vermenigvuldigen met het bij de schaal behorende uurtarief op basis van de CAO-VO. De voorziening jubileumuitkeringen dient ter dekking van de kosten voor toekomstige ambtsjubilea, in het geval er sprake is van een 25 of 40 jaar dienstverband bij de overheid. Deze voorziening bedroeg eind 2012 € 158.000 (2011 € 141.000) De voorziening overige personele verplichtingen, in totaal €165.000, bevat onder andere een raming voor het nog door OC&W in rekening te brengen 25% aandeel van de werkloosheidsuitkeringen over 2012 van voormalige GSF-medewerkers en een raming voor loonbetalingen bij enkele arbeidsconflicten. Ad 2.2.3: De onderhoudsvoorziening is gevormd ter egalisatie van uitgaven voor groot planmatig onderhoud. De voorziening is onderbouwd met onderhoudsplannen die begin 2012 geactualiseerd zijn. De in het voorgaande meerjaren onderhoudsplan opgenomen verwachte uitgave voor het Goois Lyceum te Bussum van circa € 2,9 miljoen, die voor 2018 is gepland, is in de nieuwe onderhoudsraming niet langer opgenomen. Deze uitgaven zullen worden gekwalificeerd als levensduurverlengend en zullen als materieel vast actief worden geactiveerd. Als gevolg van een grootschalig vernieuwbouwproject van het Vechtstede College te Weesp is het huidige onderhoudsplan niet geheel actueel meer. In 2013 zal een actualisatie plaatsvinden. Stichting Gooise Scholen Federatie – Bussum blz. 53 Jaarverslag 2012 2.4 Kortlopende schulden 2.4 Kortlopende schulden 2.4.3 2.4.4 2.4.7 Crediteuren Schulden OCW Belastingen en premies sociale verzekeringen Schulden ter zake van pensioenen Overige kortlopende schulden Overlopende passiva Kortlopende schulden 2.4.8 2.4.9 2.4.10 31-12-2012 EUR 966.290 72.825 1.823.904 31-12-2011 EUR 1.084.567 82.993 1.707.750 586.024 333.938 2.728.789 6.511.770 541.546 382.810 2.703.425 6.503.091 1.341.121 51.357 431.426 1.823.904 1.345.616 0 362.134 1.707.750 0 333.938 333.938 0 382.810 382.810 392.847 424.818 0 1.440.800 9.382 885.760 2.728.789 50.322 1.345.800 17.253 865.232 2.703.425 Uitsplitsing 2.4.7.1 2.4.7.2 2.4.7.3 Loonheffing Omzetbelasting Premies sociale verzekeringen Belastingen en premies sociale verzekeringen 2.4.9.1 2.4.9.2 Werk door derden Overige Overige kortlopende schulden 2.4.10.2 Vooruitontvangen subsidies OCW/LNV Geoormerkt / niet geoormerkt Vooruitontvangen 2.4.10.3 investeringssubsidies 2.4.10.5 Vakantiegeld- en dagen 2.4.10.6 Accountants- en administratiekosten 2.4.10.8 Overige Overlopende passiva Alle kortlopende schulden hebben een resterende looptijd van korter dan één jaar. Ad 2.4.3: Deze post bevat de per balansdatum nog te betalen facturen aan leveranciers. Per 31-12-2012 is in de post opgenomen nog te betalen facturen voor een bedrag van € 254.000 uit hoofde van de vernieuwbouw bij het Vechtstede College. Ad 2.4.4: Deze post bevat de per 31 december 2012 door OCW terug te vorderen niet uitgegeven geoormerkte subsidies inzake de Regeling energiezuinigheid en binnenmilieu voor een bedrag van € 72.825 Ad 2.4.7 en 2.4.8 Het betreft de in januari 2013 afgedragen loonheffingen, premies sociale lasten en pensioenpremies op basis van de salarissen over december 2012. De onder 2.4.7.2 opgenomen schuld inzake omzetbelasting betreft een aan de belastingdienst voorgestelde correctie op eigen aangifte over voorgaande jaren. Stichting Gooise Scholen Federatie – Bussum blz. 54 Jaarverslag 2012 Ad 2.4.9.2: Ultimo 2012 bestaat deze post uit nog te betalen bedragen resp. vooruit ontvangen bijdragen en subsidies (€ 280.000, waaronder € 80.000 energie-afrekening), ontvangen borgsommen voor boeken en het gebruik van kluisjes op de scholen (€ 44.000) en een verplichting aan het personeel in het kader van een ‘lief en leed’ fonds (€ 18.000) Ad 2.4.10.2: Onder de vooruit ontvangen subsidies OC&W / LNV geoormerkt / niet geoormerkt, ad € 392.847 zijn de volgende posten opgenomen: Niet geoormerkte overlopende subsidies: o Maatschappelijke stage o Convenant voortijdig schoolverlaten o Opleiden in de school € 190.415 € 109.000 € 23.330 € 322.745 Geoormerkte overlopende subsidies (zie ook model G) o Doorontwikkeling praktijkonderwijs o Regeling lerarenbeurs € 16.800 € 53.302 € 70.102 € 392.847 Totaal De geoormerkte subsidies ‘Doorontwikkeling praktijkonderwijs’ en Regeling zijn als overlopend opgenomen omdat de prestatie om deze subsidie geheel of gedeeltelijk als baten te kunnen nemen, per 31 december 2012 (nog) niet waren gerealiseerd. De niet geoormerkte subsidies voor ‘Maatschappelijke Stage’, ‘Convenant voortijdig schoolverlaten’, en ‘Opleiden in de school’ zijn als overlopend aangemerkt ten behoeve van een goede afstemming tussen het moment waarop de kosten worden gemaakt en waarop deze subsidie als baten wordt opgenomen. Ad 2.4.10.3: De eind 2011 als overlopende passiva opgenomen vooruit ontvangen subsidie van de gemeente Hilversum voor de nieuwbouw op het Laapersveld is in de loop van 2012 volledig besteed. In 2012 is het nieuwbouwproject ook financieel volledig afgewikkeld. Ad 2.4.10.5: Onder deze post is opgenomen de per 31 december 2012 opgebouwde vakantierechten van de medewerkers (€ 1.322.800) en de opgebouwde rechten voor de bindingstoelage (€ 118.000).Het opgebouwde recht voor de bindingstoelage betreft de uitwerking van de CAO regeling. Hierin is opgenomen dat de medewerker die éénmaal de bindingstoelage heeft ontvangen, maandelijks een recht opbouwt dat te gelde kan worden gemaakt bij uitdiensttreding voorafgaand aan de reguliere uitbetaling van de bindingstoelage in augustus. Ad 2.4.10.8: Deze post bevat de vooruit ontvangen ouderbijdragen en bijdragen voor werkweken (€ 782.000) en overige vooruit ontvangen bedragen voor onder andere internationalisering en sponsorbijdragen en nog te betalen bedragen(€ 103.000). Stichting Gooise Scholen Federatie – Bussum blz. 55 Jaarverslag 2012 Model G Geoormerkte subsidies Verantwoording van subsidies waarvan het overschot vrij besteedbaar is (regeling OCW-subsidies art. 13,lid 2 sub a) Omschrijving kenmerk Totaal Toewijzing Bedrag van datum toewijzing Euro Kosten t/m verslagjaar 0 De activiteiten zijn ultimo verslagjaar conform de subsidiebeschikking geheel uitgevoerd en afgerond 0 Verantwoording van subsidies die volledig verplicht besteed moeten worden aan het in de subsidiebeschikking omschreven doel (regeling OCW-subsidies art. 13,lid 2 sub b) situatie 1 aflopend per ultimo verslagjaar Doorontwikkeling praktijkonderwijs Energiezuinigheid en binnenmilieu Energiezuinigheid en binnenmilieu Toewijzing Bedrag van ontvangen datum toewijzing t/m verslagjaar Euro Euro 2011 30.400 30.400 BEK-09/132273U 2010 39.628 39.628 BEK-09/132264U 2010 43.349 43.349 kenmerk Totaal 113.377 situatie 2 doorlopend tot in een volgend verslagjaar kenmerk Doorontwikkeling praktijkonderwijs Zij-instroom Innovatie Impuls Onderwijs Innovatie Impuls Onderwijs Innovatie Impuls Onderwijs Innovatie Impuls Onderwijs 483215-1 279706-2 309050-1 279706-2 309050-1 Totaal Toewijzing Bedrag van datum toewijzing Euro 2012 16.800 2012 19.000 2012 2.500 2012 22.000 2012 2.500 2012 22.000 84.800 113.377 saldo 1-1-2012 Euro Totale te verrekenen kosten ultimo verslagjaar Euro Euro 30.400 0 10.152 29.476 0 43.349 40.552 0 0 0 0 0 0 Ontvangen 2012 Euro 16.800 19.000 2.500 22.000 2.500 22.000 0 84.800 72.825 Lasten 2012 Euro totale kosten 31-12-2012 0 19.000 2.500 22.000 2.500 22.000 0 0 0 0 0 0 Saldo nog te besteden ult 2012 Euro 16.800 0 0 0 0 0 68.000 0 16.800 Stichting Gooise Scholen Federatie – Bussum blz. 56 Jaarverslag 2012 Niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen Er bestaat een aantal meerjarige financiële verplichtingen ten opzichte van derden. Er is een overeenkomst aangegaan voor de levering en distributie van de ‘gratis’ schoolboeken voor alle leerlingen van de GSF. Deze overeenkomst loopt tot 31 juli 2014, het jaarlijks daarmee gemoeide bedrag bedraagt ca € 1.870.000. Er zijn meerdere meerjarige contracten voor dienstverlening door derden aangegaan op het gebied van reproductieapparatuur. In één geval betreft het een mantelcontract, waaronder diverse contracten zijn begrepen met allen een verschillende looptijd, variërend van 2010 tot en met 2014. De financiële verplichtingen die uit deze overeenkomsten voortvloeien zijn voor 2013 geraamd op €100.000. In het andere geval is sprake van één huurovereenkomst voor diverse machines, waarbij het bedrag voor 2013 is geraamd op € 80.000. Ook zijn er meerjarige contracten aangegaan voor dienstverlening door derden op het gebied van telecommunicatie, verkeer en opslag van data en licenties voor software. De geraamde kosten voor 2013 bedragen ruim € 600.000. Voor langlopende huurcontracten van kantoorruimten bedraagt de verplichting circa € 120.000 per jaar. Het betreft de huur van de kantoorruimte aan de Burgemeester de Bordesstraat te Bussum. Voor de vernieuwbouw van het Vechtstede College te Weesp is de GSF in 2012 en 2013 contractuele verplichtingen aangegaan met aannemersbedrijven voor een totale contractwaarde van € 3,4 miljoen. Aanvullend is sprake van € 0,5 mln. aan architect, begeleiding, leges- en inventariskosten Het project wordt voor € 2,7 mln gesubsidieerd door de gemeente Weesp. Per 31 december 2012 was ca € 2,0 mln. van de projectkosten uitgegeven. Oplevering en financiële afwikkeling zal plaatsvinden in 2013. Verder zijn er meerjarige overeenkomsten afgesloten voor de levering van energie voor de schoolgebouwen van de GSF (gas en elektriciteit), waarmee een jaarlijks bedrag is gemoeid van ruim € 500.000. Het ministerie van OC&W brengt de kosten voor WW-uitkeringen aan werkloze onderwijsmedewerkers in mindering op de personele bekostiging van de onderwijsinstellingen. 75% van het totaal aan WW-uitkeringen wordt collectief verrekend, dat wil zeggen naar rato van de bekostiging die een onderwijsinstelling ontvangt. De resterende 25% van de WW-kosten wordt toegewezen aan de onderwijsinstelling waar de werkloze onderwijsmedewerker voorheen werkzaam was. Daarmee heeft een onderwijsinstelling er direct belang bij om WW zoveel als mogelijk te beperken. De GSF gaat voor 2012 uit van een bedrag van € 75.000,- Ook voor 2013 en verder zal OC&W de GSF het haar toekomend deel van de 25% WW kosten in rekening brengen. De GSF spant zich in om de duur van de WW zoveel als mogelijk te beperken. Langlopende Vordering Ministerie OC&W Voor onderwijsinstellingen vallende onder de WVO is het op basis van artikel 5 van de Regeling “Onvoorziene gevallen bij invoering vereenvoudiging bekostiging voortgezet onderwijs” (kenmerk: WJZ2005/ 54063802) toegestaan een vordering op te nemen op de Minister van OCW/EZ. Ook voor GSF is dit het geval. De Gooise Scholen Federatie heeft de keuze gemaakt om geen vordering op te nemen in de balans en deze als niet uit de balans blijkend actief toe te lichten. De vordering op het ministerie OC&W/EZ wordt jaarlijks berekend op maximaal 7,5% van de personele lumpsum van het desbetreffende jaar (zijnde het betaalritme verschil). Voor 2012 zou dit een vordering betreffen van € 2.901.000,- Stichting Gooise Scholen Federatie – Bussum blz. 57 Jaarverslag 2012 De pensioenrechten worden jaarlijks geïndexeerd, indien en voor zover de dekkingsgraad van het pensioenfonds (het vermogen van het pensioenfonds gedeeld door haar financiële verplichtingen) dit toelaat. Naar de stand van ultimo december 2012 is de dekkingsgraad van het pensioenfonds 96% (bron: website www.abp.nl, d.d.1-02-2013). In 2014 dient het pensioenfonds een dekkingsgraad van ten minste 105% te hebben. Het pensioenfonds verwacht hieraan te kunnen voldoen en voorziet geen noodzaak voor de aangesloten onderwijsinstellingen om extra stortingen te verrichten of om bijzondere premieverhogingen door te voeren (bron: website www.abp.nl, d.d. 01-02-2013). Stichting Gooise Scholen Federatie heeft geen verplichting tot het voldoen van aanvullende bijdragen in geval van een tekort bij het pensioenfonds, anders dan het effect van hogere toekomstige premies. Stichting Gooise Scholen Federatie heeft daarom alleen de verschuldigde premies tot en met het einde van het boekjaar in de jaarrekening verantwoord. Stichting Gooise Scholen Federatie – Bussum blz. 58 Jaarverslag 2012 3. Baten 3.1 Rijksbijdragen en 3.2 Overige overheidsbijdragen en - subsidies Begroot 2012 EUR 3.1 Rijksbijdragen 3.1.1 3.1.2 Rijksbijdragen OCW Overige subsidies OCW/LNV Rijksbijdragen 44.428.347 5.570.677 49.999.024 44.371.425 5.470.020 49.841.445 43.438.723 5.012.413 48.451.136 Uitsplitsing OCW 44.428.347 44.371.425 43.438.723 212.911 5.357.766 5.570.677 187.309 5.282.711 5.470.020 226.393 4.786.020 5.012.413 3.1.1.1 2012 EUR OCW 3.1.2.1.1 Geoormerkte subsidies 3.1.2.2.1 Niet- geoormerkte subsidies Overige subsidies OCW 2011 EUR Begroot 2012 EUR 3.2 Overige overheidsbijdragen en -subsidies 2012 EUR 3.2.1 3.2.2 Gemeentelijke bijdragen en subsidies Overige overheidsbijdragen Overige overheidsbijdragen en -subsidies 2.000 493.429 495.429 0 406.870 406.870 5.000 666.242 671.242 2.000 0 5.000 2.000 0 5.000 2011 EUR Uitsplitsing 3.2.1.2 Overige gemeentelijke bijdragen en subsidies Gemeentelijke bijdragen en subsidies Ad 3.1.1: De basisbekostiging personeel en materieel is gebaseerd op de beschikkingen die de 3 brinnummers voor het bekostigingsjaar 2012 ontvangen hebben. Ad 3.1.2: De volgende geoormerkte vergoedingen zijn in 2012 als bate genomen: - Doorontwikkeling praktijkonderwijs 2011 € 30.400 - Innovatie impuls Onderwijs 2012 € 49.000 - Zij-instroomregeling € 19.000 - Regeling lerarenbeurs / verlofsubsidie € 114.511 Totaal € 212.911 Verder zijn er in 2012 nog een aantal niet geoormerkte vergoedingen in de staat van baten en lasten opgenomen. Dit zijn: - Aanvullende bekostiging eerste opvang vreemdelingen aan scholen in het VO Stichting Gooise Scholen Federatie – Bussum blz. 59 Jaarverslag 2012 - Bekostiging gratis schoolboeken 2012 Leerlinggebonden budget VO Opleiden in de School Convenant voortijdig schoolverlaten 2011 en 2012 Aanvullende bekostiging maatschappelijke stage VO Aanvullende personele bekostiging Nieuwkomers VO 2012 Aanvullende bekostiging gehandicapte leerlingen VO Regeling versterking functiemix leraren VO in de Randstadregio’s 2012 Prestatiebox VO 2012 Voor deze laatste middelen, de prestatiebox, hebben de scholen van de GSF o.a. hun planvorming en uitvoering vormgegeven met behulp van ‘School aan zet’ De prestatieboxmiddelen zijn ingezet voor verdere verbetering van de Nederlandse taal en de rekenprestaties. In de jaarplannen van de scholen is opbrengstgericht werken als speerpunt benoemd en worden concrete te bereiken doelstellingen opgenomen ten aanzien van de prestaties van de leerlingen. Naast schoolspecifieke inspanningen zijn GSF breed de activiteiten van de GSF Academie, inspanningen m.b.t. verbindend leiderschap en de evaluatie van de eerste ronde gesprekscyclus in dit kader te plaatsen. ‘Omgaan met verschillen’ is een specifieke training in het aanbod van de GSF Academie. Daarnaast zijn de GSF onderwijsconferentie en de themabijeenkomsten voorbeelden van leren van elkaar. Ad 3.2.2: De Gooise Praktijkschool heeft beschikkingen voor subsidieverlening ontvangen in het kader van ESF- projecten. De subsidie die voortvloeit uit de in het kader van deze projecten gemaakte kosten in 2012 is als overige overheidsbijdragen opgenomen. Het Samenwerkingsverband resp. haar rechtsopvolger Qinas heeft middelen ter beschikking gesteld voor GSF-medewerkers die taken verrichten voor het Samenwerkingsverband en/of de voorziening Rebound. Ook hebben scholen middelen ontvangen van het Platform Bèta Techniek, het ROC voor VSV projecten, SLOA en andere kleinere bijdragen. Op de baten zijn de bedragen die de GSF aan ROC’s moet afdragen voor de VAVO-leerlingen in mindering gebracht. 3.5 Overige baten 3.5 Overige baten 2012 EUR 3.5.1 3.5.2 3.5.5 3.5.6 Verhuur Detachering personeel Ouderbijdragen Overige Overige baten 138.672 177.011 1.741.078 597.009 2.653.770 Begroot 2012 EUR 123.552 186.918 1.621.598 150.925 2.082.993 2011 EUR 151.702 312.782 1.771.786 234.325 2.470.595 Ad 3.5.1: In het verslagjaar zijn gebruikersvergoedingen genoten voor het ter beschikking stellen van onder andere sportzalen, kantineruimtes en een conciërgewoning. Ad 3.5.2: In het verslagjaar waren personeelsleden gedetacheerd bij andere VO-scholen, het Samenwerkingsverband Qinas, ROC’s, Hogescholen, CITO en vakbonden. Voor deze detachering zijn vergoedingen ter dekking van de loonkosten in rekening gebracht. Stichting Gooise Scholen Federatie – Bussum blz. 60 Jaarverslag 2012 Ad 3.5.5: Ouders hebben vrijwillig bijgedragen voor excursies, culturele en buitenschoolse activiteiten, werkweken, uitwisselingsprojecten en buitenlandse reizen. Daarnaast ook voor leerlingbegeleiding, gereedschap, werkkleding, examenfeesten en de huiswerkklas. De hoogte van de ouderbijdrage vindt plaats in overeenstemming met de MR van de scholen. Ad 3.5.6: In het verslagjaar vormde de incidentele boekwinst bij de verkoop van een conciërgewoning (ca € 300.000) een flinke eenmalige bate. Ook was in 2011 een flinke incidentele bate van €75.000 bestaande uit een vrijvallende verplichting uit de financiële afwikkeling in verband met de opheffing van het boekenfonds van SG Huizermaat. Daarnaast was er sprake van een restitutie van €21.000 voor teveel betaalde premies WAO, ZW en dergelijke over het jaar 2011 en een loonschadeuitkering van € 22.000. Verder bestonden deze inkomsten uit de kantine- en restaurantexploitatie. 4. Lasten 4.1 Personeelslasten 4.1 Personeelslasten 4.1.1 4.1.2 4.1.3 Lonen en salarissen Overige personele lasten Af: uitkeringen Personeelslasten 39.051.589 3.081.839 225.017 41.908.411 39.173.430 2.753.058 158.333 41.768.155 38.636.914 2.253.798 134.863 40.755.849 Uitsplitsing 4.1.1.1 Brutolonen en salarissen 4.1.1.2 Sociale lasten 4.1.1.3 Pensioenpremies Lonen en salarissen 31.084.582 3.505.956 4.461.051 39.051.589 31.587.306 3.285.685 4.300.439 39.173.430 31.316.336 3.186.618 4.133.961 38.636.914 282.753 1.717.762 1.081.324 3.081.839 86.042 1.282.883 1.384.133 2.753.058 242.203 825.425 1.186.170 2.253.798 2012 EUR 4.1.2.1 Dotaties personele voorzieningen 4.1.2.2. Personeel niet in loondienst 4.1.2.3 Overig Overige personele lasten Begroot 2012 EUR 2011 EUR Ad 4.1.1: De post “lonen en salarissen” is in 2012 gestegen. Deze kostenverhoging wordt onder andere veroorzaakt door de inkorting van de carrièrelijnen en de functiemix. Verder zijn de werkgeverslasten flink gestegen, o.a. voor pensioenpremies. De lonen en salarissen hangen nauw samen met het fte verbruik. Om de personeelslasten te beheersen is de inzet van fte’s in 2012 met circa 11 gedaald ten opzichte van 2011. Ad 4.1.2.2: In 2012 heeft de GSF gebruik gemaakt van detacherings- en uitzendbureaus voor onderwijsgevend en onderwijzend ondersteunend personeel, zowel voor regulier als vervangend personeel. Vanaf 1 januari 2012 voert de GSF het schoonmaak in eigen beheer uit. Deze medewerkers zijn bij ons gedetacheerd en vallen onder de regie van de schoolleidingen. Verder is er in 2012 inhuur van extern personeel geweest van systeembeheerders en P&O consultants ten behoeve van het nieuwe systeem. Ten opzichte van 2011 is er voor circa € 900.000 meer ingehuurd, waarvan circa € 700.000 betrekking heeft op de schoonmaak in eigen beheer. Stichting Gooise Scholen Federatie – Bussum blz. 61 Jaarverslag 2012 Ad 4.1.2.3: De post “Overig” is gedaald. Deze bevat onder andere de kosten voor deskundigheidsbevordering, vermindering uitkeringen op grond van werkloosheid, kosten voor arbozorg, kosten voor werving en kosten voor jubilea, recepties en consumpties. De kosten voor werving van nieuw personeel, kosten arbozorg en opleidingskosten zijn gedaald ten opzichte van 2011. Ad 4.1.3: De uitkeringen zijn gestegen: uitkeringen ziektewet met € 46.000, WAO/ WIA met € 44.000. Uitkeringen ziektewet betroffen vooral zwangerschapsverlof. N.B. De overzichten “Bezoldigingen van bestuurders en toezichthouders” en “WOPT” zijn opgenomen in de bijlagen. 4.2 Afschrijvingen 4.2 Afschrijvingen 4.2.2 Materiële vaste activa Afschrijvingen 2012 EUR 1.239.944 1.239.944 Begroot 2012 EUR 1.258.798 1.258.798 2011 EUR 1.193.244 1.193.244 De afschrijvingskosten zijn ongeveer gelijk aan die van vorig jaar. De reden hiervan is dat er geen grote wijzigingen zijn in de totale materiële vaste activa. 4.3 Huisvestingslasten 4.3 Huisvestingslasten 4.3.1 4.3.3 4.3.4 4.3.5 4.3.6 4.3.8 Huur Onderhoud Energie en water Schoonmaakkosten Heffingen Overige Huisvestingslasten 2012 EUR 239.367 458.187 588.859 310.211 99.290 137.970 1.833.884 Begroot 2012 EUR 244.381 422.241 724.442 296.444 76.042 111.077 1.874.627 2011 EUR 245.346 435.079 724.436 966.486 91.888 148.623 2.611.858 Ad 4.3.1: Huurvergoedingen worden betaald voor het gebruikmaken van zwembaden en sporthallen. Daarnaast gaat het om de huur van kantoorruimte voor de Onderwijs Ondersteunende Dienst in Bussum. Ad 4.3.3: De kosten regulier (klein) onderhoud zijn gestegen met € 33.000 t.o.v. 2011. Ad 4.3.4: De kosten van gas zijn met ruim € 100.000 gedaald. De investeringen van de afgelopen jaren in energiebeheer worden hiermee terugverdiend. De GSF won in 2012 een Europese prijs door U4energy toegekend in de categorie: “Best energy efficiency measures”. Stichting Gooise Scholen Federatie – Bussum blz. 62 Jaarverslag 2012 Ad 4.3.5: Er heeft een verschuiving plaatsgevonden van schoonmaakkosten naar personeel niet in loondienst (zie 4.1.2.2) omdat we dit in eigen beheer uitvoeren. De schoonmaakkosten bestaan uit glasbewassing, kwaliteitskeuringen, verbruiksartikelen schoonmaak, dieptereiniging keukens en ongediertebestrijding. Ad 4.3.8: In 2012 zijn er eenmalige kosten geweest i.v.m. BTW correcties en afrekeningen van de nieuwbouw aan de Laapersboog. De inpandige verbouwingen < € 25.000 zijn fors gedaald. 4.4 Overige lasten 4.4 Overige lasten 4.4.1 4.4.2 4.4.3 4.4.4 Administratie en beheerslasten Inventaris, apparatuur en leermiddelen Dotatie overige voorzieningen Overige Overige lasten Begroot 2012 EUR 2012 EUR 2.274.886 2.782.732 686.626 1.253.329 6.997.573 2.132.989 2.803.214 686.633 1.266.239 6.889.075 2011 EUR 2.198.658 2.863.785 737.743 1.328.561 7.128.747 Ad 4.4.1: Deze post is gestegen met € 76.000. Dit wordt veroorzaakt door hogere kosten voor repro & drukwerk, kosten van abonnementen (m.n. ICT- licenties), kosten van ons dataverkeer en advieskosten. Daartegenover waren er lagere kosten voor organisatie / representatie en geen kosten voor een lustrumviering. Specificatie accountantslasten 2012 EUR 2011 EUR 4.4.1.1 4.4.1.2 4.4.1.3 4.4.1.4 31.868 0 0 0 31.868 35.450 0 0 0 35.450 honorarium onderzoek jaarrekening honorarium andere controleopdrachten Honorarium fiscale adviezen honorarium andere niet-controlediensten Accountantslasten Ad 4.4.2: De kosten aanschaf inventaris en kosten leermiddelen en lesmateriaal zijn gedaald. De kosten van de schoolboeken zijn licht gestegen. Ad 4.4.3: Het betreft de dotatie aan de onderhoudsvoorziening. Deze is vanaf augustus 2011 naar beneden bijgesteld vanwege de voordelen die worden behaald door de bundeling van de inkoop c.q. uitvoering van het groot onderhoud zoals bijvoorbeeld schilderwerk. Ad 4.4.4: Onder deze post zijn de kosten van leerlingenbegeleiding, introductiedagen, excursies, culturele en buitenschoolse activiteiten, werkweken en buitenlandse reizen begrepen. Stichting Gooise Scholen Federatie – Bussum blz. 63 Jaarverslag 2012 5. Financiële baten en lasten 5 Financiële baten en lasten 5 Financiële baten en lasten 5.1 5.4 Rentebaten Overige opbrengsten financiële vaste activa en effecten Rentelasten (-/-) Financiële baten en lasten 5.5 2012 EUR Begroot 2012 EUR 2011 EUR 144.416 97.948 97.292 101.665 143.599 172.099 2.786 239.578 6.625 192.332 13.188 302.510 De rentebaten waren in 2012 vrijwel gelijk aan die van 2011. De overige opbrengsten financiële vaste activa en effecten namen ten opzichte van 2011 af. Er was vorig jaar sprake van een positief resultaat bij de aflossing van een van de obligatiefondsen van ca € 70.000. 6. Gemiddeld aantal werknemers Gedurende het jaar 2012 waren gemiddeld 592,4 werknemers in dienst op basis van een volledig dienstverband (2011: 603,8). Het gemiddeld aantal werknemers bedraagt 726 in 2012 (2011: 743). Bussum, juni 2013 Stichting Gooise Scholen Federatie Het College van Bestuur, Drs. C.J. Elsinga Voorzitter College van Bestuur Drs. M.G.M. de Haas Lid College van Bestuur Stichting Gooise Scholen Federatie Burgemeester de Bordesstraat 82 1404 GZ Bussum Stichting Gooise Scholen Federatie – Bussum blz. 64 Jaarverslag 2012 OVERIGE GEGEVENS VOORSTEL BESTEMMING EXPLOITATIESALDO De Stichting Gooise Scholen Federatie heeft in 2012 een resultaat geboekt van € 1.407.989. Dit eindresultaat is opgebouwd uit de volgende deelresultaten: Deelresultaten 2012 Realisatie 2012 Resultaat reguliere bedrijfsvoering 1.168.411 Renteresultaat 239.578 Totaal 1.407.989 Het College van Bestuur heeft besloten het exploitatiesaldo als volgt te bestemmen: Bestemming Algemene reserve (renteresultaat) 239.578 Algemene reserve (regulier resultaat) 1.168.411 Schoolfonds Totaal 1.407.989 Voor een geactualiseerd overzicht van de stand van de reserves per ultimo 2012 wordt verwezen naar paragraaf 2.1 in de toelichting op de balans. GEBEURTENISSEN NA BALANSDATUM Er zijn geen significante ontwikkelingen te melden. Stichting Gooise Scholen Federatie – Bussum blz. 65 Jaarverslag 2012 CONTROLEVERKLARING VAN DE ONAFHANKELIJKE ACCOUNTANT Stichting Gooise Scholen Federatie – Bussum blz. 66 Jaarverslag 2012 Stichting Gooise Scholen Federatie – Bussum blz. 67 Jaarverslag 2012 BIJLAGEN Model E: Verbonden Partijen Naam Juridische vorm 2012 Statutaire zetel Code activiteiten Eigen vermogen 31-12-2012 Resultaat jaar 2012 Art. 2:403 BW BW Deelname Consolidatie EUR EUR Ja/Nee % Ja/Nee Geen Gedurende het verslagjaar waren er geen andere verbonden partijen dan de leden van de Raad van Toezicht, het College van Bestuur en de directies van de scholen (allen in dienstbetrekking). Stichting Gooise Scholen Federatie – Bussum blz. 68 Jaarverslag 2012 Model F: Vermelding op basis van de WOPT (bedragen in €) Functie Duur van het dienstverband Vanaf Tot Ingangsdatum dienstverband Taakomvang Dienstbetrekking (D) of op Interimbasis (I) Belastbaar loon (jaaropgave) 2012 2011 Voorzieningen tbv beloningen betaalbaar op termijn 2012 2011 Totaal 2012 2011 Geen vermeldingen - - In het verslagjaar 2012 waren er geen vergoedingen uitstijgend boven de grens voor 2012 van € 193.000 Stichting Gooise Scholen Federatie – Bussum blz. 69 Jaarverslag 2012 Model H: Bezoldiging van bestuurders en toezichthouders Duur arbeidsovereenkomst / werkzaamheden Vanaf Ingangsdatum dienstverband Taak- DienstPeriodiek omvang betrekking betaalde (D) of op beloningen Interimbasis (I) Tot Bonusbetalingen / gratif Ontvangen Uitkeringen pensioenbijdr/ wegens beeind vh beloningen betaalbaar dienstverb op termijn 2012 2012 2012 2012 EUR EUR EUR EUR 2011 EUR College van Bestuur Drs. C.J. Elsinga, voorzitter 1-09-10 onbepaald 1-9-2010 1,0 D 129.195 0 0 0 118.361 Drs. M.G.M. de Haas, lid 1-08-08 onbepaald 1-8-2008 1,0 D 118.542 0 0 0 115.180 247.737 0 0 0 233.541 Raad van Toezicht: Mw. A. van Vliet-Kuiper, voorzitter 7.800 10.805 Mw. Drs. M.D. Wittebol, vice-voorzitter Drs. W.J. Groenewoud RA 4.846 1.212 0 Drs. H. Kuiper 2.925 0 2963 325 2.963 Mw. Drs. M.L.C. Verbeek- Nooyens 3.901 2.963 Drs. K. Verwey, MMC 3.901 2.963 Drs. D. de Vries 1.948 2.222 A. IJff, RA 3.635 2.963 30.493 27.842 Mw. Drs. A. Roggeveen De bezoldiging van de voorzitter en het lid van het College van Bestuur geschiedt volgens de CAO-VO. Op grond van de definitie bezoldiging die van toepassing is bij het jaarverslag over 2012 is als bezoldiging gehanteerd het bedrag van de periodiek betaalde beloningen (excl. sociale werkgeverspremies), inclusief de werkgeversbijdragen voor de pensioenpremie. Er is geen sprake van winstdelingen en bonusbetalingen. Met ingang van 1 januari 2013 zijn de volgende jaarlijkse bruto vergoedingen vastgesteld, op basis van NTOI richtlijnen: voorzitter € 7.283, vice voorzitter en commissieleden € 4.525, overige leden € 3.642. Daarbovenop komen nog de werkgeverslasten en vanaf 1 januari 2013 verplichte BTW (21%). Stichting Gooise Scholen Federatie – Bussum blz. 70
© Copyright 2024 ExpyDoc