De rol van een begrafenisondernemer Tips om

BIJLAGE BIJ
HET NIEUWSBLAD
Afscheid
30 oktober 2014
© LIEVEN GOUWY
nemen
De rol van een
begrafenisondernemer
Kerkelijke versus
burgerlijke uitvaart
p. 3
Hoe een overlijdensverzekering kiezen?
p. 5
Tips om erfenisruzies
te voorkomen
p. 7
COMMERCIËLE BIJLAGE, VALT NIET ONDER DE VERANTWOORDELIJKHEID VAN DE REDACTIE - EDITIE OOST-VLAANDEREN
p. 10
2
Allerheiligenbijlage
Donderdag 30 oktober 2014
Afscheid
nemen
HAERENS nv
Uw uitvaart is onze zorg
begrafenissen crematies
eigen funerarium permanentie 24/24
www.begrafenissenhaerens.be
Latemstraat 25
9830 St-Martens-Latem
09 282 35 68
www.uitvaartcentrum-de-ceder.be
genomineerd voor de International Funeral Awards 2010
Gentbrugge
Kliniekstraat 20
09 230 46 44
Voor iedereen die Gent in het
Oostakker
Gentstraat 226
09 230 46 44
[email protected]
* Begrafenissen * Crematies
* Thanatopraxie (gediplomeerd thanatopractor specialisatie autopsie - reconstructie
* Vervoer binnen en buitenland
* Rouwmaaltijden
* Alle formaliteiten met volledige service 24/24
* Vlotte stijlvolle en eerbiedvolle bediening
* Onze diensten ook in uw dorp, stad of gemeente
draagt
www.uitvaartgent.be
09 226 12 68
Begrafenissen - Crematies Drukwerk - Grafmonumenten
Stationsstraat 60, 9185 Wachtebeke
Oude Veldstraat 121, 9080 Zaffelare
Tel. 09 345 02 05 / Fax. 09 342 90 27
www.uitvaartcentrumdesporen.be
informeert, adviseert en verzorgt
eigen funerarium te Mariakerke en Drongen
aula voor afscheidsplechtigheid
Allerheiligenbijlage
Donderdag 30 oktober 2014
3
De vakmannen van de dood
Een goede begrafenisondernemer is een
stille kracht die de familie bijstaat en helpt,
ruimte laat voor eigen initiatief en duidelijk
communiceert over afspraken, keuzes en
kosten.
Nadat de dood door een arts is
vastgesteld, is het zaak snel een
begrafenisondernemer te contacteren. Vooruitziende mensen
nemen lang voor hun dood hun
voorzorgen en duiden in hun
wilsbeschikking een begrafenisaannemer of toch minstens een
vertrouwenspersoon aan. Meestal
is die laatste een familielid dat
dicht bij de overledene stond en
goed op de hoogte is van diens
laatste wensen in verband met
de uitvaart. Maar vaak moet de
familie zelf nog een begrafenisondernemer kiezen. Gewoonlijk
gebeurt dat op basis van goede
eerdere ervaringen van vrienden
of familieleden. Kies bij voorkeur
voor een begrafenisondernemer
die lid is van de beroepsvereniging NFBBB (Nationale Federatie
van Beroepsverenigingen & Syndicale Kamers van Aannemers
van Begrafenissen van België).
Die is verplicht zich aan de deontologische code van de vereniging
te houden
Vakman
Een goede begrafenisondernemer
is een ervaren vakman die zich
ten dienste stelt van de familie.
De begrafenisondernemer kan
u dankzij zijn ervaring heel
veel werk uit de handen nemen,
maar volg daarbij altijd uw eigen
gevoel. Het maakt deel uit van het
rouwproces dat u zelf actief meewerkt aan de voorbereidingen van
de uitvaart. Al zullen weinigen
er bezwaar tegen hebben dat de
begrafenisondernemer zorgt voor
de administratieve verplichtingen, zoals het aangeven van het
overlijden.
Een van de eerste beslissingen die
de familie moet nemen – gesteld
dat de overledene die keuze niet
zelf heeft vastgelegd – is bepa-
len wat er met het lichaam zal
gebeuren: cremeren of begraven?
En kiezen we voor een dienst
binnen of buiten de kerk? De
begrafenisondernemer zal u ook
laten bepalen hoe de overledene
moet worden opgebaard. Terwijl
dat vroeger heel gewoon was en
vervolgens een paar decennia
not done, doen mensen het tegenwoordig opnieuw: een dierbare
thuis laten opbaren. Vindt u dat
macaber of onpraktisch, dan kan
u het lichaam ook in een mor-
tuarium of rouwcentrum laten
opbaren. Vrienden en familie
kunnen daar dan een laatste
groet brengen. Thuis kunt u er
zelfs voor kiezen om eigenhandig
de overledene af te leggen en op te
baren, of dat door het personeel
van de begrafenisondernemer te
laten doen.
Afspraken
Niet onbelangrijk: tijdens de
eerste ontmoeting met de begrafenisondernemer zal hij een kostenraming maken. Door punt per
punt de opties te doorlopen maak
je de uitvaart zo duur als u zelf
wilt. Reken daarbij op een bedrag
tussen de 3.000 en 5.000 euro, dat
in principe uit de nalatenschap
komt, of via een uitvaartverzekering wordt betaald. Een goede
begrafenisondernemer zorgt voor
duidelijkheid: u weet exact wat
u betaalt en welke diensten daar
precies voor worden geboden. De
offerte staat op papier en bij het
betalen van een voorschot krijgt u
daar een bewijs van.
Voor het drukwerk kan worden
gestart, dient u met de hulp van
een begrafenisondernemer een
locatie en een tijdstip voor de
uitvaart te kiezen. Wordt het de
parochiekerk, het lokale crematorium of een aula bij de begrafenisondernemer zelf? Wanneer
die knoop is doorgehakt, kan de
begrafenisondernemer u helpen
met standaardbrieven en -formuleringen bij het opstellen van het
rouwbericht en het doodsprentje.
Maar niets belet u om daar een
persoonlijke touch aan te geven.
De begrafenisondernemer moet
tenslotte al vrij snel in grote
De voorbereidingen
van de uitvaart maken deel uit van het
rouwproces
lijnen weten hoe de uitvaart zal
verlopen. Moeten er bloemen zijn
in de kerk of de aula? Hoeveel
mensen worden er uitgenodigd
voor de koffietafel? Gebeurt de
asverstrooiing in intieme kring of
net niet?
Schrijden
Voor, tijdens en na de afscheidsplechtigheid speelt de begrafenisondernemer zijn meest zichtbare rol. In een plechtig kostuum
dirigeert hij de rouwenden naar
de familie, waar ze een laatste
groet kunnen brengen en kunnen
condoleren. Hij zorgt ervoor dat
er plaatsen voor de familie zijn
voorbehouden en – als het om een
kerkelijke begrafenis gaat – geeft
hij het goede voorbeeld wanneer
er moet worden rechtgestaan of
gezeten.
Ook bij de koffietafel blijft de
uitvaartondernemer
dikwijls
aanwezig om alles in goede
banen te blijven leiden. Bij de
meest klassieke begrafenisvorm
vergezelt hij de rouwstoet naar
het graf, waar een allerlaatste
groet kan worden gebracht. Maar
hij zal met een even uitgestreken
gezicht en met plechtige tred een
urne met asse uitstrooien op de
strooiweide. Dag in dag uit met
de dood geconfronteerd worden,
het is geen evident beroep. Maar
de dankbaarheid van de families
over een perfect verlopen afscheid
maakt veel goed.
4
Allerheiligenbijlage
Donderdag 30 oktober 2014
Afscheid
nemen
24u/24u en 7/7 dagen
Begrafenissen - crematies
nabestaandenzorg - uitvaartverzekeringen
persoonlijke dienstverlening
organisatie uitvaart van A tot Z
bijstand voor, tijdens en na het overlijden
eigen rouwdrukwerk
nabestaandenzorg
uitvaartverzekeringen
Land Van Waaslaan 4
9000 Gent
tel. 09 228 29 53
[email protected]
www.dela-dampoort.be
Van Cromphoutstraat 21
9230 Wetteren
tel. 09 366 19 92
[email protected]
www.uitvaartcentrum-verheyden.be
Godveerdegemstraat 177
9620 Zottegem
tel. 09 364 54 64
[email protected]
www.uitvaartcentrum-porrez.be
BEGRAFENISSEN CREMATIES ROUWCENTRUM
Gentsesteenweg 153
AR
AALST
Tel 053 21 29 44
BEGRA
Voor een verzorgde uitvaart
e-mail [email protected]
Fax 053 78 72 29
053/21 29 44
• BEGRAFENISSEN • CREMATIES • ROU
ROUWCENTRUM
FUNERARIUM
COLMANN
Gentse Steenweg 137a
9990 Maldegem
050 71 78 79
www.colmann.be
MetGENTSESTEENWEG
zorg voor uitvaart153 9300 A
(naast het rouwcentrum)
Aula voor intieme plechtigheden
Component Proof
Name:
40252218
Last Edit User: bartp
In een periode waarin emotie uw leven beheerst, zorgt
UITVAARTEN
voor een serene, eervolle en stijlvolle uitvaart.
Hoogstraat 18 - 9340 LEDE Tel. 053 82 50 55 www.deras.be
Allerheiligenbijlage
Donderdag 30 oktober 2014
5
© fotostudiodegrove
Het afscheid
Vroeger was de keuze gemakkelijk: de
hoogmis of de vroegmis? Vandaag is het
gamma aan afscheidsplechtigheden heel
wat breder.
De tijd dat iedereen zijn afscheidsplechtigheid in de kerk hield, is
voorbij. Maar toch wordt nog altijd
driekwart van de Belgen met een
kerkelijke uitvaartdienst ten
grave gedragen. Volgens het laatst
beschikbare Rapport Kerkpraktijk
kiezen 63,4 procent van de Belgen
voor een kerkelijke uitvaart. In
Vlaanderen is het overwicht groter, met 70,9 procent kerkelijke
uitvaartdiensten. In het Brussels
gewest is een kerkelijke (dat
wil zeggen: rooms-katholieke)
begrafenis met 30,8 procent de
uitzondering geworden. Absolute
koplopers van de kerkelijke uitvaart zijn de Limburgers, met 84
procent, gevolgd door West- en
Oost-Vlaanderen.
Achter die cijfers gaat heel wat
diversiteit schuil. Naargelang de
inschikkelijkheid van de priester
en de creativiteit van de familie
kunnen plechtigheden in de kerk
een heel persoonlijk karakter
krijgen, met getuigenissen van
familie en vrienden, muziek
(al dan niet live) en aangepaste
rituelen. Maar ook een klassieke
mis waarin de familie geen woord
spreekt, net als allerlei tussenvormen, zijn mogelijk, weliswaar
afhankelijk van de flexibiliteit of
behoudsgezindheid van de lokale
priester.
Ondanks
haar
aanvankelijk
verzet, is de kerk sinds 1963 niet
meer gekant tegen crematie, en
dat laat zich ook merken in de cijfers. De cijfers voor cremeren gaan
in Vlaanderen en Wallonië voortdurend in stijgende lijn. Waar in
2000 40 procent van de overleden
Vlamingen werd gecremeerd
en 19 procent van de overleden
inwoners van het Waalse gewest,
waren dat er in 2013 al respectievelijk 63 procent en 38 procent.
Driekwart van de Vlamingen kiest
dus voor crematie.
Burgerlijke uitvaart
Bij een burgerlijke uitvaart,
die de voorkeur wegdraagt van
Driekwart van de
Vlamingen kiest
voor crematie
niet-gelovige mensen, zijn de
mogelijkheden voor een eigen
ritueel in principe groter dan in
de kerk, maar dat wil daarom nog
niet zeggen dat het per definitie
een heel persoonlijk gebeuren
wordt. Net als priesters beschikken medewerkers van crematoria
en vrijzinnige voorgangers over
een standaardrepertorium. Als
de familie niet voor voldoende
input zorgt met informatie over
de overledene, of eigen teksten en
muziek, kan elke uitvaart kil en
onpersoonlijk overkomen.
Carla Rosseels, de schrijfster
van boeken als Rituelen vandaag
en Afscheid. Gids bij overlijden
pleit in dat laatste boek nadrukkelijk voor eigen inbreng in het
uitvaartritueel, als wezenlijk deel
van het rouwproces. Sommige
families slagen erin om op minder
dan een week tijd een pakkende
en zelfs memorabele plechtigheid in mekaar te boksen, met
ontroerende getuigenissen van
kinderen en kleinkinderen, en
live lievelingsmuziek van de overledene, maar niet iedereen heeft
daarvoor de tijd of het talent. In
zo’n situatie kan een priester, een
pastoraal medewerker, een vrijzinnig voorganger of een creamatoriummedewerker een mooie rol
spelen om toch in overleg met de
familie op zoek te gaan naar een
persoonlijke touch.
Islamitische
begrafenis
Veel moslims kiezen vandaag
nog voor repatriëring van de
overledene voor een begrafenis
in het land van herkomst. Meer
en meer gemeenten doen kleine
aanpassingen op hun begraafplaats en in hun reglementen om
ook bij ons begrafenissen volgens
islamitisch ritueel mogelijk te
maken. Een van de belangrijke
wettelijke stappen daartoe werd
tien jaar geleden gezet: vanaf
2004 is begraven in een lijkwade
of kaftan toegestaan. Moslims geven immers de voorkeur aan een
eenvoudige katoenen lijkwade en
wensen niet in een kist begraven
te worden. Andere verschillen
zijn dat moslims op een begraafplaats op een apart perk wensen
te rusten en dat het hoofd van
de overledene in de richting van
Mekka moet begraven worden,
wat een specifieke oriëntatie
van de graven vereist. Moslims
worden liggend op hun rechterzij
begraven, met hun aangezicht in
de richting van het zuidoosten.
Vanuit het geloof dat een overledene lijdt zo lang hij niet begraven
is, wensen moslims hun doden zo
snel mogelijk te begraven. In België kan dat ten vroegste 24 uur na
de aangifte van het overlijden. Een
laatste belangrijk verschil is dat
volgens de islam mensen bij voorkeur met onbeperkte grafrechten
worden begraven, te vergelijken
met de vroegere zogenaamd
eeuwigdurende concessies. Nu
die niet meer bestaan, nemen
moslims met hernieuwbare dertig- of vijftigjarige concessies. Het
stoffelijk overschot mag alleen
herbegraven worden in geval van
plaatsgebrek en op voorwaarde
dat het helemaal ontbonden is. De
resten worden dan overgebracht
naar een gemeenschappelijke
grafkuil, bij voorkeur op hetzelfde
perk.
6
Allerheiligenbijlage
Donderdag 30 oktober 2014
Afscheid
nemen
Begrafenissen - Crematies - Alle formaliteiten - Informeren en adviseren
Rouwdrukwerk - Persoonlijke begeleiding - Bereikbaar 24u/24u
Ophalen van de overledene thuis - Alle uitvaartverzekeringen
Begrafenisonderneming
Lenssens
Einde Were 2
9000 Gent
Voor een persoonlijk uitvaart
Discreet - verzorgd - steeds bereikbaar
Leopoldlaan 27
9300 Aalst
053-70 10 47 - 0475-87 17 53
Ruime parking aan Ekkergemkerk
09 233 50 82
[email protected] I www.lenssens.be
I. Waeyenberghe
Uitvaartzorg
De Boever-Drijoel
Algemene begrafenisonderneming
• begrafenissen & crematies
• alle formaliteiten
• binnen - buitenland
• 7 op 7 - 24u op 24u
Diensten Service Deinze BVBA
09 386 30 64
• bloemen, grafzerken, voorzorgsmaatregelen
• erkend agent
uitvaartverzekering Corona Direct
Kouter 56 | 9800 Deinze
BTW BE 0891 252 727
Toonzaal en bureel:
Evergemsesteenweg 19 - 9032 Gent-Wondelgem
Gsm 0479/789 423 - Tel. 09/253 74 77
[email protected]
[email protected]
www.uitvaartzorgdeboever.be
Uitvaartzorg
Nicole Jacobs
° Vernieuwd funerarium
° Alle formaliteiten
Tel 09 231 98 80
www.begrafenissenjacobs.be
BE
REIKBAA
7/7
24/24
R
Bloemstraat 17
9050 Gentbrugge
Merelbeke-station
Fax 09 211 12 80
Dirk Van Nieuwkerke
RUIME AULA • 24 U.- BEGROETINGSKAMERS
SALON • KOFFIETAFELS • ROUWMAALTIJDEN
Aardenburgkalseide 296 · 9990 Maldegem
Tel. +32 50 71 40 50 · Fax +32 50 50 09 47 · www.denachtzon.be
Allerheiligenbijlage
Donderdag 30 oktober 2014
7
Geven na de dood
Een overlijden zorgt niet alleen voor een
emotionele schok bij de nabestaanden.
Er komen ook heel wat praktische en
financiële aspecten bij kijken. Kan een
overlijdensverzekering helpen?
verzekering die afloopt wanneer
de lening is afbetaald.
Een zuivere overlijdensverzekering kan een levenslange verzekering voor uw nabestaanden zijn. U
kiest de begunstigden en het kapitaal dat bij uw overlijden wordt
uitgekeerd, en u betaalt in functie
daarvan de premies. Die zijn ook
afhankelijk van uw leeftijd, de
looptijd van het contract en uw
levensstijl: zo betalen rokers bijvoorbeeld meer dan niet-rokers.
De begunstigden liggen overigens
niet voor altijd vast: die kunt u
later nog wijzigen.
Verzekeringen op
maat
Ook een uitvaartverzekering is
een soort van overlijdensverzekering: die polis dekt de kosten
verbonden aan het overlijden: de
kist, de begrafenis, de koffietafel,
... Het is een hele geruststelling
te weten dat de factuur van de
begrafenisondernemer
rechtstreeks door de verzekeraar wordt
betaald: uw nabestaanden zullen
Levensverzekeringen
De meeste levensverzekeringen
zorgen ook voor dekking in
geval van overlijden. Alleen een
zogenaamde levensverzekering
met uitgesteld kapitaal zonder
tegenverzekering vereist dat de
verzekeringsnemer in leven is
op de eindvervaldag. Tegenover
deze eerder ongebruikelijke vorm
van levensverzekeringen, staan
andere producten waarbij de
begunstigden van de overledene
naargelang de gekozen formule
alle premies krijgen terugbetaald,
of ook de interesten en winstdeelnames.
Kapitaal of rente?
De overgrote meerderheid van
de mensen die kiezen voor een
overlijdensverzekering in een
of andere vorm, laten de dekking uitbetalen in kapitaal. Dat
betekent dat de begunstigden bij
overlijden van de verzekeringnemer een welbepaalde som in een
klap uitgekeerd krijgen. Maar je
kunt ook kiezen om een rente te
laten uitkeren. De begunstigden
krijgen dan op geregelde tijdstippen een vast bedrag op hun
rekening gestort. Misschien is
dat wel een verstandiger manier
om je nabestaanden hun hele
verdere leven lang van een extra
inkomen te laten genieten, maar
het blijft in ons land voorlopig
een onbekende en onbeminde
techniek. Van de circa 2 miljard
euro overlijdensdekkingen die de
Belgische verzekeraars per jaar
uitkeren, wordt amper 4 miljoen
in de vorm van rente uitbetaald.
Hoe kiezen?
Het is een aanlokkelijke gedachte
dat je nabestaanden na je overlijden een som geld ontvangen.
De overlijdensverzekering in de
ware zin van het woord is nog
niet heel populair in ons land,
toch zeker niet in vergelijking
Het is een hele
geruststelling te
weten dat de factuur van de begrafenisondernemer
rechtstreeks door
de verzekeraar
wordt betaald
met de VS. Maar daar zijn de
sociale voorzieningen dan ook
een pak minder goed geregeld en
dreigen nabestaanden soms volledig zonder inkomen te vallen.
De kans is groot dat u al via een
of andere levensverzekering of
schuldsaldoverzekering een vorm
van overlijdensverzekering hebt.
Toch kan het de moeite lonen om
u, rekening houdend met uw persoonlijke financiële situatie en die
van uw erfgenamen, te verdiepen
in de verschillende vormen van
overlijdensdekkingen.
Onder
bepaalde omstandigheden kunt
u bij het betalen van de premies
trouwens genieten van de belastingvermindering in het kader
van langetermijnsparen.
© SHUTTERSTOCK
Een overlijdensverzekering is
een polis waarbij de verzekeraar
een kapitaal uitbetaalt aan de
door de overledene gekozen
begunstigden. De zuivere overlijdensverzekering is in ons land
nog niet zo bekend. Meestal
vormt een overlijdensverzekering
een onderdeel van een ander
verzekeringsproduct. Zo voorzien
heel wat groepsverzekeringen,
pensioenspaarplannen en levensverzekeringen een dekking
bij overlijden. Een overlijdensverzekering kan ook deel uitmaken
van een verzekering gewaarborgd
inkomen, of horen bij een rekeningverzekering.
Er is één soort overlijdensverzekering die we allemaal kennen:
de schuldsaldoverzekering. Dat
is de verzekering die meestal
samen met het ontlenen van grote
bedragen wordt afgesloten. Een
schuldsaldoverzekering zorgt ervoor dat de lening wordt afbetaald
wanneer de kredietnemer onverhoopt zou komen te overlijden.
De schuldsaldoverzekering is dus
een soort tijdelijke overlijdens-
alvast op dat vlak geen zorgen
hebben. Bovendien beloven heel
wat verzekeraars ook de administratieve rompslomp op zich te
nemen.
De meeste verzekeraars bieden
verschillende tijdelijke overlijdensverzekeringen
die
in
welbepaalde situaties goed van
pas kunnen komen. Mensen die
de successierechten bij overlijden
willen vermijden, kiezen vaak
voor een handgift of een schenking bij leven. Wanneer de schenker echter binnen de drie jaar na de
schenking overlijdt, zijn er alsnog
successierechten verschuldigd.
Met een schenkingsverzekering
zorgt u ervoor dat de verzekering
voor de successierechten opdraait
bij een onverwacht overlijden.
C O L O F O N
Verantwoordelijk uitgever: Hans De Loore Account Manager: Christel Raps Product & Sales Management: Evy Nulens
Redactie: Jan Bosteels Productie: Content Connections
8
Allerheiligenbijlage
Donderdag 30 oktober 2014
H ud de herinnering levend…
Vind troost in de reacties van
andere nabestaanden.
Om het levensverhaal van de dierbare
compleet te maken kan je online foto’s en
video’s plaatsen bij het overlijdensbericht.
Voor eeuwig en altijd...
Wanneer je een overlijdensbericht online
plaatst op inmemoriam.be wordt er
automatisch een rouwregister aangemaakt.
Hier kunnen nabestaanden steeds terecht
voor een woordje van steun.
Wie sterft verdient een plekje op inmemoriam.be, voor altijd…
Indien u een overlijdensbericht plaatst
in een van onze krantentitels, dan is deze service inbegrepen.
Allerheiligenbijlage
Donderdag 30 oktober 2014
9
De eenzame uitvaart
Dankzij enkele geëngageerde dichters
vertrekt zelfs de eenzaamste Antwerpenaar
niet zonder persoonlijk ritueel op zijn laatste
reis.
Jaarlijks worden circa vijftien
mensen in Antwerpen begraven
of gecremeerd zonder dat er familieleden of vrienden aanwezig
zijn bij de afscheidsplechtigheid.
Omdat de overledene niemand
achterlaat, of omdat hij of zij het
contact is verloren. Sinds vijf jaar
zorgen enkele dichters ervoor dat
geen enkele Antwerpenaar nog
in totale eenzaamheid ten grave
wordt gedragen. De begrafenisondernemer die de door het OCMW
betaalde uitvaarten regelt, verwittigt het dichterscollectief een paar
dagen voor de teraardebestelling
dat er geen familie of vrienden
zullen zijn. Een van de dichters
maakt zich dan vrij om iets over
het leven van de overledene te
weten te komen, een passend
gedicht te schrijven en dat tijdens
een korte ceremonie voor te lezen.
De eenzame uitvaart is een
initiatief dat oorspronkelijk uit
Nederland stamt. Toen auteur
Maarten Inghels erover hoorde,
besloot hij er samen met enkele
collega’s ook in eigen stad werk
van te maken. Onder hen bekende
namen als Bernard Dewulf, Hilde
Keteleer, Joke van Leeuwen, Max
Temmerman, Peter Theunynck en
Stijn Vranken.
Als coördinator van het Antwerpse initiatief maakte Inghels op vijf
jaar tijd al meer dan zeventig uitvaarten mee. Wat trok hem over
de streep? “Ik vind de eenzame
uitvaart een mooi gebaar van
medemenselijkheid. Een begrafenis is een belangrijk ritueel waar
iedereen recht op heeft. Een paar
verhalen uit de krant over een
babylijkje dat in een park werd
gevonden en een overleden dakloze inspireerden me om zelf iets
te schrijven. De eenzame uitvaart
naar Antwerpen brengen was een
logische volgende stap. Over het
algemeen lijkt poëzie niet alleen
onverkoopbaar maar ook nutteloos, en toch gaat iedereen bij
een overlijden op zoek naar een
gedicht voor op het doodsprentje
of om voor te lezen. Het project
zet poëzie met beide voeten in de
werkelijkheid.”
Altijd te laat
Wie zijn die eenzame overledenen? “Vaak gaat het om vrouwen
in de tachtig, negentig of zelfs over
de honderd die hun man overleefd
hebben, kinderloos zijn gebleven
of geen contact meer met hun kinderen of familie hebben. Andere
mensen zijn totaal vereenzaamd,
leven achter een anonieme gevel
of in een sociaal woningblok en
sterven zonder een spoor achter te
laten. Circa 70 procent van onze
uitvaarten komt uit het bejaardentehuis – kennelijk maak je daar
geen echte vrienden.”
De uitvaart die Maarten Inghels
het meest raakte is die van Jason
N., een amper 44 dagen oud baby’tje van onduidelijke herkomst.
“Alleen al het formaat van het
kistje bezorgt je een schok. Het
is gemakkelijk om de ouders met
de vinger te wijzen, maar hun
verhaal is wellicht even tragisch
en eenzaam als dat van hun baby.
Ik hoop dat ik nooit meer zo’n
uitvaart moet meemaken.”
Een zeventigtal eenzame uitvaar-
ten bijwonen op vijf jaar, wat doet
dat met een mens? “Als ik door
Antwerpen loop, denk ik soms
dat ik al toekomstige eenzame uitvaarders kan spotten. De sociale
woontorens ben ik als opeengestapelde dozen gaan zien waarin
mensen eenzaam wegkwijnen.
Toch doe ik geen poging om de
mensen daar uit te trekken: de
dichters van dit project komen per
definitie altijd te laat. We praten
ZOVEEL AANDACHT WAS U
VAST NIET GEWEND
Voor Nguyen Van Kham (1954 – 2010)
De rivier Mekong was een naad tussen
uw oude stad en een ander niemandsland,
toch viel u een bestemming te beurt
door meer onbekendheden begrensd.
Met de bankafschriften in de hand
vermoeden we dat u hier heeft geleefd
onder ons, vier hoog, in een verlopen
kalenderjaar als een kraaknette vent.
Waar generaties Egyptenaren jaren tobden
over het procedé, werd u een mummie
op zichzelf, onwel geworden en liggend
naast uw bed, van het leven afgewend.
Zeven minuten zendtijd op de televisie,
uw vertrek werd geduid in het journaal,
een column op pagina twee in de krant,
zoveel aandacht was u vast niet gewend.
wel eens over een mogelijk voortraject, maar we zijn nu eenmaal
geen sociaal werkers.”
Schommelende
boot
Het ritueel van begraven of
verstrooien is door de jaren heen
belangrijker geworden voor Inghels. “Ik betrap mezelf erop dat
ik het erg korte ritueel van de eenzame uitvaart tracht te verlengen.
Door naar het Schoonselhof (de
Antwerpse begraafplaats, red.) te
fietsen, door een bloemetje te kopen vooraf, een babbeltje te slaan
met de dragers. We moeten ervoor
waken dat we eenzame mensen
niet onachtzaam begraven of
uitstrooien. Het zijn mensen die
maanden of misschien wel jaren
over het hoofd zijn gezien: dat
mag in die laatste minuten niet
gebeuren.”
Heeft Maarten Inghels ondertussen al zijn eigen ideale uitvaart
gepland? Wellicht eentje met
heel veel volk? “Nee, het klinkt
misschien contradictorisch, maar
laat het maar heel kleinschalig
zijn. Ik heb liever een klein aantal
mensen die er heel aandachtig
staan dan een grote massa die
maar half luistert. Ik ben ook niet
van plan om mijn begrafenis te
regisseren. Het is iets dat ik niet
goed begrijp, dat dicteren over
de dood heen. Het is aan mijn
nabestaanden om te beslissen wat
er gebeurt, al ga ik ervan uit dat
ze wel weten dat het geen afscheid
in een kerk moet zijn en dat ze mij
in de grond moeten stoppen. Begraven vind ik nog altijd een veel
mooiere gedachte dan cremeren.
Enerzijds heb je het ritueel van
die schommelende boot op de
schouders van de dragers. Anderzijds betekent het ook dat er een
concrete plaats is waar je naartoe
kunt gaan, een stuk grond waarin
je kunt woelen en contact maken
met de overledene.”
www.eenzameuitvaart.be
Ongemakkelijk zijn we van uw verdwijning,
uit verontwaardiging worden we plots
betere buren, uw buurvrouw Jenny had
koffie gewild als ze uw taal had gekend.
Wij hebben gefaald, geef ik grif toe, pas
bij het ontbreken van uw geld u opgemerkt.
Zelfs met uw jarenlange zwijgen over de dood
heen, hadden we moeten weten wie u bent.
Maarten Inghels, De eenzame
uitvaart, De Bezige Bij Antwerpen,
2013.
10
Allerheiligenbijlage
Donderdag 30 oktober 2014
Anders omgaan met overledenen
Vroeger stierven we thuis en werden we thuis opgebaard. Ziekenhuizen namen het sterven in handen en
mortuaria de zorg voor de aflijvige. Maar tegen elke
trend is er een tegentrend.
Leven en dood zijn onlosmakelijk met
elkaar verbonden, maar de tijd dat mensen
zelf hun overleden dierbaren wasten,
verzorgden en opbaarden lijkt heel ver
achter ons te liggen. Tegenwoordig laten de
meeste mensen dat liever aan professionals
over. We groeten onze overledenen in de
rouwkamer van het ziekenhuis of bij de
begrafenisondernemer.
Voor sommige nabestaanden voelt dat te
D e Ruy te
Uitvaartverzorging
afstandelijk. Ze willen hun dierbare overledene tot de dag van de begrafenis dicht
bij zich houden en vrienden en familie de
gelegenheid bieden om thuis te komen
groeten. Uw begrafenisondernemer kan
ervoor zorgen dat dit op een correcte en
hygiënische manier gebeurt. De overledene
wordt gewassen, verzorgd en eventueel
gebalsemd en van make-up voorzien. Het
stoffelijk overschot rust op een speciale
koeling die in een bed kan worden gelegd,
of in een kist met koeling.
Voor wie een overledene in huis te confronterend vindt en een mortuarium te
onpersoonlijk, bestaan er ook tussenoplossingen. Begrafenisondernemer Wase
Begrafenissen in Sint-Niklaas biedt
bijvoorbeeld zogenaamde 24-uurkamers
aan. Dat zijn huiselijke rouwkamers waarin
nabestaanden op elk uur van de dag of de
nacht binnen kunnen en zo op hun eigen
tempo afscheid kunnen nemen van hun
dierbare.
Een helpende hand in
moeilijke tijden...
Is er leven na de dood?
Geen idee, maar
er zijn wel facturen.
 03 889 24 58
 03 771 04 41
Kerkplein 18
Stationsstraat 10
Hof van Belsele 5
www.uitvaartderuyte.be
2870 Puurs
9140 Temse
9111 Belsele
[email protected]
Wist u dat een gewone uitvaart vandaag al vlug zo’n 5.000 euro
kost? En zoals met bijna alles in het leven, zal het niet goedkoper
worden in de toekomst.
We hopen dat u nog lang leeft. Maar we hopen ook dat u nu al even
stilstaat bij uw afscheid later. Niet alleen bij de kosten, trouwens.
Ook bij de praktische zorgen. Denk maar aan alle paperassen bij
bank, notaris, overheid, ... En dat in een emotioneel zware periode
voor uw familie.
Kies vandaag nog voor een Uitvaartzorgplan van DELA. En bespaar
uw nabestaanden de kosten en praktische zorgen van uw uitvaart.
Ze zullen u daar later zeer dankbaar voor zijn.
U kunt al instappen vanaf 10 euro per maand.
Doe de berekening op dela.be of bel 0800 200 11.
voor elkaar
Allerheiligenbijlage
Donderdag 30 oktober 2014
11
Rouwmaaltijden:
eten om niet te vergeten
Het blijft een mooie gewoonte: na de
afscheidsplechtigheid met familie en
vrienden van de overledene aan tafel zitten,
een hapje eten en herinneringen ophalen.
Al organiseren we dat niet allemaal op
dezelfde manier.
Vroeger was het simpel: in Limburg kwam pruimentaart alleen
op tafel na een begrafenis. In sommige delen van West-Vlaanderen
was rundstong in madeirasaus
synoniem voor een rouwmaaltijd.
In het verstedelijkte, mobielere en
multiculturele Vlaanderen van
vandaag is er tegelijk meer eenvormigheid én meer keuzevrijheid
in het eten na de dood.
Het boek Gelieve de familie te
volgen. Koffietafels in Vlaanderen
schetst een fascinerend beeld van
de evolutie van de rouwmaaltijd
vanaf het begin van de twintigste
eeuw tot nu. Net als veel andere
aspecten in het leven en de dood
is ook dit om te beginnen een
verhaal van steeds verder gaande
professionalisering. Waar vroeger
de buren zorgden voor het eten
na de begrafenis, werd dat later
parochiaal en nog later door cateraars en restaurants geregeld. In
tijden van ontkerkelijking en met
de steeds schaarsere en drukker
bezette pastoors is het ook niet
langer vanzelfsprekend om meneer pastoor en de misdienaars
aan de koffietafel uit te nodigen.
De regionale verschillen in wat er
wordt geserveerd, waren tot voor
een paar decennia veel groter
dan nu. Een aantal evoluties
gelden voor het hele land. Een
subtiel verschil met vroeger is dat
tegenwoordig mensen liever zelf
hun broodje beleggen – de tijd
van voorbesmeerde en belegde
broodjes lijkt op de meeste plaatsen voorbij. Net als de papieren
tafellakens: als we vandaag iets
eten na een begrafenis, doen we
dat over het algemeen op tafellinnen. Er worden ook overal minder
mensen uitgenodigd dan vroeger:
het honderdtal dat vroeger mocht
aanschuiven, is gereduceerd tot
een vijftig à zeventig mensen. Nog
een trend: de koffietafels duren
minder lang en er wordt minder
vlot alcohol geschonken dan
vroeger – al is dat vaak een kwes-
tie van inschatten of de emoties
na het serveren van alcohol al te
hevig dreigen op te laaien. Niemand wil een begrafenismaaltijd
meemaken die eindigt in ruzie
of – misschien nog pijnlijker – al
te grote uitgelatenheid en vrolijkheid.
Pruimentaart
De grote verschillen in rouwmaaltijdcultuur tussen de provincies zijn er nog wel, al zijn ze
ietwat uitgevlakt. In de provincies
Antwerpen en Vlaams-Brabant
zijn koffietafels met broodjes en
koffiekoeken sinds jaar en dag de
gewoonte. Een warme maaltijd na
een begrafenis blijft in deze provincies eerder uitzonderlijk. Wanneer er toch warm wordt gegeten,
heeft dat vaak te maken met het
feit dat de overledene zelf vooraf
die wens heeft geuit, bijvoorbeeld
omdat hij of zij uit een regio komt
waar dat wel gebruikelijk is.
Wie Limburg zegt, zegt vlaai. En
niet onterecht. In deze provincie
mag je er redelijk gerust van
zijn dat er na de koffietafel met
broodjes en koeken ook nog een
stuk taart op tafel komt. Waar
dat vroeger uitsluitend zwarte
pruimentaart was – de kleur van
de rouw? – zijn inmiddels ook andere taartsoorten toegelaten. Laat
u gerust gaan: er wordt standaard
Er zijn nog altijd
grote regionale
verschillen in rouwmaaltijden
op twee stukken taart per persoon
gerekend.
De meeste begrafenissen in OostVlaanderen worden gevolgd door
een koffietafel met broodjes en
koeken voor de genodigden, maar
onder welgestelde families in de
streek van Ninove was (en is) het
gebruikelijk om een warme maaltijd aan te bieden aan de familie.
Aan het begin van de twintigste
eeuw stond zelfs min of meer vast
hoe die maaltijd eruit zag: soep
met balletjes, gevolgd door aardappelen met rosbief en groenten.
Tegenwoordig is de variatie een
stuk groter.
In West-Vlaanderen zijn twee
formules in zwang: de klassieke
koffietafel en de warme maaltijd.
Tot een halve eeuw geleden waren
broodmaaltijden de regel, nu is
het ongeveer 50/50 verdeeld. De
obligate rundstong in madeira-
Neem vandaag een m ment
voor wie je hebt gekend.
saus werd in de loop der jaren
door een keuzemenu vervangen.
In Anzegem is dat tegenwoordig
over het algemeen een menu
met eerst het aperitief, gevolgd
door tomatensoep, gebraad met
groenten en kroketten en gebak
als dessert.
Diversiteit
We vierden dit jaar vijftig jaar
migratie in Vlaanderen. Alhoewel
veel mensen voornamelijk in
hun eigen gemeenschap rouwen,
wordt de kans steeds groter dat
je vroeg of laat met een begrafenismaaltijd uit een andere
cultuur wordt geconfronteerd. In
de moslimgemeenschap wordt
over het algemeen niet aan rouwbrieven gedaan. Het bericht van
een overlijden wordt mondeling
doorgegeven en iedereen die de
familie kent, komt persoonlijk
condoleren. De condolerende gasten brengen hun zelfbereid eten
mee, de buren helpen met koken
en iedereen kan overvloedig delen
in de islamitische gastvrijheid.
Mannen en vrouwen eten meestal
in aparte ruimtes. Hier dus geen
eten in onpersoonlijke parochieof feestzalen, maar gewoon bij
de mensen thuis. Het lijkt wel het
Vlaanderen van voor WOII, een
hechte gemeenschap met betrokken en solidaire buren.
passie voor natuursteen
Grafmonumenten
Urnezerken
Alle maatwerk in natuursteen
Toonzaal: Sint-Kwintens Lennik
vergeet me nooit
Alle dagen open:
10u-12u ∙ 14u-17u
Gesloten op woensdag en zondag
PLAATS EEN BLOEMETJE VOOR ALLERHEILIGEN. Een klein moment voor wie je
hebt gekend. Een groot gebaar voor alle nabestaanden.
Kantoren & Centrale werkplaats
Begijnenmeers 42 - 1770 LIEDEKERKE
Tel. 053/66 61 84
[email protected]
12
Allerheiligenbijlage
Donderdag 30 oktober 2014
Win-win met het duolegaat
De successierechten in ons land kunnen
fiks oplopen voor wie geen erfgenamen in
rechte lijn heeft. Wie zijn erfenis wil doen
toekomen aan broers, zussen, neven of
nichten, wordt geconfronteerd met hoge
tarieven. Maar er is een oplossing waar
iedereen beter bij vaart: het duolegaat.
Op een erfenis moeten in België
successierechten worden betaald,
die verschillen naargelang de
plaats waar de overledene tijdens
de laatste jaren van zijn leven
woonde. De tarieven zijn bovendien afhankelijk van de graad van
verwantschap en de omvang van
de erfenis. Eenvoudig uitgedrukt:
op een kleine erfenis (tot 50.000
euro) betaalt een erfgenaam in
rechte lijn (echtgenoten, kinderen) een klein percentage (3%
in Vlaanderen en Brussel, 5% in
Wallonië). Op een grote erfenis
betalen erfgenamen met minder
of geen bloedverwantschap veel
meer. In Vlaanderen betalen
ooms, tantes, neven en nichten
65 procent successierechten op
de schijf boven 125.000 euro. In
Brussel en Wallonië loopt dit op
tot 70 procent successierechten
voor de schijf boven de 175.000
euro. Vreemden (lees: vrienden
en andere niet-bloedverwanten)
betalen in Vlaanderen evenveel
als ooms, tantes, neven en nichten, maar zijn slechter af in het
Brussels en Waals gewest, waar
zij 80 procent betalen op de schijf
van de erfenis boven de 175.000
euro.
Het enthousiasme om 65 tot 80
procent van de hoogste schijf van
een erfenis naar de staat te laten
gaan en slechts 35 tot 20 procent
naar de erfgenaam is bij de meeste
mensen eerder beperkt, om het
voorzichtig uit te drukken. Vandaar wellicht het succes van het
duolegaat. Dat is een ingenieuze
en 100 procent legale constructie
waarbij de erflater een deel van
zijn erfenis toewijst aan een
goed doel. Dat goed doel wordt
bij testament verplicht om de
successierechten van de andere
erfgenaam voor zijn rekening te
nemen. Deze constructie is mogelijk omdat goede doelen zelf van
een verminderd tarief genieten bij
erfenissen.
De praktijk
Een voorbeeld kan dit verduidelijken. Stel dat een overledene die
de laatste jaren van zijn leven in
Vlaanderen heeft gesleten een
bedrag van 500.000 euro wil
nalaten aan een dierbare neef. Die
erfenis wordt progressief belast
volgens de volgende tarieven:
45 procent successierechten op
de eerste schijf tot 75.000 euro
(33.750 euro), 55 procent op de
schijf tussen 75.000 en 125.000
euro (27.500 euro) en 65 procent
op het bedrag daarboven (243.750
euro). Bij een gewone erfenis gaat
van de 500.000 euro maar liefst
305.000 euro naar de staat. De
erfgenaam ontvangt 195.000
euro.
Stel dat de overledene voor een
duolegaat had gekozen, waarbij
hij 250.000 euro schonk aan zijn
neef en 250.000 euro aan het
goed doel, met de verplichting om
de successierechten van de neef te
betalen. In dat geval krijgt de neef
netto 250.000 euro (dus 55.000
euro meer dan gebruikelijk). Het
goede doel is verplicht om de
successierechten te betalen van
de neef volgens de gangbare tarieven (142.500 euro in dit geval,
want het bedrag wordt betaald op
250.000 euro en niet op de volle
500.000). De organisatie moet
ook nog successierechten betalen
op de zelf ontvangen 250.000
euro, maar aan het verlaagde tarief voor vzw’s (8,5%). Het goede
doel houdt na aftrek van alle
verschuldigde successierechten
nog 87.100 euro over voor de
eigen werking. In totaal is er dus
142.100 euro die anders naar
successierechten zou vloeien,
terecht gekomen bij een goed doel
naar keuze en bij de begunstigde
neef. Van een win-win-situatie
gesproken.
Uw notaris kan voor u uitrekenen
in welk geval en in welke precieze
verdeling een duolegaat optimaal
de door u gewenste erfgenamen
kan begunstigen.
TOEGANG
Maak gebruik van deze persoonlijke
uitnodiging om Het Salon van het Testament voor
het goede doel op Zenith te bezoeken.
Waarde € 8
VOOR HET GOEDE DOEL
Geldig iedere beursdag van 10 tot 17 uur.
Surf naar www.zenith.be voor een
EXTRA kortingkaart en andere voordelen
Ditjaartegastbij
VOOR HET GOEDE DOEL
INFORMATIE - ANIMATIE - WORKSHOPS
"
• GRATISEERSTELIJNSADVIESVANNOTARISSENENJURIDISCHEEXPERTS
(vooreenafspraakkuntunualreserverenopwww.salontestament.be)
• KENNISMAKINGMETHONDERDGOEDEDOELEN
• LEZINGENOVERTESTAMENTENFISCALEVOORDELEN
• GRATISGIDS“GOEDGEREGELDGOEDGEGEVEN”