Onderzoeksplan 2015 - Gemeente Nijmegen

Gemeentelijke
Rekenkamer
Nijmegen
ONDERZOEKSPLAN 2015
COLOFON
De Rekenkamer heeft een onafhankelijke positie binnen de gemeente. Haar doel is de
gemeenteraad een extra handvat te bieden zijn controlerende taak uit te voeren. Daartoe voert
zij onderzoek uit op het gebied van:
•
Doeltreffendheid: Bij dit type onderzoek wordt nagegaan of de gewenste resultaten
daadwerkelijk worden bereikt.
•
Doelmatigheid: Bij dergelijk onderzoek gaan we na of de gewenste resultaten worden bereikt
met zo weinig mogelijk middelen (personeel, geld).
•
Rechtmatigheid: Bij onderzoek op dit terrein staat de vraag centraal of de uitvoering
plaatsvindt volgens geldende wetten en regels.
Bij de uitvoering van haar onderzoeken kijkt de Rekenkamer altijd terug (wat is besloten, wat is
gedaan), met als nadrukkelijk doel daarvan te kunnen leren voor de toekomst.
De wijze waarop de Rekenkamer haar onderzoeken (en overige werkzaamheden) uitvoert, is
vastgelegd in de Notitie Werkwijze.
Samenstelling:
de heer A. van Ruth (voorzitter)
de heer H. Bekkers (lid)
de heer M. van Dam (lid)
De Rekenkamer wordt ambtelijk ondersteund door mevrouw J. Smink (secretaris / onderzoeker)
Contact:
Post:
Postbus 9105
6500 HG NIJMEGEN
Telefoon:
024 – 3292338
E-mail:
[email protected]
Website:
www.nijmegen.nl/rekenkamer
Twitter:
@rekenkamer024
Onderzoeksplan 2015
INHOUDSOPGAVE
1
Inleiding
1
2
Werkzaamheden 2015
3
•
Onderzoeken 2015
3
•
Overige activiteiten 2015
5
•
Planning 2015
7
Personeel en financiën
8
3
Bijlagen
1
Ideeën onderzoek 2015: argumenten voor het al dan niet oppakken ervan
2
Overzicht alle tot nu toe uitgevoerde onderzoeken + indiener idee
Gemeentelijke Rekenkamer Nijmegen
Onderzoeksplan 2015
Gemeentelijke Rekenkamer Nijmegen
Onderzoeksplan 2015
1.
INLEIDING
De Gemeentelijke Rekenkamer Nijmegen (verder: de Rekenkamer) voert onderzoek uit naar de
doelmatigheid, de doeltreffendheid en de rechtmatigheid van het gevoerde bestuur. Dit gebeurt
aan de hand van een jaarlijks Onderzoeksplan. Voor u ligt het Onderzoeksplan voor 2015. In het
vervolg van dit hoofdstuk geven wij aan hoe dit onderzoeksplan tot stand is gekomen. In
hoofdstuk 2 beschrijven wij wat de gemeenteraad in 2015 van ons kan verwachten; hoofdstuk 3
geeft een toelichting op de inzet van de aan ons beschikbaar gestelde middelen. In bijlage 1 zijn
alle ideeën opgenomen die zijn ingediend voor het Onderzoeksplan 2015. Per idee is aangegeven
waarom er voor gekozen is dat al dan niet op te pakken. In bijlage 2 zijn alle tot nu toe
uitgevoerde Rekenkameronderzoeken en de voor 2015 geplande onderzoeken opgenomen.
TOTSTANDKOMING ONDERZOEKSPLAN
Wij zijn het opstellen van het Onderzoeksplan 2015 gestart met het verzamelen van ideeën voor
onderzoek. Ideeën zijn afkomstig van:
•
Fracties uit de gemeenteraad: de meeste fracties hebben ideeën voor onderzoek aangeleverd.
Deze zijn in een bijeenkomst met vertegenwoordigers uit de raad besproken (8 oktober
2014). De indienende fractie heeft het idee kort toegelicht en de overige fracties gaven aan of
ook zij behoefte hadden aan een rekenkameronderzoek over het betreffende onderwerp.
Samen met de Rekenkamer is op hoofdlijnen verkend waar zo’n onderzoek zich op zou
moeten richten om te voorzien in de behoeften van de raad.
•
Inwoners van de gemeente Nijmegen: via een oproep op de website, twitter, facebook en in
De Brug hebben wij inwoners gevraagd ideeën voor onderzoek bij ons aan te leveren. De
inwoners die dat gedaan hebben, zijn door ons uitgenodigd om hun ideeën nader toe te
lichten en vragen van onze kant daarover te beantwoorden.
•
De Rekenkamer zelf.
Na het gesprek met de delegatie uit de raad is de Rekenkamer voor de onderzoeksideeën die bij
de raadsleden ‘hoog scoorden’ nagegaan of hier recent al onderzoek naar is gedaan, of eventueel
onderzoek op stapel staat en wat de mogelijkheden voor onderzoek door de Rekenkamer zouden
kunnen zijn. Verder hebben wij de bij de raadsdelegatie hoog scorende ideeën afgezet tegen de
selectiecriteria voor Rekenkameronderzoek (zie tabel 1). Onze secretaris heeft gesprekken
gevoerd met ambtenaren betrokken bij het opstellen van het Onderzoeksplan 2015 van de
afdeling Onderzoek en Statistiek, Het Onderzoeksplan van het college voor 213a-onderzoeken en
de opdracht voor de door de accountant uit te voeren thema-onderzoeken in 2015. Hieruit bleek
dat er geen sprake is van dubbelingen in de voorgenomen onderzoeken.
Het voorstel van de Rekenkamer dat volgde uit voorgaande stappen is op 27 november 2014
besproken met de delegatie uit de gemeenteraad. De aanwezige raadsleden konden zich goed
vinden in het voorstel. In haar vergadering van 19 december 2014 heeft de Rekenkamer het
Onderzoeksplan 2015 definitief vastgesteld.
Gemeentelijke Rekenkamer Nijmegen
1
Onderzoeksplan 2015
In 2015 onderzoekt de Rekenkamer de volgende onderwerpen. In hoofdstuk 2 is een toelichting
opgenomen op de verschillende onderwerpen:
•
Sport: financiële ondersteuning van sportverenigingen door de gemeente;
•
Omgang met signalen uit de samenleving;
•
Budgettaire houdbaarheid evenementen;
•
Nader te bepalen onderwerp in het domein decentralisaties / regionalisering.
Verder is in 2015 de actualisatie en uitbreiding van de Woonlastenmeter aan de orde.
Tabel 1: Selectiecriteria Rekenkameronderzoek
Selectiecriteria Rekenkameronderzoek
Belang
Het belang dat is verbonden aan een onderwerp. Het gaat hierbij niet alleen om
het financieel belang, maar ook om het maatschappelijk belang. Hoe groter het
belang, hoe meer aanleiding tot onderzoek.
Twijfel
Twijfel over het functioneren van de uitvoering. Naarmate er meer twijfels
bestaan over het bereiken van de doelen van het beleid of de inzet van middelen
is er meer aanleiding tot onderzoek.
Risico
Kans dat een ‘rekening’ aan de gemeente wordt gepresenteerd op het moment
dat het mis gaat. Hoe groter deze kans en hoe groter het daaraan verbonden
bedrag, hoe groter het risico en hoe meer aanleiding tot onderzoek.
Toegevoegde waarde
Rekenkameronderzoek moet toegevoegde waarde hebben; dat heeft het
Rekenkameronderzoek
wanneer:
•
onderzoek door de Rekenkamer voor de gemeenteraad iets toevoegt aan
onderzoek dat eerder door anderen is uitgevoerd
of:
•
wanneer een onderwerp zonder Rekenkameronderzoek onvoldoende
aandacht zou krijgen.
Gemeentelijke Rekenkamer Nijmegen
2
Onderzoeksplan 2015
2.
WERKZAAMHEDEN 2015
In dit hoofdstuk geven wij aan welke onderzoeken en overige activiteiten wij in 2015 uitvoeren.
ONDERZOEKEN 2015
Sport: financiële ondersteuning van verenigingen door de gemeente
Het onderzoek Sport is al gestart en loopt door in 2015. De Rekenkamer heeft op 11 november
eerste bevindingen gepresenteerd aan de klankbordgroep. Mede op basis daarvan is met hen een
voorstel besproken voor de vervolg aanpak. De klankbordgroep kon zich hierin vinden. Op
hoofdlijnen houdt het onderzoek in dat inzicht wordt gegeven in de financiële ondersteuning van
sportverenigingen door de gemeente via directe en indirecte subsidies (niet kostendekkende
accommodaties). Het beeld op hoofdlijnen wordt verdiept voor een aantal sporttakken en
daarbinnen verenigingen. Specifiek voor de kostendekkendheid van de accommodaties wordt ook
gekeken naar de situatie in een aantal andere gemeenten. Het is de planning dat het onderzoek
wordt afgerond in het eerste kwartaal van 2015. Het tweede kwartaal zal deels gebruikt worden
voor het opstellen van het rapport en hoor- en wederhoor met het ambtelijk apparaat en het
college.
Actualiseren / uitbreiden Woonlastenmeter
In 2014 heeft de Rekenkamer, in nauw overleg met een klankbordgroep uit de gemeenteraad, de
Woonlastenmeter ontwikkeld. In 2015 wordt deze geactualiseerd en verder verbeterd en
uitgebreid, onder andere op basis van wensen van inwoners en raadsleden. De Rekenkamer
probeert ook andere gemeenten te laten aansluiten. Begin 2015 zullen wij de klankbordgroep
weer een keer bij elkaar halen om het met hen te hebben over versie 2.0 van de
Woonlastenmeter. Die versie zal ook weer uitkomen op het moment dat het college met het
voorstel voor de begroting voor komend jaar komt.
Omgang met signalen uit de samenleving
Dit onderzoek betreft een samentrekking van een aantal ideeën, namelijk:
•
effectiviteit juridische functies
•
effectiviteit communicatiefunctie
•
afhandeling Wob-verzoeken
•
(communicatie over) afhandeling meldingen bel- en herstellijn
•
communicatie over en reactie op klachten over werkzaamheden in de openbare ruimte.
Wat de ideeën gemeen hebben is twijfel over de wijze waarop de gemeente meldingen,
verzoeken, klachten en bezwaren afhandelt.
Gemeentelijke Rekenkamer Nijmegen
3
Onderzoeksplan 2015
Om dit onderzoek goed te kunnen afbakenen, zullen wij starten met een ‘onderzoek ontsloten’
onderzoek. Dat houdt in dat we als eerste de bevindingen, conclusies en aanbevelingen uit tal
van (rekenkamer)onderzoeken die op dit terrein zijn gedaan analyseren en na gaan of en zo ja in
hoeverre elders geconstateerde zaken ook in Nijmegen spelen. Vervolgens selecteren wij – na
overleg met een uit de raad samen te stellen klankbordgroep - een aantal punten waar verdieping
gaan zoeken. In dit onderzoek betrekken wij uiteraard ook de inwoners van de stad.
Inzicht in de budgettaire houdbaarheid van evenementen
Dit onderzoek is geïnspireerd door twee ingediende ideeën voor onderzoek.
Eén door een fractie uit de gemeenteraad en één door een inwoner:
1) kosten toezicht en beveiliging evenementen;
2) (in)directe kosten en baten van evenementen.
Vorig jaar was er een vergelijkbaar idee voor onderzoek: verdeling van de financiële lasten van
evenementen tussen gemeente en andere partijen.
Een van de criteria uit het Evenementenbeleid is de budgettaire houdbaarheid. Wij doen een
vooronderzoek waarin we nagaan wat dit criterium inhoudt en hoe hier in de afgelopen jaren in
de praktijk mee is omgegaan. Wij zullen hierop ook enkele Nijmeegse evenementen onderzoeken
en nagaan hoe enkele andere gemeenten hiermee omgaan. Op basis van de resultaten uit het
vooronderzoek besluiten wij – na overleg met een klankbordgroep uit de raad – of en hoe wij
verder onderzoek doen naar deze materie.
Nader te bepalen onderwerp in het domein decentralisaties / regionalisering
Door meerdere fracties is geopperd om onderzoek te doen naar (de (regie)rol van de raad bij)
regionale samenwerking. Ook is door meerdere fracties het idee ingediend om onderzoek te doen
naar (één van de) decentralisaties. En een aantal fracties heeft bij de ingediende ideeën de
koppeling tussen die twee gelegd. De meeste van de ingediende ideeën zijn erg breed. In het
eerste gesprek dat gevoerd is tussen een delegatie uit de raad en de Rekenkamer was er wel het
idee dát Rekenkameronderzoek op dit terrein belangrijk zou zijn, maar kon nog niet benoemd
worden wát dan onderzocht zou moeten worden. Daarbij had een aantal fracties ook twijfels bij
het moment: is 2015 niet te vroeg voor een onderzoek door de Rekenkamer? Bovendien worden
er ook werkgroepen uit de raad gevormd die zich specifiek gaan bezig houden met de
regionalisering en decentralisaties. En specifiek voor de regionalisering wordt uit de
gemeenteraden van de gemeenten die deelnemen aan de MGR een agendacommissie opgericht
die als taak krijgt om na te gaan of de MGR ook voor de raden werkt. Verder staat in 2015 een
Gateway Review op de rol naar het opdrachtgeverschap in het sociale domein. Dit houdt in dat
‘een team van vier ervaringsdeskundigen van andere overheidsorganisaties op basis van
onderzoek een (vertrouwelijk) rapport opstelt met bevindingen en aanbevelingen gericht op
mogelijkheden voor bijsturing om de kans op succes van een project, programma of organisatie
te vergroten’.
Gemeentelijke Rekenkamer Nijmegen
4
Onderzoeksplan 2015
De Rekenkamer reserveert in de tweede helft van 2015 (met een doorloop in 2016) tijd voor het
doen van een onderzoek op dit terrein (mogelijk in regionaal verband 1). Er zal gestart worden
met het vormen van een klankbordgroep uit de raad met fractiespecialisten waarmee in een
aantal gesprekken tot een afbakening van het uit te voeren onderzoek zal worden gekomen. Bij
deze gesprekken wordt ook de Nijmeegse afgevaardigde in de agendacommissie van de MGR
uitgenodigd. Uiteraard zal bij het afbakenen van het onderzoek rekening worden gehouden met
de acties die college (ambtelijke organisatie) en raad in 2015 al op zich nemen. Wij houden deze
en andere relevante besluiten en ontwikkelingen gedurende het jaar actief bij.
OVERIGE ACTIVITEITEN 2015
Naast de onderzoeken voeren wij in 2015 de volgende activiteiten uit:
Nazorg
De Rekenkamer volgt het verloop van verbeterprocessen naar aanleiding van haar onderzoeken
circa drie jaar. Zij baseert zich daarbij waar mogelijk op de monitoring van de voortgang door de
organisatie en/of de auditcommissie. In 2015 volgen wij concreet de voortgang rond voortijdig
schoolverlaters. Bij de presentatie van het onderzoek in de Kamerronde op 11 juni 2014 heeft de
Rekenkamer aangegeven in het kader van de nazorg nogmaals een bijeenkomst met het veld te
organiseren. Daarin zal dan de vraag centraal staan hoe het nu gaat met de kritische
overdrachtsmomenten. De portefeuillehouder gaf daarop aan dat hij eind 2014 / begin 2015 een
‘onderwijsconferentie’ organiseert en heeft voorgesteld de door de Rekenkamer te organiseren
bijeenkomst daarin een plek te geven. Wij hebben hier mee ingestemd. Op dit moment zijn wij in
overleg met de betrokken ambtenaren over de insteek van de bijeenkomst. Zoals te doen
gebruikelijk rapporteren wij over onze bevindingen uit de nazorg in het jaarverslag, tenzij wij
oordelen dat het nodig is dat eerder te doen.
Voor de overige onderzoeken die wij in de afgelopen jaren hebben uitgevoerd is in 2015 geen
specifieke nazorg meer aan de orde. Over de bevindingen uit de nazorg 2014 rapporteren wij in
het jaarverslag 2014. Het gaat dan om toezeggingen van het college en/of raadsbesluiten naar
aanleiding van de Rekenkameronderzoeken:
•
Kwaliteit dossierbeheer (november 2012)
•
Uitvoering samenwerkingsovereenkomst Waalsprong (juni 2012)
•
Bedrijventerreinenbeleid (maart 2012)
•
Toepassing Code Cultural Governance (juli 2011)
•
Kwaliteit burgerparticipatie (februari 2011)
1
Wij zijn in overleg met de rekenkamer(commissie)s uit de regio Nijmegen om na te gaan of en zo ja
hoe en waarnaar we gezamenlijk onderzoek zouden kunnen doen naar zaken die bij de (meeste)
gemeenten uit de regio Nijmegen spelen.
Gemeentelijke Rekenkamer Nijmegen
5
Onderzoeksplan 2015
Communicatie
Voor het goed functioneren van de Rekenkamer is een goede communicatie met alle betrokkenen
belangrijk. Wij doen dat op verschillende manieren:
•
Communicatie met gemeentelijke partners
Wij communiceren met de gemeenteraad, de auditcommissie, de agendacommissie, het
college en de ambtelijke organisatie. Wij doen dat op verschillende manieren en op diverse
momenten, zowel als onderdeel van een onderzoek als los daarvan. Op elke Politieke Avond is
ten minste één lid van de Rekenkamer of onze secretaris aanwezig en aanspreekbaar voor
degenen die daarin interesse hebben. Omgekeerd zijn raadsleden van harte uitgenodigd een
vergadering van de Rekenkamer bij te wonen.
•
Communicatie met inwoners
Naar de inwoners van Nijmegen communiceren wij door in principe aan elke uitgave van de
digitale nieuwsbrief van de raad een bijdrage te leveren. Verder onderhouden wij een actuele
pagina op www.nijmegen.nl. Wanneer inwoners vragen aan of suggesties voor de
Rekenkamer hebben, kunnen zij contact opnemen met de secretaris. Zij gaat dan met hem of
haar na hoe hier het beste mee kan worden omgegaan. Behandeling in de vergadering van de
Rekenkamer is een mogelijkheid. Maar het kan ook zijn dat een gesprek met de secretaris,
één van de leden of doorverwijzing binnen de gemeentelijke organisatie het beste resultaat
oplevert.
Wij nodigen de (leden van) de gemeenteraad en het college, maar ook inwoners en andere
geïnteresseerden uit actief contact met ons te zoeken en ons te volgen op twitter:
@rekenkamer024. Via twitter laten wij weten dat een rapport is verschenen, dat dit behandeld
wordt door de raad; maar wij zullen via twitter bijvoorbeeld ook oproepen doen om casussen bij
ons te melden en ideeën voor onderzoek bij ons aan te leveren. Wanneer wij een product of
vraag breed uit willen zetten, maken wij ook gebruik van de gemeentepagina in De Brug en de
gemeentelijke facebookpagina.
Participeren in netwerk van rekenkamers
Ook in 2015 zullen wij actief ervaringen uitwisselen met andere lokale rekenkamers en de
Algemene Rekenkamer. Waar mogelijk werken wij samen. Dat geldt in het bijzonder voor de
rekenkamer(commissie)s in de regio Nijmegen. Eind 2014 hebben wij hen uitgenodigd voor een
kennismaking en oriëntatie op de mogelijkheden om gezamenlijk onderzoek te doen. Afgesproken
is begin 2015 opnieuw bij elkaar te komen om een en ander verder te verkennen en
concretiseren. Ook aan de Nederlandse Vereniging van Rekenkamers en Rekenkamercommissies
(NVRR) leveren wij actieve bijdragen. Doel van de NVVR is een platform te vormen van en voor
rekenkamers. De vereniging is gericht op het bevorderen van het goed functioneren van
rekenkamers.
Gemeentelijke Rekenkamer Nijmegen
6
Onderzoeksplan 2015
PLANNING 2015
De planning van onze werkzaamheden ziet er uit als volgt uit:
2015
jan
Sport
Woonlastenmeter
feb
mrt
Uitvoeren onderzoek
Inventariseren wensen en behoeften
april
mei
juni
(juli)
(aug)
sept
okt
nov
dec
Opstellen rapport, hoor- en wederhoor
Uitwerken wensen en behoeften, doorontwikkelen Woonlastenmeter, actualiseren
Woonlastenmeter
Omgang signalen
samenleving
Budgettaire houdbaarheid
Vooronderzoek
Verzamelen en analyseren rapporten
Vormgeven onderzoek en starten
anderen
uitvoering
Uitvoeren onderzoek
Uitvoeren onderzoek
evenementen
Decentralisaties /
Regionalisering
Ontwikkelingen (lokaal, regionaal (en landelijk)) op het gebied van decentralisaties en regionalisering actief
Afbakenen onderzoek iom klankbordgroep uit
bijhouden
raad / Start onderzoek (doorloop in 2016)
Nazorg
Gemeentelijke Rekenkamer Nijmegen
7
Onderzoeksplan 2015
3.
PERSONEEL EN FINANCIËN
Wij voeren onze werkzaamheden in 2015 uit binnen de middelen die de gemeenteraad ons
daarvoor beschikbaar heeft gesteld.
Personeel
De Rekenkamer beschikt over een fulltime secretaris / onderzoeker. Wanneer dat met het oog op
de benodigde capaciteit en/of deskundigheid noodzakelijk is huurt de Rekenkamer extern
capaciteit in. Deze externe deskundige(n) vormen dan samen met de secretaris / onderzoeker het
onderzoeksteam. De inzet van de voorzitter en de leden is gemiddeld één respectievelijk een
halve dag per week.
Financieel
Naast de kosten voor onze secretaris en de vergoeding voor de leden is het budget voor de
Rekenkamer in de werkbegroting verdeeld over twee categorieën:
•
•
Onderzoekskosten (inhuur externe deskundigen):
2
Overige kosten :
€ 59.562
€ 17.789
Wij verwachten dat wij dit budget in 2015 volledig zullen benutten.
2
Kosten voor vergaderingen, opleidingen, het bijwonen van congressen, reiskosten en dergelijke.
Gemeentelijke Rekenkamer Nijmegen
8
Onderzoeksplan 2015
BIJLAGE 1
IDEEËN VOOR ONDERZOEK 2015
In deze bijlage treft u een overzicht van alle ingediende ideeën voor Rekenkameronderzoek 2015
met per idee een argumentatie het idee al dan niet op te pakken. Voor de volledigheid zijn de
lopende onderzoeken met een doorloop in 2015 (sport, woonlastenmeter) ook in het overzicht
opgenomen.
Gemeentelijke Rekenkamer Nijmegen
Onderzoeksplan 2015
Gemeentelijke Rekenkamer Nijmegen
Onderzoeksplan 2015
Idee
Toelichting
Onderzoeken die al gepland staan voor 2015
1.
Sport
Onderzoek is al gestart en loopt door in 2015. De Rekenkamer heeft op 11
november eerste bevindingen gepresenteerd aan de klankbordgroep. Mede op
basis daarvan is met hen een voorstel besproken voor de vervolg aanpak. De
klankbordgroep kon zich hierin vinden. Op hoofdlijnen houdt het onderzoek in
dat inzicht wordt gegeven in de financiële ondersteuning van sportverenigingen
door de gemeente via directe en indirecte subsidies (niet kostendekkende
accommodaties). Het beeld op hoofdlijnen wordt verdiept voor een aantal
sporttakken en daarbinnen verenigingen. Specifiek voor de kostendekkendheid
van de accommodaties wordt ook gekeken naar de situatie in een aantal andere
gemeenten. Het is de planning dat het onderzoek wordt afgerond in het eerste
kwartaal van 2015. Het tweede kwartaal zal deels gebruikt worden voor het
opstellen van het rapport en hoor- en wederhoor met het ambtelijk apparaat en
het college.
2.
Woonlastenmeter
De Woonlastenmeter is in 2014 ontwikkeld. In 2015 wordt deze geactualiseerd
en verder verbeterd en uitgebreid, onder andere op basis van wensen van
inwoners en raadsleden. De Rekenkamer probeert ook andere gemeenten te
laten aansluiten. Begin 2015 zullen wij de klankbordgroep weer een keer bij
elkaar halen om het met hen te hebben over versie 2.0 van de
Woonlastenmeter. Die versie zal ook weer uitkomen op het moment dat het
college met het voorstel voor de begroting voor komend jaar komt.
Ideeën 1 die de Rekenkamer gaat uitvoeren in 2015
3.
Omgang met
Dit onderzoek betreft een samentrekking van een aantal ideeën, namelijk:
signalen uit de
effectiviteit juridische functies, effectiviteit communicatiefunctie, afhandeling
samenleving
Wob-verzoeken, (communicatie over) afhandeling meldingen bel- en herstellijn
en communicatie over en reactie op klachten over werkzaamheden in de
openbare ruimte. Wat de ideeën gemeen hebben is twijfel over de wijze waarop
de gemeente meldingen, verzoeken, klachten en bezwaren afhandelt. Om dit
onderzoek goed te kunnen afbakenen, zullen wij starten met een ‘onderzoek
ontsloten’ onderzoek. Dat houdt in dat we als eerste de bevindingen, conclusies
en aanbevelingen uit tal van (rekenkamer)onderzoeken die op dit terrein zijn
gedaan analyseren en na gaan of en zo ja in hoeverre elders geconstateerde
zaken ook in Nijmegen spelen. Vervolgens selecteren wij – na overleg met een
uit de raad samen te stellen klankbordgroep - een aantal punten waar verdieping
gaan zoeken. In dit onderzoek betrekken wij uiteraard ook de inwoners van de
stad.
1
De ideeën zijn hier in samengevatte vorm weergegeven; in het eerste gesprek tussen de delegatie uit de raad en de
Rekenkamer lag een stuk voor waarin ook de toelichtingen bij de ideeën waren opgenomen. De secretaris van de
Rekenkamer stuurt dit op verzoek toe ([email protected], 024 – 329 2338 of kamer a0.11 in het Stadhuis).
Gemeentelijke Rekenkamer Nijmegen
Bijlage 1, bladzijde 1
Onderzoeksplan 2015
Idee
Toelichting
4.
Inzicht in de
Dit onderzoek is geïnspireerd door twee ingediende ideeën voor onderzoek.
budgettaire
Eén door een fractie uit de gemeenteraad en één door een inwoner:
houdbaarheid van
1)
kosten toezicht en beveiliging evenementen;
evenementen
2)
(in)directe kosten en baten van evenementen.
Vorig jaar was er een vergelijkbaar idee voor onderzoek: verdeling van de
financiële lasten van evenementen tussen gemeente en andere partijen.
Een van de criteria uit het Evenementenbeleid is de budgettaire houdbaarheid.
Wij doen een vooronderzoek waarin we nagaan wat dit criterium inhoudt en hoe
hier in de afgelopen jaren in de praktijk mee is omgegaan. Wij zullen hierop ook
enkele Nijmeegse evenementen onderzoeken en nagaan hoe enkele andere
gemeenten hiermee omgaan. Op basis van de resultaten uit het vooronderzoek
besluiten wij – na overleg met een klankbordgroep uit de raad – of en hoe wij
verder onderzoek doen naar deze materie.
5.
Decentralisaties
6.
Regionalisering
Door meerdere fracties is geopperd om onderzoek te doen naar (de (regie)rol
van de raad bij) regionale samenwerking. Ook is door meerdere fracties het idee
ingediend om onderzoek te doen naar (één van de) decentralisaties. En een
aantal fracties heeft bij de ingediende ideeën de koppeling tussen die twee
gelegd. De meeste van de ingediende ideeën zijn erg breed. In het gesprek dat
gevoerd is tussen een delegatie uit de raad en de Rekenkamer was er wel het
idee dát Rekenkameronderzoek op dit terrein belangrijk zou zijn, maar kon nog
niet benoemd worden wát dan onderzocht zou moeten worden. Daarbij had een
aantal fracties ook twijfels bij het moment: is 2015 niet te vroeg voor een
onderzoek door de Rekenkamer? Bovendien worden er ook werkgroepen uit de
raad gevormd die zich specifiek gaan bezig houden met de regionalisering en
decentralisaties. En specifiek voor de regionalisering wordt uit de gemeenteraden
van de gemeenten die deelnemen aan de MGR een agendacommissie opgericht
die als taak krijgt om na te gaan of de MGR ook voor de raden werkt. Verder
staat in 2015 een Gateway Review op de rol naar het opdrachtgeverschap in het
sociale domein. Dit houdt in dat een team van vier ervaringsdeskundigen van
andere overheidsorganisaties op basis van onderzoek een (vertrouwelijk) rapport
opstelt met bevindingen en aanbevelingen gericht op mogelijkheden voor
bijsturing om de kans op succes van een project, programma of organisatie te
vergroten. Het is het voorstel van de Rekenkamer om in de tweede helft van
2015 (met een doorloop in 2016) tijd te reserveren voor het doen van een
onderzoek op dit terrein (mogelijk in regionaal verband 2). Er zal gestart worden
met het vormen van een klankbordgroep uit de raad met fractiespecialisten
waarmee in een aantal gesprekken tot een afbakening van het uit te voeren
onderzoek zal worden gekomen. Uiteraard zal er daarbij rekening worden
gehouden met de acties die college (ambtelijke organisatie) en raad in 2015 al
op zich nemen. Wij houden deze en andere relevante besluiten en
ontwikkelingen gedurende het jaar actief bij.
2
Wij zijn in overleg met de rekenkamer(commissie)s uit de regio Nijmegen om na te gaan of en zo ja hoe en waarnaar
we gezamenlijk onderzoek zouden kunnen doen naar zaken die bij de (meeste) gemeenten uit de regio Nijmegen
spelen.
Gemeentelijke Rekenkamer Nijmegen
Bijlage 1, bladzijde 2
Onderzoeksplan 2015
Idee
Toelichting
Ideeën die de Rekenkamer niet uitvoert in 2015
7.
8.
Effectiviteit
Naar aanleiding van het 213a onderzoek naar de effectiviteit van subsidies dat
subsidies
het College van B&W in 2013 heeft uitgevoerd, heeft de raad het college
Ondernemersfonds
opdracht gegeven elk jaar een (cluster van) subsidie(s) te onderzoeken op
Effectiviteit subsidie
bibliotheken
9.
effectiviteit. Wij adviseren de gemeenteraad deze ideeën mee te geven aan het
college in het kader van het opstellen van zijn onderzoeksplan (213a).
Subsidies aan
culturele
organisaties
10. Effectiviteit van
Wij adviseren de vragen die achter dit idee zitten te stellen aan het college.
voorlichtings- en
communicatiecampagnes
11. Outcome
In het gesprek met de delegatie uit de raad werd vanuit een deel van de fracties
handhaving:
aangegeven dat inmiddels is afgesproken dat de raad in gesprek zal gaan met de
gemeentelijke
ODRN over de werkwijze. Aangegeven werd beter de resultaten daaruit af te
toezichthouders en
wachten, alvorens de Rekenkamer te vragen hier onderzoek naar te doen.
ODRN
Bovendien is de organisatie van het gemeentelijk toezicht ‘in ontwikkeling’.
12. Werkzaamheid van
Navraag binnen de organisatie heeft opgeleverd dat de gemeente Nijmegen
W&I-instrumenten /
deelneemt aan de benchmark Werk & Inkomen van Divosa, bestaande uit twee
Succes inzet
modules: basis en WWB/participatie. In de benchmarks wordt Nijmegen
reïntegratiegelden
vergeleken met twee groepen: de Kring Grote gemeenten 3 en de organisaties in
de grootteklasse 150.000 – 250.000 inwoners 4. Wij gaan ervan uit dat de vragen
van de fractie die dit idee voor onderzoek had ingediend kunnen worden
beantwoord op basis van de benchmarkrapportages. Verder wijzen wij hier graag
op het onderzoek ‘wat werkt voor wie’ dat de Rekenkamer in 2011 uitvoerde. In
dit rapport wordt op basis van bevindingen uit tal van andere onderzoeken op
een rij gezet welke re-integratie-instrumenten wel en niet werken voor welke
doelgroep.
13. Effectiviteit
werkcorporaties
De fractie van D66 heeft op 17 oktober 2014 vragen gesteld aan het college van
Burgemeester en Wethouders over de werkcorporaties. Deze raken (deels) aan
het idee voor onderzoek zoals dat bij de Rekenkamer was ingediend.
3
Het gaat dan om: Amsterdam, Arnhem, Breda, Den Bosch, Den Haag, Enschede, Rotterdam, Tilburg en Utrecht.
4
Het gaat dan om: Almere, Apeldoorn, Breda, Eindhoven, Enschede, Helmond e.o., Haarlem, ISD BOCE, RSD Kromme
Rijn Heuvelrug, Tilburg, Werkplein Activerium.
Gemeentelijke Rekenkamer Nijmegen
Bijlage 1, bladzijde 3
Onderzoeksplan 2015
Idee
Toelichting
14. Waalsprongbeleid:
De uitvoering van het Waalsprongbeleid krijgt zijn beslag in de planexploitaties
te veel sociale
die de gemeenteraad vaststelt. In het gesprek dat een delegatie uit de raad met
huurwoningen?
de Rekenkamer voerde was men in meerderheid van mening dat de raad op
basis daarvan zelf de feiten op een rij kan zetten voor wat betreft de aantallen
sociale huurwoningen (of andere zaken) en dat het een politieke vraag is of het
aantal sociale huurwoningen te groot, voldoende of te klein is.
15. Ontwikkelingen
huur- en koopmarkt
De stadsregio Arnhem Nijmegen heeft een onderzoek laten uitvoeren naar een
deel van deze materie. Het rapport was op het moment van afronding van
voorliggend Onderzoeksplan nog niet op de website van de stadsregio te vinden,
maar wel in de collegebesluitenlijst van 25 november 2014 (agendapunt 3.2).
Ambtelijk is ons aangegeven dat de afdeling wonen zich door de afdeling
Onderzoek en Statistiek wil laten ondersteunen en adviseren bij het verdiepen
van het onderzoek van de stadsregio voor de situatie in Nijmegen.
16. Budgetten WMO
Wij adviseren de vragen die achter dit idee zitten te stellen aan het college.
17. Besteding subsidies
Wij adviseren:
zorginstellingen
•
de jaarverslagen van de zorginstellingen te bestuderen;
•
de vragen die achter die idee zitten te stellen aan het college.
Eerder hebben wij (als handreiking voor het formuleren van vragen aan het
college) aan de fractie die dit idee heeft ingediend een onderzoek van een aantal
jaren terug gestuurd betreffende de overhead bij een aantal door de gemeente
Nijmegen gesubsidieerde instellingen voor zorg en welzijn.
18. Aantal rotondes +
Wij adviseren de vragen die achter dit idee zitten te stellen aan het college.
daar geldende
verkeersregels
19. Aantal zzp’ers
werkzaam in
Na bespreking van het idee werd duidelijk dat de vraag geen betrekking heeft op
zaken die de verantwoordelijkheid zijn van de gemeente.
thuiszorg
20. Kwaliteit
accountantscontrole
De auditcommissie verzorgt in de praktijk het opdrachtgeversschap van de raad
voor de accountantscontrole. Het beoordelen van de kwaliteit van de
accountantscontrole maakt daar onderdeel van uit.
21. Effectiviteit milieu-
De meeste fracties die aanwezig waren bij het gesprek tussen raad en
en
Rekenkamer over de ideeën voor Rekenkameronderzoek in 2015, waren van
energieprogramma
mening dat de raad over dit onderwerp voldoende in gesprek is met het college
en een onderzoek door de Rekenkamer naar deze materie niet nodig is. Na
afloop van het gesprek met de raadsdelegatie heeft de Rekenkamer, ter
ondersteuning van het gesprek met het college, een rapport van de
rekenkamercommissie ’s Hertogenbosch over het klimaatbeleid aan alle fracties
toegestuurd. Op 9 december heeft het college een (literatuur) onderzoek door de
afdeling Onderzoek & Statistiek vastgesteld betreffende de Afwegingen rond
energiebesparende maatregelen aan woningen. Over dit onderzoek en meer
heeft het college inmiddels een brief aan de raad vastgesteld (agendapunt 3.7).
Gemeentelijke Rekenkamer Nijmegen
Bijlage 1, bladzijde 4
Onderzoeksplan 2015
Idee
Toelichting
22. ICT projecten
De meeste fracties die aanwezig waren bij het gesprek tussen raad en
Rekenkamer over de ideeën voor Rekenkameronderzoek in 2015, waren van
mening dat dit onderwerp te veel gaat over de interne bedrijfsvoering. Zij geven
er de voorkeur aan dat de Rekenkamer onderzoek doet naar onderwerpen die
inwoners meer direct raken.
23. Doordecentralisatie
Dit idee is door twee fracties uit de gemeenteraad ingediend. Het college heeft
onderwijshuis-
een evaluatie uitgevoerd naar de doordecentralisatie van Onderwijshuisvesting.
vesting
Deze is door de raad besproken tijdens de Politieke Avond van 12 maart 2014
(Kamerronde). Er zijn toen door de raad geen besluiten genomen. Naar
aanleiding van de second opinion naar de locatiekeuze voor de basisschool
Brakkenstein die de Rekenkamer afgelopen zomer op verzoek van de raad
uitvoerde, heeft de raad besloten (1 oktober 2014) dat het college met de
schoolbesturen moet gaan onderhandelen over de doordecentralisatieovereenkomst.
24. Doelmatig gebruik
van accommodaties
Vorig jaar is deze vraag gesteld voor sportaccommodaties. De klankbordgroep
uit de raad heeft uiteindelijk aangegeven dat de cijfers zoals die in de
jaarstukken over de bezettingsgraad waren opgenomen voldoende waren. In het
verlengde daarvan adviseert de Rekenkamer om het college te vragen naar de
bezettingsgraden van andere accommodaties.
25. Onderzoek naar
vsv’ers zelf
In het onderzoek dat de Rekenkamer in 2013 / 2014 uitvoerde naar voortijdig
schoolverlaters (vsv’ers) kwam naar voren dat het college jaarlijks in gesprek zal
gaan met (potentiële) vsv’ers.
26. Gebruiksvriendelijk-
Op internet zijn diverse sites te vinden over de gebruiksvriendelijkheid van
heid gemeentelijke
websites. Er worden ook regelmatig onderzoeken gedaan naar de
website
gebruiksvriendelijkheid van websites van gemeenten. De resultaten daarvan zijn
ook te vinden op internet. Mochten er nog vragen overblijven, dan adviseren wij
deze aan het college te stellen. Overigens heeft de afdeling Onderzoek &
Statistiek onderzoek gedaan naar de wijze waarop inwoners informatie vergaren,
waaronder de gemeentelijke website. Het rapport is opgeleverd aan de
beleidsafdeling en door het college vastgesteld op 2 december 2014 (agendapunt
3.2). Het college heeft toen tevens besloten in 2015 een verdiepingsonderzoek
uit te voeren.
27. Participatie van
Dit idee ligt erg dicht aan tegen het onderzoek dat wij in 2011 hebben
burgers in het
gepubliceerd over de kwaliteit van burgerparticipatie. Naar aanleiding van ons
democratisch proces
onderzoek is het college een verbetertraject gestart. Het college informeert de
raad daarover enkele keren per jaar. De Rekenkamer gaat in haar jaarverslag in
op de voortgang van het verbetertraject.
28. Beheer kosten grote
projecten
In 2009 heeft de Rekenkamer een checklist gemaakt waarmee de raad in elke
fase van een project kan nagaan of het juiste en volledige informatie bevat om
(de kosten van) een groot project te kunnen beheersen.
Gemeentelijke Rekenkamer Nijmegen
Bijlage 1, bladzijde 5
Onderzoeksplan 2015
Idee
Toelichting
29. Naamgeving in de
De indiener van dit idee wijst college en raad regelmatig op fouten die worden
openbare ruimte
gemaakt in de (voorbereiding van) besluitvorming, uitvoering en gebruik in deze.
Dat leidt tot nu toe niet tot systematische verbetering. Hoewel het onderwerp
wel scoort op de criteria belang, twijfel en risico, ziet de Rekenkamer geen
mogelijkheden een onderzoek te doen dat wel het effect zal hebben dat de
werkwijzen worden aangepast.
30. Informatiewaarde
begroting
Het beoordelen van de kwaliteit van de begroting is een expliciete taak van de
auditcommissie. Elk jaar brengt de auditcommissie advies uit aan de raad bij de
begroting.
31. Grote nazorg
cultural governance
In eerdere onderzoeksplannen heeft de Rekenkamer aangekondigd in 2015 een
groot onderzoek te doen naar cultural governance. Gezien de nieuw ingediende
ideeën voor onderzoek en meer in het bijzonder de behoeften van de raad, is bij
het opstellen van het Onderzoeksplan 2015 besloten geen groot nazorg
onderzoek te doen naar cultural governance. Ook niet omdat de raad het college
opdracht heeft gegeven te starten met een systeem van peer reviews in het
culturele veld in Nijmegen. Wij zullen nog wel aan de raad terugkoppelen hoe in
2014 is omgegaan met cultural governance.
32. Transformatie
De Rekenkamer had gepland in de tweede helft van 2014 een onderzoek
leegstaande
ontsloten onderzoek uit te voeren naar de transformatie van leegstaande
kantoren
kantoren. Hiervoor bleek geen ruimte meer na het – op verzoek van de
gemeenteraad - uitvoeren van de second opinion naar de verplaatsing van de
basisschool Brakkenstein. Gezien de nieuw ingediende ideeën voor onderzoek en
meer in het bijzonder de behoeften van de raad, is bij het opstellen van het
Onderzoeksplan 2015 besloten dit onderzoek te laten vervallen.
33. Werkzaamheden
openbare ruimte
De Rekenkamer had gepland om de voorbereidingen voor dit onderzoek te
starten in de tweede helft van 2014. Uiteindelijk heeft de Rekenkamer inwoners
specifiek gevraagd naar hun ervaringen met werkzaamheden in de openbare
ruimte in het kader van het opstellen van het Onderzoeksplan 2015. Dit heeft
enkele reacties opgeleverd, die met name te maken hadden met de wijze waarop
de gemeente omgaat met ideeën, suggesties en klachten en de (communicatie
over) de afhandeling van meldingen via de bel- en herstellijn. Wij nemen deze
mee in het onderzoek dat wij in 2015 zullen oppakken naar de wijze waarop de
gemeente omgaat met signalen uit de samenleving.
Gemeentelijke Rekenkamer Nijmegen
Bijlage 1, bladzijde 6
Onderzoeksplan 2015
BIJLAGE 2
UITGEVOERD ONDERZOEK NAAR
INDIENER
In deze bijlage hebben wij alle tot nu toe uitgevoerde Rekenkameronderzoeken op een rij gezet.
Per onderzoek is aangegeven wie het idee daarvoor aanleverde. Ook de ideeën die in 2015
uitgevoerd gaan worden zijn opgenomen in het schema.
Gemeentelijke Rekenkamer Nijmegen
Onderzoeksplan 2015
Gemeentelijke Rekenkamer Nijmegen
Onderzoeksplan 2015
Aanleiding voor onderzoek door Gemeentelijke Rekenkamer Nijmegen
Onderzoek
Verzoek van (fractie uit)
Ingediend idee bij het opstellen van het Onderzoeksplan van …
gemeenteraad
… inwoner(s)
… fractie(s) uit
… Rekenkamer zelf
gemeenteraad
Lopend / gepland onderzoek 2015
Sport: financiële ondersteuning verenigingen door gemeente
X
Woonlastenmeter: uitbreiding en actualisatie
X
Omgang met signalen uit de samenleving
X
X
Budgettaire houdbaarheid evenementen
X
X
Decentralisaties / Regionalisering: nader te bepalen onderwerp
X
Uitgevoerd onderzoek
Woonlastenmeter
Second opinion Heroverweging locatieonderzoek bredeschool
X
X
Brakkenstein
X1
Romeins aquaduct
Voortijdig schoolverlaters, deel III (ondersteuningsstructuur op
X
scholen en samenhang met externe zorgstructuur)
Voortijdig schoolverlaters, deel II (cijfers in perspectief)
X
Voortijdig schoolverlaters, deel I (quick scan)
X
Effectiviteit subsidies (cat. onderzoek ontsloten)
X
1
Het verzoek is in januari 2014 ingediend, nadat het onderzoeksplan voor 2014 al was vastgesteld.
Gemeentelijke Rekenkamer Nijmegen
Bijlage 2, bladzijde 1
X
Onderzoeksplan 2015
Aanleiding voor onderzoek door Gemeentelijke Rekenkamer Nijmegen
Onderzoek
Verzoek van (fractie uit)
Ingediend idee bij het opstellen van het Onderzoeksplan van …
gemeenteraad
… inwoner(s)
… fractie(s) uit
… Rekenkamer zelf
gemeenteraad
Uitgevoerd onderzoek – vervolg Checklist gewijzigde grondexploitatie (nazorg onderz. Waalsprong)
X2
Dossierbeheer
X
Samenwerkingsovereenkomst Waalsprong
X
Bedrijventerreinenbeleid
X
Reïntegratie
X
Cultural Governance
X
Kwaliteit burgerparticipatie
X
Effectiviteit daklozenbeleid
X
Nazorgonderzoek rioolbeleid
X3
Nazorgonderzoek verbetering dossiervorming stadion- en
X
X
huurovereenkomst
Controle van en toezicht op WOZ-waardering
X
Vertaling van de begroting naar de uitvoering
X
Geldstromen NEC / openbare ruimte rond de Goffert
2
3
X
Voordat de Rekenkamer met het opstellen en invullen van de checklist is gestart, is de raadscommissie Waalsprong gevraagd of hier behoefte aan zou zijn. Dat bleek het geval.
De handreiking financiële stromen (2009) is mede naar aanleiding vanuit het idee vanuit een fractie om de raad te ondersteunen bij het beoordelen van het nieuwe rioleringsplan
opgesteld.
Gemeentelijke Rekenkamer Nijmegen
Bijlage 2, bladzijde 2
Onderzoeksplan 2015
Aanleiding voor onderzoek door Gemeentelijke Rekenkamer Nijmegen
Onderzoek
Verzoek van (fractie uit)
Ingediend idee bij het opstellen van het Onderzoeksplan van …
gemeenteraad
… inwoner(s)
… fractie(s) uit
… Rekenkamer zelf
gemeenteraad
Uitgevoerd onderzoek – vervolg Nazorgonderzoek NV Mensec
Park 44
X
X
Lexicon van begroting en jaarstukken
X
Onderzoek en advisering actie schone begroting
X
Verbonden partijen
X
Programmabegroting (samen met de Rekenkamers van Apeldoorn
X
en Arnhem) + nazorgonderzoek
Tandem
X
Rechtmatigheid, case grondexploitaties
Beheerskostenontwikkeling afd. SoZaWe
X
X
Rioolbeleid
X
Relaties gemeente Nijmegen en NV Mensec
X
Jaarlijks onderzoek naar de jaarstukken (inclusief nazorgonderzoek
X4
X5
svz voorgenomen verbeteringen)
4
Tot en met juli 2006 had de gemeenteraad in de Verordening Rekenkamer voorgeschreven dat de Rekenkamer jaarlijks onderzoek diende uit te voeren naar de jaarstukken. Op grond van
deze bepaling heeft de Rekenkamer de jaarstukken van 2000 tot en met 2005 onderzocht.
5
Het onderzoek naar de jaarstukken 2006 en 2007 is door de Rekenkamer op eigen initiatief uitgevoerd.
Gemeentelijke Rekenkamer Nijmegen
Bijlage 2, bladzijde 3
Onderzoeksplan 2015
Aanleiding voor onderzoek door Gemeentelijke Rekenkamer Nijmegen
Onderzoek
Verzoek van (fractie uit)
Ingediend idee bij het opstellen van het Onderzoeksplan van …
gemeenteraad
… inwoner(s)
… fractie(s) uit
… Rekenkamer zelf
gemeenteraad
Uitgevoerd onderzoek – vervolg Ondersteuning gemeenteraad inzake controle rechtmatigheid
X
Gemeentelijke Rekenkamer Nijmegen
Bijlage 2, bladzijde 4