F-specifieke RNA-fagen in rijkswateren Meetresultaten 1990

F-specifieke RNA-fagen in rijkswateren
Meetresultaten 1990- 1993
Werkdocument nr. 94.154x
RIZA, oktober 1994
H. Ruiter (IMLA)
A. Wilting (WSL)
F-specifieke RNA-fagen in rijkswateren, meetresultaten 1990-1993
pagina 2
F-specifieke RNA-fagen in rijkswateren. meetresultaten 1990-1993
pagina 3
INHOUDSOPGAVE
2.1
2.2
Inleiding
5
Lokaties en methoden
Lokaties
Methoden
2.2.1 Monstername
2.2.2 Fagen bepaling
2.2.3 Bakteriologische bepalingen
7
7
8
8
8
9
3.1
3.2
3.3
Onderlinge relaties
Directe methode en concentratiemethode
Fagen in relatie tot bacteriologische parameters
Relatie met zwevend stof
11
11
12
13
4.1
4.2
4.3
Resultaten per lokatie
Grote rivieren
Drinkwaterlokaties
Zwemwaterlokaties
15
15
16
17
Conclusies
19
BIJLAGE I
Resultaten concentratiemethode
BIJLAGE II
Resultaten directe methode
F-specifieke RNA-fagen in rijkswateren, meetresultaten 1990-1993
pagina 4
F-specifieke RNA-fagen in rijkswateren, meetresultaten 1990-1993
1
pagina 5
INLEIDING
Van oppervlaktewater wordt al jaren de bakteriologische kwaliteit gecontroleerd. Hierbij
wordt gebruik gemaakt van thermotolerante bakterien van de coligroep en faecale streptococcen. De mate waarin beide organismen voorkomen is een maat voor de faecale
verontreiniging. die een indikatie geeft van het voorkomen van menspathogene bakterien.
Naar de aanwezigheid van virussen wordt naar verhouding nauwelijks gekeken. Toch is al
jaren bekend dat virussen in oppervlaktewater een belangrijke risicobron vormen voor wat
betreft het voorkomen van allerlei ziekten bij de mens. Virussen overleven langer in water
dan bakterien. Bovendien zijn er minder nodig om ziek van te worden. De EEG geeft
daarom voor zwemwater een richtwaarde van afwezig in 10 liter, deze richtwaarde is in de
Nederlandse wetgeving overgenomen.
Besmetting kan plaatsvinden door waterrecreatie maar ook besmetting via drinkwater is
niet volledig uit te sluiten. Vooral indien voor drinkwaterhereiding oppervlaktewater als
grondstof gebruikt wordt staat niet echt duidelijk vast in welke mate virussen tijdens de
zuivering verwijderd worden.
Er bestaat een grote verscheidenheid aan menspathogene virussen, die ziekten zoals
hepatitis en gastro-enteritis kunnen veroorzaken. Slechts enkele zoals bijvoorbeeld de
enterovirus- en reovirus groep zijn hiervan te bepalen in water. Het gaat hierbij om
analyses die erg kostbaar zijn en alleen uitgevoerd kunnen worden op specialistische
laboratoria. Dit is dan ook de reden waarom dit onderzoek slechts met een beperkte
frequentie in Nederland wordt uitgevoerd.
Gezien het voorgaande is er gezocht naar een indicatororganisme dat aangeeft in welke
mate menspathogene virussen voorkomen in water. F-specifieke RNA-fagen blijken
hiervoor bruikbaar te zijn. Fagen zijn virussen die als gastheer een bakterie gebruiken.
Voor F-specifieke RNA-fagen wordt als gastheer gebruik gemaakt van een gemodificeerde
Salmonella typhimurium stam. In deze stam is een plasmide ingebouwd waardoor deze
stam lactose positieve, nalidixinezuur resistente en kanamycine gevoelige eigenschappen
heeft gekregen en bovendien zorgt voor de vorming van F-pili op de celwand. Deze F-pili
zijn langwerpige aanhangsel met RNA die door F-specifieke RNA-fagen gebruikt worden
om zich te vermenigvuldigen. Virussen die zich op deze manier vermenigvuldigen zijn niet
gastheer specifiek. zodat meerdere soorten virussen van een gastheer gebruik kunnen
maken.
De indikatorwaarde van F-specifieke RNA-fagen wordt door hetzelfde principe bepaald als
bij de bakteriologie. De bron van pathogene humane virussen in oppervlaktewater bestaat
evenals bij de bakteriologie uit humane faeces. F-specifieke RNA-fagen zijn echter slechts
zelden aangetroffen in humane faeces en derhalve als zodanig geen indikatoren voor
faecaal verontreinigd water. Toch worden ze altijd aangetroffen in faecaal verontreinigd
afvalwater en slechts zelden in niet faecaal verontreinigd afvalwater zoals industrieel
afvalwater.
De resistentie van F-specifieke RNA-fagen is relatief hoog in vergelijking tot de kweekbare
humane virussen en komt overeen met de meer resistente ziekteverwekkende virussen voor
F-specifieke RNA-fagen in rijkswateren, meetresultaten 1990-1993
pagina 6
mensen. Bovendien vertonen F-specifieke fagen een grotere resistentie tegen desinfektie
dan de gebruikelijke indikatoren voor faecaal verontreinigd water. Gezien het voorgaande
zal de aan- of afwezigheid van deze fagen een sterke samenhang vertonen met die van
pathogene humane virussen.
In deze rapportage worden de meetresultaten van F-specifieke RNA-fagen in de rijkswateren in de periode 1990 t.m. 1993 weergegeven. Het rapport levert daarmee een bijdrage
aan het onderzoek naar de mogelijkheden van de F-specifieke RNA-fagen om als indicator
voor virussen te dienen. Van belang is hierbij wat de aantallen zijn die in diverse oppervlaktewateren gevonden worden. Er is vanuit gegaan dat doorgaans lage aantallen gevonden worden. Aangezien echter lage aantallen een risico kunnen vormen is ook gebruik
gemaakt van een concentratietechniek. Met deze techniek is het slechts mogelijk watervolumina van maximaal ± 1 liter te verwerken. Samen met een beperkt rendement van ± 60%
was een vraag vooraf of een dergelijke techniek een detectiegrens oplevert die laag genoeg
is.
Verder is de relatie met de gebruikelijke indikator organismen voor bakteriologische
verontreiniging met menspathogenen van belang. In hoeverre geven deze een beeld omtrent
het voorkomen van virussen in oppervlaktewater.
Voor wat betreft het type bemonsteringslokaties is gekozen voor wateren met een zwemwaterfunktie en oppervlaktewater dat dient als grondstof voor drinkwater. Bovendien zijn
lokaties bemonsterd die een indruk geven van de belasting van Rijn en Maas vanuit het
buitenland.
F-specifieke RNA-fagen in rijkswateren, meetresultaten 1990-1993
2
pagina 7
LOKATIES EN METHODEN
2.1
Lokaties
Om een indruk te krijgen wat Nederland aan virussen binnenkomt via de grote rivieren zijn
de lokaties Lobith en Eysden bemonsterd van 1990 t/m 1993. In 1993 is tevens na gegaan
wat op de Noordzee terrecht komt door in Maassluis te bemonsteren. Kampen is in 1993
bemonsterd om na te gaan wat via de Ussel op het Usselmeer terrecht komt.
Tevens zijn een aantal wateren met een zwemwaterfunctie van april t/m September
bemonsterd. In tabel 2.1.1 wordt daarvan een overzicht gegeven.
tabel 2.1.1 Overzicht zwemwaterlokaties met jaar van bemonstering
lokatie
jaar
Tul en 't Waal (Nederrijn)
1990
Eiland van Maurik (Nederrijn)
1990
Loowaard (Pannerdens kanaal)
1990
Jachthaven Doesburg (Ussel)
1990 t/m 1991
Natewisch (Nederrijn)
1991
Strand Nulde (Nuldernauw)
1990
Harderstrand (Veluwemeer)
1990
Muiderstrand (IJmeer)
1990
Elburg (Veluwemeer)
1991
Gouden Ham (Maas)
1990 t/m 1991
Heerenwaarden (Maas)
1990 t/m 1991
Oude Maasarm (Maas)
1990
Rietplaat (Biesbosch)
1990
Usselmeer. (midden)'
1990 t/m 1992
Haringvlietbrug"
1990
Haringvlietsluis'
1990
Moerdijkbrug'
1990 t/m 1992
' Bij de laatste vier lokaties is niet de badzone bemonsterd
F-specifieke RNA-fagen in rijkswateren, meetresultaten 1990-1993
pagina 8
Verder zijn lokaties gekozen waar oppervlaktewater wordt ingenomen voor de bereiding
van drinkwater. In de tabel 2.1.2 zijn deze lokaties met het jaar van bemonsteren aangegeven.
tabel 2.1.2 Overzicht drinkwaterlokaties met jaar van bemonstering
lokatie
jaar
Andelse Maas, Brakel
1990 t/m 1992
Inlaat de Gijster (Biesbosch)
1990 t/m 1993
Scheelhoek (Haringvliet)
1993
Twentekanaal
1993
Usselmeer
1990 t/m 1992
2.2
Methoden
2.2.1
Monstername
De monsters zijn genomen en behandeld volgens NEN 6559, bij 4 ± 2 °C getransporteerd
en opgeslagen. Analyses zijn uitgevoerd binnen 24 uur na monstername.
2.2.2
Fagen bepaling
De monsters zijn direkt (1-50 ml) of na uitvoeren van een concentratietechniek (>50 ml)
geanalyseerd
Concentratietechniek.
Hiervoor is in 1990 aanvankelijk gewerkt met MD's filters in combinatie met een pH van
6,5 voor absorptie. Elutie is uitgevoerd met beefextract (10 g/1) met Mg* (0,1 M) bij pH 7.
Vanaf begin 1991 is gewerkt met absorptie aan cellulose-nitraatfilters. Een en ander vondt
plaats nadat aan het monster 12 ml MgCl, 4,17 M was toegevoegd en de pH op 3,8 was
gesteld. De elutie is uitgevoerd met beefextract 3% bij pH 9.
F-specifieke fagen analyse
Er is gebruik gemaakt van een dubbellaagsmethode met een gemodificeerde Salmonella
typhimurium stam (WG49). Hierbij wordt een monster samen met een WG49 suspensie en
medium (TYGA 1%) bij 45°C in een cultuurbuis gepipetteerd. Vervolgens wordt dit
gemengd en uitgegoten over een voedingsbodemplaat (TYGA 2%).
Na 24 uur incubatie bij 37°C zijn de heldere zones (plaques) in de bakteriemat van WG49
geteld. Elke plaque is afkomstig van een faag.
F-specifieke RNA-fagen in rijkswateren, meetresultaten 1990-1993
2.2.3
pagina 9
Bakteriologische bepalingen
Thermotolerante bakterien van de coligroep
De analyses zijn uitgevoerd met een membraanfiltratiemethode en natriumlaurylsulfaat als
medium, volgens NEN 6570.
Faecale slreptococcen
Voor deze analyses is een membraanfiltratiemethode in combinatie met het KF-medium
gebruikt volgens NEN 6562.
Saltnonellae
Deze analyses zijn uitgevoerd met behulp van de MWA-methode volgens NEN-PREN
26340.
F-specifieke RNA-fagen in rijkswateren, meetresultaten 1990-1993
pagina 10
F-specifieke RNA-fagen in rijkswateren, meetresultaten 1990-1993
3
pagina 11
ONDERLINGE RELATIES
3.1
Directe methode en concentratiemethode
In bijlage I zijn de resultaten van de concentratiemethode weergegeven. In bijlage II staan
de resultaten van de directe methode. In hoofdstuk 3 zijn de verschillen tussen de methoden beschreven.
In tabel 3.1.1 zijn de resultaten van de
concentratie directe
beide methoden kort weergegeven. De
methode
methode
aantoonbaarheidsgrens is bij de directe
646
Aantal analyses
529
methode veel hoger dan bij de concentraAantal aangetoond 292 (55 %) 231 (36%)
tiemethode. Dit blijkt ook uit tabel 3.1.1,
Aantal uitschieters 3
13
bij 55 % van de metingen konden bij de
concentratiemethode fagen aangetoond
1312
2965
Gemiddelde
Standaarddeviatie 2146
3333
worden, terwijl dit bij de directe methode
slechts in 36 % van de metingen het geval
uitschieters zijn metingen > 15000 /I,
was.
gemiddelde en standaarddeviatie zijn aangegeven
Verder blijkt uit de tabel dat de directe
van de aangetoonde metingen zonder uitschieters
methode gemiddeld hoger waarden oplevert dan de concentratiemethode, en dat de tabel 3.1.1 Samenvatting meetresultaten concentratiespreiding binnen de resultaten groter is. Dit en directe methode.
geldt zowel wanneer alle metingen in beschouwing worden genomen, als wanneer alleen de metingen waarbij fagen detecteerbaar
worden aangetoond in beschouwing worden genomen.
Bij 517 metingen werden fagen zowel via
de directe methode als via de concentratiemethode bepaald. In figuur 3.2.2 zijn de
resultaten grafisch tegen elkaar uitgezet.
Uit deze figuur blijkt ook dat met de concentratiemethode vaker fagen worden aangetoond dan met de directe methode.
In de figuur is tevens de lijn y = x weergegeven. Indien beide methoden dezelfde
concentratlBmeihoda
resultaten geven liggen alle metingen op
deze lijn. Duidelijk is dat de resultaten van figuur 3.1.2 Spreidingsdiagram tussen de directe- en
de directe methode vrijwel altijd boven de de concentratiemethode. Tevens is de lijn y = x weerlijn liggen, en dus hoger resultaten leveren gegeven
dan de concentratiemethode. Van de 142
metingen waarbij met beide methoden fagen detecteerbaar werden aangetoond gaf de
directe methode in 134 gevallen een hogere meetwaarde. Het (gemiddelde) verschil in
resultaten tussen de beide methoden blijkt significant te zijn. Gemiddeld liggen de
gevonden gehalten van de concentratiemethode op 54 % van die van de directe methode
(standaardeviatie 34 %), het rendement van de concentratiemethode bedraagt dus 54 % (±
34 %) ten opzichte van de directe methode.
Gezien de beduidend lagere spreiding in de resultaten mag de concentratiemethode als
nauwkeuriger gezien worden dan de directe methode. In de rest van dit rapport worden de
F-specifieke RNA-fagen in rijkswateren, meetresultaten 1990-1993
pagina 12
resultaten van de concentratiemethode gebruikt, tenzij anders is weergegeven.
3.2
Fagen in relatie tot bacteriologische parameters
De op dit moment meest gebruikte parameter voor microbiele verontreiniging is de
parameter 'thermotolerante colibacterien". Deze benaming staat voor een groep van
colibacterien die bij 44 °C nog kunnen groeien. De meest voorkomende en bekendste
vertegenwoordiger van deze groep bacterien is Escherichia coli. Naast de thermotolerante
colibacterien worden ook de faecale streptococcen en in mindere mate salmonellae gebruikt
als maat voor menspathogene microbiele verontreiniging in oppervlaktewater. Veelal
worden deze parameters gebruikt als maat voor vervuiling bij zwemwateronderzoek.
Daarnaast zijn ze van belang voor oppervlaktewater dat gebruikt wordt voor de bereiding
van drinkwater, en om zuiveringseffecten van a.w.z.i.'s weer te geven.
Voor alle drie de genoemde parameters geldt dat ze een maat zijn voor de bacteriologische
verontreiniging. De F-specifieke fagen kunnen beschouwd worden als een maat voor de
virologische verontreiniging.
In tabel 3.2.1 zijn de correlatiecoefficienalle metinna uitschieten weergegeven tussen de fagen en de
gen
ters
bacteriologische parameters. Daarbij is
thermotolerante
0.42
(288) 0.46 (280)
onderscheid gemaakt tussen de situatie
colibacterien
waarbij alle metingen zijn beschouwd, en
de situatie waarbij extreem hoge meetwaarfaecale
0.15
(70)
den buiten beschouwing zijn gelaten. Voor
steptococcen
de fagen zijn meetwaarden groter dan
-0.06
(41)
15000 per liter als extremen beschouwd.
Salmonellae
Bij de thermotolerante colibacterien zijn
metingen groter dan 150 per milliliter als
tabel 3.2.1 correlatie tussen fagen en bacteriologische
extreem bescouwd. Naast de correlatiecoparameters. Tussen haakjes het aantal monsters
efficienten is in tabel 3.2.1 tevens het
aantal metingen dat bij de berekening is
betrokken weergegeven. Uit de tabel blijkt dat in het algemeen geen hoge correlatie tussen
de fagen en de bacterien blijkt te bestaan. Van de verschillende combinaties treed nog de
beste correlatie op bij de thermotolerante colibacterien. Dit is mede te danken aan het
relatief grote aantal monsters waarin beide parameters zijn gemeten. De in tabel 3.2.1
gepresenteerde correlaties zijn berekend voor de concentratiemethode. De correlatie tussen
fagen en thermotolerante colibacterien bij de directe methode levert een vergelijkbaar
resultaat.
In figuur 3.2.2 is een lineaire regressie uitgevoerd met de fagen als functie van de
thermotolerante colibacterien. Daarbij zijn uitschieters zoals hierboven gedefinieerd niet
opgenomen. In de figuur is de regressielijn (rechte doorgetrokken lijn). het 95 % betrouwbaarheidsinterval (binnenste onderbroken lijn) en het 95 % voorspellingsinterval (buitenste
onderbroken lijn) weergegeven. Evenals uit tabel 3.2.1. blijkt ook uit figuur 3.2.2 de
slechte correlatie. Volgens het model worden de fagen uit de thermotolerante colibacterien
verklaard volgens de formule:
faag= 153 + 23 * coli ( r = 0.2)
Het brede voorspellingsinterval in de figuur, en de lage r2 geven echter al aan dat deze
formule niet hard te maken is. Duidelijk is dus dat het meten van fagen geen vervanging
F-specifieke RNA-fagen in rijkswateren, meetresultaten 1990-1993
pagina 13
kan zijn voor het meten van bacteriologische verontreiniging.
figuur 3.2.2 Lineaire regressie tussen thermotolerante
colibacterien en fagen. Verklaring zie tekst
3.3
Relatie met zwevend stof
Van zowel de bakteriologische parameters als de fagen is uit de literatuur bekend dat deze
goed hechten aan zwevend materiaal. Vandaar dat gekeken is of de gehalten correleren met
de zwevend stof gehalten. Het zwevend stof gehalte is op de lokaties in de grote rivieren
en de drinkwaterlokaties bepaald in het reguliere monitoringmeetnet van het RIZA. Op de
zwemwaterlokaties zijn geen zwevend stof bepalingen uitgevoerd.
Voor alle gemeten parameters blijkt uit de meetcijfers geen correlatie met het gehalte aan
zwevend stof. Ook bij een vijftal metingen met extreem hoge zwevend stof gehaltes ( >
100 mg/I) bleken geen verhoogde fagen- of bakteriegehalten gemeten te worden.
Wellicht speelt hierbij een rol dat sommige virussen mogelijk tijdens het uitvoeren van de
concentratietechniek niet los laten van slibdeeltjes. De virussen blijven hierdoor achter op
het filter.
F-specifieke RNA-fagen in rijkswateren, meetresultaten 1990-1993
pagina 14
F-specifieke RNA-fagen in rijkswateren, meetresultaten 1990-1993
4
pagina 15
RESULTATEN PER LOKATIE
4.1
Grote rivieren
Vanaf 1990 wordt in de Rijn bij Lobith en de Maas bij Eysden onderzoek verricht naar
fagen. In de bijlagen worden de individuele metingen weergegeven. Daarbij blijkt dat in
Lobith en Eysden vrijwel altijd fagen worden aangetoond. In figuur 4.1.1 en 4.1.2 worden
de resultaten grafisch weergegeven.
7110
l
A
•710
|
\
9
;
\
\\
*2f0
i
14*>
(I
^ \ j
1
i
i
0
X
W
i
*
—r
ID
i\'\J
i ' i
i : r
1l i /
i
t
2990
0
i
i
\\ /\ r.
'/
\X
.
IK
W
111
V ->
..
;v^. -I
--1—-<—^-r->
IT--WJSM
III
M
W
IM
atpaWBP
figuur 4.1.1 Voorkomen van fagen in de Rijn bij
Lobith in 4 jaren
o
m
to
H
in
IN
IK
no w
m m w
MO
dagnglrwa*
figuur 4.1.2 Voorkomen van fagen in de Maas bij
Eysden in 4 jaren
Uit de figuren valt op dat op beide lokaties in alle jaren het verloop van de gehalten in de
tijd eenzelfde vorm vertoond. De hoogste gehalten worden gevonden in de winterperiode,
terwijl de laagste gehalten worden gevonden in de zomerperiode. Voor dit verschijnsel zijn
een tweetal mogelijke verklaringen. In de eerste plaats is de totale biologische activiteit in
het water in de winter lager dan in de zomer. Daardoor overleven de fagen in de winter
langer dan in de zomer. In de tweede plaats is de aanvoer van fagen in de winter hoger dan
in de zomer. Dit komt doordat in de winter meer ziektegevallen voorkomen, en dus de
excretie van fagen groter is dan in de zomer. Tegelijkertijd neemt ook het zuiveringsrendement van biologische zuiveringsinstallaties in de winter af, waardoor meer microbiele
verontreiniging van het water optreed. Daarbij dient overigens opgemerkt te worden dat de
veel gebruikte desinfectie met chloor niet effectief is tegen virussen en fagen.
Overigens blijken de gehalten aan fagen in de Maas bij Eysden globaal een factor 2-5
hoger te liggen dan in de Rijn bij Lobith.
In de Maas bij Keizersveer is in 1993 bijna
wekelijks gemeten. De individuele metingen staan in bijlage II. In figuur 4.1.3 zijn
de metingen grafisch weergegeven.
sf
Meer nog dan bij Lobith en Eysden blijken
|J
ook hier de gehalten in de zomer veel
lager te liggen dan in de winter. Verder
blijken de gehalten ten opzichte van Eysden in de winter globaal een factor 5 en in
fligiumr**
de zomer een factor 10 lager te liggen.
figuur 4.1.3 Voorkomen van fagen in de Maas bij
Keizersveer in 1993
F-specifieke RNA-fagen in rijkswateren, meetresultaten 1990-1993
pagina 16
In 1993 zijn in de Rijn zowel in Lobith als Maassluis fagen volgens de directe methode
bepaald. De gehalten in Lobith blijken daarbij in het algemeen hoger te liggen dan in
Maassluis. Dit is het meest duidelijk in de winter.
Ook in de Ussel bij Kampen zijn fagen volgens de directe methode bepaald. De gehalten
liggen hier globaal een factor 2 lager dan in Lobith.
4.2
Drinkwaterlokaties
Een belangrijk innamepunt voor oppervlaktewater voor de bereiding van drinkwater is
inlaat de Gijster in de Biesbosch. Daarbij wordt Maaswater ingelaten, en opgeslagen in
spaarbekkens. In de Andelse Maas bij Brakel wordt eveneens drinkwater bereid uit
Maaswater. Op beide lokaties wordt sinds 1990 onderzoek verricht naar het voorkomen van
fagen.
In de figuren 4.2.1 en 4.2.2 worden de resultaten grafisch weergegeven.
itao
MM
-
NM
I M
3701.00
•10
7]
/.
I:
J:
90H.M
|
f
ttfl.at
-
•' ' . '
,':\\
. / '.; \ \ A
A V
fi: /
It',/
.-. // /
i\I
\\ /1
7(7.10
0.00
i
7M
i
M
II
1 \
II
1 I M
1 1 11
1 I I 1
1
I I I
1
1 1 1
1
W 1
-
i1S9
0
.
.
H
00
ASJ
Vi-.
00
1*0
IM
IN
110
240
170
100
UO
MO
BBKWniOMI
figuur 4.2.1 Voorkomen van fagen in de Biesbosch
bij Inlaat de Gijster in 4 jaren
i
0
o
so
.
2-.T%~-J—
ao
M
iio
tso tao
no
J- soo.3S±sso aao
1*0 iro
Mgrujaimaf
figuur 4.2.2 Voorkomen van fagen in de Andelse
Maas bij Brakel in 4 jaren
Allereerst valt daarbij op dat evenals in de grote rivieren een duidelijke jaartrend te zien is.
Dit blijkt het duidelijkst bij de inlaat de Gijster. Bij Brakel komt deze tendens minder
duidelijk naar voren aangezien de gehalten hier over het gehele jaar lager liggen dan bij de
Gijster. Een uitzondering daarop vormen twee uitschietende waarnemingen in oktober en
november van 1992. De lokatie bij Brakel ligt in een afgesloten zijtak van de Maas,
waardoor de invloed van de Maas op de waterkwaliteit geringer is dan bij de inlaat de
Gijster.
Het verloop van de gehalten bij de inlaat de Gijster blijkt in 1993 een grote gelijkenis te
vertonen met dat van het enige kilometers stroomopwaarts gelegen Keizersveer. Daarbij
worden in Keizersveer in het algemeen iets hogere gehaltes aangetroffen, tot hooguit een
factor 2. Aangezien in Keizersveer duidelijk lagere gehaltes werden gevonden dan in
Eysden, blijkt in de Maas een duidelijke afname van het gehalte fagen voor te komen in de
loop van de rivier. Een mogelijke verklaring hiervoor is dat fagen die gebonden zijn aan
zwevend materiaal op de meer stroomafwaarts gelegen lokaties zijn bezonken.
In het laatste kwartaal van 1993 zijn in het Twentekanaal bij Diepenheim fagen volgens de
directe methode bepaald. De gehalten liggen daar op een vergelijkbaar nivo als bij Brakel.
Voor oppervlaktewater dat gebruikt wordt voor de bereiding van drinkwater bestaat geen
norm voor virussen of fagen. Voor zwemwater bestaat wel een norm voor virussen, die
vertaald kan worden naar een norm voor fagen (zie paragraaf 4.3). Bij Brakel blijkt deze
norm alleen voor de twee uitschietende waarnemingen overschreden te worden. In de
periode maart t.m. September worden hier in het algemeen geen fagen aangetroffen, terwijl
pagina 17
F-specifieke RNA-fagen in rijkswateren, meetresultaten 1990-1993
het gehalte in de winter tot rond de 100 fagen per liter oploopt. Bij de inlaat de Gijster
worden in de periode van maart t.m. September fagen incidenteel aangetroffen, waarbij de
gehalten onder de afgeleide zwemwaternorm blijven. In de winterperiode liggen de
gehalten echter ruim boven deze norm. Juist in die periode functioneren zuiveringen
minder.
4.3
Zwemwaterlokaties
Op 10 lokaties die gelegen zijn in zwemwateren is eenjarig onderzoek verricht naar fagen,
veelal in 1990. Op 3 lokaties is dit onderzoek in twee jaren verricht. In alle gevallen is het
onderzoek verricht in het badseizoen, dat loopt van mei tot en met September. De resultaten
staan in de bijlage vermeld.
ln het algemeen worden fagen op deze lokaties slechts incidenteel aangetroffen. Een
uitzondering hierop vormt de lokatie Loowaard, hier worden bij de meeste metingen fagen
aangetroffen. Een samenvatting van de resultaten wordt in tabel 5.3.1 gegeven.
label 4.3.1 Overzicht fagenmetingen op zwemwaterlokaties
N - aantal metingen, a - aantal metingen waarbij fagen zijn aangetoond
j
1991
1990
Lokatie
N
a
Oude Arm (Maas)
10
2
Harderstrand (Veluwemeer)
9
4
Loowaard (Pannerdens kanaal)
8
7
Eiland van Maurik (Nederrijn)
10
2
Muiderstrand (Umeer)
9
1
Nulde (Nuldernauw)
9
2
Rietplaat (Biesbosch)
11
4'
Tul en 't Waal (Nederrijn)
10
4
Natewisch fNederrijn)
Gouden Ham (Maas)
9
2
Elburg (Veluwemeer)
1992
N
a
1 "*
0
11
1
12
4
Jachthaven Doesburg (Ussel)
7
2
II
6
Heerewaarden (Maas)
9
2
12
3
N
a
9
2
- Waaronder 1 incidentele meting in december
De lage gehalten die op de zwemwaterlokaties gemeten worden kunnen uit twee oorzaken
worden verklaard. Ten eerste zijn de meeste zwemwateren relatief laag belast met
verontreinigd water, zodat de aanvoer van fagen gering is. Daarnaast bleek in de paragraven 3.1 en 3.2 dat in de zomer de laagste gehalten aan virussen werden aangetroffen. Het
zal echter duidelijk zijn dat specifiek voor zwemwateronderzoek in het badseizoen gemeten
moet worden.
F-specifieke RNA-fagen in rijkswateren, meetresultaten 1990-1993
pagina 18
Overigens is het bij zwemwateren interessant om te kijken naar de relatie tussen het fagenen zwevend stof gehalte. Als gevolg van het gebruik van het zwemwater wordt bodemmateriaal opgewerveld waaraan fagen zich kunnen hechten. De gevonden gehalten in water
kunnen daardoor een onderschatting zijn van de werkelijke voorkomende gehalten. Op geen
van de zwemwaterlokaties is echter onderzoek naar zwevend stof verricht.
Voor zwemwateren geldt een norm voor entero-virussen van niet aantoonbaar in 10 liter.
Uit onderzoek is gebleken dat F-specifieke RNA-fagen gebruikt kunnen worden als model
voor entero-virussen. De norm voor virussen kan daarbij vertaald worden in een norm voor
fagen die in de orde grootte van 100 per liter bedraagt. Om dit getal moet echter een ruime
marge van ongeveer een factor 10 aangehouden worden. De waarde van 100 fagen per liter
blijkt op de zwemwaterlokaties alleen in Elburg drie maal overschreden te worden. De
lokatie in Elburg staat onder invloed van de effluentlozing van een r.w.z.i. Het zuiveringsrendement voor virussen van deze installatie staat ter discussie, en is de vermoedelijke
oorzaak van de normoverschrijdingen. Hoewel in Loowaard de fagen regelmatig worden
aangetroffen. blijven de gehalten hier in alle gevallen ruim onder de norm. Overigens
wordt de zwemwaternorm in Lobith en Eysden voor vrijwel alle metingen, zowel in de
winter als de zomer, overschreden.
Wanneer de via de concentratiemethode gemeten gehalten worden gecorrigeerd voor het
rendement van 54 % van deze methode, dan neemt het aantal metingen met gehalten boven
100 per liter toe. In Elburg wordt deze waarde bij vijf metingen overschreden (een maal in
1990, drie maal in 1991 en een maal in 1992), bij de jachthaven in Doesburg en het
Muiderstrand een maal in 1990.
Bij de bacteriologische metingen die op de zwemwaterlokaties verricht zijn, bleken alleen
de gehalten aan thermotolerante coli-bacterien in 1990 in de Jachthaven bij Doesburg en
Natewisch boven de norm te liggen. De overige metingen voldoen aan de zwemwaternormen.
Naast de reeds besproken lokaties, die gelegen zijn in de badzone, is op beperkte schaal
ook onderzoek verricht op lokaties die representatief worden geacht voor een aantal
badzones. In 1990 onderzoek verricht in het Haringvliet. Daarbij zijn in het zomerhalfjaar
9 metingen verricht bij zowel de Haringvlietbrug als de Haringvlietsluis. Alleen op de
laatst genoemde lokatie werden 1 maal fagen in een laag gehalte aangetroffen.
Daarnaast loopt vanaf 1990 een onderzoek in het Usselmeer. Ook hierbij worden de
metingen in de zomer verricht. Fagen worden daarbij zelden aangetoond, en de gehalten
blijven in het algemeen laag. In 1990 lag 1 meting boven de waarde van 100 per liter, die
als zwemwaternorm voor fagen gehanteerd kan worden.
Tenslotte worden vanaf 1990 in de zomerperiode metingen verricht bij de Moerdijkbrug.
Ook hierbij worden slechts incidenteel fagen aangetroffen.
F-specifieke RNA-fagen in rijkswateren, meetresultaten 1990-1993
pagina 19
5 CONCLUSIES
In deze rapportage worden de resultaten van de bepaling van F-specifieke RNA-fagen in de
rijkswateren in de jaren 1990 t.m. 1993 weergegeven. De bepalingen zijn direkt uitgevoerd
of na concentratie. Bij de meetlokaties is onderscheid gemaakt in lokaties in de grote
rivieren, lokaties die van belang zijn bij de bereiding van drinkwater uit oppervlaktewater
en zwemwaterlokaties.
Uit de metingen kunnen de volgende conclusies worden getrokken:
- De directe methode heeft een hogere aantoonbaarheidsgrens dan de concentratiemethode.
De resultaten van de directe methode vertonen daarnaast een grotere spreiding dan de
resultaten van de concentratiemethode. Met de concentratiemethode kunnen grotere
volumina monster geanalyseerd worden, de methode is echter bewerkelijker dan de
directe bepaling. Vanaf 1994 wordt een directe methode gebruikt waarmee eveneens
grotere volumina geanalyseerd kunnen worden.
- De gevonden gehalten aan fagen vertonen geen significant verband met de gemeten
bacteriologische parameters (thermotolerante colibacterien, faecale streptococcen en
salmonellae). Dit ondersteunt de gangbare opinie dat een fagenmeting gezien moet
worden als aanvulling op de bacteriologische metingen, en niet kunnen dienen als
vervanging van deze parameters
- De hoogste gehalten aan fagen worden in de winterperiode aangetroffen. Dan is de
totale biologisceh activiteit het laagst waardoor fagen langer overleven. Verder is de
excretie van fagen dan het hoogst, en zijn zuiveringsrendementen het laagst. De hoge
gehalten aan fagen in de winter lijken vooral voor de drinkwaterbereiding van belang.
- Bij de zwemwaterlokaties worden, aangezien hier alleen in de zomer is gemeten, in het
algemeen lagere gehalten gevonden. Toch wordt de zwemwaternorm die voor fagen kan
worden afgeleid in een aantal gevallen overschreden. De bepaling van fagen als
indicator voor de zwemwaterkwaliteit lijkt vooral van belang in zwemwateren die onder
invloed staan van lozingen van r.w.z.i.'s met niet gedesinfecteerde, of chemisch gedesinfecteerde effluenten. Daarnaast is in zwemwateren een nader onderzoek naar de relatie
tussen door baders opgewerveld zwevend stof en het voorkomen van fagen interessant.
pagina 1
F-specifieke RNA-fagen in rijkswateren, meetresultaten 1990-1993
BIJLAGE I
resultaten concentratiemethode
Lokatie : ARM M211 - Oude Arm (Maas)
1990
Datum
faag/1
14-05-90
0
28-05-90
0
11-06-90
0
25-06-90
0
09-07-90
0
23-07-90
5
06-08-90
7
20-08-90
0
03-09-90
0
17-09-90
0
Aantal
Minimum
Maximum
Gemiddeld.
1991
Datum
faag/1
1992
Datum
faag/1
1993
Datum
faag/1
10
0
7
1
Lokatie : BRAKEL
- Andelse Maas bij Brakel
1990
Datum
faag/1
15-05-90
13
29-05-90
0
26-06-90
0
10-07-90
0
24-07-90
0
07-08-90
5
21-08-90
0
04-09-90
0
18-09-90
0
02-10-90
0
16-10-90
5
13-11-90
5
11-12-90
20
1991
Datum
faag/1
08-01-91
190
05-02-91
43
22
19-02-91
26
05-03-91
02-04-91
0
16-04-91
0
01-05-91
0
0
14-05-91
0
28-05-91
11-06-91
0
25-06-91
0
23-07-91
0
06-08-91
0
20-08-91
0
0
03-09-91
0
17-09-91
18
01-10-91
0
15-10-91
0
29-10-91
12-11-91
25
26-11-91
110
10-12-91
31
1992
Datum
fiaag/1
21-01-92
81
04-02-92
150
27
03-03-92
17-03-92
0
31-03-92
0
14-04-92
0
0
12-05-92
21
09-06-92
23-06-92
0
07-07-92
12
21-07-92
0
04-08-92
11
18-08-92
15
01-09-92
0
12
15-09-92
29-09-92
0
13-10-92
910
17
10-11-92
880
24-11-92
08-12-92
46
21-12-92
44
Aantal
Minimum
Maximum
Gemiddeld
Aantal
Minimum
Maximum
Gemiddeld
Aantal
Minimum
Maximum
Gemiddeld
13
0
20
4
22
0
190
36
21
0
910
170
1993
Datum
faag/1
F-specifieke RNA-fagen in rijkswateren, meetresultaten 1990-1993
BIJLAGE I
pagina 2
resultaten concentratiemethode
Lokatie : DOESB JA i - jachthaven Doesburg
1990
Datum
faag/1
0
30-05-90
13-06-90
73
20
27-06-90
0
11-07-90
08-08-90
0
0
05-09-90
0
19-09-90
1991
Datum
faag/1
22-05-91
0
05-06-91
0
51
19-06-91
03-07-91
12
17-07-91
11
31-07-91
10
14-08-91
16
11-09-91
0
25-09-91
0
09-10-91
0
28-10-91
22
Aantal
Minimum
Maximum
Gemiddeld
Aantal
Minimum
Maximum
Gemiddeld
7
0
73
13
Lokatie : ELBURG
1990
Datum
faag/1
(Ussel)
1992
Datum
faag/1
1993
Datum
faag/1
11
0
51
17
- Veluwemeer bij Elburg
1991
Datum
faag/1
13-05-91
0
27-05-91
C
10-06-91
0
24-06-91
0
100
08-07-91
0
22-07-91
0
05-08-91
13-08-91
0
19-08-91 1900
02-09-91
0
16-09-91
62
30-09-91
330
1992
Datum
faag/1
12-05-92
54
25-05-92
0
08-06-92
0
06-07-92
0
20-07-92
0
97
31-07-92
03-08-92
0
24-08-92
0
28-09-92
0
12
Aantal
Minimum
0
Maximum
1900
Gemiddeld
0
Aantal
Minimum
Maximum
Gemiddeld
9
0
97
0
1993
Datum
faag/1
F-specifieke RNA-fagen in rijkswateren, meetresultaten 1990-1993
BIJLAGE I
pagina 3
resultaten concentratiemethode
L o k a t i e : EYS
- Maas bij Eysden
1990
Datum
faag/1
15-05-90 3000
26-06-90
10
10-07-90
200
24-07-90
140
07-08-90
11
21-08-90
540
04-09-90
150
18-09-90
240
02-10-90 3300
16-10-90 1800
30-10-90 3400
13-11-90
2500
28-11-90
11-12-90 7300
6500
1 991
Datum
faag/1
05-02 -91 19000
19-02 -91 6700
05-03 -91 7400
02-04 -91 1900
16-04 -91
530
14-05 -91
1200
28-05 -91
480
11-06 -91
2000
25-06 -91
1600
09-07 -91
770
23-07 -91
320
06-08 -91
160
20-08 -91
180
03-09 -91
430
17-09 -91
76
01-10 -91
15-10 -91 1600
29-10 -91 1800
12-11 -91 5200
6400
26-11
10-12 -91 11000
-91 24000
1992
Datum
faag/1
21-01-92 12000
18-02-92 11000
03-03-92 6000
17-03-92 2200
31-03-92 4400
14-04-92 6900
28-04-92 2700
12-05-92 6100
09-06-92 2800
23-06-92 1200
07-07-92
650
21-07-92
0
04-08-92
32
18-08-92
01-09-92 1400
15-09-92 6100
13-10-92 4000
27-10-92 4500
10-11-92 5900
24-11-92 15000
08-12-92 4900
5300
22-12-92
5800
Aantal
14
Minimum
10
Maximum
7300
Gemiddeld 2100
Aantal
21
Minimum
76
Maximum 24000
Gemiddeld 6600
Aantal
22
Minimum
0
Maximum
15000
Gemiddeld 7800
1993
Datum
faag/1
Lokatie : GIJSTER - Biesbosch bij Inlaat de Gij ster
1990
Datum
faag/1
22-05-90
0
05-06-90
0
0
02-07-90
8
06-08-90
13-08-90
20
10-09-90
21
10
24-09-90
08-10-90
16
19-11-90
230
18-12-90 2400
1991
Datum
faag/1
07-01-91 1300
04-02-91 2500
18-02-91 1600
02-04-91
79
01-05-91
0
13-05-91
19
27-05-91
0
10-06-91
21
24-06-91
0
08-07-91
0
22-07-91
0
05-08-91
0
19-08-91
0
16-09-91
0
30-09-91
0
14-10-91
6
11-11-91
470
25-11-91 2700
09-12-91
510
1992
Datum
faag/1
20-01-92 2600
17-02-92 2600
02-03-92 1500
16-03-92
860
30-03-92 1800
100
13-04-92
27-04-92
21
11-05-92
0
25-05-92
0
08-06-92
22
22-06-92
0
20-07-92
32
03-08-92
0
17-08-92
29
28-09-92
0
12-10-92
110
26-10-92
350
09-11-92 1200
23-11-92 2400
21-12-92 3800
1993
Datum
faag/1
04-01-93 3200
01-02-93
1300
15-02-93 3600
1500
01-03-93
15-03-93
480
47
29-03-93
13-04-93
100
26-04-93
25
10-05-93
0
24-05-93
0
13-07-93
0
02-08-93
96
16-08-93
0
6
30-08-93
13-09-93
0
11-10-93
420
25-10-93
1400
08-11-93
770
20-12-93
3400
Aantal
10
Minimum
0
Maximum
24 00
Gemiddeld
270
Aantal
19
Minimum
0
Maximum
2700
Gemiddeld
910
Aantal
20
Minimum
0
Maximum
3800
Gemiddeld 1700
Aantal
19
Minimum
0
Maximum
36 00
Gemiddeld 16 00
F-specifieke RNA-fagen in rijkswateren, meetresultaten 1990-1993
BIJLAGE I
pagina 4
resultaten concentratiemethode
Lokatie : GOUDHINS - Gouden Ham (Maas)
1990
Datum
faag/1
28-05-90
0
11-06-90
0
25-06-90
0
09-07-90
0
23-07-90
0
06-08-90
0
20-08-90
10
03-09-90
0
17-09-90
10
1991
Datum
faag/1
06-05-91
0
21-05-91
0
03-06-91
0
17-06-91
0
01-07-91
0
15-07-91
0
29-07-91
0
12-08-91
7
26-08-91
0
09-09-91
0
23-09-91
0
Aantal
Minimum
Maximum
Gemiddeld
Aantal
Minimum
Maximum
Gemiddeld
9
0
10
2
1992
Datum
faag/1
1993
Datum
faag/1
11
0
7
l
Lokatie : HARDERS - Harderstrand (Veluwemeer)
1990
Datum
faag/1
21-05-90
0
05-06-90
0
18-06-90
0
02-07-90
63
16-07-90
0
30-07-90
16
13-08-90
0
10-09-90
15
24-09-90
33
Aantal
Minimum
Maximum
Gemiddeld
1991
Datum
faag/1
1992
Datum
faag/1
1993
Datum
faag/1
9
0
63
14
Lokatie : HEERW OZ - Heerewaarden (Maas)
1990
Datum
faag/1
28-05-90
0
11-06-90
0
25-06-90
0
09-07-90
0
23-07-90
0
06-08-90
0
20-08-90
7
03-09-90
0
17-09-90
5
1991
Datum
faag/1
06-05-91
18
21-05-91
0
03-06-91
0
17-06-91
0
01-07-91
0
15-07-91
0
29-07-91
0
12-08-91
0
26-08-91
0
09-09-91
0
23-09-91
11
07-10-91
15
Aantal
Minimum
Maximum
Gemiddeld
Aantal
Minimum
Maximum
Gemiddeld
9
0
7
1
12
0
18
5
1992
Datum
faag/1
1993
Datum
faag/1
F-specifieke RNA-fagen in rijkswateren, meetresultaten 1990-1993
BIJLAGE I
Lokatie
pagina 5
resultaten concentratiemethode
: HV BRUG - Haringvliet bij Haringvlietbrug
1990
Datum
faag/1
09-05-90
0
21-05-90
0
07-06-90
0
20-06-90
0
05-07-90
0
25-07-90
0
08-08-90
0
05-09-90
0
19-09-90
0
1991
Datum
faag/1
1992
Datum
faag/1
1993
Datum
faag/1
Aantal
Minimum
Maximum
Gemiddeld
Lokatie
: HV SLUIS - Haringvliet bij Haringvlietsluizen
1990
Datum
faag/1
09-05-90
22-05-90
07-06-90
20-06-90
05-07-90
24-07-90
08-08-90
05-09-90
18-09-90
1991
Datum
faag/1
1992
Datum
faag/1
1993
Datum
faag/1
Aantal
Minimum
Maximum
Gemiddeld
Lokatie
: IJ 23
1990
Datum
faag/1
16-05-90
150
30-05-90
0
12-06-90
0
26-06-90
0
10-07-90
33
24-07-90
33
08-08-90
0
21-08-90
0
05-09-90
0
Aantal
Minimum
Maximum
Gemiddeld
9
0
150
24
- Usselmeer
(midden)
1991
Datum
faag/1
23-04-91
0
06-05-91
11
04-06-91
0
18-06-91
0
02-07-91
14
16-07-91
0
30-07-91
0
27-08-91
0
10-09-91
0
24-09-91
0
1992
Datum
faag/1
12-05-92
0
26-05-92
0
09-06-92
0
23-06-92
0
07-07-92
0
21-07-92
0
04-08-92
0
18-08-92
0
01-09-92
0
29-09-92
0
Aantal
Minimum
Maximum
Gemiddeld
Aantal
Minimum
Maximum
Gemiddeld
10
0
14
3
10
0
0
0
1993
Datum
faag/1
F-specifieke RNA-fagen in rijkswateren. meetresultaten 1990-1993
BIJLAGE I
pagina 6
resultaten concentratiemethode
Lokatie : KEI
1990
Datum
faag/1
- Maas bij Keizersveer
1991
Datum
faag/1
1992
Datum
faag/1
1993
Datum
faag/1
05-01-93 5000
12-01-93 10000
19-01-93 3000
26-01-93 3800
02-02-93 1800
09-02-93 2400
16-02-93 2100
23-02-93 2300
02-03-93 2400
09-03-93
940
16-03-93
480
23-03-93
84
30-03-93
140
06-04-93
37
13-04-93
120
20-04-93
120
27-04-93
0
04-05-93
470
18-05-93
0
25-05-93
C
01-06-93
15
08-06-93
0
15-06-93
3
22-06-93
11
29-06-93
0
06-07-93
15
13-07-93
0
27-07-93
0
03-08-93
68
10-08-93
0
17-08-93
24
24-08-93
30
31-08-93
71
07-09-93
71
14-09-93
50
21-09-93
810
28-09-93 3000
05-10-93
1000
12-10-93
550
19-10-93 2000
26-10-93 1800
02-11-93
420
09-11-93
990
16-11-93 4600
23-11-93 2800
30-11-93 7600
07-12-93
140
14-12-93 4800
21-12-93 4300
29-12-93
1500
Aantal
50
Minimum
0
Maximum 10000
Gemiddeld
0
F-specifieke RNA-fagen in rijkswateren, meetresultaten 1990-1993
BIJLAGE I
Lokatie
pagina 7
resultaten concentratiemethode
: LOB
- Rijn bij Lobith
1990
Datum
faag/1
15-05-90
0
30-05-90
38
230
13-06-90
63
27-06-90
220
11-07-90
0
25-07-90
70
08-08-90
780
22-08-90
190
05-09-90
19-09-90
250
03-10-90
240
17-10-90
450
14-11-90 1400
28-11-90 2700
12-12-90 5300
1991
Datum
faag/1
09-01-91 2300
06-02-91 3100
06-03-91 1700
03-04-91
660
17-04-91
120
01-05-91
140
15-05-91
370
29-05-91
550
12-06-91
230
26-06-91
420
24-07-91
52
07-08-91
7
21-08-91
120
04-09-91
61
18-09-91 7200
02-10-91
440
16-10-91
400
30-10-91 1300
13-11-91 4200
27-11-91 4600
11-12-91 3100
1992
Datum
faag/1
22-01-92 6200
05-02-92 6700
19-02-92 4100
04-03-92 2100
18-03-92 2300
01-04-92 1600
15-04-92 1100
13-05-92
770
24-06-92
240
08-07-92
730
22-07-92
130
24
05-08-92
19-08-92
360
02-09-92 1900
16-09-92
260
30-09-92
230
14-10-92 1600
28-10-92 4600
11-11-92 4100
Aantal
15
Minimum
0
Maximum
5300
Gemiddeld 790
Aantal
21
Minimum
7
Maximum
7200
Gemiddeld 2100
Aantal
19
Minimum
24
Maximum
6 700
Gemiddeld 2600
1993
Datum
f.aag/1
Lokatie : LOOWAARD - Loowaard (Pannerdensch Kanaal)
1990
Datum
faag/1
15-05-90
10
30-05-90
5
13-06-90
15
11-07-90
36
08-08-90
0
22-08-90
45
05-09-90
40
19-09-90
23
Aantal
Minimum
Maximum
Gemiddeld
8
0
45
22
1991
Datum
faag/1
1992
Datum
faag/1
1993
Datum
faag/1
F-specifieke RNA-fagen in rijkswateren, meetresultaten 1990-1993
BIJLAGE I
resultaten concentratiemethode
Lokatie : MAURIK
1990
Datum
faag/1
14-05-90
0
29-05-90
0
12-06-90
0
26-06-90
0
10-07-90
10
24-07-90
5
07-08-90
0
21-08-90
0
04-09-90
0
18-09-90
0
Aantal
Minimum
Maximum
Gemiddeld
pagina
- Eiland van Maurik (Nederrijn)
1991
Datum
faag/1
1992
Datum
faag/1
1993
Datum
faag/1
1993
Datum
faag/1
10
0
10
2
Lokatie : MOERDIJK - Moerdijkbrug
1990
Datum
faag/1
08-05-90
0
21-05-90
0
06-06-90
7
20-06-90
14
04-07-90
0
25-07-90
0
07-08-90
0
04-09-90
60
19-09-90
0
1991
Datum
faag/1
29-05-91
16
12-06-91
0
25-06-91
96
11-07-91
0
24-07-91
5
06-08-91
0
20-08-91
0
03-09-91
0
17-09-91
28
1992
Datum
faag/1
15-04-92
180
13-05-92
28
03-06-92
24
16-06-92
0
01-07-92
11
14-07-92
130
29-07-92
0
11-08-92
0
26-08-92
0
30-09-92
13
Aantal
Minimum
Maximum
Gemiddeld
Aantal
Minimum
Maximum
Gemiddeld
Aantal
Minimum
Maximum
Gemiddeld
9
0
60
9
9
0
96
16
10
0
18 0
42
Lokatie : MUISSTR - Muiderstrand (IJmeer)
1990
Datum
faag/1
21-05-90
0
05-06-90
0
18-06-90
0
02-07-90
0
16-07-90
0
30-07-90
0
13-08-90
30
10-09-90
0
24-09-90
0
Aantal
Minimum
Maximum
Gemiddeld
9
0
30
3
1991
Datum
faag/1
1992
Datum
faag/1
1993
Datum
faag/1
F-specifieke RNA-fagen in rijkswateren, meetresultaten 1990-1993
BIJLAGE I
Lokatie
pagina 9
resultaten concentratiemethode
s NATEWIS - Natewisch
1990
Datum
faag/1
1991
Datum
faag/1
07-05-91
0
21-05-91
0
04-06-91
0
18-06-91
0
02-07-91
0
16-07-91
0
30-07-91
0
13-08-91
0
27-08-91
0
10-09-91
20
24-09-91
30
08-10-91
0
Aantal
Minimum
Maximum
Gemiddeld
Lokatie : NULDE
1990
Datum
faag/1
21-05-90
05-06-90
18-06-90
02-07-90
16-07-90
30-07-90
13-08-90
10-09-90
24-09-90
20
0
0
10
0
0
0
0
0
Aantal
Minimum
Maximum
Gemiddeld
9
0
20
3
(Nederrijn)
1992
Datum
faag/1
1993
Datum
faag/1
12
0
30
0
- Nulde (Nuldernauw)
1991
Datum
faag/1
1992
Datum
faag/1
1993
Datum
faag/1
Lokatie : RIETBIES - Biesbosch, Rietplaat
1990
Datum
faag/1
08-05-90
7
21-05-90
0
06-06-90
0
20-06-90
0
04-07-90
0
25-07-90
0
07-08-90
0
04-09-90
0
19-09-90
10
02-10-90
13
04-12-90
320
Aantal
Minimum
Maximum
Gemiddeld
11
0
320
32
1991
Datum
faag/1
1992
Datum
faag/1
1993
Datum
faag/1
F-specifieke RNA-fagen in rijkswateren, meetresultaten 1990-1993
BIJLAGE I
pagina 10
resultaten concentratiemethode
Lokatie : TULWAAL - Tul en 't Waal (Nederrijn)
1990
Datum
faag/1
14-05-90
15
29-05-90
0
12-06-90
15
26-06-90
0
10-07-90
50
24-07-90
29
07-08-90
0
21-08-90
0
04-09-90
0
18-09-90
0
Aantal
Minimum
Maximum
Gemiddeld
10
0
50
11
1991
Datum
faag/1
1992
Datum
faag/1
1993
Datum
faag/1
F-specifieke RNA-fagen in rijkswateren, meetresultaten 1990-1993
BIJLAGE II
resultaten directe methode
Lokatie : ARM M211 - Oude Arm
1990
Datum
faag/1
14-05-90
0
0
28-05-90
11-06-90
0
0
25-06-90
09-07-90
0
23-07-90
0
06-08-90
c
0
20-08-90
0
03-09-90
17-09-90
0
Aantal
Minimum
Maximum
Gemiddeld
pagina 1
(Maas)
1991
Datum
faag/1
1992
Datum
faag/1
1993
Datum
faag/1
10
0
0
0
Lokatie : BRAKEL
- Andelse Maas bij Brakel
1990
Datum
faag/1
15-05-90
0
0
29-05-90
0
26-06-90
0
10-07-90
24-07-90
0
0
07-08-90
0
21-08-90
04-09-90
0
0
18-09-90
02-10-90
0
0
16-10-90
13-11-90
0
11-12-90
100
1991
Datum
faag/1
08-01-91
300
19-02-91
100
05-03-91
100
02-04-91
0
16-04-91
0
01-05-91
0
14-05-91
0
28-05-91
0
11-06-91
0
25-06-91
0
23-07-91
0
06-08-91
0
20-08-91
0
03-09-91
0
17-09-91
0
01-10-91
100
15-10-91
0
29-10-91
0
12-11-91
0
26-11-91
0
10-12-91
100
1992
Datum
faag/1
03-03-92
100
17-03-92
0
0
31-03-92
0
14-04-92
12-05-92
0
0
09-06-92
0
23-06-92
0
07-07-92
0
21-07-92
0
04-08-92
18-08-92
0
01-09-92
0
15-09-92
0
0
29-09-92
100
13-10-92
10-11-92
0
24-11-92 1200
08-12-92
500
21-12-92
0
Aantal
Minimum
Maximum
Gemiddeld
Aantal
Minimum
Maximum
Gemiddeld
Aantal
19
Minimum
0
Maximum
1200
Gemiddeld
150
13
0
100
8
21
0
3 00
54
1993
Datum
faag/1
F-specifieke RNA-fagen in rijkswateren. meetresultaten 1990-1993
BIJLAGE II
pagina 2
resultaten directe methode
Lokatie : DIEPHEIM - Tentekanaal bij Diepenheim
1990
Datum
faag/1
1991
Datum
faag/1
1992
Datum
faag/1
1993
Datum
faag/1
02-02-93
500
02-03-93 3000
30-03-93
100
27-04-93
0
22-06-93
0
17-08-93 3100
14-09-93
0
12-10-93
400
09-11-93
800
07-12-93 1000
Aantal
10
Minimum
0
Maximum
3100
Gemiddeld
0
Lokatie : DOESB JA , - Jachtha'/en Doe:sburg (Ussel)
1990
Datum
faag/1
15-05-90
0
30-05-90
0
13-06-90
100
27-06-90
100
11-07-90
0
08-08-90
100
05-09-90
0
19-09-90
0
Aantal
Minimum
Maximum
Gemiddeld
8
0
100
38
Lokatie : ELBURG
1990
Datum
faag/1
1991
Datum
faag/1
22-05-91
0
05-06-91
0
19-06-91
200
03-07-91
0
17-07-91
100
31-07-91
0
14-08-91
0
27-08-91
0
0
11-09-91
0
25-09-91
0
09-10-91
Aantal
Minimum
Maximum
Gemiddeld
1992
Datum
faag/1
1993
Datum
faag/1
11
0
200
38
- Elburg (Veluwemeer)
1991
Datum
faag/1
13-05-91
0
27-05-91
0
10-06-91
0
24-06-91
0
08-07-91
0
22-07-91
0
05-08-91
0
13-08-91
0
19-08-91 4100
02-09-91
0
16-09-91
100
30-09-91 1500
1992
Datum
faag/1
12-05-92
0
25-05-92
0
08-06-92
0
06-07-92
0
20-07-92
0
28-09-92
0
Aantal
12
Minimum
0
Maximum
4100
Gemiddeld
0
Aantal
Minimum
Maximum
Gemiddeld
6
0
0
0
1993
Datum
faag/1
F-specifieke RNA-fagen in rijkswateren, meetresultaten 1990-1993
BIJLAGE II
Lokatie
pagina 3
resultaten directe methode
; EYS
1990
Datum
faag/1
06-03-90 4900
03-04-90 3000
15-05-90 5800
29-05-90
600
26-06-90
100
10-07-90
0
24-07-90
0
07-08-90
0
21-08-90
500
04-09-90
500
18-09-90
800
02-10-90
14000
16-10-90
30-10-90 5100
13-11-90 5700
28-11-90 5200
11-12-90 20000
12000
- Maas bij Eysden
1 991
Datum
faag/1
0 8 - 0 1 -91
0
05-02 -91 28000
19-02 -91 9200
0 5 - 0 3 -91 15000
02-04 -91 3100
16-04 -91
800
1 4 - 0 5 -91 2800
2 8 - 0 5 -91
900
11-06 -91 3200
2 5 - 0 6 -91
09-07 -91 2300
700
2 3 - 0 7 -91
500
0 6 - 0 8 -91
0
2 0 - 0 8 -91
300
0 3 - 0 9 -91
800
17-09 -91
200
0 1 - 1 0 -91
1 5 - 1 0 -91 2900
2 9 - 1 0 -91 4600
1 2 - 1 1 -91 8900
7100
26-11
10-12 -91 21000
-91 23000
17
Aantal
Minimum
0
Maximum 20000
Gemiddeld 4600
Aantal
22
Minimum
0
Maximum 28000
Gemiddeld : 8000
1992
Datum
faag/1
21-01-92 22000
04-02-92 88000
18-02-92 18000
03-03-92 12000
17-03-92 3700
31-03-92 11000
14-04-92 14000
28-04-92 5700
12-05-92 6100
09-06-92
6900
23-06-92
07-07-92 1400
21-07-92 1400
0
04-08-92
200
18-08-92
01-09-92 2300
15-09-92 9300
13-10-92 8400
27-10-92 8300
10-11-92 7400
24-11-92 22000
08-12-92 9900
22-12-92 9900
12000
19 93
faag/1
Datum
05-01- 93 40000
02-02- 93 7800
02-03- 93 32000
30-03- 93
4100
13-04- 9 3 9500
27-04- 93 9600
25-05- 93 3900
22-06- 93 1100
17-08- 93 1900
14-09- 93 3800
12-10- 93 8300
09-11- 93 71000
07-12- 93 19000
Aantal
23
Minimum
0
Maximum 88000
Gemiddeldl6000
Aantal
13
Minimum
1100
Maximum 71000
Gemiddeldl2000
Lokatie : GIJSTER - Biesbosch bij Inlaat de Gij ster
1990
Datum
faag/1
22-05-90
0
05-06-90
0
02-07-90
0
13-08-90
0
10-09-90
0
24-09-90
100
08-10-90
0
19-11-90
900
18-12-90 7600
1991
Datum
faag/1
07-01-91 3600
18-02-91 3200
02-04-91
0
13-05-91
0
27-05-91
0
10-06-91
0
24-06-91
0
08-07-91
0
22-07-91
0
0
05-08-91
19-08-91
0
16-09-91
0
30-09-91
0
14-10-91
100
11-11-91
500
25-11-91 4100
09-12-91
200
1992
Datum
faag/1
17-02-92 4600
02-03-92 2400
16-03-92 2100
30-03-92 2600
13-04-92
500
27-04-92
0
11-05-92
0
25-05-92
0
08-06-92
0
0
22-06-92
0
20-07-92
03-08-92
0
17-08-92
0
0
28-09-92
12-10-92
0
26-10-92
700
09-11-92 1500
23-11-92 3400
07-12-92 3200
21-12-92 6200
1993
Datum
faag/1
04-01-93 4400
01-02-93 2000
15-02-93 7000
01-03-93 2800
15-03-93 1100
29-03-93
0
13-04-93
0
26-04-93
100
10-05-93
0
24-05-93
0
13-07-93
0
02-08-93
300
16-08-93
0
30-08-93
0
13-09-93
0
27-09-93
500
11-10-93
500
25-10-93 2600
08-11-93 1100
20-12-93
5000
Aantal
9
Minimum
0
Maximum
76 00
Gemiddeld
960
Aantal
17
Minimum
0
Maximum
4100
Gemiddeld 13 00
Aantal
20
Minimum
0
Maximum
6200
Gemiddeld 3000
Aantal
20
Minimum
0
Maximum
5000
Gemiddeld 1100
pagina 4
F-specifieke RNA-fagen in rijkswateren, meetresultaten 1990-1993
BIJLAGE II
resultaten directe methode
Lokatie : GOUDHINS - Gouden Ham (Maas)
1990
Datum
faag/1
28-05-90
0
11-06-90
0
25-06-90
0
09-07-90
0
23-07-90
0
06-08-90
0
20-08-90
0
03-09-90
0
17-09-90
0
1991
Datum
faag/1
06-05-91
0
21-05-91
0
03-06-91
0
17-06-91
0
01-07-91
0
15-07-91
0
29-07-91
0
12-08-91
0
26-08-91
0
09-09-91
0
23-09-91
0
Aantal
Minimum
Maximum
Gemiddeld
Aantal
Minimum
Maximum
Gemiddeld
9
0
0
0
1992
Datum
faag/1
1993
Datum
faag/1
11
0
0
0
Lokatie : HARDERS - Harderstrand (Veluwemeer)
1990
Datum
faag/1
21-05-90
0
05-06-90
0
18-06-90
0
02-07-90
0
16-07-90
0
30-07-90
0
13-08-90
0
10-09-90
0
24-09-90
0
Aantal
Minimum
Maximum
Gemiddeld
1991
Datum
faag/1
1992
Datum
faag/1
1993
Datum
faag/1
9
0
0
0
Lokatie : HASCHEEL - Haringvliet, Scheelhoek
1990
Datum
faag/1
1991
Datum
faag/1
1992
Datum
faag/1
1993
Datum
faag/1
02-02-93
100
27-04-93
0
20-07-93
0
14-09-93
0
14-09-93
0
12-10-93
0
09-11-93
0
09-11-93
0
Aantal
Minimum
Maximum
Gemiddeld
8
0
100
0
F-specifieke RNA-fagen in rijkswateren, meetresultaten 1990-1993
BIJLAGE II
pagina 5
resultaten directe methode
Lokatie : HEERW OZ - Heerewaarden (Maas)
1990
Datum
faag/1
28-05-90
0
11-06-90
0
25-06-90
0
09-07-90
0
23-07-90
0
06-08-90
0
20-08-90
0
03-09-90
0
17-09-90
0
1991
Datum
faag/1
06-05-91
0
21-05-91
100
03-06-91
0
17-06-91
0
01-07-91
0
15-07-91
0
29-07-91
0
12-08-91
0
26-08-91
0
09-09-91
0
23-09-91
0
07-10-91
0
Aantal
Minimum
Maximum
Gemiddeld
Aantal
Minimum
Maximum
Gemiddeld
Lokatie
9
0
0
0
1992
Datum
faag/1
1993
Datum
faag/1
1992
Datum
faag/1
1993
Datum
faag/1
1992
Datum
faag/1
1993
Datum
faag/1
12
0
100
11
: HV BRUG - Haringvlietbrug
1990
Datum
faag/1
09-05-90
0
21-05-90
0
07-06-90
0
20-06-90
0
05-07-90
0
25-07-90
0
08-08-90
0
05-09-90
0
19-09-90
0
Aantal
Minimum
Maximum
Gemiddeld
1991
Datum
faag/1
9
0
0
0
Lokatie : HV SLUIS - Haringvlietsluis
1990
Datum
faag/1
09-05-90
0
22-05-90
0
07-06-90
0
20-06-90
0
05-07-90
0
24-07-90
0
08-08-90
0
05-09-90
0
18-09-90
0
Aantal
Minimum
Maximum
Gemiddeld
1991
Datum
faag/1
pagina 6
F-specifieke RNA-fagen in rijkswateren, meetresultaten 1990-1993
BIJLAGE II
Lokatie
resultaten directe methode
: IJ
23
- Usselmeer
(midden)
1990
Datum
faag/1
17-04-90
0
01-05-90
0
16-05-90
100
30-05-90
0
12-06-90
0
26-06-90
0
10-07-90
0
24-07-90
100
08-08-90
0
21-08-90
0
05-09-90
0
1991
Datum
faag/1
23-04-91
0
06-05-91
0
04-06-91
0
18-06-91
0
02-07-91
0
16-07-91
0
30-07-91
0
13-08-91
0
27-08-91
0
10-09-91
0
24-09-91
0
08-10-91
0
05-11-91
0
03-12-91
0
1992
Datum
faag/1
12-05-92
0
26-05-92
0
09-06-92
0
23-06-92
0
07-07-92
0
21-07-92
0
04-08-92
0
18-08-92
0
01-09-92
0
29-09-92
0
1993
Datum
faag/1
20-01-93
0
18-02-93
0
16-03-93
0
13-04-93
0
12-05-93
0
10-06-93
0
03-08-93
0
01-09-93
0
29-09-93
0
27-10-93
0
24-11-93
0
Aantal
Minimum
Maximum
Gemiddeld
Aantal
Minimum
Maximum
Gemiddeld
Aantal
Minimum
Maximum
Gemiddeld
Aantal
Minimum
Maximum
Gemiddeld
11
0
100
18
14
0
0
0
10
0
0
0
11
0
0
0
F-specifieke RNA-fagen in rijkswateren, meetresultaten 1990-1993
BIJLAGE II
Lokatie
pagina 7
resultaten directe methode
: KMP
1990
Datum
faag/1
- U s s e l b i j Kampen
1991
Datum
faag/1
1992
Datum
faag/1
1993
Datum
faag/1
02-02-93 8000
02-03-93 3200
500
30-03-93
0
25-05-93
300
20-07-93
0
17-08-93
14-09-93
300
12-10-93 1200
09-11-93 1700
07-12-93 3700
Aantal
10
Minimum
0
Maximum
8000
Gemiddeld
0
Lokatie : LOB
- Rijn bij Lobith
1990
Datum
faag/1
07-03-90 4700
04-04-90
900
15-05-90
0
30-05-90
0
13-06-90
400
0
27-06-90
11-07-90
0
25-07-90
0
08-08-90
0
22-08-90 1400
05-09-90 1800
19-09-90 1000
03-10-90 1300
14-11-90 5000
28-11-90 5600
12-12-90 13000
1991
Datum
faag/1
09-01-91 5200
06-02-91 8100
06-03-91 3700
03-04-91
900
17-04-91
0
01-05-91
300
15-05-91
400
29-05-91
600
12-06-91
700
26-06-91
500
24-07-91
0
07-08-91
0
21-08-91
200
04-09-91
0
18-09-91 2700
02-10-91
900
16-10-91 1300
30-10-91 2100
13-11-91 9700
27-11-91 6400
11-12-91 8800
1992
Datum
faag/1
22-01-92 9300
05-02-92 9500
19-02-92 7300
04-03-92 3700
18-03-92 6500
01-04-92 4000
15-04-92 1400
13-05-92 1500
24-06-92
800
08-07-92 2000
22-07-92
300
05-08-92
0
19-08-92
400
02-09-92 3000
16-09-92
900
30-09-92
400
14-10-92 2700
28-10-92 6100
11-11-92 6100
09-12-92 6100
1993
Datum
faag/1
06-01-93 7300
03-02-93 6300
03-03-93 4500
31-03-93 1600
28-04-93
0
26-05-93
500
21-07-93
200
18-08-93
0
15-09-93 1200
20-10-93 1300
10-11-93
3100
24-11-93
5500
08-12-93 7000
16
Aantal
Minimum
0
Maximum
13000
Gemiddeld . 2200
Aantal
21
Minimum
0
Maximum
9700
Gemiddeld 3300
Aantal
20
Minimum
0
Maximum
9500
Gemiddeld 4500
Aantal
13
Minimum
0
Maximum
7300
Gemiddeld 2400
F-specifieke RNA-fagen in rijkswateren, meetresultaten 1990-1993
BIJLAGE II
resultaten directe methode
Lokatie ; LOOWAARD - Loowaard
1990
Datum
faag/1
15-05-90
0
30-05-90
0
13-06-90
0
27-06-90
200
11-07-90
0
08-08-90
0
22-08-90
0
05-09-90
0
19-09-90
0
Aantal
Minimum
Maximum
Gemiddeld
Lokatie
pagina 8
(Pannerdensch Kanaal)
1991
Datum
faag/1
1992
Datum
faag/1
1993
Datum
faag/1
9
0
200
22
: MAASSLUI - Nieuwe Waterweg bij Maassluis
1990
faag/1
Datum
1991
Datum
faag/1
1992
Datum
faag/1
1993
Datum
faag/1
17-02-93
5500
03-03-93
2400
17-03-93
100
31-03-93
200
14-04-93
0
28-04-93
100
12-05-93
800
26-05-93
0
09-06-93
200
23-06-93
400
07-07-93
0
21-07-93
300
04-08-93
100
18-08-93
100
01-09-93
300
15-09-93
1000
29-09-93
700
27-10-93
1400
10-11-93
400
24-11-93 4200
08-12-93
3800
22-12-93
5300
Aantal
22
Minimum
0
Maximum
5500
Gemiddeld
0
F-specifieke RNA-fagen in rijkswateren, meetresultaten 1990-1993
BIJLAGE II
resultaten directe methode
Lokatie : MAURIK
- Eiland van Maurik
1990
Datum
faag/1
14-05-90
0
29-05-90
100
0
12-06-90
0
26-06-90
10-07-90
0
0
24-07-90
07-08-90
0
0
21-08-90
0
04-09-90
18-09-90
0
1991
Datum
faag/1
Aantal
Minimum
Maximum
Gemiddeld
pagina 9
(Nederrijn)
1992
Datum
faag/1
1993
Datum
faag/1
1993
Datum
faag/1
10
0
100
10
Lokatie : MOERDIJK - Moerdijkbrug
1990
Datum
faag/1
10-04-90
100
08-05-90
0
21-05-90
0
100
06-06-90
0
20-06-90
04-07-90
0
25-07-90
0
07-08-90
0
0
04-09-90
0
19-09-90
1991
Datum
f.aag/1
29-05-91
0
12-06-91
0
25-06-91
0
0
11-07-91
24-07-91
0
06-08-91
100
20-08-91
0
03-09-91
0
17-09-91
100
1992
Datum
faag/1
15-04-92
400
13-05-92
0
03-06-92
0
16-06-92
0
01-07-92
0
14-07-92
500
29-07-92
0
0
11-08-92
26-08-92
0
30-09-92
0
Aantal
Minimum
Maximum
Gemiddeld
Aantal
Minimum
Maximum
Gemiddeld
Aantal
Minimum
Maximum
Gemiddeld
Lokatie
10
0
100
20
MUISSTR
1990
Datum
faag/1
21-05-90
05-06-90
18-06-90
02-07-90
16-07-90
30-07-90
13-08-90
10-09-90
24-09-90
Aantal
Minimum
Maximum
Gemiddeld
9
0
100
20
10
0
500
90
Muiderstrand (IJmeer)
1991
Datum
faag/1
1992
Datum
faag/1
1993
Datum
faag/1
F-specifieke RNA-fagen in rijkswateren. meetresultaten 1990-1993
BIJLAGE II
resultaten directe methode
Lokatie : NATEWIS
- Natewisch (Nederrijn)
1990
Datum
faag/1
1991
Datum
faag/1
07-05-91
0
21-05-91
0
04-06-91
0
18-06-91
0
02-07-91
0
16-07-91
0
30-07-91
0
13-08-91
0
27-08-91
0
10-09-91
100
24-09-91
0
08-10-91
0
Aantal
Minimum
Maximum
Gemiddeld
1992
Datum
faag/1
1993
Datum
faag/1
12
0
100
0
Lokatie : NULDE
- Nulde (Nuldernauw)
1990
Datum
faag/1
21-05-90
0
05-06-90
0
18-06-90
0
02-07-90
0
16-07-90
0
30-07-90
0
13-08-90
0
10-09-90
0
24-09-90
0
1991
Datum
faag/1
Aantal
Minimum
Maximum
Gemiddeld
pagina 10
1992
Datum
faag/1
1993
Datum
faag/1
9
0
0
0
Lokatie : RIETBIES - Biesbosch, Rietplaat
1990
Datum
faag/1
08-05-90
0
21-05-90
0
06-06-90
0
20-06-90
0
04-07-90
0
25-07-90
0
07-08-90
0
04-09-90
0
19-09-90
0
02-10-90
0
04-12-90
0
Aantal
Minimum
Maximum
Gemiddeld
11
0
0
0
1991
Datum
faag/1
1992
Datum
faag/1
1993
Datum
faag/1
F-specifieke RNA-fagen in rijkswateren, meetresultaten 1990-1993
BIJLAGE II
pagina 11
resultaten directe methode
Lokatie : S V DOEL - Schelde bij Schaar van Ouden Doel
1990
faag/1
Datum
1991
Datum
faag/1
1992
Datum
faag/1
1993
Datum
faag/1
08-02-93 4100
22-02-93 4900
01-03-93 3300
29-03-93 1200
13-04-93
800
26-04-93
100
10-05-93
0
24-05-93
400
07-06-93
0
05-07-93
0
12-07-93
0
26-07-93
c
09-08-93
0
23-08-93
100
06-09-93
0
20-09-93
100
04-10-93
500
18-10-93
900
08-11-93 1400
22-11-93 3000
06-12-93 2900
20-12-93 21000
Aantal
22
Minimum
0
Maximum 21000
Gemiddeld
0
Lokatie : TULWAAL
-
1990
Datum
faag/1
14-05-90
0
29-05-90
0
12-06-90
0
26-06-90
0
10-07-90
0
24-07-90
0
07-08-90
0
21-08-90
0
04-09-90
0
18-09-90
0
1991
Datum
faag/1
Aantal
Minimum
Maximum
Gemiddeld
10
0
0
0
Tul en 't Waal (Nederrijn)
1992
Datum
faag/1
1993
Datum
faag/1

Download Report