Van peuterspeelzaal naar peuteropvang - Gemeente Alphen

RAADSINFORMATIE
Raadsvergadering: 10 april 2014
Behandelend medewerker: P. Criens
Afdeling: Beleid
Datum Informatie: 25 februari 2014
Nummer: 04c-05-14
Portefeuillehouder: wethouder Van de
Heijning
Onderwerp: Van peuterspeelzaal naar peuteropvang
1. Inleiding
Door samen te spelen, kunnen jonge kinderen belangrijke vaardigheden aanleren. Een
voorschoolse voorziening biedt peuters kansen om zich motorisch, sociaal, emotioneel en
cognitief beter te ontwikkelen. Zo’n voorziening bevordert ook de leefbaarheid en sociale
cohesie binnen een kern. De peuters in Alphen-Chaam kunnen op dit moment terecht bij de
kinderopvang of peuterspeelzaal. De peuterspeelzalen worden goed bezocht, maar het kost de
gemeente ook veel geld. Om het peuterspeelzaalwerk in de huidige vorm in stand te houden,
zou elk jaar eigenlijk meer subsidie nodig zijn. Dat is in het licht van de bezuinigingen niet
haalbaar, en daarom moeten we een andere koers gaan varen.
In de vergadering van 25 februari 2014 heeft het college ingestemd met het voorstel om het
peuterspeelzaalwerk in Alphen-Chaam om te vormen naar ‘peuteropvang’ (peuterarrangement
binnen de kinderopvang), met ingang van 2015 of eerder.
De hoofdzaken van dit besluit zijn:
1. De gemeente bezuinigt naar schatting € 100.000 per jaar.
2. Met een ‘kostwinnerstoelage’ blijft de peuteropvang voor alle ouders betaalbaar.
3. De leiding komt in professionele handen, de voorziening is niet meer afhankelijk van
vrijwilligers.
4. Voor de peuters verandert er vrijwel niets. Ook de voorschoolse educatie (extra
individuele begeleiding) blijft gewoon doorgaan.
2. Inhoudelijk
De peuterspeelzalen in Alphen, Chaam en Galder zijn toegankelijk voor kinderen vanaf twee
jaar. Op 1 januari jl. stonden 112 kinderen ingeschreven bij een peuterspeelzaal. Dat is 60%
van alle twee- en driejarigen (187 op 01-01-2014). In 2013 werd € 145.760 aan
peuterspeelzaalsubsidie uitgekeerd. Vanwege de bezuinigingen is in 2014 een korting
ingeboekt van € 20.000 en vanaf 2015 nog eens € 20.000. Voor de peuterspeelzalen is
gemeentesubsidie de belangrijkste inkomstenbron. Als de subsidie vermindert of stopt, houdt
het peuterspeelzaalwerk op.
Overal in het land zien we dat particuliere kinderopvangorganisaties in dit gat springen. Veel
peuterspeelzalen zijn al binnen de kinderopvangbranche geïntegreerd. De organisaties bieden
(een vorm van) peuteropvang aan: twee korte dagdelen per week, in totaal 6 of 7 uur.
In de particuliere sector betalen de ouders ongeveer € 100 per maand meer, maar de meeste
gezinnen ontvangen een inkomensafhankelijke toeslag van de Belastingdienst.
Voor de kinderen zelf maakt de overgang naar de peuteropvang geen verschil, want met de
harmonisering zijn de kwaliteitseisen van kinderopvang en peuterspeelzalen wettelijk
gelijkgesteld. Bij een overname blijven ze in principe ook dezelfde pedagogische
medewerkers zien.
Verplichtingen
Gemeenten zijn niet verplicht om peuterspeelzalen in stand te houden. Ze moeten wel toezicht
houden op de kwaliteit van de peuterspeelzalen en de kinderopvanglocaties binnen de
gemeentegrenzen. Dit gebeurt via GGD inspecties.
Peuterspeelzalen en kinderdagverblijven vormen een belangrijke voorbereiding op de
basisschool. In de ‘Wet kinderopvang en kwaliteitseisen peuterspeelzalen’ is bepaald dat elke
gemeente de regie heeft over voor- en vroegschoolse educatie (VVE). De gemeente is
verantwoordelijk voor het voorschoolse deel (peuters) en de basisscholen voor het
vroegschoolse deel (kleuters). Peuters die kampen met een taal- motorische- of sociale
achterstand moeten voldoende bijscholing krijgen. In Alphen-Chaam gebeurt dit vooral op de
peuterspeelzalen. De gemeente heeft een apart budget voor de uitvoering van de voorschoolse
educatie. De peutersopvang neemt de voorschoolse educatie (in de vorm van extra individuele
begeleiding) straks over.
Onderzoek
De gemeente heeft in de afgelopen jaren verschillende gesprekken gevoerd met de drie
penningmeesters van de peuterspeelzalen. Het is in de loop der tijd steeds duidelijker
geworden, dat de oplopende subsidieaanvragen niet meer stroken met de bezuinigingswens
van de gemeente. Er is een onbevredigende situatie ontstaan voor alle partijen, en daarom
vraagt deze kwestie om een lange termijn oplossing.
Twee stagiaires van Avans Hogeschool hebben in 2013 onderzoek gedaan naar de toekomst
van onze peuterspeelzalen, in relatie tot de bezuinigingsopdracht. In het eindrapport zijn
verschillende bezuinigingsopties aangedragen, waarbij de meest rigoureuze ingreep de
voorkeur kreeg: het omvormen van peuterspeelzaalwerk tot peuteropvang.
De drie peuterspeelzalen hebben meegewerkt aan het onderzoeksrapport en zij zijn bekend
met deze conclusie. Vanuit de besturen heeft de gemeente vooral begrip ondervonden. Zij
staan positief tegenover een fusie met de professionele kinderopvang.
Uitwerking peuteropvang
Alphen-Chaam volgt zo de landelijke trend en bespaart hiermee naar schatting € 100.000
structureel op de begroting ten opzichte van 2014. Deze forse korting is mogelijk, omdat we
bij peuteropvang nog maar een deel van de peuters hoeven te subsidiëren en de exploitatie
volledig voor rekening komt van de kinderopvangorganisatie.
Het uitgangspunt van de gemeente is wel, dat álle peuters moeten kunnen deelnemen aan de
peuteropvang. Omdat de eigen bijdrage in de particuliere sector veel hoger is, zouden ouders
kunnen afhaken. De meeste ouders (tweeverdieners en alleenstaande eenverdieners) krijgen
een toeslag van de Belastingdienst, maar kostwinnersgezinnen (twee ouders met één
inkomen) krijgen dit niet. Een deel van de huidige subsidie wordt gereserveerd voor een
tegemoetkoming aan de kostwinnersgezinnen.
Middelen
Als de subsidie van 2014 (€ 125.760) wordt gekort met € 100.000, blijft er in 2015 een budget
over van € 25.760. Verwacht wordt, dat dit bedrag toereikend is voor de kostwinnersbijdrage.
Omdat we nog geen exacte gegevens hebben, bestaat de kans dat dit bedrag naar boven of
beneden moet worden bijgesteld. Naar de peuterspeelzalen toe heeft de gemeente in de
subsidiebeschikkingen van 2014 al aangegeven dat de subsidie ‘oude stijl’ vanaf volgend jaar
komt te vervallen.
De middelen voor voorschoolse educatie zijn apart in de begroting opgenomen (€ 10.404 in
2014).
2/3
Voorbehoud
Elke peuterspeelzaal heeft al contact gezocht met een organisatie voor kinderopvang, om de
mogelijkheden te verkennen. In Galder/Strijbeek zijn de besprekingen tussen peuterspeelzaal
Kiekeboe en kinderdagverblijf Pebbels al in een vergevorderd stadium. Pebbels biedt vanaf
10 maart 2014 kinderdagopvang aan in Dorpshuis De Leeuwerik en start de peuteropvang
volgens plan per 1 augustus 2014. Het ziet ernaar uit dat de andere twee peuterspeelzalen ook
‘onder dak’ zullen zijn vanaf januari 2015.
Zo lang de overnames niet definitief zijn, dienen we een slag om de arm te houden. Het risico
bestaat, dat een fusie in (één van) de andere kernen langer op zich laat wachten, waardoor de
peuteropvang pas in de loop van 2015 van start gaat. Hierdoor zou de bezuiniging van een ton
niet volledig kunnen worden gehaald in 2015. De bezuiniging is dus een voorlopige aanname.
In de perspectiefnota (of wellicht in de begroting zelf) zal de definitief haalbare bezuiniging
voor 2015 duidelijk worden.
Alternatieve optie
De gemeente kan de peuterspeelzaalsubsidie volledig wegbezuinigen en alles aan de
kinderopvangbranche overlaten. We kiezen daar niet voor, omdat het leidt tot zeer nadelige
consequenties. Een aantal ouders zal vanwege de hogere kosten afhaken en hun kinderen
lopen kans om in hun ontwikkeling achter te blijven bij leeftijdsgenootjes. Dit strookt niet met
de visie, de doelstellingen en de VVE verplichtingen van de gemeente Alphen-Chaam.
3. Procedureel
Het collegebesluit is een eerste, richtinggevende stap. De betrokkenen (ouders, voorschoolse
organisaties, basisscholen en GGD inspecteurs) zijn hierover geïnformeerd. De omvorming
naar peuteropvang wordt in 2014 verder uitgewerkt.
BURGEMEESTER EN WETHOUDERS VAN ALPHEN-CHAAM
mr. M.M. Hendrickx
secretaris
drs. H.W.S.M. Nuijten
burgemeester
3/3

Download Report