CRABV 54 COM 003 CRABV 54 COM 003 BELGISCHE KAMER VAN CHAMBRE DES REPRÉSENTANTS VOLKSVERTEGENWOORDIGERS DE BELGIQUE BEKNOPT VERSLAG COMPTE RENDU ANALYTIQUE VERENIGDE COMMISSIES VOOR HET BEDRIJFSLEVEN, HET W ETENSCHAPSBELEID, HET ONDERWIJS, DE NATIONALE W ETENSCHAPPELIJKE EN CULTURELE INSTELLINGEN, DE MIDDENSTAND EN DE LANDBOUW EN VOOR DE BINNENLANDSE ZAKEN, DE ALGEMENE ZAKEN EN HET OPENBAAR AMBT COMMISSIONS RÉUNIES DE L'ÉCONOMIE, DE LA POLITIQUE SCIENTIFIQUE, DE L'ÉDUCATION, DES INSTITUTIONS SCIENTIFIQUES ET CULTURELLES NATIONALES, DES CLASSES MOYENNES ET DE L'AGRICULTURE ET DE L'INTÉRIEUR, DES AFFAIRES GÉNÉRALES ET DE LA FONCTION Vrijdag Vendredi 22-08-2014 22-08-2014 Namiddag Après-midi KAMER-1E ZITTING VAN DE 54E ZITTINGSPERIODE 2014 PUBLIQUE CHAMBRE-1E SESSION DE LA 54E LÉGISLATURE N-VA PS MR CD&V Open Vld sp.a Ecolo-Groen cdH VB FDF PTB-GO! PP Nieuw-Vlaamse Alliantie Parti Socialiste Mouvement réformateur Christen-Democratisch en Vlaams Open Vlaamse Liberalen en Democraten socialistische partij anders Ecologistes Confédérés pour l’organisation de luttes originales – Groen centre démocrate Humaniste Vlaams Belang Fédéralistes démocrates francophones Parti du Travail de Belgique – Gauche d’Ouverture! Parti Populaire Afkortingen bij de nummering van de publicaties : Abréviations dans la numérotation des publications : DOC 54 0000/000 QRVA Parlementair stuk van de 54e zittingsperiode + basisnummer en volgnummer Schriftelijke Vragen en Antwoorden QRVA Document parlementaire de la 54e législature, suivi du n° de base et du n° consécutif Questions et Réponses écrites CRIV Voorlopige versie van het Integraal Verslag (groene kaft) CRIV Version provisoire du Compte Rendu Intégral (couverture verte) CRABV Beknopt Verslag (witte kaft) CRABV Compte Rendu Analytique (couverture blanche) CRIV Integraal Verslag, met links het definitieve integraal verslag en rechts het vertaalde beknopt verslag van de toespraken (met de bijlagen) (witte kaft) Plenum Commissievergadering Moties tot besluit van interpellaties (op beigekleurig papier) CRIV Compte Rendu Intégral, avec, à gauche, le compte rendu intégral définitif et, à droite, le compte rendu analytique traduit des interventions (avec les annexes) (couverture blanche) Séance plénière Réunion de commission Motions déposées en conclusion d’interpellations (papier beige) DOC 54 0000/000 PLEN COM MOT Officiële publicaties, uitgegeven door de Kamer van volksvertegenwoordigers Bestellingen : Natieplein 2 1008 Brussel Tel. : 02/ 549 81 60 Fax : 02/549 82 74 www.dekamer.be e-mail : [email protected] KAMER-1E ZITTING VAN DE 54E ZITTINGSPERIODE PLEN COM MOT Publications officielles éditées par la Chambre des représentants Commandes : Place de la Nation 2 1008 Bruxelles Tél. : 02/ 549 81 60 Fax : 02/549 82 74 www.lachambre.be e-mail : [email protected] 2014 CHAMBRE-1E SESSION DE LA 54E LÉGISLATURE CRABV 54 COM 003 i 22/08/2014 INHOUD SOMMAIRE Gedachtewisseling met de staatssecretaris voor Leefmilieu, Energie en Mobiliteit en de viceeersteminister en minister van Binnenlandse Zaken en Gelijke Kansen over de problematiek van de elektriciteitsbevoorrading Sprekers: Raoul Hedebouw, Jean-Marc Nollet, Catherine Fonck, staatssecretaris voor Leefmilieu, Energie, Mobiliteit en Staatshervorming, Melchior Wathelet, viceeersteminister en minister van Binnenlandse Zaken en Gelijke Kansen, Bert Wollants, Éric Thiébaut, David Clarinval, Leen Dierick, Patricia Ceysens, Karin Jiroflée, Kristof Calvo, voorzitter van de Ecolo-Groen-fractie, Vanessa Matz, Barbara Pas, Olivier Maingain, Marco Van Hees, Koenraad Degroote 1 KAMER-1E ZITTING VAN DE 54E ZITTINGSPERIODE 2014 Échange de vues avec la secrétaire d’État à l’Environnement, à l’Énergie et à la Mobilité et le vice-premier ministre et ministre de l’Intérieur et de l’Égalité des Chances sur la problématique de l’approvisionnement Orateurs: Raoul Hedebouw, Jean-Marc Nollet, Catherine Fonck, secrétaire d'État à l'Environnement, à l'Énergie, à la Mobilité et aux Réformes institutionnelles, Melchior Wathelet, vice-premier ministre et ministre de l'Intérieur et de l'Égalité des chances, Bert Wollants, Éric Thiébaut, David Clarinval, Leen Dierick, Patricia Ceysens, Karin Jiroflée, Kristof Calvo, président du groupe Ecolo-Groen, Vanessa Matz, Barbara Pas, Olivier Maingain, Marco Van Hees, Koenraad Degroote CHAMBRE-1E SESSION DE LA 1 54E LÉGISLATURE CRABV 54 COM 003 1 22/08/2014 VERENIGDE COMMISSIES VOOR HET BEDRIJFSLEVEN, HET WETENSCHAPSBELEID, HET ONDERWIJS, DE NATIONALE WETENSCHAPPELIJKE EN CULTURELE INSTELLINGEN, DE MIDDENSTAND EN DE LANDBOUW EN VOOR DE BINNENLANDSE ZAKEN, DE ALGEMENE ZAKEN EN HET OPENBAAR AMBT COMMISSIONS RÉUNIES DE L'ÉCONOMIE, DE LA POLITIQUE SCIENTIFIQUE, DE L'ÉDUCATION, DES INSTITUTIONS SCIENTIFIQUES ET CULTURELLES NATIONALES, DES CLASSES MOYENNES ET DE L'AGRICULTURE ET DE L'INTÉRIEUR, DES AFFAIRES GÉNÉRALES ET DE LA FONCTION PUBLIQUE van du VRIJDAG 22 AUGUSTUS 2014 VENDREDI 22 AOUT 2014 Après-midi Namiddag ______ ______ De openbare vergadering wordt geopend om 15.06 uur en voorgezeten door mevrouw Karine Lalieux en de heer Siegfried Bracke. La réunion publique est ouverte à 15 h 06 et présidée par Mme Karine Lalieux et M. Siegfried Bracke. 01 Gedachtewisseling met de staatssecretaris voor Leefmilieu, Energie en Mobiliteit en de viceeersteminister en minister van Binnenlandse Zaken en Gelijke Kansen over de problematiek van de elektriciteitsbevoorrading 01 Échange de vues avec la secrétaire d’État à l’Environnement, à l’Énergie et à la Mobilité et le vice-premier ministre et ministre de l’Intérieur et de l’Égalité des Chances sur la problématique de l’approvisionnement De voorzitter: Na een uiteenzetting door de twee ministers waarin ze een antwoord zullen trachten te geven op de vele vragen inzake nucleaire veiligheid en de continuïteit van de energievoorziening, zal er een eerste discussieronde worden gehouden. Per fractie zou er een persoon het woord mogen voeren. Vervolgens zou het woord opnieuw aan de ministers gelaten worden. La présidente: Après un exposé des deux ministres répondant aux nombreuses questions qui se posent sur la sûreté nucléaire et la sécurité d'approvisionnement, un premier tour de parole sera organisé. Une personne par groupe interviendrait. Les ministres pourraient alors intervenir à nouveau. 01.01 Raoul Hedebouw (PTB-GO!): Ik veronderstel dat de partijen die nog geen fractie vormen, ook het woord mogen voeren? 01.01 Raoul Hedebouw (PTB-GO!): Je suppose que les partis qui ne forment pas encore un groupe pourront s'exprimer? De voorzitter: Uiteraard. La présidente: Bien entendu. 01.02 Jean-Marc Nollet (Ecolo-Groen): Zullen we de discussie na de eerste ronde kunnen voortzetten 01.02 Jean-Marc Nollet (Ecolo-Groen): Après le premier tour, sera-t-il possible de poursuivre la KAMER-1E ZITTING VAN DE 54E ZITTINGSPERIODE 2014 CHAMBRE-1E SESSION DE LA 54E LÉGISLATURE 2 CRABV 54 COM 22/08/2014 als bepaalde informatie niet verstrekt wordt? discussion si communiqués? De voorzitter: We beginnen met een eerste ronde. Dan zullen de minister en de staatssecretaris antwoorden, en daarna kan de discussie worden voortgezet en kunnen ook andere leden het woord nemen. La présidente: Il y aura un premier tour. Le ministre et la secrétaire d'État répondront. Ensuite, la discussion pourra se poursuivre et d'autres membres pourront intervenir. 01.03 Staatssecretaris Catherine Fonck (Frans): Ik wil de diensten van de departementen Energie en Binnenlandse Zaken hartelijk danken; zij werken samen met de netbeheerders om de situatie het hoofd te bieden. 01.03 Catherine Fonck, secrétaire d'État (en français): Je tiens à remercier vivement les services de l'Énergie et de l'Intérieur qui travaillent en collaboration avec les gestionnaires de réseaux pour faire face à la situation. Toen Electrabel liet weten dat de resultaten van de veiligheidstests voor Doel 3 en Tihange 2, die oorspronkelijk in juni 2014 beschikbaar zouden zijn, pas in de herfst bekend zouden zijn, stelde de heer Wathelet dat de continuïteit van de energievoorziening niet kon worden gegarandeerd, en dat er in september bijkomende informatie zou worden gegeven over de instrumenten en procedures die momenteel ontwikkeld worden om het risico op een stroomtekort te beperken en de gevolgen van zo een stroomuitval op te vangen. Daar is toen weinig reactie op gekomen. Quand Electrabel a annoncé le report à l'automne des résultats des tests de sûreté sur Doel III et Tihange II, prévus en juin 2014, M. Wathelet a annoncé que la sécurité d'approvisionnement ne pouvait pas être garantie et que des éléments d'information complémentaires seraient donnés en septembre sur les outils et sur les procédures en cours de développement pour réduire le risque de pénurie et en gérer les conséquences. Il n'y avait pas eu beaucoup de réactions à l'époque. (Nederlands) Toen kwam de episode van Doel 4 en een politiek spel dat de indruk moest wekken dat de situatie in België veranderd was en dat in België niets gepland is. Dat is fout. We wisten al dat de situatie ernstig was en België beschikt over instrumenten en nieuwe adequate procedures. (En néerlandais) Nous avons ensuite vécu l'épisode de Doel IV et avons été confrontés à un jeu politicien visant à susciter l'impression que la situation avait changé en Belgique et que rien n'était planifié dans notre pays. Rien n'est moins vrai. Nous savions déjà que la situation était grave. La Belgique dispose d'instruments et de nouvelles procédures adéquates. (Frans) Het risico dat de stroom deze winter uitvalt is wel degelijk reëel, als gevolg van een reeks incidenten in drie van de grootste productieeenheden van het land. Zoiets is niet te voorzien. Elk land zou problemen krijgen met de stroomvoorziening als de productiecapaciteit met 25 procent daalt. (En français) Il existe bien un risque de pénurie pour cet hiver en raison d'incidents survenus dans trois des plus grandes unités de production du pays. Une telle situation est imprévisible. N'importe quel pays concerné par 25% d'indisponibilité de sa capacité de production serait dans une situation difficile. Als we dat nu pas zouden beseffen, zou dat een ramp zijn. Gelukkig wordt er al twee jaar lang gewerkt aan maatregelen. Het risico zal nog verder worden afgezwakt door maatregelen die de administraties gradueel zullen aanscherpen. Er is geen sprake van chaos. We zijn er klaar voor, en we kunnen de situatie perfect aan. Si nous ne nous réveillions qu'aujourd'hui, ce serait la catastrophe. Heureusement, nous avons pris des mesures depuis deux ans. Le risque sera encore davantage atténué via des dispositions graduellement renforcées par les administrations. Ce n'est nullement le chaos. Nous sommes prêts, et parfaitement capables de gérer. (Nederlands) De wet van 26 maart 2014 bepaalt een strategische reserve voor de periode tussen 1 november en 31 maart. In deze periode mag geen enkele centrale worden gesloten. De moeilijkste maanden voor het systeem zijn januari en februari. (En néerlandais) La loi du 26 mars 2014 prévoit une er réserve stratégique pour la période du 1 novembre au 31 mars. Au cours de cette période, aucune centrale ne peut être fermée. Les mois de janvier et de février sont les mois les plus difficiles pour le KAMER-1E ZITTING VAN DE 54E ZITTINGSPERIODE 2014 des éléments ne CHAMBRE-1E SESSION DE LA sont 003 pas 54E LÉGISLATURE CRABV 54 COM 003 3 22/08/2014 Dezelfde wet bepaalt ook wat een toestand van schaarste is en legt de statistiche aanduidingen vast die gebruikt moeten worden voor de raming van de bevoorradingszekerheid. système. La loi décrit également ce qu'il convient d'entendre par situation de pénurie et définit les données statistiques à utiliser pour évaluer la sécurité d'approvisionnement. De analyse voor de komende winter is complex door de vele onzekerheden, zoals de opstart van Doel 3 en Tihange 2 – het verslag van Eletrabel hierover komt in de herfst – en de heropstart van Doel 4, wat zeker niet vóór december zal gebeuren. L'analyse pour l'hiver prochain s'avère complexe en raison des nombreuses incertitudes, comme le redémarrage de Doel III et de Tihange II – le rapport d'Electrabel à ce sujet est attendu pour l'automne – et le redémarrage de Doel IV, qui n'interviendra certainement pas avant le mois de décembre. (Frans) De analyse van Elia is beschikbaar op de website van de AD Energie. (En français) L’analyse faite par Elia est disponible sur le site de la DG Énergie. Ofwel zijn Doel 3 en 4 en Tihange 2 in orde en is de strategische reserve van 800 MWh, die momenteel wordt aangelegd, noodzakelijk en voldoende. Ofwel worden Doel 3 en Tihange 2 niet opnieuw opgestart. Dan is er een strategische reserve van 1.200 tot 2.100 MWh vereist en kan de bevoorradingszekerheid niet worden gewaarborgd. Soit Doel III et IV et Tihange II sont en ordre et la réserve stratégique de 800 MWh, qui est en train d’être constituée, est nécessaire et suffisante. Soit Doel III et Tihange II ne sont pas “redémarrés”, il faudrait alors une réserve stratégique de 1 200 à 2 100 MWh et l’on ne pourrait garantir une sécurité d’approvisionnement. Aangezien Doel 4 nog maar net werd stilgelegd, is er nog geen schatting voorhanden van de reserves die nodig zouden zijn mochten de drie reactoren onbeschikbaar blijven. L’arrêt de Doel IV étant trop récent, on n’a pas encore estimé les réserves qui seraient nécessaires au cas où les trois réacteurs resteraient indisponibles. Bij die analyses werd er rekening gehouden met de gestage afbouw van de productie in Doel 1 tot de sluiting ervan op 15 februari 2015. Ces analyses tiennent compte de la diminution progressive de la production de Doel I jusqu’à sa fermeture le 15 février 2015. Hadden die onverwachte gebeurtenissen zich onlangs niet voorgedaan, dan zou de strategische reserve hebben volstaan om de bevoorradingszekerheid te garanderen. Sans les récents imprévus, la réserve stratégique aurait garanti la sécurité d’approvisionnement. (Nederlands) De bevoorradingszekerheid is geen exacte wetenschap. Ze kan niet worden berekend door de productiecapaciteit te vergelijken met het verbruikersniveau. Alles hangt af van de waarschijnlijkheid dat zich al dan niet een incident voordoet en dat we beschikken over windenergie, over de mogelijkheid om te importeren en over een bepaald verbruikersniveau. Bij een nietbeschikbaarheid van drie kernreactoren is de kans op een tekort hoger dan het niveau van risicowaarschijnlijkheid dat bepaald is in de elektriciteitswet. (En néerlandais) La sécurité d'approvisionnement ne relève pas des sciences exactes. Elle ne se calcule pas en comparant la capacité de production et le niveau de consommation. Tout dépend de la probabilité de voir survenir ou non un incident, de la disponibilité de l'énergie éolienne, de la possibilité d'importer de l'énergie et d'un certain niveau de consommation. Avec trois réacteurs nucléaires indisponibles, le risque de pénurie dépasse le niveau de probabilité du risque tel qu'il est défini dans la loi sur l'électricité. (Frans) Op grond van de verbruikspieken in de vorige jaren worden de pieken voor de winter 20142015 op 13.470 megawattuur geraamd. (En français) Sur la base des pics des années précédentes, on estime à 13 470 MWh le ou les éventuels pics de consommation pour l’hiver 20142015. De capaciteit voor de komende winter bedraagt 20.026 MWh: 10.746 MWh uit niet-intermitterende energiebronnen (rekening houdend met de Les capacités pour l'hiver 2014-2015 sont de 20 026 MWh: 10 746 MWh en non-intermittent, compte tenu de l’indisponibilité de Doel III et IV et KAMER-1E ZITTING VAN DE 54E ZITTINGSPERIODE 2014 CHAMBRE-1E SESSION DE LA 54E LÉGISLATURE 4 22/08/2014 CRABV 54 COM 003 onbeschikbaarheid van Doel 3 en 4 en Tihange 2), 4.930 MWh uit intermitterende energiebronnen (waarvan 3.080 MWh uit zonne-energie), 3.500 MWh uit interconnectie en de 850 MWh uit de strategische reserve. de Tihange II, 4 930 MWh en intermittent (dont 3 080 MWh d’énergie solaire), 3 500 MWh en interconnexion et les 850 MWh de la réserve stratégique. Als er zich deze winter een verbruikspiek voordoet, zal dat op een tijdstip zijn waarop wij geen beroep zullen kunnen doen op zonne-energie. De Belgische productiecapaciteit bedraagt nog altijd 12.596 MWh, ook als het verbruikt een piek vertoont van 13.470 MWh. S’il y a un pic en hiver, ce sera à une heure où on ne peut compter sur l’énergie solaire. Il reste 12 596 MWh de production belge pour un pic de consommation à 13 470 MWh. Als er ook geen windenergie wordt opgewekt, kunnen we vraag en aanbod op elkaar afstemmen door 2.000 MWh te importeren. Als we tot 3.500 MWh invoeren, het maximum, hebben we een licht overschot. Si, en outre, la production éolienne est nulle, nous pourrons équilibrer l’offre et la demande en important 2 000 MWh. Si nous importons le maximum de 3 500 MWh, nous aurons alors un léger surplus. (Nederlands) Deze redenering is louter illustratief. In werkelijkheid is de bevoorrading kwartier per kwartier afhankelijk van het verbruiksniveau, de productie van windkracht, de beschikbaarheid van het niet-intermitterend productiepark en de eigen middelen van Elia voor het verzekeren van de netwerkbalans. België heeft 20.000 MW voor deze winter. Dat volstaat niet om een piekvraag van 14.000 MW te dekken. Hoe groot de piek zal zijn, is niet te voorspellen. (En néerlandais) Ce raisonnement a une valeur purement illustrative. En réalité, l'approvisionnement quart d’heure par quart d’heure est tributaire du niveau de consommation, de la production de l'énergie éolienne, de la disponibilité du parc de production non intermittent et des ressources propres d'Elia pour garantir un équilibre de réseau. La Belgique dispose de 20 000 mégawatts pour cet hiver, ce qui est insuffisant pour couvrir un pic de demande de 14 000 mégawatts. La hauteur de ce pic est imprévisible. (Frans) Wat moet er verstaan worden onder stroomtekort? Op de elektriciteitsmarkt kan er stroom worden aangekocht voor over drie jaar, maar ook voor over een uur. Er is sprake van een stroomtekort wanneer men op D-7 vaststelt dat het aanbod op de markt mogelijk niet zal volstaan voor het geschatte verbruik. Dat scenario dreigt zich voor te doen in de winter tussen 17 en 20 uur, wanneer het verbruik toeneemt en er helemaal geen zonneenergie wordt geproduceerd. Dat risico kan nauwkeurig worden ingeschat op D-1 ’s avonds. (En français) Qu’est-ce qu’une pénurie? Le marché de l’électricité permet d’acheter de l’électricité pour dans trois ans comme pour dans une heure. On parle de pénurie quand, à J-7, on constate que le niveau de consommation estimé risque de ne pas être couvert par l’offre disponible sur le marché. Cela risque de se produire en hiver entre 17 et 20 heures quand la consommation est à la hausse et que la production solaire est nulle. Il est possible d’estimer ce risque avec précision à J-1 en fin de journée. (Nederlands) Op het tijdstip T doet zich een tekort voor zodra het aanbod niet kan voldoen aan de vraag. Het is aan de markt om aan de vraag te voldoen via productie, import en vraagbeheer. Omdat de kans bestaat dat de markt daarin niet slaagt, heb ik maatregelen genomen om de tekorten te beheren in diverse stappen: detectie, productie, analyse, besluitvorming en communicatie in geval van een tekort en acties op vlak van aanbod, vraag en netwerk. (En néerlandais) Au moment M, il se produit une pénurie quand l'offre ne peut pas répondre à la demande. Il appartient au marché de répondre à la demande par le biais de la production, l'importation et la gestion de la demande. Étant donné la possibilité que le marché n'y parvienne pas, j'ai pris des mesures afin de gérer les pénuries par étapes: la détection, la production, l'analyse, la prise de décision et la communication en cas de pénurie ainsi que des actions sur le plan de l'offre, de la demande et du réseau. (Frans) De procedure bij stroomtekorten wordt beschreven in het document dat u zal worden overhandigd. Ik zal een en ander dus niet in detail (En français) La procédure prévue en cas de pénurie est décrite dans le document que vous allez recevoir. Je n’en reprendrai donc pas tous les KAMER-1E ZITTING VAN DE 54E ZITTINGSPERIODE 2014 CHAMBRE-1E SESSION DE LA 54E LÉGISLATURE CRABV 54 COM 003 5 22/08/2014 uiteenzetten. De procedure stoelt op een continue monitoring door Elia, waardoor een risico op D-7 kan worden vastgesteld. Er zijn twee scenario’s uitgewerkt, voor een effectief stroomtekort en voor een mogelijk tekort, waarbij de rol en verantwoordelijkheid van elke stakeholder worden vastgelegd. détails. Elle est basée sur un monitoring permanent d’Elia permettant de détecter un risque à J-7. Elle se décline en deux versions, selon qu’il y a un risque de pénurie ou une pénurie effective, et prévoit le rôle et les responsabilités de chacun des intervenants. (Nederlands) In de procedure bij schaarste is er eerst een detectiefase. effectieve (En néerlandais) En cas de pénurie effective, la procédure comprend d’abord une phase de détection. (Frans) De eerste stap na de vaststelling is het activeren van de strategische reserve. Het is de eerste keer dat die reserve zal worden aangesproken; het betreft een capaciteit van 850 MWh, die beschikbaar wordt dankzij gasgestookte centrales en afschakelbare klanten. De tweede stap is de invoer. Elia kan tot 3.500 MWh importeren. Met die twee maatregelen wordt er ingewerkt op het aanbod. De derde stap betreft de vraag, waarbij het verbruik wordt verminderd. Daar wordt aan gewerkt. (En français) Le premier niveau d’intervention après la détection est l’activation de la réserve stratégique. C’est la première fois que cette réserve va entrer en action, avec une capacité de 850 MWh, grâce aux centrales au gaz et aux clients interruptibles. Le deuxième niveau concerne l’importation. Elia peut importer 3 500 MWh. Ces deux actions portent sur l’offre. Le troisième niveau d’intervention porte sur la demande avec des mesures de réduction de consommation. Ce travail est en cours. (Nederlands) Er zijn drie schaarsterisico’s: gering, gematigd en groot. Naar gelang van het risiconiveau worden maatregelen genomen. (En néerlandais) Nous distinguons trois risques de pénurie: faible, modéré et important. Des mesures seront prises en fonction du niveau de risque. Tegen eind oktober worden drie domeinen onderzocht: sensibilisering van de consument, geëlektrificeerd openbaar vervoer en gebouwen en verlichting. Er kan snel 1.000 MW worden gerealiseerd, maar wij hebben geen ervaring met de respons van de consument op sensibilisering. Trois domaines seront examinés d'ici à la fin du mois d'octobre: la sensibilisation des consommateurs, la question des transports en commun électrifiés et les bâtiments et l'éclairage. Il est possible d'arriver rapidement à un niveau de 1 000 MW. Toutefois, nous n'avons aucune expérience concernant la réaction des consommateurs confontés à des actions de sensibilisation. Om het evenwicht te handhaven en een black-out te voorkomen, kunnen de ministers van Energie en Economie, op basis van een procedure bij elektriciteitsschaarste, beslissen om het afschakelplan te activeren. Dat plan bevat zes schijven van 500 megawatt die bestaan uit een aantal zones verspreid over het gehele grondgebied. En cas de pénurie d'électricité, les ministres de l'Énergie et de l'Économie peuvent décider de suivre la procédure menant à l'activation du plan de délestage dans le but de maintenir l'équilibre et d'éviter une coupure de courant générale. Ce plan comprend six tranches de 500 mégawatts composées de plusieurs zones réparties sur l'ensemble du territoire. (Frans) Het afschakelplan werd opgesteld door Elia op grond van de criteria die bij het ministerieel besluit van 3 juni 2005 werden vastgelegd en aangepast werden aan de evolutie van het netwerk en de resultaten van het overleg met de distributienetbeheerders. Er werd al eens overgegaan tot een automatische afschakeling, met name in november 2006, na een incident in Duitsland, om een black-out te voorkomen. Die werd toen random uitgevoerd. Sindsdien werd de procedure gewijzigd en werd er een afschakelplan (En français) Le plan de délestage a été établi par Elia sur la base des critères fixés par l’arrêté ministériel du 3 juin 2005, adaptés en fonction de l’évolution du réseau et des concertations avec les gestionnaires de réseaux de distribution. Le délestage automatique a déjà été activé en novembre 2006, suite à un incident en Allemagne, pour éviter un black-out. Il a été réalisé à l’aveugle. Depuis, la procédure a changé et les délestages sont planifiés. KAMER-1E ZITTING VAN DE 54E ZITTINGSPERIODE 2014 CHAMBRE-1E SESSION DE LA 54E LÉGISLATURE 6 22/08/2014 CRABV 54 COM 003 opgesteld. (Nederlands) In geval van een risico van schaarste kan er geanticipeerd worden op de activering van het afschakelplan en worden de gemeenten, burgers en sociale en economische actoren geïnformeerd. (En néerlandais) En cas de risque de pénurie, nous pourrons activer par anticipation le plan de délestage et nous en informerons les communes, les citoyens et les acteurs sociaux et économiques. (Frans) We stellen alles in het werk om een afschakeling te voorkomen. Dat is echt onze allerlaatste toevlucht. Zonder de maatregelen die de afgelopen twee jaar werden genomen, zouden het risico op een afschakeling en de nefaste gevolgen van zo'n operatie heel wat groter zijn. (En français) Tout est fait pour éviter un délestage, qui n’interviendrait qu’en tout dernier recours. Sans les dispositions mises au point ces deux dernières années, les risques de délestage et les conséquences fâcheuses d’une telle opération seraient bien plus importants. In sommige regio’s in de wereld zoals Bretagne of Californië, waar men vraagverminderende maatregelen gewend is, wordt er regelmatig tot afschakeling overgegaan. Dans certaines régions du monde, comme la Bretagne ou la Californie, habituées à des mesures de réduction de la demande, on procède à des délestages réguliers. (Nederlands) Op korte termijn zal er, voor de winter van 2015-2016, bevoorradingszekerheid zijn als Doel 3, Tihange 2 en Doel 4 opnieuw worden opgestart. In het andere geval zullen bijkomende maatregelen nodig zijn. (En néerlandais) À court terme, c'est-à-dire pour l'hiver 2015-2016, il y aura une sécurité d'approvisionnement si Doel III, Tihange II et Doel IV sont redémarrées. Dans le cas contraire, des mesures supplémentaires seront nécessaires. Een werkgroep binnen de Algemene Directie Energie, waaraan Elia en de CREG deelnemen, zal nagaan of het haalbaar is om tijdelijk bijkomende productiecapaciteit te bekomen. De resultaten zullen aan de toekomstige minister van Energie worden meegedeeld. Un groupe de travail constitué dans le giron de la Direction générale de l'Énergie, auquel participent Elia et la CREG, étudiera la faisabilité de l'obtention temporaire d'une capacité de production supplémentaire. Les résultats seront communiqués au futur ministre de l'Énergie. (Frans) Op middellange termijn, voor de periode 2016-2021, heeft de regering een verhoging gepland van de interconnectiecapaciteit. Er werd Elia opgelegd tegen 2018 voor 1.000 MWh extra capaciteit te zorgen. Er zal ook worden voorzien in nieuwe productiecapaciteit dankzij gascentrales, hernieuwbare energiebronnen en warmtekrachtkoppeling. Laatstgenoemde energiebronnen zijn een gewestbevoegdheid, behalve de offshorewindmolens en het energieatol in de Noordzee. (En français) À moyen terme, pour 2016-2021, le gouvernement a prévu notamment une augmentation des capacités d’interconnexion. Un objectif de 1 000 MWh supplémentaires a été assigné à Elia pour 2018. On a prévu également de nouvelles capacités de production grâce à des centrales au gaz, aux énergies renouvelables et à la cogénération. Ces dernières compétences sont régionales, sauf pour l’éolien offshore et l’atoll énergétique en mer du Nord. (Nederlands) De situatie op lange termijn, vanaf 2022, hangt af van eventuele investeringen in bijkomende capaciteit en dus ook van de daadkracht van de overheid. (En néerlandais) La situation à long terme, à partir de 2022, dépendra d'éventuels investissements dans de nouvelles capacités et dès lors également du dynamisme des pouvoirs publics. De huidige regering heeft het principe van de kernuitstap tegen 2025 bevestigd en nam maatregelen om een nieuwe energiemix te realiseren. Le gouvernement actuel a confirmé le principe de la sortie du nucléaire en 2025 et a pris des mesures en vue de réaliser un nouveau mix énergétique. (Frans) Conclusie: het risico bestaat inderdaad dat we deze winter met stroomtekorten worden geconfronteerd, als gevolg van twee onvoorziene (En français) Pour conclure, il existe en effet un risque de pénurie pour l’hiver, en raison de deux événements imprévisibles. Ce risque est atténué KAMER-1E ZITTING VAN DE 54E ZITTINGSPERIODE 2014 CHAMBRE-1E SESSION DE LA 54E LÉGISLATURE CRABV 54 COM 003 7 22/08/2014 incidenten. Het risico wordt evenwel afgezwakt dankzij de instrumenten die de regering heeft uitwerkt om de continuïteit van de energievoorziening te garanderen, zoals de strategische reserve. België is er meer dan ooit klaar voor om zo een risico te ondervangen. grâce aux outils imaginés par le gouvernement pour garantir la sécurité d’approvisionnement, comme la réserve stratégique. La Belgique est prête comme jamais à faire face à ce risque. De regering zal een aantal instrumenten kunnen activeren, afhankelijk van de randvoorwaarden. We zorgen er verder voor dat alles in gereedheid wordt gebracht tegen de winter, en we hebben ook al geanticipeerd op de daaropvolgende winters. Le gouvernement aura à sa disposition une série de mesures à activer en fonction des conditions de la pénurie. Nous poursuivons le travail pour que tout soit prêt pour cet hiver et nous avons anticipé pour les hivers suivants. 01.04 Minister Melchior Wathelet (Nederlands): Staatssecretaris Fonck heeft daarnet het puur energetische risico en het beheer ervan naar voren gebracht. 01.04 Melchior Wathelet, ministre (en néerlandais): La secrétaire d'État, Mme Fonck, vient de fournir des explications concernant le risque purement énergétique et la gestion de ce risque. Indien deze maatregelen niet tijdig worden toegepast of ontoereikend blijken, kunnen de ministers van Economie en Energie Elia opdragen de verbindingen met sommige categorieën van afnemers die met het net verbonden zijn, te onderbreken. Hierbij wordt een aantal zones – geografisch verspreid over heel België – voor een beperkte duur van de elektriciteitsbevoorrading afgeschakeld. Si les mesures décidées ne sont pas prises à temps ou se révèlent insuffisantes, les ministres de l'Économie et de l'Énergie peuvent demander à Elia d'interrompre la connexion de certaines catégories de clients raccordés au réseau. Le cas échéant, un certain nombre de zones – géographiquement réparties sur l'ensemble de la Belgique – seront déconnectées de l'approvisionnement en électricité pour une durée déterminée. Aangezien een elektriciteitsschaarste de activering van het afschakelplan kan noodzaken en aldus de elektriciteitsbevoorrading kan verstoren, houdt een dergelijke schaarste ook risico’s in voor het goed functioneren van het sociaal-economische leven van het land en aldus voor de handhaving van de openbare orde, de civiele veiligheid en de volksgezondheid. Het voorbereiden van de nodige maatregelen inzake openbare orde en civiele veiligheid, evenals het coördineren van de interdepartementale en intersectorale aanpak, is een bevoegdheid van de minister van Binnenlandse Zaken. Étant donné qu'une pénurie d'électricité pourrait nécessiter l'activation du plan de délestage et donc perturber l'approvisionnement en électricité, une telle pénurie comporte également des risques pour le bon fonctionnement de la vie socioéconomique du pays et donc pour le maintien de l'ordre public, la sécurité civile et la santé publique. La préparation des mesures nécessaires en matière d'ordre public et de sécurité civile, ainsi que la coordination de l'approche interdépartementale et intersectorielle, relèvent de la compétence du ministre de l'Intérieur. (Frans) We hebben te maken met verschillende situaties. (En français) Il faut distinguer les situations. Doel 3 en Tihange 2 werden in 2012 stilgelegd, nadat er gebreken werden vastgesteld. Na vele tests heeft het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle (FANC) toestemming gegeven voor het heropstarten van de reactoren. In 2014 moesten beide reactoren evenwel opnieuw stilgelegd worden na bijkomende tests. Op dit moment heb ik hierover geen bijkomende informatie. Doel III et Tihange II ont été mis à l'arrêt en 2012 suite à la découverte de défauts. Après de nombreux tests, l'Agence fédérale de sécurité nucléaire (AFCN) a autorisé en 2013 le redémarrage. Les deux réacteurs ont dû être remis à l'arrêt en 2014 suite à des tests complémentaires. À ce stade, je n'ai aucune information supplémentaire. Bij Doel 4 is er een ander probleem. Hier gaat het niet over de nucleaire veiligheid, maar is er schade aan een stoomturbine buiten de nucleaire zone. Doel 4 kan momenteel niet functioneren. Le problème de Doel IV est différent. Il ne s'agit pas d'un problème de sûreté nucléaire, mais d'une panne dans les turbines à l'extérieur des installations nucléaires. Aujourd'hui, Doel IV ne peut KAMER-1E ZITTING VAN DE 54E ZITTINGSPERIODE 2014 CHAMBRE-1E SESSION DE LA 54E LÉGISLATURE 8 22/08/2014 CRABV 54 COM 003 pas fonctionner. (Nederlands) Doel 4 kan niet functioneren. Doel 3 en Tihange 2 mogen niet functioneren. (En néerlandais) Doel IV n’est pas en état de fonctionner. Et il y a interdiction de faire fonctionner Doel III et Tihange II. Daar ligt in het Nederlands het verschil tussen "kunnen" en "mogen". En néerlandais, c'est la différence entre "kunnen" et "mogen". (Frans) Er is een ernstig technisch probleem. Het is nog onduidelijk wanneer de centrale opnieuw in dienst kan worden genomen. In ieder geval zal dat niet vóór 31 december zijn. (En français) Le problème technique est, lui, sérieux. Aucune date de remise en service ne peut encore être avancée. En tout cas, ce ne sera pas avant le 31 décembre. Gelet op de oorsprong van de storing heeft de uitbater een klacht ingediend tegen onbekenden en het federaal parket is met een onderzoek gestart. Aangezien men sabotage vermoedt, heb ik de bevoegde diensten gevraagd de veiligheidsmaatregelen op de site te verscherpen. Ik heb ook een werkgroep opgericht die bestaat uit de kabinetsleden van de eerste minister en van de ministers van Binnenlandse Zaken, Justitie en Buitenlandse Zaken en waarin die leden informatie kunnen uitwisselen over de veiligheidssituatie van Doel 4. Vu l'origine de la panne, l'exploitant a porté plainte contre X et une instruction a été ouverte par le parquet fédéral. Puisqu'on soupçonne un acte de sabotage, j'ai demandé aux services compétents de renforcer les mesures de sécurité sur le site. J'ai aussi formé un groupe de travail comprenant les membres des cabinets du premier ministre et des ministres de l'Intérieur, de la Justice et des Affaires étrangères, pour échanger les informations relatives à la sécurité de Doel IV. Ik kom nu tot de initiatieven die het Crisiscentrum heeft genomen om ons voor te bereiden op een crisis in de elektriciteitsvoorziening. België is in staat op dergelijke problemen te anticiperen. We zijn van plan om de productie te maximaliseren, gebruik te maken van de interconnectie en de vraag te verminderen. J'en viens aux initiatives du Centre de crise pour nous préparer à une crise de l'approvisionnement électrique. La Belgique est en mesure d'anticiper tout problème de ce type. Nous envisageons de maximaliser la production, de recourir à l'interconnexion et de réduire la demande. Als er zich desondanks toch een onevenwicht voordoet, zal er moeten worden afgeschakeld, dat wil zeggen dat het verbruik op dwingende wijze zal worden beperkt. Gebeurt dat niet, dan komt de hele stroomvoorziening in het gedrang. Het afschakelen van de stroom is de ultieme stap van de procedure, waartoe alleen zal worden besloten om een blackout te vermijden. Zo een (gecontroleerde) brownout mag men niet verwarren met een black-out! Si néanmoins l'on perçoit encore un problème de déséquilibre, il faudra délester, c'est-à-dire réduire la consommation de manière contraignante. À défaut, l'ensemble du réseau serait mis en difficulté. D'un point de vue électrique, le délestage est la mesure ultime de la procédure, nécessaire pour éviter le black-out. Il ne faut pas confondre les deux! (Nederlands) Een van de essentiële opdrachten van het Crisiscentrum bestaat uit het anticiperen op potentiële risico’s en het voorbereiden van noodplannen. Het werkt hiertoe reeds enige tijd samen met partners op lokaal, regionaal en federaal niveau. (En néerlandais) L’anticipation de risques potentiels et la préparation de plans d’urgence constitue l’une des missions principales du Centre de crise. À cet effet, celui-ci collabore depuis quelque temps déjà avec des partenaires aux niveaux local, régional et fédéral. (Frans) Men moet een onderscheid maken tussen het algemeen noodplan (in geval van een grootschalige stroomstoring) en de specifieke voorbereiding op een stroomtekort. (En français) Il faut distinguer le plan général d'urgence (en cas de panne d'électricité de grande ampleur) et la préparation spécifique liée à un problème de pénurie. Het Crisiscentrum heeft zich gebogen over het Le plan d'urgence global en cas de panne a retenu KAMER-1E ZITTING VAN DE 54E ZITTINGSPERIODE 2014 CHAMBRE-1E SESSION DE LA 54E LÉGISLATURE CRABV 54 COM 003 9 22/08/2014 algemeen noodplan bij stroomstoring. Het heeft dienaangaande in samenwerking met diverse actoren een impactanalyse uitgevoerd. toute l'attention du Centre de crise, qui a réalisé une analyse d'impact en cas de panne d'électricité en consultant toute une série de secteurs. Daarnaast bestaan er met Elia ook overeenkomsten met betrekking tot kennisgevingen en waarschuwingen. Die informatie zou rechtstreeks bij het Crisiscentrum moeten terechtkomen opdat men onmiddellijk de gepaste maatregelen zou kunnen nemen. Il y a aussi une série d'accords, de notifications et d'alertes par rapport à Elia. Il faut que cette information parvienne directement au Centre de crise pour prendre immédiatement les dispositions adéquates. Tot slot moet de impact van een stroomonderbreking op de onderscheiden regio’s worden bestudeerd. Il faut enfin étudier l'impact d'une panne d'électricité sur les différentes régions du pays. Via het Crisiscentrum en het federaal overlegplatform inzake noodplanning werden de gouverneurs stelselmatig over de voortgang van de werkzaamheden geïnformeerd. Les gouverneurs ont été systématiquement informés de l'avancée des travaux via le Centre de crise et la plate-forme de planification d'urgence fédérale. De werkzaamheden hebben geleid tot de totstandkoming van een nationaal noodplan, dat op 17 mei 2013 aan de ministerraad werd voorgesteld en vervolgens aan de betrokken federale ministers, de ministers-presidenten van de Gewesten, de betrokken federale overheidsdiensten en de gouverneurs werd overgezonden. Les travaux ont abouti à un plan d'urgence national, présenté le 17 mai 2013 au Conseil des ministres et transmis ensuite aux ministres fédéraux concernés, aux ministres-présidents des Régions, aux services publics fédéraux concernés et aux gouverneurs. Vandaag neemt het risico op stroomtekorten enorm toe doordat de helft van onze kernreactoren stilligt. Aujourd'hui, le risque de pénurie d'électricité est terriblement amplifié par l'indisponibilité de 50 % de notre parc nucléaire. (Nederlands) Dat wil dus zeggen dat 50 procent van de capaciteit onbeschikbaar is. We weten momenteel niet hoe lang dat zo zal blijven. (En néerlandais) Cela signifie donc que 50 % de la capacité sont indisponibles. Nous ignorons pour l'instant pendant combien de temps cette indisponibilité sera d'actualité. (Frans) Dat is precies de crux vandaag: de onbeschikbaarheid van wat sommigen net als de meest beschikbare capaciteit beschouwden. (En français) C'est bien de cela qu'il est question: l'indisponibilité de ce que d'aucuns croyaient le plus disponible. (Nederlands) Eind september 2012 werd het Crisiscentrum door Elia ingelicht dat er door de stillegging van Doel 3 en Tihange 2 een verhoogd risico van elektriciteitsschaarste was voor de winter van 2012-2013. Daarop nam het Crisiscentrum een aantal initiatieven die de individuele en collectieve veiligheid moet garanderen in geval van de activering van het afschakelplan. (En néerlandais) Informé fin septembre 2012 par Elia que l’arrêt de Doel III et de Tihange II augmenterait le risque de pénurie d’électricité pour l’hiver 2012-2013, le Centre de crise avait pris une série d’initiatives devant garantir la sécurité individuelle et collective en cas d’activation du plan de délestage. (Frans) Het Crisiscentrum heeft toen een hele reeks maatregelen genomen: sensibilisering van de lokale overheden, rapportering bij de TSO’s (transmissienetbeheerders), vergadering met alle partners op 13 december 2012, enz. (En français) À ce moment-là, le Centre de crise a pris toute une série d'initiatives: sensibilisation des autorités locales, rapport au niveau des TSO (gestionnaires des réseaux de transport), réunion avec l'ensemble des partenaires le 13 décembre 2012, etc. (Nederlands) Daarna werden hulpmiddelen voor de (En néerlandais) Par ailleurs, des outils ont été mis KAMER-1E ZITTING VAN DE 54E ZITTINGSPERIODE 2014 CHAMBRE-1E SESSION DE LA 54E LÉGISLATURE 10 22/08/2014 CRABV 54 COM 003 lokale noodplannen opgesteld, zoals een beveiligde website voor informatie over de noodplanning voor de lokale overheden. Het Crisiscentrum werkt samen met Synergrid, de federatie van de netbeheerders, om de geografische impact van het afschakelplan in kaart te brengen. en place dans le cadre de la planification d’urgence locale, comme un site web protégé dédié à la planification d'urgence et destiné aux autorités locales. Le Centre de crise coopère avec Synergrid, la fédération des gestionnaires de réseau, pour cartographier l'incidence géographique du plan de délestage. (Frans) De lokale entiteiten, Synergrid en de partners van het Crisiscentrum werden dus meermaals geïnformeerd. (En français) Les entités locales, Synergrid et les partenaires du Centre de crise ont donc été informés à plusieurs reprises. De werkgroep met vertegenwoordigers van het Crisiscentrum en de noodplanningsdiensten is tussen januari en maart 2013 driemaal bijeengekomen. Vervolgens werd er een identieke communicatiestrategie tussen alle partners uitgewerkt. Le groupe de travail créé entre le Centre de crise et les services de planification d'urgence s'est réuni trois fois entre janvier et mars 2013. Une même stratégie de communication a été élaborée entre l'ensemble des partenaires. (Nederlands) Na de winter 2012-2013 en na het heropstarten van de twee kerncentrales in mei 2013 bleef het Crisiscentrum investeren in de uitbouw van noodplanningen. (En néerlandais) Le Centre de crise a continué à investir dans le développement d'une planification d'urgence après l'hiver 2012-2013 et le redémarrage des deux centrales nucléaires en mai 2013. In juni 2013 organiseerden Elia, het Crisiscentrum en de FOD Economie een evaluatiesessie over de noodplanning. Er werd een noodplanninggids opgesteld voor de lokale overheden. In 2013 en 2014 heeft het Crisiscentrum vier infodagen voor de lokale overheden georganiseerd. En juin 2013, Elia, le Centre de crise et le SPF Économie ont organisé une session d'évaluation à ce sujet. Un manuel de planification d'urgence a été élaboré à l'intention des pouvoirs locaux. En 2013 et 2014, le Centre de crise a organisé quatre journées d'information pour les pouvoirs locaux. Er werd een nieuw project opgestart in samenwerking met Synergrid om een nieuwe kaart van het afschakelplan uit te werken om de openbare overheden te ondersteunen in hun opdrachten inzake risicoanalyse, noodplanningen, crisisbeheer en bedrijfscontinuïteit. Un nouveau projet a été lancé en collaboration avec Synergrid en vue d'élaborer une nouvelle carte relative au plan de délestage. Cette nouvelle carte sera destinée à appuyer les pouvoirs locaux dans leurs missions d'analyse des risques, de planification d'urgence, de gestion des crises et de continuité des activités. Op 11 juli 2014 heeft het Crisiscentrum samen met de interventiediensten, de nv ASTRID en diverse actoren uit de elektriciteitssector een oefening van het nationaal noodplan voor een elektriciteitspanne van grote omvang georganiseerd. Le 11 juillet 2014, le Centre de crise a organisé avec les services d'intervention, la S.A. ASTRID et divers acteurs du secteur de l'électricité un exercice du plan d'urgence national simulant une panne d'électricité de grande ampleur. (Frans) Op 2 juni 2014 werd het Crisiscentrum geïnformeerd over de eerste resultaten van een analyse door Elia van de impact van de nieuwe stillegging van Doel 3 en Tihange 2 op de bevoorradingszekerheid. (En français) Le 2 juin 2014, le Centre de crise a été informé des premiers résultats d'une analyse réalisée par Elia sur l'impact du renouvellement de l'arrêt des centrales de Doel III et de Tihange II sur la garantie de l'approvisionnement. Op 3 juni 2014 heeft het Crisiscentrum de noodplanningsdiensten van de gouverneurs daarvan op de hoogte gebracht en op 2 juli heeft het een stand van zaken geschetst op de conferentie van gouverneurs. Le 3 juin 2014, le Centre de crise en a informé les services de planification d'urgence des gouverneurs et, le 2 juillet, il a fait le point sur la situation lors de la conférence des gouverneurs. KAMER-1E ZITTING VAN DE 54E ZITTINGSPERIODE 2014 CHAMBRE-1E SESSION DE LA 54E LÉGISLATURE CRABV 54 COM 003 11 22/08/2014 Er werd een nieuwe werkgroep opgericht met vertegenwoordigers van het Crisiscentrum en van de noodplanningsdiensten van de gouverneurs, die de initiatieven zal coördineren. Un nouveau groupe de travail entre le Centre de crise et les services de planification d'urgence des gouverneurs a été créé pour coordonner les initiatives. Op woensdag 20 augustus heb ik besloten dat de nieuwe kaart met de geografische impact van het afschakelplan van Elia op de conferentie van gouverneurs van 3 september zal worden verspreid. Zo zullen we eindelijk kunnen zien welke regio’s er zullen worden getroffen. J'ai décidé, ce mercredi 20 août, de diffuser à la conférence des gouverneurs du 3 septembre la nouvelle carte montrant l'impact géographique du plan de délestage d'Elia, qui nous permettra enfin d'identifier les régions impactées. (Nederlands) Uiteraard zet de actualiteit er ons toe aan om deze werkzaamheden voort te zetten. De komende maanden moeten de gouverneurs, de burgemeesters en het Crisiscentrum voorbereidende en coördinerende initiatieven nemen. Dit vereist ook een actieve betrokkenheid van elke minister, elke overheidsdienst en de hele sociaal-economische sector. Zeker inzake een mogelijke verstoring van de elektriciteitsbevoorrading is het onontbeerlijk om gemeenschappelijk een inspanning te leveren. Vanuit deze visie van collegialiteit en gedeelde verantwoordelijkheid en solidariteit werd het noodplan ‘Elektriciteitspanne van grote omvang’ in 2013 aan de ministerraad voorgesteld. Ikzelf zal verdere initiatieven nemen om de samenwerking tussen de overheden verder vorm te geven en een goede overdracht van dit dossier aan de nieuwe regering te verzekeren. (En néerlandais) L'actualité nous incite évidemment à poursuivre ces travaux. Au cours des prochains mois, les gouverneurs, les bourgmestres et le Centre de crise devront prendre des initiatives préparatoires et coordinatrices, ce qui requérera en outre l'implication active de chaque ministre, de chaque service public et de l'ensemble du secteur socio-économique. Dans l'hypothèse, qui nous occupe aujourd'hui, d'une perturbation probable de l'approvisionnement en électricité, il est d'autant plus indispensable de fournir un effort commun. C'est dans cette optique de collégialité et de responsabilité partagée et de solidarité que le plan d'urgence national “Panne d'électricité de grande ampleur” a été soumis au Conseil des ministres en 2013. Je prendrai moi-même d'autres initiatives pour continuer à mettre concrètement en place la collaboration entre les autorités et pour faire en sorte que ce dossier soit transféré au nouveau gouvernement dans de bonnes conditions. 01.05 Bert Wollants (N-VA): Wij zijn bezorgd over de huidige gebeurtenissen. De kranten staan vol en niemand kan zeggen of we de winter goed zullen doorkomen. Er dreigt een grote impact op onze economie en burgers stellen zich terecht vragen. 01.05 Bert Wollants (N-VA): Les événements actuels nous inquiètent. Les quotidiens ne cessent de nous entretenir de ce problème et personne n'est en mesure d'affirmer si nous passerons l'hiver sans encombre. Le problème risque d'avoir une incidence non négligeable sur notre économie. Les citoyens se posent à juste titre de multiples questions. Al jaren wordt er gediscussieerd over de bevoorradingszekerheid. Heel wat instanties waarschuwen al jaren dat er problemen op komst zijn. Regering na regering concentreerde zich op hoe ze geen elektriciteit wilde produceren, zonder kernenergie en steenkool, maar hoe het dan wel moest gebeuren was niet duidelijk. La sécurité d'approvisionnement fait l'objet de discussions depuis plusieurs années. De nombreuses institutions annoncent ces problèmes depuis des années. Les gouvernements se sont focalisés les uns après les autres sur les modes de production d'électricité à éviter et ont affirmé leur volonté de renoncer à l'énergie nucléaire et au charbon, mais sans jamais préciser comment l'électricité devait être produite. We moeten nu nagaan hoe we de bevoorrading dan wel kunnen garanderen. Energiebeleid is geen speeltuin en straffe uitspraken helpen ons niet vooruit. De voorbije jaren is onze marge weggevallen. Nous devons à présent nous demander de quelle façon nous allons pouvoir garantir l'approvisionnement. La politique énergétique n'est pas un jeu d'enfant et les déclarations fracassantes ne nous aideront pas à avancer. Notre marge a disparu au cours des dernières années. KAMER-1E ZITTING VAN DE 54E ZITTINGSPERIODE 2014 CHAMBRE-1E SESSION DE LA 54E LÉGISLATURE 12 22/08/2014 CRABV 54 COM 003 Het klopt dat er de laatste twee jaar een aantal maatregelen is genomen, maar we zijn op energievlak al sinds de beslissing over de kernuitstap naar het niveau van een ontwikkelingsland afgegleden. De bedrijven en de gezinnen zijn terecht bezorgd. Niemand weet hoe het afschakelplan eruitziet en daar moeten we dringend wat aan doen. De gemeenten moeten hun risicoanalyse nu kunnen maken om zich optimaal te kunnen voorbereiden. Van hen wordt immers veel verwacht. Verkeerslichten zullen niet meer werken, overwegen zullen niet meer opengaan en de politie zal gebouwen moeten beveiligen. Il est exact que certaines mesures ont été prises ces deux dernières années mais sur le plan énergétique, nous avons régressé au niveau d'un pays en développement depuis la décision de sortir du nucléaire. L'inquiétude des entreprises et des ménages est légitime. Personne ne connaît la teneur du plan de délestage et il convient de remédier rapidement à cette situation. Les communes, dont on attend beaucoup, doivent pouvoir effectuer leur analyse de risques dès à présent pour pouvoir se préparer de manière optimale. Des feux de signalisation seront hors service, des passages à niveaux ne s'ouvriront plus et la police devra sécuriser des bâtiments. Alles moet eraan gedaan afschakeling te vermijden. de Tout doit être mis en œuvre pour éviter le délestage. De maatregelen moeten worden toegelicht omdat ze een grote impact zullen hebben op ons sociaaleconomisch weefsel en omdat sommige risico’s inhouden. Het voorstel om een kabel van 15 kilometer aan te leggen, heb ik hier niet meer gehoord. Zit dit wat simplistische voorstel nu nog in de planning? Les mesures doivent être expliquées parce qu’elles auront un impact important sur le tissu socioéconomique et que certaines d’entre elles comportent des risques. La proposition tendant à l’installation d’un câble de 15 kilomètres n’a plus été réitérée. Cette proposition quelque peu simpliste est-elle intégrée dans la planification? Over energie moet er nu eindelijk een langetermijnvisie komen. Dat is een grote taak voor de volgende regering. Als men vandaag beslist om nieuwe centrales te bouwen, werken die pas veel later. S’agissant d’énergie, nous devons enfin élaborer une vision à long terme. Cette mission importante incombera au prochain gouvernement. Si l’on devait décider aujourd’hui de construire de nouvelles centrales, celles-ci n’entreront en service que beaucoup plus tard. Ondertussen weten we dat geen enkele technologie zaligmakend is. Alleen in zon en wind wordt veel geïnvesteerd, maar nog steeds is het aandeel van die energiebronnen klein. Dans l’intervalle, nous savons qu’aucune technologie n’est parfaite. Seules les énergies solaire et éolienne font l’objet d’investissements importants mais la part énergétique qu’elles représentent est toujours faible. In een energiesysteem moet van alles zitten omwille van spreiding en flexibiliteit. Daar had men het in 2004 moeten over hebben in plaats van in 2014. Un système énergétique doit inclure toutes les formes d'énergie afin d'assurer une consommation dûment répartie et une certaine flexibilité. Mais au lieu d'en débattre en 2014, il aurait fallu en discuter en 2004. Wat in Doel 4 is gebeurd, mag zich nooit meer herhalen en daartoe moeten maatregelen worden genomen, niet enkel voor kerncentrales. Onze strategische reserve zal in de komende winter zeer belangrijk zijn en we moeten ervoor zorgen dat ons stroomvoorzieningssysteem niet nogmaals kan worden gesaboteerd. Ce qu'il s'est passé à Doel IV ne doit plus jamais se reproduire et c'est pour cela qu'il est impératif de prendre des mesures et pas seulement concernant les centrales nucléaires. L'hiver prochain, notre réserve stratégique revêtira une très grande importance et nous devrons veiller à ce que notre système d'approvisionnement en électricité ne puisse plus être saboté. Hoe staat het met de communicatie over het afschakelplan? Wanneer kunnen de gemeenten zich concreet beginnen voor te bereiden? Hoe wil Qu'en est-il de la communication relative au plan de délestage? Quand les communes pourront-elles commencer à se préparer concrètement? Comment worden KAMER-1E ZITTING VAN DE 54E ZITTINGSPERIODE om 2014 CHAMBRE-1E SESSION DE LA 54E LÉGISLATURE CRABV 54 COM 003 13 22/08/2014 men energieschaarste voorkomen? envisage-t-on d'éviter un black-out? Welke methode werd er gevolgd in Doel 4? Werd de sabotage verhuld? Welke maatregelen moeten ervoor zorgen dat dit niet meer kan gebeuren, niet in Doel 4 en nergens anders? Quelle méthode a été appliquée à Doel IV? Le sabotage a-t-il été dissimulé? Quelles mesures doivent être prises pour éviter la répétition de pareils événements, à Doel IV et partout ailleurs? 01.06 Éric Thiébaut (PS): Een productiecapaciteitsverlies van 25 procent: dat is ongezien, en bovendien niet te voorzien. 01.06 Éric Thiébaut (PS): Une perte de 25 % de la capacité de production, c'est du jamais vu, et ce n'était pas prévisible. De antwoorden die werden gegeven, hebben mij gesterkt in mijn overtuiging dat de verantwoordelijkheid van de regering niet ter discussie kan worden gesteld: zij heeft op het probleem gereageerd, zoals de regering ook het probleem met betrekking tot Doel 4 heeft getackeld, en zij heeft voorzien in de reservecapaciteit van 850 megawatt. Les réponses que j'ai entendues m'ont conforté dans l'idée que la responsabilité du gouvernement n'était pas engagée: il a réagi au problème, comme il l'a fait pour Doel IV et en créant la capacité de réserve de 850 mégawatts. De hoofdbekommernis van de PS is de veiligheid van de bevolking en de werknemers, alsook het veiligstellen van de energievoorziening. Wat het resultaat van de bijkomende tests op microscheurtjes in Doel 3 betreft, is de belofte van de bekendmaking van de resultaten in de herfst te vaag. La première préoccupation est, pour le PS, la sécurité de la population, des travailleurs et de l'approvisionnement. Pour la publication des tests complémentaires concernant les microfissures de Doel III, la notion d'automne est trop vague. Staatssecretaris Fonck heeft ons met haar uiteenzetting enigszins kunnen geruststellen want de paniekzaaiende hypothesen waren gestoeld op werkelijk uitzonderlijke situaties. L'exposé de Mme Fonck était en fin de compte rassurant, car les hypothèses alarmistes faisaient état de situations vraiment exceptionnelles. Alle gemeenten zullen enige vorm van solidariteit aan de dag moeten leggen zodat de gemeenten die niet worden getroffen door het afschakelplan ook een inspanning leveren. Die boodschap zou de minister van Binnenlandse Zaken ook aan de bevolking moeten brengen. Il faudra faire jouer une certaine solidarité entre toutes les communes de manière à ce que les communes qui ne seraient pas touchées par le plan de délestage fassent aussi un effort. Ce message doit être inclus dans la communication du ministre de l'Intérieur. De burgemeesters zijn bezorgd. Ze moeten correct geïnformeerd worden. Les bourgmestres sont préoccupés. Ils doivent être correctement informés. Men mag de mensen de waarheid niet onthouden, maar men moet ze ook niet nodeloos bang maken. Er bestaat een risico, maar er wordt al twee jaar gewerkt aan die reserve, die onze stroomvoorziening toch wat meer veiligstelt. S'il convient de dire la vérité, il ne faut pas être inutilement alarmiste. Certes, il y a un risque, mais un travail a déjà été réalisé depuis deux ans en vue de constituer cette réserve, qui nous met davantage en sécurité. 01.07 David Clarinval (MR): Gelet op het belang van het energiebeleid moet men van een pragmatische veeleer dan van een ideologische benadering uitgaan. 01.07 David Clarinval (MR): Étant donné l’importance de la politique énergétique, il faut être pragmatique et non idéologique. Wat voor nieuws valt er met betrekking tot Doel 3 en Tihange 2 te melden in vergelijking met de informatie die enkele maanden geleden aan de subcommissie Nucleaire Veiligheid werd À propos des réacteurs Doel III et Tihange II, qu’y a-t-il de neuf par rapport aux informations communiquées il y a quelques mois à la souscommission de sécurité nucléaire? KAMER-1E ZITTING VAN DE 54E ZITTINGSPERIODE 2014 CHAMBRE-1E SESSION DE LA 54E LÉGISLATURE 14 22/08/2014 CRABV 54 COM 003 meegedeeld? Wie voert het onderzoek naar Doel 4? Kan u ons daar meer over vertellen? En ce qui concerne Doel IV, qui conduit l’enquête? Pouvez-vous nous en dire davantage? Al in januari 2013 heb ik erop gewezen dat we ons reeds in een afschakelingsfase bevonden en dat de situatie kritiek was. Vervolgens heeft de regering die strategische reserve van 800 MWh aangelegd, die vandaag ontoereikend lijkt te zijn. Dès janvier 2013, j’avais signalé que nous étions déjà dans une phase de délestage et que nous avions atteint une situation critique. Le gouvernement a ensuite mis en place cette réserve stratégique de 800 MWh, qui aujourd’hui semble trop faible. Voor de winterpieken kunnen we noch op onze eigen intermitterende energieproductie, noch op onze invoercapaciteit rekenen. Pour les pics hivernaux, on ne peut compter sur notre production propre d'énergie intermittente ni sur notre capacité d'importation. Zouden de middelen voor de bouw van een met gas gestookte centrale niet kunnen worden gerealloceerd ten bate van de bestaande centrales? Zouden die middelen kunnen worden opgetrokken, opdat ook andere eenheden zouden bijdragen aan de strategische reserve? Kan de geplande sluiting van Doel 1 en 2 worden uitgesteld? Les moyens destinés à la création d’une centrale au gaz pourraient-ils être réorientés vers les centrales existantes? Ces moyens pourraient-ils être augmentés, afin que d’autres structures participent à la constitution de la réserve stratégique? La fermeture programmée de Doel I et II pourrait-elle être retardée? Het is begrijpelijk dat de stroom in eerste instantie wordt afgesneden in landelijke gebieden, en de gemeente waarvan ik burgemeester ben ligt in landelijk gebied, maar er moet absoluut werk gemaakt worden van solidariteitsmechanismen! De zones die het eerst afgesneden zullen worden, moeten de beschikbare middelen, zoals stroomgroepen, krijgen. On peut comprendre que l’électricité soit d’abord coupée dans les zones rurales, où se situe la commune dont je suis bourgmestre, mais il faut absolument instaurer des mesures de solidarité! Les moyens, comme les groupes électrogènes, devraient être orientés vers les premières zones où on coupera l’électricité. Wat is de stand van het overleg met de Gewesten? Neemt het Waalse Gewest initiatieven? Où en est la concertation avec les Régions? La Région wallonne prend-elle des initiatives? Het risico op stroomonderbrekingen is niet goed voor het imago van ons land bij investeerders. Te vrezen valt dat de tarieven zullen stijgen. Met welke tariefverhoging dienen we rekening te houden? Le risque de coupure de l’électricité donne aux investisseurs une mauvaise image de notre pays. À combien se chiffrerait l'augmentation des tarifs qu'on peut craindre? 01.08 Leen Dierick (CD&V): De beschikbaarheid van elektriciteit is altijd een evidentie geweest én een noodzakelijke bouwsteen voor onze economie en ons dagelijks leven. De ongerustheid is dus groot nu die beschikbaarheid door een samenloop van omstandigheden niet meer zo evident is. 01.08 Leen Dierick (CD&V): La disponibilité de l’électricité a toujours constitué une évidence et une nécessaire pierre angulaire de notre économie et de notre vie quotidienne. L’inquiétude est donc vive à présent que l’évidence de cette disponibilité se trouve remise en question à la suite d’un concours de circonstances. Niemand, geen enkele regering of partij, kon voorspellen dat Doel 4 zou uitvallen door sabotage. Sommigen gebruiken dit voorval om te ‘schieten’ op voorgaande regeringen, anderen om een show op te voeren. Beter is het echter om nu antwoorden te formuleren op de vele vragen en ongerustheden. Aucun gouvernement ni parti ne pouvait prévoir que Doel IV serait mis à l’arrêt à la suite d’un acte de sabotage. D’aucuns se saisissent à présent de cet incident pour tirer à boulets rouges sur les gouvernements précédents ou pour se livrer à un show médiatique. Il est cependant plus constructif d’apporter aujourd’hui des réponses aux nombreuses questions et inquiétudes. KAMER-1E ZITTING VAN DE 54E ZITTINGSPERIODE 2014 CHAMBRE-1E SESSION DE LA 54E LÉGISLATURE CRABV 54 COM 003 15 22/08/2014 Het is een goede zaak dat de regering vandaag meer duidelijkheid komt geven. Zij heeft al enkele onduidelijkheden weggewerkt. Het tijdstip van de heropstart van Doel 3 en Tihange 2 is onzeker. De revisie van Tihange 1 wordt opgesplitst. Heeft dat gevolgen voor de nucleaire veiligheid? Is hierover overleg gevoegd? Doel 4 wordt zeker niet heropgestart voor 31 december 2014. Daarmee belanden we bij de derde hypothese van staatssecretaris Fonck, namelijk dat Doel 3 en 4 en Tihange 2 buiten werking blijven. Die hypothese is nog niet onderzocht. Il est bon que le gouvernement apporte aujourd’hui une série de clarifications. Certains doutes ont déjà été dissipés. Le moment du redémarrage de Doel III et de Tihange II reste incertain. La révision de Tihange I fait l’objet d’un phasage. Ces situations affecteront-elles la sécurité nucléaire? Une concertation a-t-elle été menée à ce sujet? Le redémarrage de Doel IV avant le 31 décembre 2014 est exclu. Nous nous retrouvons ainsi confrontés à la troisième hypothèse de la secrétaire d’État Fonck, à savoir que Doel III et IV ainsi que Tihange II resteront hors service. Cette hypothèse n’a pas encore été examinée. Ik wil meer duidelijkheid krijgen over de kortetermijnoplossingen die her en der worden geopperd. Je souhaiterais obtenir plus de détails sur les solutions à court terme qui ont été évoquées çà et là. Is het technisch mogelijk om de strategische reserve van 850 MW uit te breiden? Est-il techniquement possible d'étendre la réserve stratégique de 850 MW? In het kader van de vraagsturing zijn al verschillende afkoppelingscontracten afgesloten. Is het mogelijk om dat aantal op korte termijn uit te breiden? Verschillende bedrijven zijn immers nog kandidaat voor zo’n contract. Dans le cadre de la gestion de la demande, plusieurs contrats de délestage ont déjà été conclus. Ne pourrait-on multiplier ce type d'initiatives à court terme? Plusieurs entreprises sont en effet encore demandeuses d'un tel contrat. In Nederland zijn door overcapaciteit meerdere centrales stilgelegd, zoals die in Maasbracht. Is de haalbaarheid onderzocht van de heropstart van die centrale om ons land van extra stroom te voorzien? Aux Pays-Bas, plusieurs centrales, dont celle de Maasbracht, ont été mises à l'arrêt pour cause de surcapacité. A-t-on étudié la faisabilité d'un redémarrage de cette centrale dans l'optique d'approvisionner notre pays en électricité supplémentaire? Welke impact hebben enkele recente, kleinere incidenten op onze invoercapaciteit? Ik denk aan de brand en twee explosies in de dwarsregeltransformator in Monceau-sur-Sambre, die daardoor stilligt, en aan de onderhoudswerken aan de dwarsregeltransformator in Zandvliet. Quel impact certains incidents récents de plus petite envergure ont-ils sur notre capacité d'importation? Je songe à l'incendie et aux deux explosions qui se sont produits dans le transformateur déphaseur de Monceau-surSambre, qui est hors service depuis, ainsi qu'aux travaux d'entretien au transformateur déphaseur de Zandvliet. Is het mogelijk en zinvol om nu al noodgeneratoren aan te sluiten op het net en in te zetten op piekmomenten? Elia acht dit niet haalbaar omdat men niet weet waar die noodgeneratoren zich bevinden. Est-il déjà possible et opportun de connecter dès à présent au réseau des générateurs d’urgence et d’y recourir aux moments de pointe? Elia estime que cette piste est impraticable parce que l’on ignore la localisation de ces générateurs. Dat er een afschakelplan bestaat is een goede zaak. Beter een gecontroleerde afschakeling dan een black-out. De communicatie erover kan echter beter. Hoe gaat dit praktisch in zijn werk? Hoe lang zou zo’n afschakeling duren? Wie zal opdraaien voor de financiële schade? Komt er een compensatieregeling? Ik hoop dat het niet de distributienetbeheerders, de gemeenten dus, zullen zijn die hiervoor moeten opdraaien. L’existence d’un plan de délestage est une bonne chose. Mieux vaut un délestage contrôlé qu’un black out. La communication à ce sujet peut être plus efficace. Comment ce délestage sera-t-il concrètement mis en œuvre? Quelle serait la durée d’un tel délestage? Qui prendra en charge les dommages financiers? Un système de compensation sera-t-il mis en place? J’espère que les gestionnaires de réseau ou les communes ne KAMER-1E ZITTING VAN DE 54E ZITTINGSPERIODE 2014 CHAMBRE-1E SESSION DE LA 54E LÉGISLATURE 16 22/08/2014 CRABV 54 COM 003 devront pas faire les frais d’une telle opération? 01.09 Patricia Ceysens (Open Vld): Het is hoog tijd om na de voorbije weken van paniekzaaierij duidelijkheid te scheppen. 01.09 Patricia Ceysens (Open Vld): Il est urgent qu’après le vent de panique des semaines écoulées, la situation soit clarifiée. Over de aanpak op korte termijn is het inderdaad nodig om te weten hoe het afschakelplan eruit zal zien, maar volgens ons moet de focus eerst en vooral op een niet-afschakelplan liggen. De prioriteit is immers het vermijden van het afschakelplan. Daartoe moeten alle beschikbare binnenlandse productiecapaciteit kunnen draaien en worden aangesproken. Ook recentelijk gesloten capaciteit moet heropgestart kunnen worden. De kosten daarvan moeten worden afgewogen tegen de kosten van een afschakeling. Uiteraard is overleg met het buitenland nodig, zodat de importcapaciteit gegarandeerd blijft. De interconnecties moeten geoptimaliseerd worden. We moeten ook nagaan of er in ons eigen land nieuwe capaciteit kan worden gecreëerd. Ook een stevig overleg met het bedrijfsleven is opportuun. S’agissant de l’approche à court terme, il importe certes de savoir quel sera le futur plan de délestage mais, selon nous, il faut d’abord se focaliser sur un plan de non-délestage. La priorité consiste en effet à éviter un plan de délestage.Toute la capacité de production interne disponible doit être sollicitée, ce qui inclut également le redémarrage de sources de capacité fermées récemment. Les coûts de ce redémarrage doivent être évalués au regard de ceux qu’entraînerait un délestage. Une concertation avec l’étranger est évidemment nécessaire, pour garantir notre capacité d’importation. Les interconnections doivent être optimisées. Nous devons donc examiner la possibilité de générer une nouvelle capacité dans notre pays. Une concertation approfondie avec le secteur de l’industrie s’impose également. Op middellange termijn moeten we komen tot een energiemix waarin bevoorradingszekerheid, CO2vriendelijkheid en kostprijs belangrijke criteria zijn. Dat is een zaak voor de regeringsonderhandelingen. À moyen terme, nous devons en arriver à une mixité énergétique essentiellement fondée sur des critères tels que la sécurité d’approvisionnement, la limitation des émissions de CO2 et le coût. Ces questions devront être débattues dans le cadre des négociations gouvernementales. Ten slotte wens ik te beklemtonen dat de nucleaire veiligheid voor Open Vld voor alles komt. Wat is het plan van aanpak van het FANC? Enfin, je souhaite insister sur le fait que, pour l’Open VLD, la sécurité nucléaire constitue la priorité absolue. Quel est à cet égard le plan de l’AFCN? Open Vld is ook vragende partij om hoorzittingen te organiseren met onder meer Elia, het FANC en de voorzitter van het College van gouverneurs. L’Open VLD demande également l’organisation d’auditions, notamment d’Elia, de l’AFCN et du président du Collège des gouverneurs. 01.10 Karin Jiroflée (sp.a): Nadat de regering tussen 2007 en 2011 het energiebeleid heeft laten stagneren, heeft de huidige regering een echt uitrustingsplan opgesteld en werd er een strategische reserveproductiecapaciteit aangelegd. Op welke manier zullen de burgemeesters betrokken worden bij het noodplan? 01.10 Karin Jiroflée (sp.a): Entre 2007 et 2011, le gouvernement a laissé stagner la politique énergétique. Le gouvernement Di Rupo, en revanche, a échafaudé un vrai plan d'équipement et constitué une réserve stratégique. Comment les bourgmestres seront-ils associés à ce plan d'urgence national? We moeten nagaan hoe de buitenlandse overcapaciteit efficiënter gebruikt kan worden en of een aantal Belgische gascentrales niet opnieuw kan worden ingeschakeld. Nous devons nous poser deux questions: comment employer plus efficacement la surcapacité étrangère et n'est-il pas envisageable de remettre en service certaines centrales belges au gaz? Mijn fractie stelt vast dat diegenen die al jarenlang pleiten voor minder nucleaire afhankelijkheid, vandaag helaas gelijk krijgen. Onder andere door tussen 2007 en 2010 twijfel te zaaien over de sluiting van de drie oudste centrales is het hele plan Mon groupe constate que malheureusement, ceux qui plaident depuis des années en faveur d'une réduction de notre dépendance nucléaire s'avèrent aujourd'hui avoir raison. Le fait d'avoir semé notamment le doute, entre 2007 et 2010, KAMER-1E ZITTING VAN DE 54E ZITTINGSPERIODE 2014 CHAMBRE-1E SESSION DE LA 54E LÉGISLATURE CRABV 54 COM 003 17 22/08/2014 voor kernuitstap gaan stagneren en vielen alle inspanningen voor efficiënte en betrouwbare vernieuwingen stil. concernant la fermeture des trois plus anciennes centrales a entraîné une stagnation de l'ensemble du plan de sortie du nucléaire et un arrêt de tous les efforts fournis pour réaliser des innovations efficaces et fiables. Nu stellen wij vast dat de incidenten niet in de oudste centrales gebeuren, maar in de centrales die volgens de uitstapkalender van 2003 nog tien jaar stroom gingen produceren. Nous observons que les incidents ne se produisent pas dans les centrales les plus anciennes mais dans celles qui devaient, selon le calendrier arrêté pour la sortie de 2003, encore produire de l’électricité pendant 10 ans. De regeringsonderhandelaars staan voor een scherpe keuze: de levensduurverlenging van onbetrouwbare kerncentrales of de noodzakelijke investeringen in goedkopere hernieuwbare energie. Uiteraard kiest sp.a voor het tweede scenario. De formateursnota maakt ons echter bijzonder ongerust. Zullen de onderhandelaars kiezen om te vertrouwen op centrales die nog tien jaar ouder zijn dan de centrales die nu lekken of voor de bouw van een nieuwe centrale? Zullen ze kiezen om de zekerheid van velen aan te tasten om zo de macht van enkele energiereuzen te bestendigen? Het zou misdadig zijn om het incident in Doel 4 te misbruiken om de beslissing over de kernuitstap terug te draaien. Wij zullen niet aanvaarden dat de nieuwe regering gevoelens van angst bij de bevolking blijft cultiveren om eenzijdig de belangen van het kapitaal te dienen. Les négociateurs du gouvernement sont confrontés à un choix cornélien: prolonger la durée de vie de centrales non fiables ou procéder aux investissements nécessaires dans des formes d’énergie renouvelables meilleur marché. Le sp.a fait bien évidemment le choix en faveur de la seconde solution. La note du formateur nous inquiète toutefois beaucoup. Les négociateurs vontils choisir de se fier à des centrales qui ont encore dix ans de plus que celles qui présentent aujourd’hui des fuites ou choisir de construire une nouvelle centrale? Vont-ils faire le choix de porter atteinte à la sécurité de beaucoup et pérenniser ainsi le pouvoir de quelques géants de l’énergie? Il serait criminel d’utiliser l’incident de Doel IV pour revenir sur la décision de sortir du nucléaire. Nous n’accepterons pas que le nouveau gouvernement cultive parmi la population des sentiments d’angoisse pour servir unilatéralement les intérêts du capital. Het energiebeleid moet efficiënt zijn, duurzaam, flexibel bij piekmomenten en vooral betaalbaar voor iedereen. De keuze moet nu worden gemaakt. La politique énergétique doit être efficace, durable, flexible aux phases de pointe et surtout payable pour tout un chacun. C’est maintenant que le choix doit être opéré. 01.11 Kristof Calvo (Ecolo-Groen): Een aantal collega’s zegt – terecht – dat we de situatie niet moeten dramatiseren, maar er doet zich vandaag wel degelijk een probleem voor in ons land. Het is volslagen onaanvaardbaar dat in een welvarend land krantentitels verschijnen als "Maximum vier uur in het donker". De onzekerheid over de bevoorrading mogen we zeker niet al te sterk relativeren. 01.11 Kristof Calvo (Ecolo-Groen): Plusieurs collègues affirment à juste titre que nous ne devons pas dramatiser la situation. Toutefois, notre pays est aujourd'hui confronté à un réel problème. Il est tout à fait inacceptable de lire des titres de quotidiens tels que "Maximum quatre heures dans le noir" dans un pays prospère. Nous ne devons pas relativiser trop le problème de l'incertitude d'approvisionnement. Ik ben het niet eens met staatssecretaris Fonck dat we dit niet hebben zien aankomen en niet konden voorspellen. Het was een kwestie van tijd voor ons land het slachtoffer zou worden van zijn extreme afhankelijkheid van één speler en één soort technologie. Deze situatie is dus wel degelijk een zaak van politieke verantwoordelijkheid. Je ne suis pas d'accord avec Mme Fonck lorsqu'elle affirme que nous ne pouvions pas prévoir cette situation. Ce n'était qu'une question de temps: il fallait qu'un jour notre pays devienne victime de sa dépendance extrême d'un seul acteur et d'un seul type de technologie. Il s'agit d'une responsabilité politique. Als de staatssecretaris dit ontkent betekent dat zij nog altijd niet doorheeft dat de nucleaire La secrétaire d'État affirme le contraire; elle n'a dès lors toujours pas compris que la dépendance par KAMER-1E ZITTING VAN DE 54E ZITTINGSPERIODE 2014 CHAMBRE-1E SESSION DE LA 54E LÉGISLATURE 18 22/08/2014 CRABV 54 COM 003 afhankelijkheid problematisch is. Het is absurd dat sommigen die afhankelijkheid zelfs met een nieuwe kerncentrale willen vergroten. rapport au nucléaire constituait un problème. Il est absurde de vouloir, comme certains, augmenter cette dépendance en appelant à la construction d'une nouvelle centrale nucléaire. De huidige impasse is het gevolg van tien jaar nonbeleid en rechtsonzekerheid en van een blind geloof in kernenergie en in bedrijven, die wel altijd aan de kassa passeren met afgeschreven kerncentrales, maar niet thuis geven als het gaat over piekcapaciteit. L'impasse actuelle est la conséquence de dix ans de non-politique, d'incertitude juridique, de foi aveugle dans l'énergie nucléaire et d'une situation dans laquelle des entreprises ne cessent d'engranger de l'argent avec des centrales nucléaires amorties tout en étant aux abonnés absents lorsqu'il s'agit de capacité de pointe. Ik heb vragen bij de bevoorradingszekerheid. De staatssecretaris spreekt over een strategische reserve van 800 MW. Volgens mijn gegevens heeft Seraing 485 MW, Vilvoorde 385 MW en de onderbrekingscontracten maximum 100 MW. Ik wil hierover volledige duidelijkheid. Als die cijfers juist zijn, volstaat de strategische reserve die de staatssecretaris heeft verzameld, niet voor het scenario Doel 3 en Tihange 2. Volgens de staatssecretaris is daarvoor 1.200 MW nodig. Je m'interroge sur la sécurité d'approvisionnement. La secrétaire d'État mentionne une réserve stratégique de 800 MW. Selon mes informations, Seraing devrait livrer 485 MW, Vilvorde 385 MW et les contrats d'interruption 100 MW maximum. Je souhaite obtenir toute la clarté à ce sujet. Si ces chiffres sont exacts, la réserve stratégique constituée par la secrétaire d'État ne suffira pas pour le scénario Doel III et Tihange II, qui nécessiterait selon elle 1 200 MW. De problemen bij Doel 3 en Tihange 2 zijn opgedoken in de zomer van 2012. Minister Wathelet heeft, als toenmalig staatssecretaris, een wetsontwerp ingediend over een strategische reserve van 800 MW. Op dat ogenblik wist iedereen reeds dat dit onvoldoende was. Doel 3 en Tihange 2 zouden opgegeven worden. Men wroet reeds maanden op duizenden scheurtjes. Minister Wathelet is in zijn eerdere functie van staatssecretaris tekortgeschoten. Men heeft onvoldoende strategische reserve verzameld voor een scenario waarin Doel 4 zou functioneren. Les problèmes des centrales de Doel III et Tihange II sont apparus à l'été 2012. Le ministre Wathelet, alors secrétaire d'État, avait déposé un projet de loi prévoyant une réserve stratégique de 800 MW. À ce moment-là, tout le monde savait déjà que cette réserve était insuffisante. Les centrales de Doel III et Tihange II seraient abandonnées. Cela fait plusieurs mois déjà que l'on étudie la question des milliers de microfissures. Le ministre Wathelet a failli à sa tâche dans sa précédente fonction de secrétaire d'État. La réserve stratégique constituée dans le cas d'un scénario où Doel IV fonctionnerait n'est pas suffisante. Het verbaast me dat de minister niet heeft verwezen naar de stand van zaken van het tienpuntenplan dat de netbeheerder ontwikkelt. Een hoorzitting met de netbeheerder in het Parlement zou zeer welgekomen zijn. Je m'étonne que le ministre n’ait pas fait état de l'état d'avancement du plan en dix points développé par le gestionnaire du réseau. Il serait opportun d'organiser une audition de ce dernier au Parlement. Er is ook het probleem van de fysieke beveiliging. Ik heb vandaag onvoldoende gehoord dat een daad van sabotage een probleem is. In principe draagt de exploitant ter zake een grote verantwoordelijkheid. Er bestaat een KB over de fysieke beveiliging van nucleaire installaties dat heel duidelijk definieert welke maatregelen er genomen moeten worden om zulke situaties te vermijden. Hoe schat de minister dit in? Heeft de exploitant in het verleden voldoende maatregelen genomen om zulke situaties te vermijden? Le point suivant concerne la sécurité physique. Je n'ai pas assez entendu dire aujourd'hui qu'un acte de sabotage constitue un problème. En principe, l'exploitant porte une grande responsabilité en la matière. Un arrêté royal relatif à la sécurité physique des installations nucléaires définit très précisément les mesures à prendre pour prévenir pareils événements. Quelle évaluation le ministre fait-il de la situation? L'exploitant a-t-il pris suffisamment de mesures préventives dans le passé? De improvisatie en chaos die ik de afgelopen week inzake het afschakelplan vastgesteld heb, acht ik L'improvisation et le chaos que j'ai pu observer la semaine passée concernant le plan de délestage KAMER-1E ZITTING VAN DE 54E ZITTINGSPERIODE 2014 CHAMBRE-1E SESSION DE LA 54E LÉGISLATURE CRABV 54 COM 003 19 22/08/2014 onaanvaardbaar in een welvarend land met heel veel politiek personeel en sterke administraties. sont inacceptables, à mon estime, dans un pays prospère qui dispose d'un personnel politique nombreux et d'administrations solides. Gaat het licht alsnog uit dan rijst de vraag hoe wij daar procedureel, veiligheidsmatig, maatschappelijk en economisch mee omgaan. De bevoorradingszekerheid is alleszins een kerntaak van de overheid. Dans l'hypothèse où nous serions malgré tout plongés dans l'obscurité, il faut se demander comment réagir en ce qui concerne les procédures et la sécurité, mais aussi les plans social et économique. La sécurité de l'approvisionnement constitue en tout état de cause une mission de base de l'État. Ik nodig alle fracties uit om samen te onderzoeken, áls het zover komt, hoe de overheid de schade voor burgers en bedrijven kan vergoeden. Ik hoop in deze commissie een draagvlak te vinden voor ons voorstel inzake schadevergoeding. De mensen hebben daarop recht. De politiek heeft immers de voorbije tien jaar nagelaten om het energiebeleid vorm te geven en op nieuwe sporen te zetten. De volgende regering moet dan ook zorgen voor een andere energiepolitiek. J'invite tous les groupes politiques à voir ensemble, le moment venu, comment l'État pourra indemniser les citoyens et les entreprises pour le dommage subi. J'espère que notre proposition relative à l'indemnisation emportera l'adhésion de la commission. Les citoyens y ont droit. Le monde politique a en effet omis ces dix dernières années d'arrêter la politique énergétique et de l'engager sur une nouvelle voie. Le prochain gouvernement devra dès lors veiller à arrêter une autre politique énergétique. 01.12 Vanessa Matz (cdH): In tegenstelling tot de paniekzaaierij van de afgelopen dagen hebben de betogen van de minister en de staatssecretaris opnieuw sereniteit in het debat gebracht. 01.12 Vanessa Matz (cdH): Les exposés du ministre et de la secrétaire d'État contribuent à ramener la sérénité face au contexte d'affolement des derniers jours. Niemand kon voorspellen dat de drie kernreactoren zouden worden stilgelegd en dat ze niet vóór de winter zouden kunnen worden heropgestart. Daar kon de regering toch ook niets aan veranderen. L'arrêt des trois réacteurs nucléaires et le nonredémarrage de ceux-ci avant la période hivernale n'étaient pas prévisibles et étaient indépendants de la volonté du gouvernement. De eerste prioriteit is en blijft de nucleaire veiligheid. Maar het is ook belangrijk dat de bevoorradingszekerheid voor alle actoren gewaarborgd is. La priorité absolue est la sûreté nucléaire. Mais il est aussi important de garantir la sécurité d'approvisionnement de tous les acteurs. Sommige sprekers betreuren dat er geen enkele maatregel werd genomen, terwijl ze in het verleden net klaagden dat de regering de volledige liberalisering van de energiemarkt had verhinderd! De markt doet echter niet aan zelfregulering. De maatregelen werden op het juiste ogenblik genomen, en niet halsoverkop in reactie op de recente incidenten. Certains intervenants regrettent qu'aucune mesure n'ait été prise, alors que les mêmes déploraient que la libéralisation totale du marché de l'énergie soit empêchée par le gouvernement! Or, le marché ne fait pas lui-même les choses. Les dispositions ont été prises à temps, et non dans la précipitation à la suite des incidents récents. Iedereen stelt het op prijs dat de regering al twee jaar op dergelijke problemen anticipeert. Volgens een rapport van de AD Energie uit 2013, gebaseerd op een rapport van Elia, zou de benodigde strategische reserve naar schatting 0 tot 800 MW bedragen. De regering heeft een en ander dus goed ingeschat. Chacun appréciera l'anticipation faite par le gouvernement, depuis deux ans. D'après un rapport de la DG Énergie (2013) basé sur le rapport d'Elia, le besoin estimé de la réserve stratégique s'étalait entre 0 et 800 MW. Le gouvernement avait donc anticipé. Het afschakelplan baart echter het meest zorgen. Dit is echter het laatste redmiddel, als alle andere C'est le plan de délestage qui inquiète le plus. Mais ce plan est l'ultime recours, après une série de KAMER-1E ZITTING VAN DE 54E ZITTINGSPERIODE 2014 CHAMBRE-1E SESSION DE LA 54E LÉGISLATURE 20 22/08/2014 CRABV 54 COM 003 maatregelen al werden genomen. Mocht het plan worden ingevoerd, moet de communicatie zo performant mogelijk zijn. Hoe kan men er zeker van zijn dat de gemeentebesturen de informatie die de gouverneurs krijgen op hun beurt duidelijk zullen overbrengen? mesures prises pour l'éviter. S'il est activé, la communication doit être performante. Comment être sûrs que les autorités communales répercuteront clairement les informations données aux gouverneurs? Als men het plan voor een alternatiefloze kernuitstap zou hebben doorgevoerd, zou een brown-out langer dan vier uur hebben geduurd en had Brussel ook afgeschakeld moeten worden! Pas toen Melchior Wathelet aan de knoppen draaide, is er een echt alternatief plan gekomen. Si on avait suivi le plan de sortie du nucléaire sans alternative, ce n'est pas quatre heures de délestage dont on aurait eu besoin, et la ville de Bruxelles aurait aussi été sous délestage! Il a fallu que Melchior Wathelet soit aux commandes pour qu'un véritable plan alternatif existe. Ik dank beide excellenties voor hun transparante communicatie. Je remercie les deux ministres pour la transparence dont ils ont fait preuve. 01.13 Barbara Pas (VB): Ik krijg hier een déjà vu. Al zeker sinds 2007 werd er in de commissie Bedrijfsleven gediscussieerd over de bevoorradingszekerheid. Tijdens de winter van 2012-2013 waren black-outs dichtbij. Het verbaast mij dan ook dat er nog steeds geen structurele oplossingen werden gevonden. De regering heeft helemaal niets gedaan. 01.13 Barbara Pas (VB): J'éprouve une sensation de déjà-vu. On discute de la sécurité d'approvisionnement en commission de l'Économie depuis 2007 au moins. On a frôlé le black-out au cours de l'hiver 2012-2013. Je ne suis donc pas surprise de constater que des solutions structurelles n'ont toujours pas été trouvées. Le gouvernement est resté les bras ballants. Ondanks alle aanbevelingen bleef ook de kernuitstap gehandhaafd, terwijl er geen enkele moeite gedaan werd om die op te vangen. Wij zijn voorstander van een gediversifieerde energiemix die de bevoorradingszekerheid kan garanderen. Er zijn wel inspanningen geleverd voor het uitbouwen van winden zonne-energie, maar die energiebronnen zijn niet altijd actief. Wij hebben een back-up nodig en dat vergt een gediversifieerd productiepark waarbij geen enkele technologie mag worden uitgesloten. Le gouvernement a maintenu son plan de sortie du nucléaire en dépit de toutes les recommandations mais il n'a absolument rien fait pour s'y préparer. Nous prônons quant à nous un mix énergétique diversifié qui soit garant d'une sécurité d'approvisionnement. Certes, des efforts ont été fournis pour développer l'énergie éolienne et solaire, mais ces deux sources d'énergie renouvelable ne sont pas toujours actives. Nous avons besoin d'un garde-fou, ce qui requiert un parc de production diversifié d'où aucune technologie ne doit être exclue. Onze hoofdbekommernissen zijn de bevoorradingszekerheid en de betaalbaarheid. De gemeenten, burgers en bedrijven zijn terecht ongerust. De boodschap die we vandaag horen, is niet geruststellend. De gemeenten moeten zich baseren op een oud afschakelplan. Waarom laat het nieuwe plan zo lang op zich wachten? Mogen de gouverneurs grote wijzigingen verwachten? Zullen de gemeenten voldoende informatie krijgen over de volgorde van afkoppeling? Zal er meer informatie komen over de gevolgen van een afkoppeling? La sécurité d’approvisionnement et un coût raisonnable constituent nos préoccupations majeures. Les communes, les citoyens et les entreprises sont à juste titre inquiets. Les messages que nous entendons aujourd’hui ne sont guère rassurants. Les communes doivent se baser sur un plan de délestage déjà ancien. Pourquoi le nouveau plan se fait-il tant attendre? Les gouverneurs doivent-ils s’attendre à d’importantes modifications? Les communes seront-elles suffisamment informées des étapes du délestage? Obtiendronsnous davantage d’informations à propos des conséquences d’un délestage? Door het ontbreken van structurele oplossingen moeten wij nu noodoplossingen zoeken. Werden er initiatieven genomen om voor de gascentrale in Maasbracht vergunningen af te leveren? Dergelijke procedures nemen jaren in beslag. Klopt het dat L'absence de solutions structurelles nous oblige à rechercher des solutions d'urgence. Des mesures ont-elles été prises en vue de délivrer des autorisations pour la centrale au gaz de Maasbracht? Plusieurs années sont nécessaires KAMER-1E ZITTING VAN DE 54E ZITTINGSPERIODE 2014 CHAMBRE-1E SESSION DE LA 54E LÉGISLATURE CRABV 54 COM 003 21 22/08/2014 deze centrale ons komende winter nog geen stroom zal kunnen leveren? Wordt het in gebruik nemen van noodgeneratoren overwogen? Is dit realistisch? Klopt het dat er geen infrastructuur is om deze generatoren op het net aan te sluiten? Wat zou het kostenplaatje zijn? pour voir aboutir ce type de procédures. Confirmezvous que cette centrale ne sera pas encore en mesure de nous fournir de l'électricité au cours de l'hiver prochain? La mise en service de générateurs de secours est-elle envisagée? S'agit-il d'une option réaliste? Est-il exact qu'aucune infrastructure n'est disponible pour raccorder ces générateurs au réseau? Quel serait le coût de cette solution? Kan de staatssecretaris meer informatie geven over de sabotage in Doel 4? De toegangscontrole verloopt er via elektronische badges. Bestaat er al meer duidelijkheid over de identiteit van de dader? Het valt wel op dat er nauwelijks gespeculeerd wordt over het daderprofiel, terwijl het misschien geen alleenstaand geval is. Enkele maanden geleden werd een dwarsregeltransformator in Monceau-sur-Sambre vernield. Klopt het dat dit incident nu opnieuw onderzocht wordt? Wat is de stand van zaken? La secrétaire d’État peut-elle nous fournir davantage d’informations à propos du sabotage à Doel IV? L’accès est contrôlé par un système de badges. En sait-on déjà plus à propos de l’auteur des faits? Il est frappant de constater que l’on ne s’intéresse guère au profil de ce dernier, alors qu’il ne constitue peut-être pas un cas isolé. Il y a quelques mois, un transformateur déphaseur a été détruit à Monceau-sur-Sambre. Est-il exact que l’on s’intéresse à nouveau à cet incident? Quel est l’état d’avancement de ce dossier? Worden er nog andere kleine of grote incidenten onderzocht? Worden de door het FANC opgelegde maatregelen om de veiligheid in Doel 4 te verhogen ook in de andere centrales toegepast? D’autres incidents, petits ou grands, sont-ils également examinés de plus près? Les mesures imposées par l’AFCN pour renforcer la sécurité à Doel IV sont-elles également appliquées dans les autres centrales? 01.14 Olivier Maingain (FDF): Uw betoog is zo geruststellend! Men zou bijna wensen dat er zich inderdaad een stroomtekort voordoet opdat men het afschakelingsplan ten uitvoer zou kunnen zien brengen. Ik heb echter een vergadering bij de gouverneur van het arrondissement Brussel over noodgeneratoren bijgewoond en ik kan u vertellen dat het daar je reinste improvisatie was. Vandaag is er geen officiële informatie beschikbaar over onze capaciteit. 01.14 Olivier Maingain (FDF): Vous êtes tellement rassurants! On en viendrait à souhaiter qu'il y ait une pénurie pour assister à la mise en œuvre du plan de délestage. Mais, pour avoir assisté à une réunion chez le gouverneur de l'arrondissement de Bruxelles sur le thème des générateurs de secours, je puis dire que ce fut l'improvisation totale. Aujourd'hui, aucune donnée officielle n'est disponible quant aux capacités. Mocht er zich morgen een ongewenste situatie voordoen, dan zou er chaos heersen. De burgemeesters zouden niet in staat zijn het hoofd te bieden aan noodsituaties die ze zich vandaag niet kunnen voorstellen. Je crois que si, demain, se présentait une situation indésirable, ce serait le chaos. Les bourgmestres ne seraient pas en mesure de faire face à des situations d'urgence dont ils ne peuvent pas estimer aujourd'hui la réalité. De kern van het probleem is dat onze eigen productiecapaciteit opnieuw in kaart moet worden gebracht. Trends-Tendances heeft onlangs een artikel uitgebracht over de Belgische gascentrales, die zo goed als stilliggen. Wat men zich dient af te vragen, is of men een aantal van die centrales opnieuw in werking wil stellen en hoeveel dat zou kosten. Ik wil hier vandaag van u vernemen hoeveel capaciteit die centrales vertegenwoordigen en welk kostenplaatje eraan vasthangt. Le nœud du problème est de revoir quelles sont nos capacités de production propres. Trends-Tendance a récemment publié un article au sujet des centrales thermiques au gaz belges quasi à l'arrêt. Le vrai débat consiste à savoir si l'on veut remettre en marche un certain nombre de ces centrales et quel en serait le coût. Je souhaiterais que vous puissiez répondre aujourd'hui à la question de l'estimation de ces capacités et de leur coût. Om een debat ten gronde te kunnen voeren zou men voor elke – thans economisch onrendabele – productiemethode moeten bekendmaken hoeveel Le véritable débat est bien d'annoncer le coût de la sécurité d'approvisionnement au départ de modes de production qui, aujourd'hui, ne sont pas KAMER-1E ZITTING VAN DE 54E ZITTINGSPERIODE 2014 CHAMBRE-1E SESSION DE LA 54E LÉGISLATURE 22 CRABV 54 COM 22/08/2014 003 het instandhouden van de bevoorradingszekerheid werkelijk kost. rentables économiquement. Andere landen zitten met een productieoverschot. Welke EU-landen kunnen ons garanties inzake de energievoorziening bieden? Sommige EU-landen dreigen ook met stroomtekorten geconfronteerd te worden. Ik heb u evenmin iets horen zeggen over een reflectie op Europees niveau. We moeten sneller een beroep doen op de solidariteitsmechanismen op het Europese niveau. D'autres pays sont en surcapacité de production. Quels sont les pays de l'Union européenne qui peuvent nous offrir des garanties d'approvisionnement? Certains pays de l'Union européenne risquent eux aussi d'être confrontés à des insuffisances d'approvisionnement. Je ne vous ai pas non plus entendu à propos d'une réflexion au niveau européen. Nous devons activer plus volontairement les mécanismes de solidarité à l'échelon européen. We moeten ook denken aan de mogelijke uitputting van andere energiebronnen in een op zijn minst onzekere internationale geopolitieke context. Ik wil graag van u vernemen hoe het met die reflectie staat. Uiteraard is dat debat eerder de zaak van de toekomstige regering, maar die reflectie moet toch de politieke waan van de dag overstijgen, want de continuïteit van de energievoorziening is een essentiële voorwaarde voor de economische toekomst van ons werelddeel. Il faut envisager en outre l’éventuelle raréfaction d'autres sources énergétiques dans un contexte géopolitique international pour le moins incertain. Je souhaiterais vous entendre quant à l'état de la réflexion. Le débat concernera sans doute plutôt un prochain gouvernement, c’est vrai, mais cette réflexion n'en doit pas moins dépasser le cadre des contingences politiques car la sécurité de l'approvisionnement en énergie constitue une des conditions essentielles de l'avenir économique de notre continent. In de pers werd er gewag gemaakt van instantoplossingen. Mede dankzij noodgeneratoren zou er een black-out kunnen worden voorkomen. Van die technische oplossing heeft u met geen woord gerept; volgens sommigen is die helemaal niet zo makkelijk in praktijk te brengen. La presse a fait état de solutions immédiates. Les générateurs de secours pourraient aider à éviter un black-out électrique. Nous ne vous avons pas entendus au sujet de cette possibilité technique assez aléatoire selon certains. De toevoer van stroom vanuit Maasbracht, in Nederland, is evenmin aan bod gekomen. Het is weinig waarschijnljk dat er in enkele maanden tijd een kabel van 15 km kan worden getrokken om die elektriciteit naar België te krijgen. Is dat een middellangetermijnoplossing? L'alimentation à partir de Maasbracht, aux PaysBas, n'a pas non plus été évoquée. Il est peu probable que l'on puisse tirer un câble de quinze kilomètres en quelques mois pour assurer cette alimentation. Est-ce une mesure à prendre à moyen terme? De uitvoering van een afschakelplan, met alle gevolgen van dien voor de collectieve en individuele veiligheid, is volgens mij in de praktijk niet mogelijk zonder dat er eerst oefeningen worden georganiseerd met de hulpdiensten. Er is een theoretische planning, zoals vermeld in de pers, maar de realiteit in het veld is nog wat anders. Quant à l'éventualité d'un plan de délestage, avec des conséquences en termes de sécurité collective et individuelle, je crois qu'entre une planification théorique, telle que je la lis dans la presse, et la réalité sur le terrain, on ne peut affronter une telle situation si aucun exercice n'est organisé par les services de secours. Als burgemeester onthoud ik dat de onderscheiden hulpdiensten zich hun modi operandi vooral dankzij preventieve oefeningen eigen kunnen maken. Zonder praktijkervaring zullen weinig administratieve overheden met bepaalde situaties kunnen omgaan. Ik zou graag van de minister van Binnenlandse Zaken vernemen in hoeverre dergelijke simulatieoefeningen zouden kunnen worden overwogen. En tant que bourgmestre, je retiens que ce sont les exercices préventifs qui permettent de systématiser les modes opérationnels des différents services de secours. Sans exercice pratique, peu d'autorités administratives pourront faire face aux situations. Je me tourne vers le ministre de l'Intérieur pour savoir jusqu'où ce type d'exercice par simulation pourrait être envisagé. KAMER-1E ZITTING VAN DE 54E ZITTINGSPERIODE 2014 CHAMBRE-1E SESSION DE LA 54E LÉGISLATURE CRABV 54 COM 003 23 22/08/2014 01.15 Marco Van Hees (PTB-GO!): In het regeerakkoord van de uittredende coalitie stond te lezen dat men de energiebevoorrading zou waarborgen door de bevoorradingsbronnen maximaal te diversifiëren en voorrang te geven aan hernieuwbare energie. Het akkoord voorzag in de ontwikkeling van een plan dat nieuwe energieproductiecapaciteit moest genereren en tegelijkertijd 's lands bevoorrading op een geloofwaardige manier moest verzekeren. 01.15 Marco Van Hees (PTB-GO!): L'accord de gouvernement de la coalition sortante prévoyait de garantir l'approvisionnement en énergie en diversifiant au maximum les sources d'approvisionnement et en donnant la priorité à l'énergie renouvelable. L'accord prévoyait d'élaborer un plan d'équipement en nouvelles capacités de production d'énergie permettant d'assurer de façon crédible l'approvisionnement du pays. Drie jaar later wordt er gewaarschuwd voor mogelijke stroomtekorten in de winter. Als het zover is gekomen, dan is dat omdat het Belgische energiebeleid niet door de federale regering wordt bepaald maar door de privésector, meer bepaald door Electrabel en zijn moederbedrijf GDF SUEZ. Trois ans plus tard, on évoque une éventuelle pénurie d'électricité pour l'hiver. Si nous en sommes là, c'est que, dans notre pays, ce n'est pas le gouvernement fédéral qui mène la politique énergétique, mais bien le privé, et en particulier Electrabel et sa maison-mère, GDF SUEZ. In België beslist de markt. In 2012 heeft de directeur productie van Electrabel verklaard dat hij niet verantwoordelijk is voor de continuïteit van de stroomvoorziening in België. Hij voegde eraan toe dat Electrabel in het huidige klimaat zeker geen nieuwe investeringen in ons land meer zal doen. Dat is regelrechte chantage en deze houding heeft te maken met het feit dat de nucleaire oplossing die Electrabel verdedigde, het niet heeft gehaald. En Belgique, c'est le marché qui décide. En 2012, le directeur de production d'Electrabel a déclaré qu'il n'était pas responsable de la sécurité de l'approvisionnement de l'électricité en Belgique et qu'étant donné le climat actuel, Electrabel ne ferait certainement pas de nouveaux investissements en Belgique. C’est là un véritable chantage motivé par le fait que l'option nucléaire défendue par Electrabel n'était pas retenue. Zou een moeder haar baby aan een oppas toevertrouwen die haar geen garanties kan geven omtrent de melkvoorziening? (Onderbrekingen door de heer Olivier Maingain, FDF) Est-ce qu'une maman donnerait son bébé à une nourrice qui ne peut lui garantir l'approvisionnement en lait? (Interruptions de M. Olivier Maingain, FDF) Zal de overheid onze energieproductie in handen laten van een multinational die een sociaal onverantwoord beleid voert? Les autorités vont-elles laisser notre production d'énergie dans les mains d'une multinationale socialement irresponsable? Een producent uit de privésector zal altijd meer interesse hebben voor centrales die de basisbehoeften dekken omdat die meer rendabel zijn dan centrales die nodig zijn voor productiepieken. Verschillende gascentrales werden gesloten! Un producteur privé sera toujours plus intéressé par des centrales couvrant les besoins de base, plus rentables que les centrales nécessaires en cas de pic de production. Plusieurs centrales au gaz ont été fermées! Bent u er zeker van dat onze buurlanden ons de nodige stroom zouden kunnen en willen leveren? Bent u van plan om de sluiting van gascentrales te verhinderen?Is het in geval van activering van de strategische reserve wel degelijk de Staat die financieel zou bijdragen indien de productiekosten te hoog zouden blijken? Welke maatregelen neemt u om te verhinderen dat multinationals een doorslaggevend gewicht zouden hebben in ons energiebeleid? Êtes-vous assurés que des pays voisins veulent et seraient en mesure de nous fournir? Comptez-vous empêcher la fermeture de centrales au gaz? En cas d'activation de la réserve stratégique, est-ce bien l'État qui interviendrait financièrement si les coûts de production s'avéraient trop élevés? Qu'allez-vous entreprendre pour que les multinationales ne puissent avoir un poids déterminant dans notre politique énergétique? De PVDA pleit voor de opmaak van een meerjarenplan waarin de Staat de types en de hoeveelheden energie die nodig is zou bepalen en Le PTB souhaite que l'on établisse un plan pluriannuel dans lequel l'État définirait les types et les quantités d'énergie nécessaires et auquel les KAMER-1E ZITTING VAN DE 54E ZITTINGSPERIODE 2014 CHAMBRE-1E SESSION DE LA 54E LÉGISLATURE 24 22/08/2014 CRABV 54 COM 003 waarbij de privébedrijven zich dan zouden kunnen aansluiten. Als zij dat weigeren, zou de Staat de energieproductie in handen moeten nemen. sociétés privées pourraient adhérer. En cas de refus de leur part, l'État devrait prendre en mains la production énergétique. 01.16 Staatssecretaris Catherine Fonck (Frans): Zal de sluiting van Doel 4 een impact hebben op de prijs? Er is al een impact geweest, van enkele euro’s per MW. De kosten schommelen logischerwijze in de loop van het jaar, afhankelijk van een aantal factoren (strenge winter, lager aanbod, enz.). Klanten met een vast contract ondervinden geen repercussies op de prijs die ze betalen. Voor klanten met een variabel contract hebben de schommelingen op de markt pas maanden later een invloed op de prijs. 01.16 Catherine Fonck, secrétaire d'État (en français): La fermeture de Doel IV aura-t-elle un impact sur le prix? Il y en a eu un, de quelques euros par mégawatt. Le coût varie forcément au long de l'année, selon que l'hiver est rude, que l'offre diminue, etc. Pour les clients fixes qui ont conclu un contrat, il n'y a aucune répercussion sur le coût. Pour les contrats variables, les fluctuations du marché ne sont répercutées sur le prix qu'après plusieurs mois. Wij kunnen nu onmogelijk zeggen hoe de markt zal evolueren. Nous ne pouvons vous dire maintenant comment le marché va évoluer. Wij hebben ons in juni al, vlak nadat bekend werd dat de tests zouden worden uitgesteld, afgevraagd hoe we voor extra capaciteit zouden kunnen zorgen voor de komende winter. Alle mogelijkheden worden onder de loep genomen, maar wij beschikken momenteel niet over bijkomende werkbare pistes. Nous nous sommes évidemment interrogés sur les manières d'envisager des capacités complémentaires pour cet hiver, et ce dès le mois de juin, juste après l'annonce du report des tests. Toutes les possibilités sont étudiées mais nous ne disposons pas, pour l'instant, d'éléments réalisables supplémentaires. In 2013 werden er drie centrales gesloten, oudere, weinig betrouwbare en vervuilende eenheden (Ruien 5, Ruien 6 en Les Awirs 5) waarvan de sluiting in de lijn der logica lag. Trois centrales ont effectivement fermé en 2013. Il s'agissait de vieilles unités peu fiables et polluantes (Ruien V, Ruien VI et Les Awirs V) qu’il n'était pas logique de maintenir en activité. Dit jaar hebben wij voor de eerste keer een aanbesteding uitgeschreven voor Vilvoorde en Seraing, en de binnengekomen offertes werden aanvaard. Wij hebben alles aangenomen. Als wij meer voorstellen hadden gekregen, hadden wij die zeker in aanmerking genomen. Cette année, pour la première fois, nous avons lancé un appel d'offres concernant Vilvorde et Seraing, et les offres rendues ont été acceptées. Nous avons tout pris. Si nous avions obtenu davantage de propositions, nous les aurions volontiers retenues. Onlangs werd de strategische reserve uitgebreid met 100 MW uit contracten van afschakelbare klanten. Elia had al voor ongeveer 100 MW contracten gesloten. Voor dit jaar is het potentieel dus bereikt. Récemment, on a ajouté à la réserve stratégique 100 MW issus de contrats interruptibles. Elia avait déjà conclu des contrats pour environ 100 MW. Pour cette année, le potentiel est donc atteint. De gascentrale van Marcinelle is nog altijd in bedrijf; wat functioneert zullen we niet subsidiëren. On a parlé de la centrale au gaz de Marcinelle: elle tourne toujours, on ne va pas subsidier ce qui fonctionne! (Nederlands) Inzake het gebruik van noodgeneratoren is het zo dat de kleine generatoren, zoals in ziekenhuizen, niet kunnen worden gebruikt. Elia en CREG bestuderen wel de installatie van specifieke grote generatoren. Dat zal echter niet meer voor deze winter kunnen, enkel voor die van volgend jaar. (En néerlandais) En ce qui concerne l'utilisation de générateurs de secours, les petits générateurs, comme on en trouve dans les hôpitaux, ne peuvent être employés. Elia et la CREG planchent toutefois sur l'installation de grands générateurs bien spécifiques mais, pour cet hiver-ci, il est trop tard. Ce sera pour l'hiver suivant. (Frans) (En français) À côté de l’appel d’offre pour la Naast de offerteaanvraag KAMER-1E ZITTING VAN DE 54E ZITTINGSPERIODE voor de 2014 CHAMBRE-1E SESSION DE LA 54E LÉGISLATURE CRABV 54 COM 003 25 22/08/2014 strategische voorraad was er ook een offerteaanvraag voor één of twee bijkomende gascentrales met een capaciteit van 700 à 900 MWh. réserve stratégique, il y a eu un appel d’offres visant à disposer d’une ou deux centrales au gaz supplémentaires pour une production de 700 à 900 MWh. Er werden drie projecten ingediend. Ik zou het hier niet moeten hebben over de precieze offertes, maar u haalt één van de drie aan, namelijk de centrale in Maasbracht. De offertes zullen eerst bekeken worden voordat er beslissingen worden genomen. Volstaat het dat er op heel korte termijn een kabel van vijftien kilometer gelegd wordt om bijkomende megawatt te krijgen? Zo eenvoudig is het echter niet. Zo'n dikke kabel zou onderaards moeten lopen, waarvoor een milieuvergunning vereist is. Volgens de CEO van het betrokken bedrijf kan de kabel sneller worden gelegd als dat scenario het niet haalt. Het gaat om een alternatief denkspoor. Trois projets ont été remis. Je ne devrais pas en parler mais vous mentionnez la centrale de Maasbracht: c’est une des trois offres. Les décisions seront prises après examen des offres. Suffit-il d’installer très rapidement un câble de quinze kilomètres pour obtenir des mégawatts supplémentaires? Ce n’est pas si simple: il s’agirait d’un câble important, qui devrait être enfoui, ce qui nécessite un permis d’environnement. Si ce scénario n’est pas retenu à la suite de l’appel d’offres, le patron de la société concernée nous a également expliqué comment installer ce câble plus rapidement. C’est une piste alternative. Elia heeft ons erg snel laten weten dat dit voorstel niet haalbaar was. Ik heb evenwel gevraagd om het toch grondig te bestuderen, zoals we ook alle andere voorstellen tegen het licht houden. Iedere mogelijke oplossing interesseert ons, voor zover zij aannemelijk en haalbaar is, en niet buitensporig veel kost. Elia nous a très rapidement répondu que cette proposition n'était pas envisageable. J'ai toutefois demandé que nous puissions l'étudier pleinement, comme toutes les autres. Toute solution nous intéresse, pourvu qu’elle soit crédible, faisable et raisonnable quant aux coûts. Kan de sluiting van Doel 1 en 2 worden uitgesteld? Ten eerste is er een wet. Daarnaast speelt ook de veiligheid van de reactoren een rol: het zijn immers de oudste van het land. Ten slotte is er de kwestie van de brandstof. Peut-on reporter la fermeture de Doel I et II? D’abord, il y a une loi! Il y a aussi les questions de sûreté de ces réacteurs qui sont les plus anciens et il y a la question du combustible. Waarom de landelijke gebieden? Daar zijn technische redenen voor, aangezien dit overeenkomt met de veelbesproken 30 kV, maar ook juridische redenen: we moeten de voorwaarden zoals bepaald in het ministerieel besluit van 3 juni 2005 in acht nemen, en daarin is er sprake van een afschakeling van het net in landelijk gebied. Pourquoi les zones rurales? Cela répond à des raisons techniques puisque cela correspond aux fameux 30 kilovolts, mais aussi à des raisons juridiques: le respect des conditions de l’arrêté ministériel du 3 juin 2005, dans lequel figure le délestage des réseaux ruraux. De problemen in Monceau-sur-Sambre hebben geen impact op onze invoercapaciteit vanuit het zuiden, want er bestaan andere lijnen. Les problèmes survenus à Monceau-sur-Sambre n’ont pas d’impact sur notre capacité d’importation depuis le Sud, d’autres lignes existent. Voor de invoer zijn er geen absolute garanties, want elk land moet zijn verbruik en productie in de winter op elkaar kunnen afstemmen. Elia garandeert ons echter een capaciteit van 3.500 MWh, en wij hebben Elia gelast bijkomend te voorzien in 1.000 MWh tegen 2018. De transmissienetbeheerder publiceert een zesmaandelijks rapport en de actuele situatie inzake energievoorziening kan op de site van Elia worden gevolgd. En ce qui concerne les importations, nous n’avons pas de garantie absolue, chaque pays devra gérer ses conditions hivernales! Mais Elia nous garantit 3 500 MWh et nous lui avons fixé comme objectif 1 000 MWh supplémentaires à l’horizon 2018. Elia publie un rapport semestriel et permet sur son site de suivre la situation d’approvisionnement. Er zouden op Europees niveau maatregelen moeten worden genomen. Mijn collega zal daar nog C’est au niveau de l’Europe qu’il faut intervenir, je laisserai mon collègue s’exprimer à ce sujet. KAMER-1E ZITTING VAN DE 54E ZITTINGSPERIODE 2014 CHAMBRE-1E SESSION DE LA 54E LÉGISLATURE 26 22/08/2014 CRABV 54 COM 003 op terugkomen. Ik wil erop wijzen dat er upstream heel wat werk is verricht om afschakelingen te voorkomen en benadruk dat de regering voor een energiemix heeft gezorgd, die een alternatief biedt voor de kernenergie en zo een kernuitstap mogelijk maakt. Uiteraard kan men in tweeëneenhalf jaar niet alles veranderen, er is nog veel werk aan de winkel. Maar als iedereen meewerkt en zich solidair opstelt, zal de toestand minder erg zijn. Je tiens à souligner le travail réalisé en amont pour éviter les délestages et la mise au point par ce gouvernement d’un mix énergétique constituant une alternative et permettant une sortie du nucléaire. Bien entendu, en deux ans et demi, on ne peut pas tout changer, il y a encore du travail. Mais si tout le monde joue le jeu et fait un effort de solidarité, la situation sera plus confortable. 01.17 Minister Melchior Wathelet (Nederlands): Op de vergadering van 3 september 2014 met de gouverneurs zal de procedure, die ondertussen door de vergaderingen met verschillende partners werd verfijnd, uit de doeken worden gedaan. De gemeentes zullen dan door ons en door de gouverneurs geïnformeerd worden. Ook de kaart met de verschillende schijven werd verfijnd, waardoor de gevolgen van een afschakeling nu duidelijker zijn. Daarnaast zullen er ook andere vergaderingen, bijvoorbeeld met de industrie, plaatsvinden. 01.17 Melchior Wathelet, ministre (en néerlandais): La procédure, qui a entre-temps été affinée au fil des réunions organisées avec différents partenaires, sera exposée lors de la réunion du 3 septembre 2014 avec les gouverneurs. Les communes seront alors informées par nous et par les gouverneurs. La carte comprenant les différentes tranches a également été affinée et nous avons désormais une idée plus précise des conséquences d'un délestage. Par ailleurs, d'autres réunions seront encore organisées, par exemple avec l'industrie. De heer Wollants vroeg naar mijn bijkomende initiatieven voor Doel 4, maar die zal ik niet opgeven. Electrabel neemt al maatregelen voor haar eigen centrale, net als het FANC. Bovendien gelden die veiligheidsmaatregelen ook voor de andere centrales. M. Wollants s'est enquis des initiatives supplémentaires que je prendrais pour Doel IV, mais je ne vais pas fournir de détails à ce sujet. Electrabel prend déjà des mesures pour sa propre centrale, à l'instar de l'AFCN. En outre, ces mesures de sécurité s'appliquent également aux autres centrales. Aan de heer Calvo wil ik nog antwoorden dat nu het onderzoek loopt. Uiteraard wordt de verantwoordelijkheid van de exploitant onderzocht. Het is echter niet aan mij om te zeggen of er een fout werd begaan en door wie. Ik kan dus ook niet zeggen wie moet opdraaien voor de eventuele schade bij stroomschaarste. Het zou te gemakkelijk zijn die nu zelf te vergoeden. M. Calvo, je vous répondrai que l'enquête est en cours et que la question de la responsabilité de l'exploitant est bien entendu examinée. Il ne m'appartient toutefois pas de dire si une faute a été commise et par qui. Je ne puis donc pas davantage dire qui devrait réparer l'éventuel préjudice en cas de pénurie d'électricité. Il serait trop facile de procéder dès à présent soi-même à une indemnisation. (Frans) De leveranciers moeten voldoende elektriciteit aanbieden. Als ze dat niet doen, is dat hun verantwoordelijkheid. Het is niet de taak van de overheid om bij elke tekortkoming van de privésector in de bres te springen. Als er op het vlak van de beveiliging iets geschort heeft, zal dat tijdens het lopende onderzoek aan het licht worden gebracht. Het is niet aan mij om de verantwoordelijken aan te wijzen. (En français) Les fournisseurs doivent proposer une quantité d’électricité suffisante. S’ils ne le font pas, leur responsabilité en la matière est engagée. Il ne revient pas à l’État de pallier la moindre déficience du secteur privé. S’il y a eu des manquements en matière de sécurité, c’est l’enquête en cours qui le déterminera; il ne m’appartient pas de désigner les responsables. Wat de kwestie van de veiligheid in Doel 2 en Tihange 3 betreft, zijn er nieuwe gegevens omdat sommigen zich in het dossier hebben vastgebeten, en daarom worden er vandaag nog tests uitgevoerd. Wanneer de uitbater van oordeel is dat Dans le dossier de la sécurité à Doel II et Tihange III, il y a eu des éléments nouveaux en matière de ténacité et les tests se poursuivent. Quand l’exploitant estimera q’il y a assez d’arguments en faveur d’un redémarrage de la centrale, il fera une KAMER-1E ZITTING VAN DE 54E ZITTINGSPERIODE 2014 CHAMBRE-1E SESSION DE LA 54E LÉGISLATURE CRABV 54 COM 003 27 22/08/2014 er voldoende argumenten zijn om de centrale opnieuw op te starten, zal hij een verzoek in die zin indienen bij het FANC, dat hierover de eindbeslissing neemt. demande en ce sens à l’AFCN, à qui reviendra le dernier mot. Dat is de procedure, en die procedure volgen we. De heer Thiébaut vraagt zich af of gemeenten die niet in een afschakelzone liggen, ervan mogen uitgaan dat ze gevrijwaard zullen blijven. Een afschakeling kan echter het gevolg zijn van een mogelijk stroomtekort, maar ook van een lokaal incident. In dat laatste geval kunnen er gevolgen zijn voor elke gemeente, en de gemeenten moeten dat voor ogen houden, zich daarop voorbereiden en de bevolking informeren. Telle est la procédure, et c’est elle qui est suivie. M. Thiébaut se demande si les communes hors d’une zone de délestage peuvent ne pas se sentir concernées par ce risque. Un délestage peut être provoqué par un risque de pénurie comme par un incident local. Dans ce cas-là, personne n’est à l’abri et les communes doivent se le rappeler, se préparer et informer leur population. Ik heb lange tijd moeten horen dat de strategische reserve overbodig was, omdat de markt alles zou regelen. Pendant longtemps, j’ai entendu que la réserve stratégique était inutile car le marché allait se charger de tout. Vandaag vragen diezelfde stemmen dat centrales waarvan nog niet eens bekend is dat ze zouden sluiten, aan de strategische reserve worden toegevoegd. Die intellectuele spagaat is verbijsterend. Aujourd’hui, les mêmes demandent d’adjoindre à la réserve stratégique des centrales qui n’ont pas encore annoncé qu’elles allaient fermer. Ce grand écart intellectuel est sidérant. (Nederlands) De revisie van Tihange 1 zal, toelating van het FANC, later gebeuren. Dat is de omgekeerde situatie dan bij Doel 3 Tihange 2, die slechts zullen opstarten na toelating van het FANC. met dus en een (En néerlandais) La révision de Tihange I aura lieu ultérieurement, avec l'accord de l'AFCN. C'est donc l'inverse de ce qui a été prévu pour Doel III et Tihange II qui ne seront réactivées qu'après une autorisation de l'AFCN. Volgens de heer Calvo zou er geïmproviseerd zijn, maar ik heb de reeks vergaderingen al geciteerd. Verwarring creëren is niet moeilijk, dat kan hij perfect, maar met oplossingen komen is moeilijker, dat doen wij. Drie jaar geleden bestonden die procedures, de website, de werkgroepen, de kaart en de vele vergaderingen met verschillende partners nog niet! Selon M. Calvo, on improviserait. Toutefois, j'ai déjà cité la kyrielle de réunions consacrées à ce problème. Semer la confusion est chose aisée et M. Calvo est passé maître dans cet art, mais il est beaucoup plus difficile d'apporter des solutions et c'est ce que nous faisons. Il y a trois ans, ces procédures, le site internet, les groupes de travail, la carte et les nombreuses réunions auxquelles ont pris part différents partenaires n'existaient pas encore! (Frans) Mijnheer Van Hees, toen alles nog volledig gereguleerd was, waren wij nog meer afhankelijk van kernenergie. Iedereen dacht toen dat kerncentrales eeuwig zouden blijven functioneren, maar vandaag is slechts de helft van de reactoren beschikbaar. (En français) Monsieur Van Hees, au temps de la régulation totale, on était encore plus dépendant du nucléaire. Tout le monde pensait alors qu'une centrale nucléaire ne s'arrêterait jamais. Or, aujourd'hui, seule la moitié est disponible. Bestond er toen een strategische reserve? Waren er offshorewindmolens of piekscheringsmechanismen? Was er capaciteit om een tekort op te vangen? Beschikte men over kaarten om te bepalen welke zone dan zou worden afgeschakeld? Het enige dat wij hadden kunnen garanderen, was een brown-out, maar zonder te weten waar of hoe. Au temps de la régulation, existait-il une réserve stratégique? De l'éolien offshore? Des mécanismes pour diminuer la consommation en cas de pics? Une capacité de prévoir une pénurie? Disposait-on de cartes pour décider quelle zone serait délestée? La seule chose que nous aurions pu vous garantir est un délestage, sans savoir où ni comment. KAMER-1E ZITTING VAN DE 54E ZITTINGSPERIODE 2014 CHAMBRE-1E SESSION DE LA 54E LÉGISLATURE 28 22/08/2014 CRABV 54 COM 003 De situatie is niet eenvoudig en om die reden buigt het Crisiscentrum zich over die problematiek. Cette situation n'est pas simple. C'est pourquoi le Centre de crise s'en occupe. Het afschakelplan is gekoppeld aan crisisbeheer. Vandaag kunnen wij dergelijke crisissen zoveel mogelijk voorkomen en erop vooruitlopen, en zoveel mogelijk informatie verstrekken. We hebben geen oefening in levensechte omstandigheden uitgevoerd; een crisistoestand kan beter vermeden worden. La solution du délestage est liée à la gestion de crise. Aujourd'hui, nous pouvons éviter ces crises au maximum, les anticiper, donner un maximum d'informations. Nous n'avons pas eu d'exercice grandeur nature; mieux vaut éviter la situation de crise. Indien iemand nog een centrale kent die we voor onze strategische reserve kunnen inschakelen, zijn we zeker geïnteresseerd. Maar er zijn er geen! Als die strategische reserve er niet was geweest, hadden we u vandaag zelfs geen aanzet tot een oplossing kunnen geven. Si quelqu'un connaît une centrale à mettre dans notre réserve stratégique, nous sommes preneurs. Mais il n'y en a pas! S'il n'y avait pas eu cette réserve stratégique, nous ne pourrions pas vous donner un début de réponse aujourd'hui. 01.18 Koenraad Degroote (N-VA): Over de situatie in de landelijke gemeenten is er al heel wat te doen geweest. Sinds eind 2012 bestaat er een kaart. De minister zegt dat de kaart nu is verfijnd en dat er een nieuwe kaart beschikbaar is. Wat bedoelt de minister met 'verfijning'? Kunnen er gemeenten wegvallen of bijkomen? Of is er een verfijning op het niveau van deelgemeenten of zelfs van wijken? Als we de nieuwe kaart pas op 3 september krijgen, zal dit of angst of valse hoop opwekken. 01.18 Koenraad Degroote (N-VA): La situation des communes rurales a déjà été abondamment évoquée. Une carte existe depuis la fin 2012. Le ministre affirme que cette carte a été affinée et qu'une nouvelle est disponible. Qu'entend-il par "affinée"? Se peut-il que des communes n'y figurent plus ou que d'autres aient été ajoutées? Ou la carte a-t-elle été affinée jusqu'au niveau des communes fusionnées, voire des quartiers? La nouvelle carte nourrira des craintes ou de faux espoirs si elle n'est diffusée que le 3 septembre. 01.19 Minister Melchior Wathelet (Nederlands): 'Verfijnd' wil zeggen 'preciezer'. De kaart is preciezer omdat zij nu in samenwerking met de distributienetbeheerders werd opgesteld. 01.19 Melchior Wathelet, ministre (en néerlandais): "Affinée" signifie "plus précise". La carte est plus précise étant donné qu'elle a cette fois été dessinée en collaboration avec les gestionnaires de réseaux de distribution. 01.20 Koenraad Degroote (N-VA): Op 3 september zouden ook de provinciegouverneurs hierover vergaderen. 01.20 Koenraad Degroote (N-VA): Les gouverneurs se réuniraient à ce propos le 3 septembre. De voorzitter: De bedoeling zou zijn – maar dat moeten wij nog voorleggen aan de Conferentie van voorzitters – dat ook de commissie op 3 september zou samenkomen. Le président: Notre intention – mais nous devons encore la soumettre à la Conférence des présidents – est de réunir la commission à cette même date. 01.21 David Clarinval (MR): De markt heeft gereageerd op de prijsstijging. Dat is een indicator die niet erg positief is. 01.21 David Clarinval (MR): Le marché a réagi à la hausse sur le prix. C'est un indicateur qui n'est pas très positif. Wij zullen het niet opnieuw hebben over de energiemix, maar sommige gascentrales zouden deel kunnen uitmaken van de strategische reserve. Nous n'allons pas rediscuter de la problématique du mix énergétique, mais certaines centrales au gaz pourraient en faire partie de la réserve stratégique. Wanneer men zich op de kaarten van 2013 baseert, zullen de landelijke gemeenten als eerste de gevolgen van een en ander ondervinden. Er zullen middelen ter beschikking moeten worden gesteld opdat die gemeenten – vaak zijn dat kleine Quand on se base sur les cartes de 2013, les communes rurales sont les premières concernées. Il faudra mettre des moyens pour que ces communes – souvent les plus petites et les moins favorisées – aient des groupes électrogènes en KAMER-1E ZITTING VAN DE 54E ZITTINGSPERIODE 2014 CHAMBRE-1E SESSION DE LA 54E LÉGISLATURE CRABV 54 COM 003 29 22/08/2014 gemeenten met weinig middelen – prioritair stroomgroepen zouden toegewezen krijgen, aangezien zij als eerste met een stroomuitval zullen geconfronteerd worden. priorité, puisqu'elles seront les premières concernées par une coupure d'électricité. 01.22 Patricia Ceysens (Open Vld): Wij blijven erop aandringen dat er voortdurend duidelijk en to the point wordt gecommuniceerd. Wij vrezen dat, naarmate het afschakelplan met steden en gemeenten en gouverneurs wordt doorgenomen, dit tot een eigen logica zal leiden. Dit mag niet de aandacht afleiden van dé prioriteit, het nietafschakelplan. Ook de industrie heeft een belangrijke plaats in dit debat. 01.22 Patricia Ceysens (Open Vld): Nous continuons d’insister sur une communication toujours précise. Nous craignons que l’examen du plan de délestage avec les villes, communes et gouverneurs créera une logique propre. Nous ne saurions nous détourner de notre priorité absolue: l’absence de plan de délestage. L’industrie a également un rôle important à jouer dans ce débat. 01.23 Leen Dierick (CD&V): Duidelijkheid over de bevoorradingszekerheid blijft ook voor CD&V de prioriteit. De huidige regering heeft wel degelijk maatregelen genomen om de bevoorradingszekerheid te garanderen. Het plotse stilvallen van Doel 4 leidt echter tot problemen. 01.23 Leen Dierick (CD&V): Pour le CD&V, la sécurité d’approvisionnement demeure également la priorité absolue. Le gouvernement actuel a bel et bien pris des mesures afin de la garantir. L’arrêt inopiné de Doel IV crée cependant des problèmes. Uit de antwoorden van de regering blijkt dat mijn vragen over kortetermijnmaatregelen alle onderzocht zijn. Wij willen alvast ingaan op de oproep van de regering om mogelijke oplossingen op korte termijn door te geven voor onderzoek. Il ressort des réponses du gouvernement que mes questions relatives à des mesures à court terme ont toutes été prises en compte. Nous sommes en tout cas disposés à examiner l’appel du gouvernement en faveur de possibles solutions à court terme. De bevoorradingszekerheid moet de absolute prioriteit zijn. We moeten absoluut vermijden dat er een black-out komt. Het is goed dat het afschakelplan bestaat, maar hopelijk moet het niet worden toegepast. Het kan technisch in orde zijn, maar maatschappelijk en economisch blijft het onverantwoord. Het zal ook kosten met zich meebrengen. Ik vraag dus duidelijke communicatie aan de steden en gemeenten over het afschakelplan. La sécurité d'approvisionnement doit constituer la priorité absolue. Nous devons coûte que coûte éviter un black-out. Le plan de délestage constitue une bonne chose, mais il faut espérer qu'il ne devra pas être mis en œuvre. S'il est techniquement réalisable, il demeure injustifiable d'un point de vue socioéconomique et il entraînerait également des coûts. J'insiste dès lors pour que ce plan de délestage fasse l'objet d'une communication claire avec les villes et les communes. We moeten ook verder nadenken over ons energiebeleid. Het plan-Wathelet is een eerste stap. De volgende federale regering zal ook keuzes moeten maken. CD&V streeft reeds lang naar het afsluiten van een energiepact waarbij met alle stakeholders een langetermijnenergiebeleid wordt uitgewerkt. Nous devons également poursuivre la réflexion autour de notre politique énergétique. Le plan Wathelet constitue une première étape. Le prochain gouvernement fédéral devra également opérer des choix. Le CD&V plaide depuis longtemps déjà pour la conclusion d'un pacte énergétique en vue d'élaborer une politique énergétique à long terme avec l'ensemble des parties prenantes. We moeten de problemen Europees aanpakken. Misschien kunnen we nadenken over een samenwerking met onze buurlanden, bijvoorbeeld in het kader van een Benelux-initiatief. Nous devons traiter les problèmes à l'échelon européen. Peut-être pourrions-nous réfléchir à une collaboration avec les pays voisins, par exemple dans le cadre d'une initiative Benelux. 01.24 Jean-Marc Nollet (Ecolo-Groen): Wij kunnen twee punten onthouden: er is wel degelijk een risico op schaarste en de mythe van de onfeilbaarheid van de kernenergie is ontkracht. Wij bevinden ons dus in een crisissituatie. 01.24 Jean-Marc Nollet (Ecolo-Groen): Nous pouvons retenir deux points: un risque de pénurie existe et le mythe de l'infaillibilité du nucléaire s'est effondré. Nous sommes donc en situation de crise. KAMER-1E ZITTING VAN DE 54E ZITTINGSPERIODE 2014 CHAMBRE-1E SESSION DE LA 54E LÉGISLATURE 30 22/08/2014 CRABV 54 COM 003 Ons blind vertrouwen in kernenergie was een historische vergissing. Nu betalen wij daarvoor de prijs, met een potentiële stroomuitval. L'erreur historique fut d'accorder une confiance aveugle au nucléaire. Nous la payons aujourd'hui, avec de potentielles coupures d'électricité. U zegt dat de 3.500 MW via invoer gewaarborgd zijn, maar dat klopt niet. Het betreft capaciteit, maar het is geen waarborg. Die 3.500 MW kunnen niet meegeteld worden op dezelfde manier als de andere. De onzekerheid blijft bestaan. Vous dites que les 3 500 mégawatts en provenance de l'importation sont garantis. En fait, non: il s'agit d'une capacité et non d'une garantie. Ils ne sont pas à comptabiliser au même titre que les autres. L'incertitude reste réelle. U bleef heel vaag toen u antwoordde dat u in de herfst aanvullende informatie zou krijgen. Wanneer krijgt u die informatie precies? Het probleem zal zich immers al in november voordoen. Parler de l'automne pour obtenir des informations complémentaires reste une réponse vague. Pouvez-vous être plus précis, car le problème débutera déjà en novembre? Hoe zit het met de inning van de voorzieningen voor de ontmanteling als die centrales niet meer opgestart worden? Quid de la perception des provisions de démantèlement si ces centrales ne peuvent plus ouvrir? Sommige collega’s zeggen dat ze voldoende gerustgesteld zijn. De groenen blijven echter bezorgd. Er zijn nog veel onzekere factoren, die u niet controleert. Wat voor ons wél zeker is, is dat de overgang naar een duurzamer energiemodel meer dan ooit noodzakelijk is. Certains collègues se déclarent suffisamment rassurés. Les écologistes restent préoccupés. Beaucoup d'éléments restent incertains et vous ne les maîtrisez pas. La seule certitude pour nous est que, plus que jamais, la transition énergétique est nécessaire. 01.25 Marco Van Hees (PTB-GO!): Dankzij dat prachtige afschakelplan zullen we een georganiseerde in plaats van een onverwachte ramp meemaken. Daarmee is het fundamentele probleem natuurlijk niet opgelost. 01.25 Marco Van Hees (PTB-GO!): Grâce à ce magnifique plan de délestage, nous aurons une catastrophe organisée au lieu d'avoir une catastrophe fortuite. Cela ne règle évidemment pas le problème de fond. U heeft geen antwoord gegeven met betrekking tot Seraing. Die centrale werd gesloten door Luminus, en wordt in het kader van het plan weer opgestart. Vous n'avez pas répondu au sujet de Seraing. Cette centrale serait fermée par Luminus, tout en étant rouverte dans le cadre du plan. 01.26 Minister Melchior Wathelet (Frans): Neen! Wij willen de sluiting voorkomen, omdat wij al onze capaciteit nodig hebben. Maar wij willen niet dat privébedrijven er aan alle kanten een slaatje uit slaan, doordat ze op de markt blijven zolang de prijzen hoog liggen, én ook nog een kleine subsidie incasseren om de strategische reserve te garanderen. 01.26 Melchior Wathelet, ministre (en français): Non! Nous voulons éviter la fermeture, parce que nous avons besoin de toutes nos capacités. Mais nous ne voulons pas que les entreprises privées puissent avoir le beurre et l'argent du beurre en restant dans le marché quand les prix sont hauts et en prenant un petit subside pour garantir la réserve stratégique. 01.27 Marco Van Hees (PTB-GO!): Is die centrale in bedrijf? 01.27 Marco Van Hees (PTB-GO!): Cette centrale fonctionne-t-elle? 01.28 Minister Melchior Wathelet (Frans): Ze blijft op dit moment beschikbaar. Ze produceert stroom als wij die nodig hebben. Een gascentrale draait niet de hele tijd. 01.28 Melchior Wathelet, ministre (en français): Pour le moment, elle reste disponible. Elle produit quand nous en avons besoin. Une centrale à gaz ne tourne pas tout le temps. 01.29 Marco Van Hees (PTB-GO!): Dat hangt van het gas af. 01.29 Marco Van Hees (PTB-GO!): Cela dépend du gaz. 01.30 Minister Melchior Wathelet (Frans): Neen, dat hangt van de prijs af. 01.30 Melchior Wathelet, ministre (en français): Non, cela dépend du prix. KAMER-1E ZITTING VAN DE 54E ZITTINGSPERIODE 2014 CHAMBRE-1E SESSION DE LA 54E LÉGISLATURE CRABV 54 COM 003 31 22/08/2014 Met de strategische reserve is het de Staat – via Elia – die het groene licht geeft – of niet – voor de productie. Het systeem is dus volledig gereguleerd. Avec la réserve stratégique, c'est l'État – par l'entremise d'Elia – qui autorise ou non à tourner. On est donc dans un système totalement régulé. Als de elektriciteitsprijs op een bepaald moment een hoger rendement mogelijk maakt dan wat we in het kader van de strategische reserve garanderen, dan vloeit die winst niet naar EDF-Luminus, maar naar de Staat. Dit is wat we een 'volledig gereguleerd systeem' noemen. We halen die centrale – die anders gewoon moest sluiten – uit de markt en plaatsen ze in zo’n volledig gereguleerd systeem. Un "système totalement régulé" signifie que si, à un moment, le prix de l'électricité permet une rentabilité supplémentaire à ce que nous garantissons dans la réserve stratégique, la marge ne va pas à EDFLuminus mais à l'État. Nous sortons cette centrale du marché et la mettons dans un système totalement régulé. À défaut, elle aurait totalement fermé. 01.31 Marco Van Hees (PTB-GO!): Twee mythes worden totaal ontkracht: de onfeilbaarheid van de nucleaire sector en de onfeilbaarheid van de markt. 01.31 Marco Van Hees (PTB-GO!): Deux mythes s'effondrent: l'infaillibilité du nucléaire et l'infaillibilité du marché. 01.32 Jean-Marc Nollet (Ecolo-Groen): Hij ontdekt dat de markt niet onfeilbaar is! 01.32 Jean-Marc Nollet (Ecolo-Groen): découvre que le marché est faillible! 01.33 Marco Van Hees (PTB-GO!): Ik hoop dat dit velen wakker schudt. Mijnheer Wathelet, u zegt evenwel dat als iemand een centrale kent die we kunnen inschakelen in de strategische reserve, u geïnteresseerd bent. Dat betekent dat we inderdaad nog altijd afhankelijk zijn van de markt. U kan misschien de Berlaymontwijk afschakelen, zodat de Europese instellingen inzien dat het dogma van de markt op het stuk van energie niet altijd het efficiëntst is. 01.33 Marco Van Hees (PTB-GO!): C'est une prise de conscience pour bon nombre, j'espère. Cependant, Monsieur Wathelet, vous dites que si quelqu'un connaît une centrale pour la réserve stratégique, nous sommes preneurs. Cela veut dire qu'effectivement, nous sommes toujours dépendants du marché. Faites donc porter le délestage sur le quartier du Berlaymont, de façon à faire comprendre aux institutions européennes que le dogme du marché en matière énergétique n'est pas toujours le plus efficace. 01.34 Minister Melchior Wathelet (Frans): Als er een les is die we mogen trekken, is het wel dat de PVDA begrepen heeft dat de markt gefaald heeft. Dat stelt me gerust. 01.34 Melchior Wathelet ministre (en français): S'il y a une leçon, c'est que le PTB a compris que le marché était défaillant. Cela me rassure. 01.35 Patricia Ceysens (Open Vld): Het valt mij op met welk gemak een aantal theorieën wordt neergesabeld. We zitten echter met een markt waarin de prijzen niet vrij zijn, dus kunnen we moeilijk van een vrije markt spreken. 01.35 Patricia Ceysens (Open Vld): Je suis frappée par l’aisance avec laquelle toutes sortes de théories sont échafaudées. Nous évoluons toutefois sur un marché où les prix ne sont pas libres et il ne saurait donc être question d’un marché libre. 01.36 Minister Melchior Wathelet (Frans): Er is bepaald dat de exploitant verantwoordelijk blijft voor de ontmanteling en de stortingen aan Synatom, ook wanneer de centrale niet draait. 01.36 Melchior Wathelet, ministre (en français): Il est prévu que l'exploitant reste responsable du démantèlement et de l'alimentation de Synatom, même si la centrale ne tourne pas. De voorzitter: Ik stel voor dat we de regeling van de werkzaamheden bekijken in het kader van het huidige debat. Er werden bijkomende verzoeken geformuleerd, onder meer met betrekking tot Elia en het FANC. La présidente: Je propose d'étudier les ordres des travaux dans le cadre du débat actuel. Des demandes complémentaires ont été émises, dont celles concernant Elia et l'Agence fédérale de contrôle nucléaire. 01.37 Éric Thiébaut (PS): Ik steun het verzoek met betrekking tot een hoorzitting met Elia en het FANC. 01.37 Éric Thiébaut (PS): Je soutiens l'audition d'Elia et de l'Agence fédérale de contrôle nucléaire. KAMER-1E ZITTING VAN DE 54E ZITTINGSPERIODE 2014 CHAMBRE-1E SESSION DE LA Il 54E LÉGISLATURE 32 22/08/2014 CRABV 54 COM 003 01.38 Minister Melchior Wathelet (Frans): We zouden er best aan doen het FANC en Elia in de eerste week van september te horen. Daarna, in de week van 15 september, kan men ons komen toelichten hoe de communicatie tussen het Crisiscentrum en de gouverneurs verloopt. 01.38 Melchior Wathelet, ministre (en français): Le mieux est qu'il y ait, la première semaine de septembre, l'AFCN et Elia, puis que l'on vienne expliquer, la semaine du 15 septembre, la communication du centre de crise avec les gouverneurs. De openbare vergadering wordt gesloten om 18.54 uur. La réunion publique est levée à 18 h 54. KAMER-1E ZITTING VAN DE 54E ZITTINGSPERIODE 2014 CHAMBRE-1E SESSION DE LA 54E LÉGISLATURE
© Copyright 2025 ExpyDoc