Contentonderzoek Project Context

Context-project | Contentonderzoek | Michiel de Ruyter
Marleen Vijgen | G&I – GDD 1B | 21 februari 2014
Inhoudsopgave
Pagina Inhoud
1
2
3
4
5
6
7
8
Inhoudsopgave
Inleiding
Methode
Analyse - Hoe verliep zijn leven?
Analyse - Wat zijn de belangijkste dingen die hij heeft gedaan?
Analyse - Zijn er nog bijzondere dingen die hij heeft gedaan?
Conclusie
Bronnenlijst
Marleen Vijgen | G&I – GDD 1B | 21 februari 2014
Inleiding
In het kader van het ‘Context-project’ onderzoeken wij Michiel de Ruyter. Wij hebben
Michiel gekozen, omdat we al een paar leuke verhalen over hem kenden, die ons op goede
ideeën bracht. We doen dit onderzoek zodat wij aan de hand van zijn informatie een
informatieve applicatie kunnen ontwikkelen voor kinderen, waarmee zij hun kijk op de
geschiedenis kunnen vergroten. Daarvoor worden interessante punten onderzocht die niet
te ingewikkeld zijn voor kinderen om te onthouden, maar er moeten ook leuke dingen
gevonden worden, want kinderen onthouden iets sneller als iets grappig is. In dit onderdeel
van het totale onderzoek, het contentonderzoek, wordt Michiel de Ruyter onderzocht zodat
de ontwerpbesluiten genomen kunnen worden aan de hand van de onderzoeksvraag en
deelvragen die beantwoord worden.
De onderzoeksvraag
Aan de hand hiervan hebben wij een hoofdvraag met een aantal deelvragen opgesteld, met als doel verschillende interessante punten te ontdekken.
Onderzoeksvraag
Wie is Michiel de Ruyter?
Deelvragen
Hoe verliep zijn leven?
Wat zijn de belangrijkste dingen die hij gedaan heeft in zijn leven?
Zijn er nog bijzondere (grappige) dingen die hij gedaan heeft?
Marleen Vijgen | G&I – GDD 1B | 21 februari 2014 2
Methode
De methode die hier gebruikt zal worden is desk-research. Aan de hand van de
zoekmachine Google, met dan in het bijzonder scholar.google, voor de betere bronnen,
wordt informatie gezocht. Eventueel zoekt men in de encyclopedie naar meer informatie,
mocht Google niet toereikend genoeg zijn. Nadat genoeg informatie opgezocht is wordt
alles neergezet in een overzichtelijk document. Aan het einde worden uit deze informatie
de ontwerpbesluiten genomen.
3 Marleen Vijgen | G&I – GDD 1B | 21 februari 2014
Analyse
Wie is Michiel de Ruyter?
Michiel de Ruyter wordt gezien als een typisch Nederlandse man. In diverse teksten wordt hij afgebeeld
als een volkskarakter die de ladder op geklommen is, vroom is, vaderlandslievend, genereus en moedig
als het moet, maar vooral gewoon was zoals dat de Nederlanders kenmerkt. Hij is vooral bekend van
zijn zeeslagen en handel over de hele wereld. Hij verandert later zijn naam in “de Ruyter”, omdat hij een
kaperkapitein was en zijn bijnaam was “Bestevaer”, omdat hij erg geliefd was bij zijn ondergeschikten.
Michiel de Ruyter was een rijk man. Met zijn handel verdiende hij veel geld. Hij zag ook dat veel
mensen arm waren. Na zijn dood gaf De Ruyter veel van zijn geld aan de kerk in Amsterdam en
Vlissingen.
Hoe verliep zijn leven?
In 1607 werd Michiel Adriaenszoon geboren in Vlissingen, als vijfde zoon van een bierdrager en
poorter. Vanwege slecht gedrag werd hij al snel van school gestuurd. Als hij tien jaar oud is beklimt
hij de torenspits van de Sint Jacobskerk, om daar uit te kijken over de zee. Vervolgens begon hij te
werken als bootsmansjongen, waarna hij verder ging als matroos, stuurman, koopvaardijkapitein en
kapitein in opdracht van de Lampsins.
Als hij elf jaar oud is begint hij als bootsmansjongen op een schip van de Lampsins. Op zijn
vijftiende wordt hij een soldaat op het paard, die zijn moeder heeft gekocht. Ook daardoor zou hij
zijn bijnaam “de Ruyter” kunnen hebben gekregen.1 Hij nam daar deel aan vele gevechten, waar hij
maar één keer licht gewond raakte aan zijn hoofd. Dat was zijn enige wond voor zijn fatale wond in
1676. Hij werd wel een keer gevangen genomen met twee lotgenoten. Hij wist wel te ontsnappen, en
ging te voet door Frankrijk weer terug naar Nederland.
In 1631 trouwde hij met zijn eerste vrouw Mayke Velders. Die stierf een jaar daarna, waarna hij
hertrouwt met zijn tweede vrouw Neeltje Engels, waarmee hij zijn eerste zoon krijgt die al snel overlijdt.
In deze tijd begon hij ook zijn bijnaam te voeren en begon aan de theoretische mathematische kant van
de navigatie te ontdekken. Ook begon hij meer te sparen en te investeren met obligaties.
Van 1633 tot 1635 is Michiel een stuurman. Daarna wordt hij kapitein. Vervolgens werd hij nog
steeds in opdracht van de Lampsins, een rijke familie, als koopvaarder. In 1641 is hij even voor een
jaar weer soldaat.
Marleen Vijgen | G&I – GDD 1B | 21 februari 2014 4
Analyse
In 1644 koopt Michiel zijn eerste eigen schip, die hij Salamander noemt. Vanaf dan is hij een zelfstandige
koopman die richting West-Indië en Barbarije vaart. In 1650 overlijdt zijn tweede vrouw. Michiel wilt
hierna niet meer varen op zee. In 1652 trouwt Michiel voor de derde keer met zijn laatste vrouw Anna van
Gelder waarmee hij twee dochters kreeg. Zijn dochters trouwen later allebei met een predikant. Hij kende
Anna via zijn tweede vrouw Neeltje. Anna hielp vaak mee met de bevoorrading van de schepen.2 Haar
boekhouding was erg goed, dat werd een van haar taken als Michiels vrouw zoals de meeste vrouwen als
taak hadden in die tijd. Hoewel ze veel geld hadden, gedroegen ze zich niet als normale rijke mensen.
In 1652 breekt de Eerste Engelse Oorlog uit van 1652 tot 1654. Met tegenzin wordt Michiel opnieuw
een kapitein en vice-commandeur. Michiel nam hier een belangrijke plek in. Door zijn prestaties
wordt hij benoemd tot vice-admiraal van de Hollandse vloot.
Vanaf 1655 woont de Ruyter in Amsterdam, waarbij Michiel nog steeds de leiding geeft bij
verschillende zeeslagen. Hij woont bij het IJ in Amsterdam nog steeds in een normaal huis, omdat hij
zich niet op zijn gemak voelde bij de hogere heren. Wanneer de Tweede Engelse oorlog uitbreekt wordt
Michiel benoemt tot luitenant-admiraal, waarbij hij vaart op het vlaggenschip De Zeven Provinciën.
In 1664 voer Michiel de Ruyter in het geheim langs de westkust van Afrika om daar handelsposten
te heroveren, die de Engelsen zonder oorlogsverklaring veroverd hadden. In die tijd begon ook de
Tweede Engelse oorlog, die door de overwinningen van de Ruyter een paar jaar later in vrede kon
worden afgesloten.
In 1673 ontvangt hij de hoogste rang in het leger van de Republiek. Tijdens de gevechten werd de
relatief zwakke Nederlandse vloot bekend door Michiels sterke tactieken en manoeuvres. Door de
strijd met de Fransen die ondertussen ook nog bezig is raakt Michiel dodelijk gewond in 1676. Zijn
vrouw Anna leeft dan nog negen jaar langer.
Wat zijn de belangrijkste dingen die hij gedaan heeft in zijn leven?
Michiel de Ruyter is vooral bekend door zijn belangrijke rol in verschillende zeeslagen. Hij wordt
voor het eerst bekend als hij in 1652 een belangrijke overwinning behaalt.3
De meest bekende zeeslag van Michiel is de Tocht naar Chatham in 1667. Dit is in de Tweede
Engelse oorlog. De Nederlandse vloot met ongeveer 30 schepen en 1 000 soldaten vaart naar de
5 Marleen Vijgen | G&I – GDD 1B | 21 februari 2014
Analyse
Engelse kust. Vlak bij de monding van de Theems is een zware ketting over het water gespannen,
waar de vloot niet overheen kan varen. Met een brandend schip wordt tenslotte de ketting
doorbroken, waardoor de Engelse vloot veel schade toe werd gebracht. Een Engels vlaggenschip
wordt als buit meegenomen, wat mede ervoor zorgt dat er snel een einde aan deze oorlog kwam.
In 1675 ging Michiel de Ruyter naar de Middellandse zee. Samen met de Spanjaarden moet hij tegen
de Franse kapers vechten. Daarbij moet Messina heroverd worden om de Nederlandse koopvaarders
te beschermen. Ook al vind Michiel dat zijn vloot te klein is, toch gaat hij.
In de Spaanse vloot drijven de slaven de boten. Tussen die slaven zitten ook Hongaarse predikanten.
De Ruyter bevrijdt deze predikanten en brengt ze naar zijn eigen schip. Nog steeds wordt De Ruyter
herdacht door de Hongaren.
Ook heeft hij het systeem van seinvlaggen ingevoerd. Bovendien ging hij in formatie varen, wat er
voor zorgde dat alles georganiseerder werd. De Engelsen namen dit over. Daarbij verzon hij ook de
zeesoldaten, die alle taken op zee konden doen en direct inzetbaar waren voor de oorlog.
Zijn er nog bijzondere (grappige) dingen die hij gedaan heeft?
Als Michiel thuis kwam vertelde hij zijn vrouw en kinderen over wat hij meemaakte op zee. Een
van de bekendste verhalen is dat hij zijn schip had ingesmeerd met boter die uit Ierland kwam.
De Duinkerker-kapers die hem wilden aanvallen zouden zo uitglijden, wat ze ook deden. Zo won
Michiel makkelijk deze strijd.
Een ander ding dat hij meegemaakt had, was toen hij naar Barbarije ging. Hij werd aangehouden
door een Frans oorlogsschip, die zijn schip wilde hebben, omdat hij handel had gedreven met de
vijand. Toen Michiel aan boord kwam van het schip van de Fransen vroeg de kapitein of Michiel
water of wijn wilde. Michiel antwoordde daarop: “Indien ik een gevangene ben, water, als u mij ziet
als een vrij man, schenk me dan wijn’. De Fransman waardeerde dat en liet Michiel vrij gaan, zonder
nog iets te eisen.4
Michiel de Ruyter werd redelijk rijk. Hij wilde niet in bijzonder huis, of een villa. Toen hij admiraal
werd verhuisde hij naar Amsterdam, op de plek waar alle kapiteins woonden. De schilder Jacobsen
maakte een schilderij van de Ruyter en zijn familie. Daarop staat een Italiaanse tuin, die niet van
Michiel was5. De betekenis daarvan is de tuin liet zien dat Michiel een belangrijke man was.
Marleen Vijgen | G&I – GDD 1B | 21 februari 2014 6
Conclusie
Samenvattend is Michiel Adriaenszoon de Ruyter een voorbeeld voor de Nederlander. Hij
was vroom, heldhaftig en bescheiden. Als jongen van lage afkomst wist hij door diverse
zeeslagen te overwinnen op te klimmen in de sociale ladder, waar hij zich bescheiden hield.
Zijn vrouwen hielpen hem om zijn verdiende geld ook goed te boekhouden.
Met dat geld kon Michiel zijn eigen schepen kopen, waarmee hij onder andere de
Hongaarse predikanten kon redden. Ook was hij in staat om zeesoldaten zo op te leiden
dat ze in formatie konden varen met seinvlaggen. Dat zorgde ervoor dat de zeeoorlogen
een stuk georganiseerder werden. Daardoor kon hij verschillende oorlogen helpen tot een
sneller einde.
Dat was niet het enige wat hij slim bedacht had, zo heeft hij kapers verslagen die zijn schip
wilden hebben, door het dek met boter in te smeren zodat ze zouden uitglijden. Ook was hij
de Engelsen te slim af door zijn schepen niet stuk te laten varen over de zware ketting die
gespannen was over het water. Door een brandend schip eroverheen te laten varen, kon hij de
Engelsen makkelijk insluiten en verslaan.
Dat de game elementen als de zee en schepen zal bevatten is redelijk noodzakelijk, gezien
het leven van Michiel op zee. Daarbij heeft Michiel zo veel dingen meegemaakt, dat er erg
veel onderwerpen uit gehaald zouden kunnen worden. Maar zoals in de inleiding verteld
word, zullen kinderen geschiedenis eerder onthouden als er iets grappigs gebeurt is. Zo zal
het verhaal van de Duinkerker-kapers leuk zijn om te spelen als spel, ook het verhaal van
de ketting is erg intrigerend. Spelelementen kunnen dan bijvoorbeeld bestuurbare schepen
worden of de mogelijkheid om Michiel de besturen om kapers en Engelsen aan te vallen. Het
verhaal van de boter zou gebruikt kunnen worden om bijvoorbeeld het schip te besturen en
zo de kapers eraf te laten glijden.
Als inleiding en slot van het spel zouden eventueel verschillende hoogtepunten uit Michiels
leven gegrepen kunnen worden, om af te spelen in een kort filmpje, om zo de kinderen nog
meer bij te brengen in behapbare informatie. Film zullen ze namelijk eerder onthouden, dan
lange lappen tekst om alles uit te leggen. Alles bij elkaar opgeteld is er meer dan genoeg om
de zeeën te bedwingen met deze informatie.
7 Marleen Vijgen | G&I – GDD 1B | 21 februari 2014
Bronnen
1De Ruyter - Biografie
http://www.deruyter.org/geschiedenis.html
2De Ruyter - Zijn Vrouw
http://www.deruyter.nu/index.php?pid=59
3Geschiedenis Zeeland
www.geschiedeniszeeland.nl/tab_themas/themas/michielderuyter/
heldendaden/?lng=nl
4De Ruyter - Legende
http://www.deruyter.nu/index.php?pid=80
5De Ruyter - Lampsins
http://www.deruyter.nu/index.php?pid=62
Marleen Vijgen | G&I – GDD 1B | 21 februari 2014 8