KWALITEITSBELEIDSPLAN
2014 – 2016 Zierikzee
PIETER ZEEMAN
ZIERIKZEE
September 2014
Kwaliteitsbeleidplan Pieter Zeeman
Pagina 0
Kwaliteitsbeleidsplan Pieter Zeeman 2014-2016
1. Inleiding
Er is wettelijk vastgelegd, dat schoolbesturen zelf bepalen, hoe zij het onderwijs op hun scholen inrichten,
op voorwaarde dat ze daarover verantwoording afleggen. Personeelsleden, leerlingen, ouders,
toeleverende scholen, afnemende scholen en andere belanghebbende partijen ('stakeholders') krijgen
een positie waardoor ze in staat worden gesteld, invloed uit te oefenen op dat onderwijs. De overheid
komt meer op afstand. De minister van onderwijs blijft uiteraard verantwoordelijk voor het
onderwijsstelsel. Hij moet erop toezien, dat elke onderwijsinstelling voldoet aan de kwaliteitsnorm, en aan
de eis van rechtmatige besteding van de middelen. Er blijft dus een toezichtfunctie bestaan. Dit toezicht is
op maat: als een instelling haar zaken op orde heeft, kan het toezicht licht zijn. Interne kwaliteitszorg
moet ertoe leiden, dat direct belanghebbenden én externe toezichthouder tevreden zijn. Elke deelnemer
(leerling en medewerker) draagt verantwoordelijkheid voor zijn eigen rol. Verantwoording afleggen - intern
en extern - behoort een normale gang van zaken te zijn.
2. Doel en inhoud
Iedere docent lijkt een ‘kleine zelfstandige’. Derhalve zijn er veel kleinere ondernemingen binnen de grote
onderneming die school heet. De continuïteit en de kwaliteit van die onderneming worden deels bepaald
door interne samenhang. Werknemers zijn mede-eigenaars van het kwaliteitsbeleid. Aan de hand van de
acht indicatoren van de inspectie bij het pko (periodiek kwaliteitsonderzoek) kunnen kernkwaliteiten
worden geformuleerd in de vorm van concrete, waarneembare gedragingen van elke schoolmedewerker.
De kernkwaliteiten moeten worden getoetst aan de visie van de school. Schoolbreed kan dan worden
vastgesteld of de gemaakte afspraken door iedereen worden uitgevoerd. Immers: iedereen is
verantwoordelijk voor de kwaliteit van zijn bijdrage aan het onderwijsleerproces. Behalve van deze
interne vorm van kwaliteitsonderzoek maakt de school gebruik van onderzoeken door externe
organisaties – denk aan leerling- en oudertevredenheidsonderzoeken.
Kwaliteitszorg kan worden gedefinieerd als het zicht houden op en verbeteren van kwaliteit, volgens het
systematisch doorlopen van de pdca-cirkel: plan, do, check, act. In algemene zin gebeurt dit door het
hanteren van de beleidscyclus. In meer specifieke zin gebeurt dit door het uitvoeren van kwaliteitsbeleid:
op systematische wijze nagaan of de school waarmaakt wat zij in plannen en beleidsvoornemens belooft.
Naast de intrinsieke motivatie (willen werken aan kwaliteit) is er sprake van externe motivatie voor
kwaliteitsbeleid. Naarmate scholen meer autonomie krijgen om het onderwijs naar eigen inzicht vorm te
geven, ligt het voor de hand dat de overheid (die de middelen verstrekt) en de ouders en leerlingen meer
zicht willen krijgen op de kwaliteit. Dit komt tot uiting in schooltoezicht door de Inspectie, en in een grote
aandacht voor onderwijskwaliteit in de media. Als een school niet intrinsiek gemotiveerd is voor
kwaliteitsbeleid, dwingt de omgeving haar wel om alert te zijn op de eigen kwaliteit!
Van belang is, dat het kwaliteitsbeleid een cyclisch proces is. In de kern gaat het om de ontwikkeling van
de school tot een lerende organisatie. Inzake kwaliteitszorg zijn de volgende vragen voor de
schoolmedewerkers van belang.
- Doen we de goede dingen?
- Doen we de dingen goed?
- Hoe weet de school dit?
- Vinden anderen dit ook?
Als de gewenste kwaliteit is bereikt, moet ze worden geborgd. Is de kwaliteit niet op peil, dan moet ze
worden verbeterd.
Het cyclische proces van evaluatie kunnen we, zoals aangegeven, uitvoeren in de vorm van de pdcacyclus. Naast planning (doen we de goede dingen?) en uitvoering is controle/evaluatie (doen we dingen
goed?) belangrijk voor borging of bijstelling en ontwikkeling van het proces. Het is hierbij van belang dat
de doelstellingen smart worden geformuleerd. Dan pas blijkt of de doelstellingen haalbaar zijn.
Doelstellingen die smart geformuleerd zijn, zijn
- specifiek (Wat gaan we precies doen?)
- meetbaar
- acceptabel (Is er draagvlak?)
- realistisch (Kan hetgeen we willen?)
- tijdgebonden (Wanneer zijn we klaar?)
Kwaliteitsbeleidplan Pieter Zeeman
Pagina 1
Kwaliteitsbeleidsplan Pieter Zeeman 2014-2016
3. Vormgeving
Met betrekking tot het meten en vaststellen van kwaliteit vormen leerlingen de belangrijkste bron van
informatie.
In feite nemen natuurlijk alle bij de school betrokken partijen deel aan het proces waarin de kwaliteit wordt
bepaald. Daarom worden in deze paragraaf de rol en verantwoordelijkheid van de direct betrokkenen
omschreven.
bestuur
Het is aan een toetsend bestuur, ervoor te zorgen dat de school over een deugdelijk systeem van
kwaliteitszorg beschikt. Het bestuur moet erop toezien dat dit naar behoren ten uitvoer wordt gelegd. Met
andere woorden: het bestuur toetst of de in het kwaliteitsbeleidsplan beschreven doelen worden
gerealiseerd. Met uitvoering van onderzoek, interpretatie van gegevens, conclusies en de daaruit
voortvloeiende (verbeter)acties heeft het bestuur geen directe bemoeienis.
schoolleiding
De schoolleiding is verantwoordelijk voor opzet en uitvoering van het kwaliteitsbeleid. De schoolleiding
stelt, vanuit begroting en formatieplan, de financiële en personele middelen beschikbaar om het
kwaliteitsbeleid uit te voeren. Zij stimuleert het kwaliteitsdenken in de school en vervult een
voorbeeldfunctie op het punt van zelfevaluatie. Zo laat zij tweejaarlijks door medewerkers een
'tevredenheidsmeting' uitvoeren waarin ook het functioneren van schoolleiders aan de orde komt. Door
informatie in te winnen over het eigen functioneren (360° feedback) laat de schoolleiding zien, dat
zelfevaluatie de basis vormt van de lerende organisatie.
onderwijzend personeel
Docenten zijn bij uitstek degenen die een oordeel kunnen geven over de kwaliteit van leren en
onderwijzen. Ook hier gaat het om kritisch kijken naar eigen handelen en naar de effecten daarvan.
Uitvoering hiervan vindt plaats door middel van de gesprekscyclus (met functionerings- en
beoordelingsgesprekken). Een goed instrument voor feedback zijn leerlingenenquêtes over
docentengedrag. Docenten bepalen mede de ontwikkeling van de kwaliteit van het onderwijs door
deelname aan studiedagen en andersoortige scholing, deelname aan overleg in platforms, en het
meewerken aan onderzoeken.
onderwijsondersteunend personeel (oop)
Ook alle oop-ers dragen bij aan de kwaliteit van het leren in de school. In hun denken dient de
verantwoordelijkheid voor de eigen kwaliteit voorop te staan. De gesprekscyclus vormt de kern van
kwaliteitszorg.
leerlingen
Het primaire proces in de school is het leerproces dat leerlingen doormaken. De kwaliteit van de school
komt vooral tot uiting in de kwaliteit van het leren door de leerlingen. Centraal in de kwaliteitszorg staat
daarom de vraag aan leerlingen: wat heb je geleerd en in hoeverre heeft de school daaraan een bijdrage
geleverd? Zelfevaluatie betekent voor leerlingen enerzijds reflecteren op het eigen leren, anderzijds
feedback geven aan degenen die worden geacht hen bij het leren te ondersteunen. De leerlingen
vervullen deze rol door het invullen van vragenlijsten, en eventueel door deelname aan overleg over de
kwaliteit van de school.
ouders
Ouders leveren een bijdrage aan het kwaliteitsbeleid door hun deelname aan het georganiseerd overleg
(via ouderraad en [d]mr), door hun deelname aan thema-avonden over de kwaliteit van de school en door
het geven van feedback aan de school. Om dit laatste vorm te geven, wordt eenmaal per twee jaar een
enquête afgenomen onder een representatieve groep ouders.
primair onderwijs, vervolgonderwijs (mbo, hbo, wo), bedrijfsleven (stageadressen)
Primair onderwijs, resp. vervolgonderwijs en bedrijfsleven vervullen voor het voortgezet onderwijs de rol
van ‘leverancier’, resp. ‘afnemer’. Door het onderhouden van contacten, zowel van formele als van
informele aard, dient de school op de hoogte te blijven van de mogelijkheden en wensen van deze
relaties. Zo mogelijk stemt ze de eigen kwaliteit daarop af. Indien nodig kunnen primair onderwijs,
Kwaliteitsbeleidplan Pieter Zeeman
Pagina 2
Kwaliteitsbeleidsplan Pieter Zeeman 2014-2016
vervolgonderwijs en bedrijfsleven bevraagd worden om feedback te genereren op de door de school
geleverde kwaliteit. Middels diner pensants kan hierdoor gestalte aan worden gegeven.
4. Organisatie
Zoals eerder is aangegeven, is de schoolleiding verantwoordelijk voor opzet en uitvoering van het
kwaliteitsbeleid. Tegelijkertijd is betoogd, dat alle betrokkenen samen de kwaliteit van de school bepalen,
en dus een gedeelde verantwoordelijkheid hebben. Alleen als allen meewerken aan de realisering van de
doelen, kan het kwaliteitsbeleid zorgen voor een verhoging van de kwaliteit van de school en van het
leren. In de praktijk betekent dit, dat per locatie één lid van de schoolleiding verantwoordelijk is voor de
uitvoering van het plan. Hij schakelt die personen in die bij onderdelen een rol kunnen spelen, resp. op
uitvoering van een onderdeel kunnen worden aangesproken.
- Voor administratieve of geautomatiseerde verwerking van een enquête zal de verantwoordelijke
schoolleider
een beroep doen op ict- of administratieve ondersteuners.
- Voor een activiteit waaraan groepjes leerlingen meewerken, zal hij een beroep doen op mentoren of
coördinatoren om de leerlingen te benaderen en eventueel bij de activiteit te begeleiden.
Verschillende (zelfevaluatie)activiteiten zullen regelmatig resulteren in gegevens die beschikbaar komen.
De kwaliteitsrapportages volgen dezelfde weg in de besluitvormings- en overlegstructuur als alle andere
beleidsstukken: nadat direct betrokkenen zijn geïnformeerd, stelt het bestuur (i.c. de gemandateerde
schoolleiding) het rapport vast en legt het ter instemming of advies voor aan de (d)mr.
5. Instrumenten
Een systeem van kwaliteitszorg is geen doel op zich - het systeem is een middel om borging en
verhoging van kwaliteit te bereiken. Kwaliteitsbeleid dient dan ook onderdeel te zijn van het totale beleid.
Er is sprake van integrale kwaliteitszorg als in het kwaliteitsbeleid de samenhang tussen de verschillende
beleidsterreinen zichtbaar wordt gemaakt.
Op Pieter Zeeman wordt gebruik gemaakt van diverse instrumenten:
het Schoolplan als richtinggevend document
het continu monitoren van leerresultaten van leerlingen op alle terreinen
het toetsingsbeleid: analyseren van cijferrapporten, bevordering, doubleren, examencijfers
de gesprekscyclus voor de medewerkers
de protocollen zoals veiligheidsprotocol (met pestprotocol), verzuimprotocol e.d.
het financiële jaarverslag en de jaarrekening
de inspectieonderzoeken: regulier schooltoezicht inspectie en periodiek kwaliteitsonderzoek
inclusief opbrengstenkaart
de zelfevaluatie op diverse niveaus: de collegiale consultatie/intervisie in tweetallen; de 360°
feedback in teams; het competentieprofiel; de vragenlijsten voor leerlingen en ouders.
Op Pieter Zeeman wordt tevens gebruik gemaakt van inspectiecriteria voor kwaliteitsbeleid. Deze zijn als
volgt.
De school
heeft inzicht in de kenmerken van de leerlingenpopulatie.
verbindt kwaliteitszorg met de visie op leren en onderwijzen (Schoolplan).
evalueert jaarlijks systematisch de kwaliteit van haar opbrengsten.
evalueert systematisch de kwaliteit van het leren en onderwijzen.
werkt volgens plan aan verbeteractiviteiten.
borgt de kwaliteit van leren en onderwijzen.
waarborgt de kwaliteit van het schoolexamen en van andere toetsinstrumenten.
rapporteert inzichtelijk over gerealiseerde kwaliteit van onderwijs aan belanghebbenden.
waarborgt de sociale veiligheid voor leerlingen en personeel.
geeft inzicht in de sterke en zwakke punten van de eigen organisatie.
stuurt de kwaliteitszorg aan.
zorgt voor een professionele schoolcultuur.
Kwaliteitsbeleidplan Pieter Zeeman
Pagina 3
Kwaliteitsbeleidsplan Pieter Zeeman 2014-2016
6. Activiteiten
Pieter Zeeman maakt gebruik van meerdere activiteiten ten gunste van de kwaliteitszorg. Dit zijn
activiteiten gericht op specifieke delen inzake de kwaliteit en kunnen per sector dan ook verschillend van
aard zijn.
Het analyseren van cijfers omtrent doublures, examens, bevordering en rapporten wordt toegepast
binnen alle sectoren. Binnen de sector Basis, Kader en Mavo zijn er activiteiten omtrent afstemming
tussen docenten onderling en wordt de huidige relatie leerling en docent tegen het licht gehouden. De
eerste en tweede fase richten zich op het “obit” verhaal, een activiteit gericht op het verhogen van het
rendement onderbouw. De zorg houdt zich intensief bezig met het verder vormgeven omtrent taal- en
rekenbeleid. Ook het project met de TOM-klas zal verder uitgewerkt worden.
7. Randvoorwaarden
taakbeleid
Dat uitvoering van het kwaliteitsbeleid een zaak is van allen dient ook in het taakbeleid tot uiting te
komen. Enerzijds zal in het formatieplan ruimte gecreëerd moeten worden voor functionarissen die
specifiek met kwaliteitszorg zijn belast, anderzijds dient in de taakomschrijving van iedere werknemer
expliciet te zijn gemaakt dat kwaliteitsbewaking onderdeel van de taak is. Als het activiteitenplan leidt tot
extra taken voor bepaalde medewerkers, dan zal in de taakverdeling tijd worden gereserveerd.
financiën
In de begroting zal geld moeten worden gereserveerd voor uitvoering van het kwaliteitsbeleid. De kosten
hebben betrekking op:
aanschaf van instrumenten, bijv. vragenlijsten
(geautomatiseerde) verwerking van gegevens
inschakeling van externe deskundigen, zoals begeleiders van deelprojecten of auditoren in een
visitatie
scholing van personeelsleden, niet alleen specialisten (zie verder hieronder)
aanschaf van vakliteratuur
ondersteuning en scholing
Kwaliteitszorg is de verantwoordelijkheid van de school en de school dient te investeren in de
ontwikkeling van een eigen systeem van kwaliteitszorg. Dit wil echter niet zeggen, dat de school het
geheel op eigen kracht dient te doen. Het is raadzaam de blik naar buiten te richten, al was het maar om
‘bedrijfsblindheid’ te voorkomen. Externe ondersteuning kan een bijdrage leveren en is gewenst voor:
begeleiding van deelprojecten (bijv. bij de afname, verwerking en interpretatie van vragenlijsten)
scholing van personeelsleden
validering van zelfevaluaties, zoals in een visitatie of audit
8. Tot slot
De planning van kwaliteitszorg is op zich een proces dat net als alle andere processen onderhevig is aan
de pdca-cyclus. Hoe is nu de werkwijze voor het doorlopen van deze cirkel? Nadat dit plan in diverse
gremia is besproken en vastgesteld (bestuur, schoolleiding, teams, mr), zullen de kwaliteitsactiviteiten
volgens het Activiteitenplan worden uitgevoerd. Dit plan en de uitvoering ervan zullen jaarlijks worden
geëvalueerd. Op deelgebieden zullen in de loop van het proces steeds evaluaties plaatsvinden die tot
bijstellingen kunnen leiden. Ook voor de bijstelling van plannen of activiteiten geldt, dat deze weer
onderhevig zullen zijn aan de pdca-cyclus. In ieder geval moge duidelijk zijn, dat dit kwaliteitsbeleidsplan
een voorbeeld dient te zijn van het doorlopen van de kwaliteitscyclus.
Kwaliteitsbeleidplan Pieter Zeeman
Pagina 4
Kwaliteitsbeleidsplan Pieter Zeeman 2014-2016
9. Activiteitenplan kwaliteitszorg voor 2014-2016 Pieter Zeeman
activiteit
opdracht
gever
uitvoer
der
tijdpad
2014
2015
2015
2016
opmerkingen
evalueren
onderwijstijd
rector
directie
rooster
bureau
sept.
X
X
Begeleiden nieuwe
docenten op grond
van protocollen
rector
coaches
sept.
(en
later)
X
X
opstellen planning
met te voeren
gesprekken
opstellen begroting
voeren
jaargesprekken (in
het kader van de wet
BIO); plaatsen
planning op intranet
rector
directie
okt.
X
X
CvB
rector
rector
directie
okt.
okt.
(en
later)
X
X
X
X
evalueren
lessentabel
rector
directie
nov.
X
X
evalueren
protocollen
rector
directie
nov.
X
X
gewijzigde protocollen
publiceren
leerlingenenquête
eerste klassen deel 1
rector
lid
directie
nov.
X
X
meten tevredenheid
personeel
bespreken
organisatie
opstellen
jaarrekening
opstellen jaarverslag
ouderenquête alle
ouders
rector
dec.
X
rector
lid
directie
directie
dec.
X
X
CvB
rector
jan.
X
X
rapportage; conclusies
evt. in Schoolplan 20142018
op meer terreinen
bruikbaar
over rust, reinheid,
regelmaat
te bespreken in directie
CvB
rector
rector
lid
directie
febr.
febr.
X
X
X
leerlingenenquête
3e klassen Vensters
rector
lid
directie
maart
X
X
ouderenquête
3e klassen Vensters
rector
lid
directie
maart
X
X
Kwaliteitsbeleidplan Pieter Zeeman
matrix gerealiseerde
onderwijstijd (afgelopen
jaar) en geplande
onderwijstijd (nieuwe
jaar) gemaakt
introductiebijeenkomst;
lesbezoek; begeleiding
coaches;
begeleidingsprotocol
nieuwe medewerker;
intervisiebijeenkomst;
functioneringsgesprek;
beoordelingsgesprek
zelfevaluatie aan de
hand van
competentieprofielen
te bespreken in directie
afname
leerlingenenquête door
docenten ter
voorbereiding op
gesprekken; bijhouden
bekwaamheidsdossier
door docent; bijhouden
portfolio door docent;
360-graden feedback
gewijzigde lessentabel
voorgelegd aan dmr
te bespreken in directie
rapportage; conclusies
evt. in Schoolplan 20142018
rapportage; conclusies
evt. in Schoolplan 20142018
rapportage; conclusies
evt. in Schoolplan 20142018
Pagina 5
Kwaliteitsbeleidsplan Pieter Zeeman 2014-2016
activiteit
evalueren toelatingsen
bevorderingsbeleid
opdracht
gever
rector
uitvoer
der
directie
decaan
tijdpad
maart
2014
2015
X
2015
2016
X
leerlingenenquête
middenklassen
rector
lid
directie
maart
X
leerlingenenquête
examenklassen
rector
lid
directie
april
X
X
versterken
leerlingenzorg 1
rector
directie
staf zorg
april
X
X
versterken
leerlingenzorg 2
rector
directie
staf zorg
decaan
mei
X
X
evalueren
toetsingsbeleid
rector
directie
mei
X
X
leerlingenenquête
eerste klassen deel 2
rector
lid
directie
mei
X
X
herzien PTA’s (en
leerstofplanning)
rector
directie
ex-secr.
juni
X
X
evalueren
Schoolplan
evalueren
examenresultaten
rector
directie
juni
X
X
rector
vz.
ex.cie.;
vele
anderen
juli
X
X
Kwaliteitsbeleidplan Pieter Zeeman
opmerkingen
kwalitatieve analyse met
kengetallen over
doublanten,
resultaten en advisering/
determinatie; rapportage
kan leiden tot
aanpassing van
overgangsnormen en
van toelatingsbeleid
afdelingen
rapportage; conclusies
evt. in Schoolplan 20142018
rapportage; conclusies
evt. in Schoolplan 20142018
procedures voor
signalering, determinatie
en advisering m.b.t.
aanpakken van sociaalemotionele
vraagstukken
werkplan voor de
decanaatactiviteiten;
procedures voor
signalering, determinatie
en advisering m.b.t. de
begeleiding van het
loopbaanoriëntatie- en
begeleidingsproces
probleeminventarisatie
afgelopen jaar;
rapportage kan leiden
tot aanpassing van
toetsingsbeleid
rapportage; conclusies
evt. in Schoolplan 20142018
rapportage; conclusies
evt. in Schoolplan 20142018
jaarlijkse actualisering
analyse met kengetallen
over behaalde
resultaten en
kengetallen opgenomen
op de opbrengstenkaart
inspectie;
gesprekken met secties
over behaalde
resultaten; evaluaties
leiden tot verbeterplan
indien noodzakelijk
Pagina 6
Kwaliteitsbeleidsplan Pieter Zeeman 2014-2016
activiteit
opstellen
teamplannen
bespreken gegeven
onderwijs
opdracht
gever
rector
uitvoer
der
directie
tijdpad
Juli
2014
2015
X
2015
2016
X
rector
directie
juli
X
X
opmerkingen
jaarlijkse evaluatie en
actualisering van het
teamplan
over onderwijs in
relatie tot het
tijdsgewricht
Het zal incidenteel gebeuren, dat van het Activiteitenplan wordt afgeweken. Als hiervan sprake is, moet
hiervoor een verklaring kunnen worden gegeven.
Kwaliteitsbeleidplan Pieter Zeeman
Pagina 7
© Copyright 2024 ExpyDoc
