Basiscommunicatie en basisveiligheid

Basiscommunicatie en basisveiligheid
Introductie
• Combinatie Jeugdzorg participeert in het landelijk
project Pleegzorg in Beeld
• Beleid: streven naar inzet van VIB bij iedere nieuwe
Pleegzorg plaatsing
• Zoeken naar de combinatie van VIB met psychoeducatie over hechting en trauma
• Trainingsloket: scholingsaanbod zowel intern als extern,
o.a. verdiepende module VIB en hechting
Verwachtingen voor vandaag
• Thema:
Wat kun je als opvoeder doen om een
kind te helpen zich veiliger te voelen?
-Korte inleiding over hechting en VIB, terug naar de basis, hoe
ontstaat gezonde hechting
-Zoektocht om optimaal af te stemmen op- en aan te sluiten
bij kinderen met hechtingstrauma en hun verzorgers.
-Interactief???
Bij wie voel jij je veilig?
Nu of in je jeugd
Wat doet die persoon
dat maakt dat jij je er veilig bij voelt?
Hechting
• Gehechtheid is de affectieve band van een kind
met één of meerdere opvoeders die regelmatig met
het kind omgaan en aan wie het kind troost ontleent
in tijden van angst en spanning.
• Vanuit de hechtingsrelatie(s) kan het kind
een gevoel van veiligheid en zelfvertrouwen
ontwikkelen.
 Hechting is een basale levensbehoefte en gaat
over de relatie tussen het kind en de ander.
 Hechtingsgedrag is aangeboren en is nodig om
te kunnen overleven.
 Veilige gehechtheid zorgt voor een optimale
sociaal- emotionele ontwikkeling.
Hechting is noodzakelijk voor de
ontwikkeling van kinderen:
• Zelfvertrouwen en zelfbeeld
•
Relaties aangaan
•
Zelfstandig worden
•
Omgaan met frustratie en angsten
•
Conflicten uitwerken
•
Gewetensontwikkeling
•
Logisch denken
•
Concentratie
Gezonde hechting
Fundamentele
Betrokkenheid
tussen ouder en kind
Kinderen nemen
vanaf de geboorte
contactinitiatieven
kind
Samenhang tussen de uitgangspunten
en de kern van de methodiek
ouder
Actief en intuïtief
ouderschap
Sensitiviteit/ empathie
Contact/exploratiebehoefte
AFSTEMMING
Initiati
ef
Ontvangst
INTERACTIE
Responsiviteit/ ondersteuning
Hechting/ontwikkeling
Behoefte aan
aandacht en
contact
Bron: Eliens M., Prinsen B.
Handleiding kortdurende video-hometraining in gezinnen met jonge kinderen.
Positieve sfeer en
geslaagd contact
Bouwstenen van Hechting (Truus Bakker)
Hoe ziet dat er uit?
Onveilige Hechting
Verlieservaringen
– Trauma`s, uithuisplaatsing
Problemen van de opvoeders
– Opvoeders met veel eigen problematiek, bv
verslaving, psychiatrische problemen
– Emotioneel niet beschikbare ouders
Factoren bij het kind
12
Wat kun je merken aan het gedrag
van onveilig gehechte kinderen?
• Proberen de relatie met de volwassene uit.
• Zijn voortdurend op zoek naar de grenzen en
laten vaak grensoverschrijdend gedrag zien.
• Proberen sterk de controle te behouden.
• Voelen zich achtergesteld en tekort gedaan,
voelen zich snel afgewezen.
• Hebben onstilbare behoefte aan eten, snoep.
• Hebben weinig zelfvertrouwen.
• Hebben weinig eigenheid.
• Accepteren weinig hulp van volwassenen,
willen alles zelf doen.
• Zijn angstig voor onbekende of onverwachte
situaties.
• Zien geen gevaar, durven teveel.
• Maken oppervlakkig contact, zijn
allemansvriendjes.
• Accepteren geen troost of steun en hebben
een hoge pijngrens.
• Zijn vaak (motorisch) gespannen.
• Hebben veel moeite met het adequaat uiten
van hun emoties.
Innerlijk beeld: representatie
Vuur
Innerlijk beeld/
hechtingsrepresentaties
• Hechtingsrepresentatie=
Wat je verwacht; waar je vanzelfsprekend
van uit gaat
• Innerlijk beeld van het ‘zijn
in relatie met de ander’
-Zelfbeeld
-Vertrouwen in de ander
Wordt van jongs af aan opgebouwd
-
Bouwstenen van hechting
Mentaliseren
Wie gebeten is door een slang…
Waarom VIB?
Sensitiviteit
2.
Plo ziet wat het
kind wil en
nodig heeft
1.
Plk. laat behoefte zien
hechtingsrelatie
3.
Plo. beslist wat
gepaste (re)actie naar
het kind is (interne
dialoog o.b.v. eigen
interne werkmodel)
PLEEGOUDER
PLEEGKIND
6. De ervaring is input
voor het interne
werkmodel. Impact op
(on)veilige hechting
VIB
4. Plo. reageert op het kind
Responsiviteit
5. Het plk. ontvangt wat de plo. geeft en
geeft er betekenis aan
Opname in pleeggezin
Kijken door de traumabril
Terug naar de basis
Durf te kiezen voor de relatie, ga het kind
volgen en bevestigen
Biedt op neutrale manier structuur
Volgen en aansluiten
Beelden gezinshuis
• Waar denk je dat dit meisje zit in de piramide?
Bouwstenen van Hechting (Truus Bakker)
Review met gezinshuisouders
• Hoe zit het met de werkmodellen?
De brug
De brug
VIB en hechting
•
•
•
•
Wat is de geschiedenis van het kind?
Kijken door de traumabril
Op zoek gaan naar de werkmodellen
Waarom heeft dit kind dit gedrag (nog)
nodig?
• Psycho-educatie over hechting en
trauma
• Terug naar de basis
Tweede opname
• Herken je de veilige cirkel?
Hechting
• is een emotionele binding tussen
mensen die voor onbeperkte tijd blijft
voortbestaan, ook al zijn ze niet meer
bij elkaar in de buurt.
• is een basale levensbehoefte.
• veilige hechting zorgt voor optimale
sociaal-emotionele ontwikkeling.
Tweede review
• Hoe kijken de gezinshuisouders nu naar het kind?
Beelden pleeggezin
Ontvangen van de initiatieven van het kind
•
•
•
•
•
•
Meeleven
Meebewegen
Aandacht hebben
Oogcontact maken
Bevestiging geven
Spiegelen
• GEVOLG:
– Gezien worden
– De moeite waard zijn
– Zelfvertrouwen ontwikkelen
Benoemen geeft veiligheid
• Gewenst gedrag
• Jezelf en je handelingen, gedachten en
gevoelens
• De omgeving
• De initiatieven / intenties van andere mensen
Benoemen wat je ziet bij het kind
•
•
•
•
•
•
•
Benoemen met ‘jij’ beginnen
Stellend benoemen, niet vragend
In het hier-en-nu
Neutraal, zonder waarde-oordeel
Inzet / intenties benoemen
Emoties erkennen
Valkuilen van complimenten
Instemmend benoemen
•
•
•
•
•
IK-besef ontwikkelen
Zichzelf leren ervaren
Bestaansrecht ervaren
Niet beoordelend spiegelen
Niet alleen ontvangen op (hoofd)niveau, het lijf
wordt erbij betrokken
GEVOLG:
– Het kind gaat zich veilig voelen
– Het kind durft zich toevertrouwen
– Het kind stabiliseert
Bedankt voor jullie aandacht
Vragen?
Met dank aan alle personen die u zag
op de beelden
Thea van Erp,
Opleider VIB/VHT
gespecialiseerd in hechting
[email protected]