Lees hier de laatste editie van HCO Nieuws online

nieuws
Agenda
Nieuw in de winkel
Kijk voor meer informatie en aanmelding op
www.hco.nl/agenda
Nieuwste uitgaven John Hattie
31 oktober 2014
De impact van Leren
Leren zichtbaar maken
Coaching & Reflectie
Training Leren Zichtbaar Maken: De Grondslag
zichtbaar maken
(beknopte uitgave)
in de klas
5 november 2014
€ 59,00
€ 9,95
€ 59,00
Training Omgaan met opvallend gedrag bij kleuters
Actuele ontwikkelingen
en activiteiten in het
onderwijs in Den Haag
en omgeving.
42
Oktober 2014
(Vroegsignalering)
12 november 2014
Cursus Leren werken met Horen, Zien en Schrijven
13/14 november 2014
Congres John Hattie
19 november 2014
Training Lesgeven aan jongens
26 november 2014
Workshop Angst en angststoornissen
29 november 2014
Haags Technologie Festival
Sam zegt sorry
Sam denkt zich blij
5 Minuten Focus
10 december 2014
€ 12,95
€ 12,95
€ 19,95
Cursus Leren werken met Horen, Zien en Schrijven
5 januari 2015
Faalangsttraining Je bibbers de baas
7 januari 2015
Post HBO-opleiding Leraar Nederlands voor anderstaligen (NT2) in het primair onderwijs
14 januari 2015
Cursus Kleuter PDO (Vroegsignalering)
14 januari 2015
Cursus Leren werken met Horen, Zien en Schrijven
Bibbers in je benen
Brok in je keel
5 Minuten Coöperatief
14 januari 2015
€ 12,95
€ 12,95
€ 19,95
Workshop Omgaan met diversiteit bij lichamelijke
opvoeding
14 januari 2015
Workshop Ordeverstorend gedrag en gedragsstoornissen: ODD/CD
21 januari 2015
Cursus Coöperatieve Leerstrategieën - De Start
21 januari 2015
Training Vanzelf Sprekend – presentatiecoaching
en
r
e
d
n
i
k
n
e
‘Vaak wetgoed waar
zelf heel iteiten liggen’
hun kwal
Emiel van
Doorn
22 januari 2015
Setprijs 4 prentenboeken: € 47,95
Opleiding Practitioner/Begeleider SVIB (School Video
Interactie Begeleiding)
23 januari 2015
Gedragswaaier
Klim Slim Leerankers
Leergang Nederlandse onderwijsorganisaties in
€ 89,00
groep 3-8
perspectief
€ 17,50
28 januari 2015
Speltraining Spelend op pad
28 januari 2015
Training Directe Instructiemodel (DIM) - de structuur
20, 27 maart, 10 april 2015
Regionale Dagen Jonge Kind 2015
In gesprek met
Dick Rensen over
passend onderwijs
Werken aan opbrengsten
op SBO De Bonte Vlinder
Training Je bibbers de baas
U kunt al deze uitgaven bestellen via www.hco.nl/winkel
Kinderen leren meer op
zichzelf te vertrouwen
ar de
a
n
n
e
K
J
I
K
van
g
n
i
l
e
k
k
i
w
ont
ren
e
d
n
i
k
e
g
jon
Van de redactie
Interview
Op 6 oktober vierden we in heel Nederland de Dag van de Leraar. Aanleiding voor allerlei activiteiten: van een landelijke leraarverkiezing tot
taart, cadeaus en complimenten op school. Uit onderzoek en praktijk weten we al langer welke impact leraren hebben op de ontwikkeling
en het leren van kinderen. Dat u massaal een dag in het zonnetje wordt gezet, is niet meer dan logisch. Nog logischer zou het zijn als we die
waardering vaker laten blijken dan eens in het jaar. En dat we in al onze verander- en verbeterdrift in het onderwijs vooral dat versterken wat
goed gaat. In deze editie van HCO Nieuws vindt u verhalen van en over scholen en onderwijsprofessionals die werken vanuit een positieve en
optimistische benadering van: kinderen, een probleem (uitdaging?), de organisatie etc. Laat uzelf door hen aanmoedigen! Wilt u ons laten
weten wat u van deze HCO Nieuws vindt? Mail ons via [email protected].
Meer samenwerking
in de eigen regio
Sinds mei 2013 is Dick Rensen directeur van het samenwerkingsverband Passend Primair
Kort nieuws
Onderwijs Haaglanden, SPPOH. Met de invoering van passend onderwijs, afgelopen
augustus, heeft hij meteen een mooie uitdaging gekregen. Zijn eerste ambitie:
gemeente, jeugdzorg en onderwijs dichter bij elkaar brengen.
Nieuwe variant van de kopklas bevordert
doorlopende leerlijn
Dick Rensen loopt al aardig wat jaren rond in
‘En daar gaat het natuurlijk om bij passend
Met ingang van het schooljaar 2015-2016 ondergaat de Haagse kopklas
de onderwijswereld. Eerst als docent geschie-
onderwijs. Dat je ieder kind een passend
een belangrijke wijziging: het extra jaar na groep 8 wordt vervangen
denis en economie, daarna als wethouder in
onderwijsaanbod kunt bieden, waarbij we
door een jaar in de kopklas na groep 7. Hierdoor kost de kopklas leerlin-
Delft met onderwijs in de portefeuille. In zijn
nog meer dan voorheen kijken naar de
gen geen extra jaar meer. De leerlingen worden als het ware opgehaald
laatste baan was hij directeur van de jeugd-
mogelijkheden van kinderen: Waar kan het
vanuit groep 7 en in groep 8 klaargestoomd voor het vo-niveau dat bij
zorgorganisatie Jeugdformaat. Zonder dat er
succesvol in zijn? Wat kan het bereiken als
hun capaciteiten past. Incidenteel kunnen leerlingen ook nog na groep 8
een bewuste planning achter zit, zijn al deze
we de goede ondersteuning bieden?’
instromen. Dit model komt overeen met het succesvolle Tilburgse
stappen een goede voorbereiding geweest op
Individueel arrangement
kopklasmodel, dat eveneens de leerlingen in groep 7 detecteert, maar
Beeldmerk Brede buurtschool voor De Drie Linden
ook plek heeft voor een leerlingen uit groep 8.
Wethouder Ingrid van Engelshoven heeft woensdagochtend 8 oktober
In Den Haag kennen we de kopklas al ruim tien jaar. Er zijn twee
het beeldmerk De brede buurtschool op basisschool De Drie Linden
Samenwerken
nodig heeft, kan de school in het nieuwe
kopklassen. Eén voor vmbo-tl/havo, gevestigd op Hofstad Mavo en één
onthuld. Daarna boden drie leerlingen van de school de wethouder een
Drie termijnen was Dick Rensen wethouder in
systeem een ‘individueel arrangement’ voor
voor havo/vwo, gevestigd op het Edith Stein College.
armbandje YOU ARE GOOD aan; het startsein van de training Vreedzame
Delft. In die tijd merkte hij steeds vaker dat
een kind aanvragen. Dat is een plan voor
De kopklas is bedoeld voor een specifieke groep leerlingen: het gaat om
Wijk voor alle samenwerkingspartners binnen deze brede buurtschool.
onderwijs, jeugdzorg en gemeente veel te ver
ondersteuning waarin staat wat een kind
zijn huidige werk als directeur van SPPOH.
Als blijkt dat een kind extra ondersteuning
‘Met deze nieuwe
opzet heeft
de school veel
meer de regie
gekregen’
van elkaar af stonden. Ook later als directeur
nodig heeft, hoe de school dat wil gaan
krijgen dat recht doet aan hun competenties en mogelijkheden. In een
Fonds 1818 steunt anti-pestprojecten op scholen
jeugdzorg werd dit duidelijk. Hij vond het
regelen en hoeveel het gaat kosten. De
speciale, eigen onderwijssetting worden zij voorbereid op een opleiding
Fonds 1818 wil scholen in het basis- en het voortgezet onderwijs steunen in
daarom een mooie taak om als directeur van
directeur van de school kan bij het samen-
in het voortgezet onderwijs.
het voorkomen en aanpakken van pesten. Zij kunnen aanvragen indienen
SPPOH een nieuwe samenwerkingsstructuur
werkingsverband een budget aanvragen
De komende maanden zal intensieve voorlichting plaatsvinden voor
voor een donatie voor programma’s of projecten die pesten op school tegen
op te zetten; een structuur waarbij het veel
voor zo’n arrangement. Rensen: ‘Met deze
basisscholen over deze nieuwe variant van de kopklas. In augustus
gaan. Kijk voor meer informatie op www.fonds1818.nl/pesten.
minder ingewikkeld zou moeten zijn voor
nieuwe opzet heeft de school veel meer de
Goede weg
ouders en scholen om jeugdzorg te benaderen.
regie gekregen. Waar de inhoud en de
Zoals elke vernieuwing zal ook de invoering
Singaporese rekenexpert Ban Har geeft Nederlandse
leraren tips
En waarbij andersom ook onderwijs beter
bekostiging van de rugzakjes vrij vast stonden,
van passend onderwijs geleidelijk gaan, zo
bereikbaar is. Rensen: ‘In de oude situatie
bepaalt de school - in samenspraak met de
denkt de SPPOH-directeur. ‘Een ideale situatie
Begin oktober bracht de Singaporese rekenexpert Ban Har een bezoek
was er een lappendeken van WeerSamen-
SPPOH-adviseur en ouders - nu zelf wat ze
bestaat niet, maar als scholen straks echt
leergierige leerlingen die door een taalachterstand niet het schooladvies
volgend jaar gaan de eerste kopklassen-nieuwe-stijl van start. Nu al
meer weten over de Haagse kopklas? Stuur dan een mail naar Désirée
Herber: [email protected] over de Haagse kopklas?
Dick Rensen
aan Nederland, op uitnodiging van het HCO en Bazalt. Hij legde onder
NaarSchool-verbanden met scholen verspreid
nodig hebben om een kind te helpen. Ook is
aan het samenwerken zijn geslagen, als we
Congres met John Hatttie volgeboekt
andere klasbezoeken af bij de Snijdersschool in Rijswijk. Daar werkt het
over heel Den Haag. Dan kon het bijvoorbeeld
het arrangement voor een grotere groep
nog meer gebruik gaan maken van het
Het HCO introduceert samen met partnerorganisaties Bazalt, RPCZ en
team al enige tijd met de methode Rekenwonders, die gebaseerd is op de
gebeuren dat scholen in een zelfde straat
kinderen bereikbaar, en dus niet meer alleen
perspectief van ouders en ons blijven focussen
OnderwijsAdvies het werk van John Hattie in Nederland en Vlaanderen.
Singaporese aanpak. De leraren kregen feedback en tips van de expert zelf
nauwelijks met elkaar te maken hadden omdat
voor kinderen die geïndiceerd zijn voor so,
op de mogelijkheden van kinderen, dan zijn
Op 13 en 14 november komt John Hattie naar Nederland voor een mas-
en wisselden praktijkvoorbeelden uit. Ban Har was in totaal drie dagen in
ze niet hoorden tot hetzelfde WSNS-verband.
zoals bij de rugzakjes.’
we een eind op de goede weg.’
terclass en congres. De belangstelling is zo groot dat beide evenementen
Nederland. Hij verzorgde ook een masterclass voor zo’n 100 leraren, in
Of dat een kind verwezen werd naar een
zijn volgeboekt. Kijk voor actuele informatie over John Hatties program-
het Beatrixgebouw in Utrecht. Verder was er nog een meet & greet
sbo-school aan de andere kant van de stad.
SPPOH, Samenwerkingsverband met tien werkgebieden
ma Leren zichtbaar maken op www.lerenzichtbaarmaken.nl.
georganiseerd voor alle scholen die werken met Rekenwonders.
Met de nieuwe regionale indeling (red: zie ka-
In Regio Haaglanden is één Samenwerkingsverband met daaronder tien werkgebieden: acht
der) is dit verleden tijd. Scholen en Centra voor
Haagse stadsgebieden en de gemeentegebieden van Rijswijk en Leidschendam-Voorburg. Elk
Jeugd en Gezin zitten nu per regio in een eigen
stadsdeel (of gemeentegebied) bestaat uit een groep scholen (variërend van 12 tot 35). In zo’n
Colofon
Redactie: Désirée Herber, Anna-Marie Kooiman, Jorien Termond, Eline Rottier
netwerk, waardoor veel meer samenwerking
scholengroep zit altijd minimaal één school uit het speciaal basisonderwijs. Ook de adviseurs
HCO Nieuws is een uitgave van het
Bijdragen van: Diane van Steekelenburg, Fabiënne Peters Eindredactie: Gaby Ammerlaan
en expertise-uitwisseling kan ontstaan.’
van SPPOH zijn op stadsdeelniveau georganiseerd. De directeuren en intern begeleiders van
HCO en verschijnt 3x per jaar.
Redactieadres: [email protected] Fotografie: Paul van den Boogert, Laura de Haan, Wouter Mahu, Bart van Vliet
Postadres: Postbus 53509,
Vormgeving: Inc. Communicatie & design
deze scholen komen zo’n drie tot vier keer per jaar bij elkaar en praten dan over zaken die
Kijken naar mogelijkheden
in hun regio en op hun scholen spelen. Het idee hierachter is dat scholen steeds meer gaan
De samenwerking op regionaal niveau moet er
samenwerken. Ze kunnen elkaar bevragen als het gaat om ondersteuning van kinderen, maar
Bezoekadres: Zandvoortselaan 146,
Blijf op de hoogte van onze activiteiten en de actuele ontwikkelingen in het onderwijs in Den Haag en
uiteindelijk voor zorgen dat kinderen met een
kunnen op den duur ook elkaars expertise gebruiken of inhuren. Bij ieder werkgebied of
Den Haag
omgeving. Volg HCO op social media of meld u aan voor een HCO e-nieuwsbrief via www.hco.nl/nieuwsbrief.
ondersteuningsvraag nog beter, en in de eigen
stadsdeel hoort ook een Centrum voor Jeugd en Gezin. Kijk voor meer informatie over SPPOH
omgeving, geholpen kunnen worden. Rensen:
op www.sppoh.nl.
2505 AM Den Haag
T: 070 448 28 28
E: [email protected]
I: www.hco.nl
HCO maakt deel uit van de Bazalt Groep en werkt daarin samen met partners Bazalt en RPCZ.
oktober 2014 | HCO nieuws
3
Oog voor peuters en kleuters
Training in beeld
KIJKen naar de
ontwikkeling
Je bibbers de baas
De totale ontwikkeling van peuters en kleuters gedurende
het hele jaar volgen. Voor voorschoolcoördinatoren Claire
‘Ik durf
gewoon
alles!’
Caminada en Monique Meye van de Prinses Marijkeschool was
dit de belangrijkste reden om met een observatiesysteem te
gaan werken. Na het vergelijken van verschillende systemen
viel de keuze op KIJK! Volgens Claire en Monique het meest
complete instrument omdat KIJK! niet alleen de cognitieve
ontwikkeling in kaart brengt, maar ook de motorische,
sociaal-emotionele, reken- en taalontwikkeling. We spraken
de coördinatoren over hun ervaringen met KIJK!
Onderwijsaanbod afstemmen
KIJK! helpt de coördinatoren beter aan te sluiten op het ontwikkelings-
Sem Stoute
niveau, de onderwijsbehoeften en talenten van de jonge kinderen.
De leerkrachten en de leidsters observeren nu regelmatig betekenisvolle speel- en werkmomenten in de peuter- en kleutergroepen op
Ouders Stefan en Miranda over de training
hun school. ‘Door vaker gericht te observeren weet je veel preciezer
kent iedereen, maar bij kinderen met faalangst belemmert het hun doen en laten. Het
Miranda: ‘Vanaf de zijlijn hebben we de
hoe een kind ervoor staat in zijn ontwikkeling en wat voor dit kind
Eigen maken
HCO kan deze kinderen ondersteunen met de training Je bibbers de baas. In tien bijeen-
faalangsttraining meegemaakt. Na elke
de volgende stap is.’, licht Monique toe. ‘Als blijkt dat een aantal
De invoering van KIJK! was afgelopen schooljaar even wennen voor het
bijeenkomst kregen we van de trainers een
kinderen een achterstand heeft op een bepaald ontwikkelingsgebied,
team. Monique en Claire: ‘We moesten ons het webbased systeem voor
komsten leert een groepje kinderen meer op zichzelf te vertrouwen. Sem Stoute (10 jaar)
verslag van wat ze gedaan hadden. Ook de
willen we deze kinderen in sub-groepjes extra begeleiden. En dat geldt
observaties en registraties eigen maken en de mijlpalen leren. Natuurlijk
volgde deze training met plezier: ‘De meester merkt nu dat ik minder vraag en meer op
meester kreeg dat, die is vanaf het begin
ook voor kinderen met een voorsprong.’
kost werken met een nieuw programma in het begin tijd, maar gaande-
mezelf vertrouw. Dat merk ik zelf ook!’
ontzettend betrokken geweest.’ Vader Stefan
vult aan: ‘Het belangrijkste voor ons was dat
weg kom je er wel achter hoe je dit handig organiseert. Ook moest het ob-
denken over een bepaalde gebeurtenis.
Sem het leuk vond om naar de trainingen te
Activiteit Mix & Ruil
serveren een plekje krijgen in onze dagelijkse routine. We hebben vooral
Sem zit op het moment van de training in groep
6 van de Montessori Valkenbosschool. Als het
Sem: ‘We leerden op onszelf te vertrouwen,
gaan. Thuis heeft hij geen last van faalangst,
Om goed aan te sluiten bij een bepaalde
periode willen we ons meer verdiepen in de Kijk, kies en doe activiteiten.
jaar begint, vermoedt zijn nieuwe leraar al snel
maar ook om elkaar te vertrouwen. Het was
maar wat we wel merken, is dat hij beter in
ontwikkelingsfase biedt Kijk, kies en doe
Deze activiteiten geven handvatten om nog gerichter te observeren.’
dat Sem faalangstig is. Dat komt voor Sem en
fijn om tijdens de training met andere
zijn vel zit.’ Miranda: ‘Ook zijn meester ziet
allerlei activiteiten die begeleiders kun-
zijn ouders niet uit de lucht vallen, maar deze
faalangstige kinderen te praten. We begrepen
vooruitgang. Hij vertelt dat Sem rustiger en
nen uitvoeren in hun groep. Bijvoorbeeld
Doorgaande lijn voor- en vroegschool
leraar geeft er voor het eerst een naam aan. Als
elkaar.’
evenwichtiger is. Dat hij veel meer durft te
met de activiteit Mix & Ruil uit de recent
Voor de zomervakantie plukten de coördinatoren de vruchten van hun
vertellen. Een successtory dus!’
verschenen katern Sociale en emotionele
inzet. Veel gemakkelijker dan vorige jaren kon Claire de peutergegevens
Sem hoort wat faalangst inhoudt, herkent hij
4
Claire Caminada en Monique Meye
Buikpijn voor een spreekbeurt en continu om bevestiging vragen. De angst om te falen
geleerd onze observaties op een objectieve manier te doen. De komende
het meteen. Sem: ’In de onderbouw speelde ik
Niet meer bang
ontwikkeling leren kleuters emoties be-
via KIJK! ‘verhuizen’ naar groep 1. Claire: ‘De leerkracht en intern begelei-
en had ik er helemaal geen last van, maar toen
‘Tijdens de ‘ik-vind-van-jou-opdracht’
noemen en kennen en samenwerken met
der hadden met deze overdracht direct al veel informatie over de brede
ik in groep 3 echte vakken kreeg, vond ik dat ik
mochten we geeltjes bij elkaar op de rug
Training Je bibbers de baas
andere kinderen:
ontwikkeling van de kleuters. Ze konden hierdoor nog beter inspelen op
het goed moest doen.’
plakken. Op die geeltjes kon je schrijven wat
Vanaf maandag 5 januari 2015 start een nieuwe
je van elkaar vond. Bij mij plakten ze een paar
training bij het HCO. Scholen kunnen een deel
Anders denken
keer ‘schattig’ op. Dat vond ik grappig’, vertelt
van hun pakket leerlingzorg inzetten om de
Sem blokkeerde als hij iets moest presteren:
Sem enthousiast over de training. ‘Voordat ik
training te bekostigen.
2De kinderen lopen door de klas met één hand omhoog (dit is het
spreekbeurt houden of karate-examen doen.
aan de training begon, voelde ik me vaak
Ook is het mogelijk de
teken dat ze op zoek zijn naar een kind om een tweetal mee te
De gedachte ‘ik kan het niet’ zat hem op zo’n
bang. Nu niet meer, ik durf gewoon alles. In
training op eigen loca-
maken). Ze komen iemand tegen en maken een tweetal (hand naar
Aan de slag met KIJK!
moment in de weg. Sem: ‘Het belangrijkste dat
Drievliet ben ik in de achtbaan geweest, dat
tie te organiseren. Kijk
beneden).
KIJK! bestaat uit verschillende handleidingen per doelgroep, een webbased
ik tijdens de training heb geleerd, is dat ik niet
durfde ik eerst echt niet! Ik vond het zelfs eng
voor meer informatie
moet denken dat ik het niet kan.’ Naast
om tijdens de les naar de wc te gaan en zeker
en aanmelden op
staat en laten non-verbaal zien welke gezichtsuitdrukking hierbij
voor activiteiten. HCO adviseurs kunnen u ondersteunen bij de invoering
ademhalings- en ontspanningsoefeningen
om weer terug te komen. Dan wachtte ik tot
www.hco.nl/faalangst.
hoort. Het kind dat luistert/kijkt complimenteert het kind. Ze ruilen
van KIJK! op uw locatie. Ook organiseert het HCO regelmatig trainingen voor
leren de kinderen tijdens de faalangst-
de meester klaar was met uitleggen, zodat
de kaartjes.
leidsters en leerkrachten die nieuw zijn of trainingen hebben gemist. Kijk
reductietraining anders en positiever te
het niet teveel op zou vallen.’
Voor sommige kinderen is een
spreekbeurt meer dan spannend!
Faalangst kun je overwinnen!
hun behoeften. Daarnaast werken er al veel voor- en vroegscholen in Den
1Alle kinderen hebben een kaartje met daarop een afbeelding van
een emotie: blij, boos, geschrokken, verlegen, trots en verlegen.
3De kinderen vertellen om de beurt welke emotie op hun kaartje
4 Herhaal stap 2 en 3 totdat u het stopteken geeft.
Haag met KIJK!, waardoor het heel gemakkelijk is om peutergegevens aan
andere scholen over te dragen.’
systeem om uw observaties en registraties in te voeren en Kijk, kies en doe
voor meer informatie op www.hco.nl/kijk.
ONL biedt groepsbehandelingen die grotendeels door de zorgverzekeraar
worden vergoed. Kijk voor meer informatie op www.hco.nl/faalangst
oktober 2014 | HCO nieuws
oktober 2014 | HCO nieuws
5
Column
In elke HCO Nieuws laten we een expert aan het woord over een actueel onderwijsthema.
Deze keer opleider en adviseur bij StiBCO* Emiel van Doorn over kwaliteiten, omgaan met
verschillen en het ‘ontzorgen’ van leraren.
‘Vaak weten
kinderen zelf
heel goed
waar hun
kwaliteiten
liggen’
Werken aan
opbrengsten in
het speciaal
basisonderwijs
Lesgeven in het speciaal basisonderwijs is een vak apart.
De niveauverschillen zijn groot en onderwijsbehoeften
lopen sterk uiteen. Hoe kun je er als leerkracht van een
SBO-school voor zorgen dat je het beste uit iedere,
Emiel van Doorn
individuele leerling haalt én goed onderwijs biedt? Met
die vraag worstelde het team van SBO De Bonte Vlinder.
Vastbesloten om hier een passend antwoord op te
Als een kind een probleem heeft, of het nou
school kan benutten: ruimtelijk inzicht, focus-
niet realistisch en ook niet nodig. Ik ben zelf
met leren of gedrag is, ligt de basis voor
sen, concentratie, samenwerken. Waarom doet
dyslectisch, maar heb vier boeken geschreven
een veranderingsproces in het definiëren
hij dat niet in de klas? Kennelijk trekken tal
met hulp van anderen.
van kwaliteiten. Dat is de kern van positieve
van andere interessante zaken zijn aandacht
ontwikkelingspsychologie en van daaruit werk
tijdens de algemene uitleg. Bovendien kan hij
Wat mij betreft gaan we leraren ‘ontzorgen’.
ik. Mijn motto is: ‘als je mijn kwaliteiten niet
rekenen op die extra uitleg, dus waarom zou
Leer vooral les te geven aan groepen: de
Een onvoldoende rapport van de Onderwijsinspectie in 2008. De
Vertaling naar de praktijk
kent, moet je van mijn gebreken afblijven’. Het
hij de eerste keer al opletten? Wie is hier nu
dynamiek begrijpen en benutten. Ontwikkel
monden van Laura Balm en directrice Jacqueline Barsoumian vielen
Dit vraagt om aanpassingen in de data-analyse. ‘We maakten
praten in termen van een ‘autist’ of ‘ADHD-er’
de probleemeigenaar? Dat zijn vooral de leraar
je observatietalent: geef eerst één algemene
open. Hoe kon dit met zo’n enthousiast en welwillend team gebeuren?
zelf een begin, maar liepen tegen vragen aan. We hadden leerlijnen
vind ik niet alleen kwalijk, het is ook onwaar.
en de klasgenoten die last hebben van zijn
uitleg van 10 minuten en kijk daarna wie er
De oorzaak bleek het ontwikkelingsperspectief dat nog niet door de
voor de verschillende leerroutes bedacht, leerlingen ook al in groepen
Een mens heeft mogelijk een beperking met
verstoringen.
nog iets extra’s nodig heeft. Dat is niet altijd
school was ingevoerd. Dit plan beschrijft de verwachtingen ten
ingedeeld, maar voor ons gevoel klopte het nog niet.’ De school gaat
vinden, vatten ze deze koe bij de horens. Intern begeleider
Laura Balm: ‘Deze onderwijskundige inhaalslag begint zijn
Laura Balm
vruchten af te werpen.’
dat ene kind met ADHD of die ander met een
aanzien van een individuele leerling, aan de hand waarvan de
de samenwerking aan met schoolpsycholoog en onderwijsadviseur
Het is een simpel voorbeeld dat de ‘zorg-
rekenprobleem. Laat de kinderen elkaar helpen.
onderwijsbehoeften worden vastgesteld. Het invoeren van dit plan
Azahara van Bergen van het HCO. Laura: ‘Azahara gaf ons antwoorden
structuur’ typeert die we hebben opgebouwd.
Een hoogbegaafd kind dat een klasgenoot iets
vereist organisatorisch veel aanpassing. Laura: ‘Van het volgend
op vragen die al lang bij ons leefden. Ze liet ons de samenhang zien
Om kwaliteiten te definiëren kijk ik ook buiten
We lijken te zijn opgeschoven naar een
uitlegt, ontwikkelt zelf ook allerlei vaardig-
werken met niveaugroepen maakten we de overstap naar plannend
tussen het schoolplan, het groepsplan en het ontwikkelingsperspectief
de context van onderwijs en ga ik in gesprek
onderwijssysteem, waar vooral de leraar
heden. En als een kind een plan nodig heeft,
werken: per groep differentiëren in drie instructiegroepen.’
van ieder kind. Samen met haar brachten we de gemiddelde
met een kind. Vaak weten kinderen zelf heel
eigenaar van een probleem is. De leraar neemt
maak je dat samen met het kind. Bij onderwijs
goed waar hun kwaliteiten liggen en wat ze
verantwoordelijkheid voor 30 leerlingen, met
successen in andere landen zie ik juist deze
nodig hebben in de klas. Als je die kwaliteiten
elk een individueel ‘plan’. Hij moet continue
dingen terug.
hebt gedefinieerd is de volgende stap het kind
schakelen, is tijdens het lesgeven alvast in zijn
over het traject
Beter onderwijs
zelf probleemeigenaar maken en een verant-
hoofd bezig met wat hij daarna moet doen om
Over Emiel van Doorn
‘Het speciaal basisonderwijs is er voor
Leerkrachten spelen een cruciale rol in deze onderwijskundige
woordelijkheid te geven in de oplossing.
aan alle individuele behoeften tegemoet te
Emiel van Doorn (1960) is op de eerste
leerlingen waarvan de leerontwikkeling
ontwikkeling. Laura: ‘Ze begeleidden leerlingen op individueel
een dergelijke benaming, maar ‘is’ niet zijn
beperking.
uitstroomgegevens van onze school in kaart en aan de hand van
die gegevens maakten we de vertaling naar de praktijk.’
Onderwijsadviseur Azahara van Bergen
komen. Leerlingen gaan hierop anticiperen en
plaats een mens van de praktijk. Hij is
om een speciale aanpak vraagt. Maar dat
niveau, nu gaan ze klassikaal aan de slag. Onze leerkrachten zijn
Ik noem een voorbeeld uit mijn eigen praktijk.
achterover leunen. We maken kinderen lui. Als
als opleider en adviseur verbonden aan
betekent niet dat je deze leerlingen niet
ambitieus en mogen vertrouwen in hun eigen kennis en kunde en
Een jongen die onrustig is, snel afgeleid, niet
je zelf geen eigenaar bent van je ‘probleem’, is
StiBCO* en is de drijvende kracht achter de
kunt uitdagen. De onderwijsvorm is niet
hun eigen koers varen. Voor onze leerlingen is geen model perfect,
oplet tijdens de algemene uitleg van de leraar,
er ook geen aanleiding om eraan te werken.
totstandkoming van het concept Mediërend
anders dan op een reguliere basisschool,
de niveaus lopen zo sterk uiteen dat het organisatorisch puzzelen
Leren, waar hij meerdere boeken en arti-
alleen is het werken met aangepaste
blijft. In kleine werkgroepjes waarin we brainstormen over oplos-
orde verstorend gedrag vertoont. Er ligt een
handelingsplan waarin staat dat hij verlengde
Bovendien kunnen kinderen elkaar onder-
kelen over heeft gepubliceerd. Hij begeleidt
leerlijnen essentieel. Op dat gebied had De Bonte Vlinder al grote
singen en mogelijkheden, begeleid ik de leerkrachten. Ik ben trots
instructie krijgt. Uit nader onderzoek blijkt dat
steunen. Terwijl in de samenleving de trend is
mensen met een ontwikkelingsachterstand,
stappen gezet. De vertaling naar de praktijk is de laatste fase. Het
op wat we de afgelopen jaren hebben bereikt: onze leerlingen
de jongen een hoge intelligentie heeft. Hij kan
om meer samen te doen en elkaar aan te vullen
maar ook de meer- en hoogbegaafden die
fijne aan het team van De Bonte Vlinder is dat ze aan een half
krijgen beter onderwijs van leerkrachten die met de dag groeien
goed en snel informatie verwerken. Ook hoor
- als jij dit doet waar je goed in bent, zorg ik
onvoldoende cognitief en sociaal
woord genoeg hebben. Ze zijn bevlogen, kritisch, enthousiast en
in hun onmisbare rol.’
ik dat hij keeper is in een hockeyteam. En daar
voor dat - zijn we in het onderwijs juist steeds
uitgedaagd worden. Kijk voor meer
willen zich ontwikkelen. De positieve beoordeling van de
is hij goed in. Dat is voor mij een bron van
individualistischer bezig. Vervolgens moet elk
informatie over zijn werk op www.stibco.nl.
inspectie dit jaar hebben ze meer dan verdiend.’
informatie over de kwaliteiten die hij ook op
kind aan dezelfde maatstaven voldoen. Dat is
*
6
‘Leerkracht, vaar je
eigen koers’
oktober 2014 | HCO nieuws
Stichting ter Bevordering van de Cognitieve
Ontwikkeling
oktober 2014 | HCO nieuws
7