6.1. Module 1 6.1.1. Module 1 hoofdstuk 1 1

6.1. Module 1
6.1.1. Module 1 hoofdstuk 1
1 Geschiedenis
Als u in Google zoekt naar de trefwoorden Thomson, Rutherford, atoommodel enzovoort, gecombineerd
met swf, applet, java, ppt enzovoort, komt u bij een massa informatie en animaties terecht. Dat geldt
eigenlijk voor alle onderwerpen die aan bod komen.
4 Elektronenwolken
• In plaats van te werken met oplossingen kunt u ook een vochtige paperclip onderdompelen in de vaste
stof, bijvoorbeeld KCl, NaCl, CuSO4, Ba(NO3)2 …
• Ook hier zijn animaties en filmpjes op Youtube te vinden.
• Op het internet kunt u bestanden vinden en downloaden die voorstellingen van orbitalen bevatten
(extensies: pdb, xyz). Die kunt u gemakkelijk zien, manipuleren, bewerken en zelfs als jpeg opslaan als u
ze binnenbrengt in de programma’s ‘rasmol’ of ‘jmol’.
• In 4.7 kunt u de leerlingen de tabel laten inkleuren volgens de kleuraanduiding in het leerwerkboek. De
tabel dient ook verder aangevuld te worden met de nummering van de perioden en groepen.
• In de aanloop naar de opbouw van het periodiek systeem kunt u ook Li, Na en K laten reageren
met water en fenolftaleïne: u toont daarmee aan dat het aantal elektronen van de buitenste schil de
chemische eigenschappen bepaalt. Neem een beker die groot genoeg is en dek hem af met een draadnet
voor de veiligheid. U kunt op deze proef terugkomen in hoofdstuk 2 van deze module wanneer u de
ionisatie-energie bespreekt. Ook Youtube levert mooie filmpjes met Ru en Cs.
6.1.2. Module 1 hoofdstuk 2
2 Ionbinding
• Om aan te tonen dat bij de vorming van een ionrooster energie vrijkomt, kunt u gebruikmaken van een
‘handwarmer’. Daarin zit een oververzadigde oplossing van natriumacetaat. Bij het verstoren van de
oplossing gaat de stof uitkristalliseren: het gaat een ionrooster vormen en roosterenergie vrijgeven.
• In de ingevulde cursus staan waarden voor atoomstraal, ionisatie-energie en elektronenaffiniteit gegeven.
Als de leerlingen gaan zoeken, zullen ze meer dan waarschijnlijk andere waarden vinden, afhankelijk van
de geraadpleegde bron. Als leerkracht kunt u dan wel uitleggen waarom er verschillende atoomstralen
gevonden worden (covalente straal – atoomstraal – VanderWaalsstraal …). Onze waarden zullen niet
de enige juiste zijn, maar hebben wij hiervoor gekozen, omdat ze gemakkelijk bruikbaar zijn voor de
reflectie en besluitvorming in het leerwerkboek.
• Verband tussen plaats in periodiek systeem en grootte van IE en EA:
In figuur 28 moeten de gekleurde lijnen aangevuld worden tot pijlen. We hebben dat bewust niet gedaan,
omdat de interpretatie van het stijgen of dalen van de eerste ionisatie-energie afhankelijk is van de uitleg
van de leerkracht en de afspraken die hij/zij maakt met zijn/haar leerlingen.
3 De covalente binding
• Hybridisaties kunnen heel gemakkelijk voorgesteld worden via rasmol en jmol. Een eenvoudig alternatief
is het gebruik van ballonnen. U kunt bijvoorbeeld een sp3-hybridisatie maken door vier even grote
ballonnen op te blazen. Vervolgens bindt u ze per twee met een koordje samen en haakt u de twee
stellen in elkaar. Een geknoopte ballon is trouwens een mooie voorstelling van een hybride orbitaal: de
knoop is de kern, de ballon heeft de grote bindingskans en het tuitje de kleine bindingskans.
• Er zijn ook verschillende bouwdozen in de handel verkrijgbaar om moleculen met hun ruimtelijke
structuur voor te stellen.
| Lab 3e graad | Handleiding Deel 1
| 4 Polariteit
In Lab 4 is dit onderwerp zowel in de theorie als in een labo al behandeld. Het is een individuele
keuze (afhankelijk van wat er in het vierde jaar wel of niet gezien is) om dit aan te brengen via een
demonstratieproef of niet.
| Lab 3e graad | Handleiding Deel 1
|