Download - Financial Investigator

// WETENSCHAP EN PRAKTIJK
EERLIJKE COMMUNICATIE
IS NIET TE VANGEN IN
REGELTJES
Door Lies van Rijssen
Reflecterend, actiegericht, intellectueel, een rode inborst, sportief en altijd op zoek
naar hoe het beter kan: Financial Investigator sprak met Emilie Schols.
Foto: Archief Emilie Schols
Achter de boodschap sta ik nog helemaal: pensioen uit
arbeid moet je krijgen over je inkomen. AOW komt uit
een heel andere bron. Vermeng die zaken niet. Mijn
dissertatie heeft niet heel veel losgemaakt, we waren
gewend aan die franchise. Ik begrijp wel hoe het gekomen is. Toen de AOW werd ingevoerd, vroegen werkgevers zich af of er niet wat van het pensioen afkon. Zo
zijn we het blijven doen. Maar als we vandaag een
systeem zouden bedenken, zouden we het dan weer zo
doen? Ik denk van niet. Het gaat er bij mij niet in dat als
Emilie Schols
18
FINANCIAL
INVESTIGATOR
NUMMER 7 / 2014
pensioen loon is, werkgevers iemand die minder verdient
vanwege zijn lagere inkomen dan ook minder pensioen
geven. Solidariteit, ik ben er enorm voor maar ook
telkens weer op zoek naar wat het voor pensioen betekent. Solidariteit moet gedragen worden en de goede
kant opgaan. Voor mij is dat richting zwakkeren of lagere
inkomens. Men zegt dat een rode inborst vanzelf over
gaat als je ouder wordt, maar bij mij is dat niet zo.
In het geval van de pensioenen, wil de overheid er via
fiscale faciliëring voor zorgen dat mensen niet op een
houtje hoeven bijten. Maar het stopt wel ergens. Ik kan
me die aftopping bij Witteveen voorstellen. We waren het
enige land met een onbegrensde mogelijkheid om fiscaal
gefacilieerd pensioen op te bouwen. De redenering dat de
fiscus nu een knop heeft om aan te draaien begrijp ik ook,
ik vind dat er wel een begrenzing op die knop hoort. Maar
de grote commotie hierover vond ik beschamend. De hele
Kamerbehandeling ging over aftopping! Niet over de
verlaging van het opbouwpercentage, die veel meer
mensen treft.
Er is nogal wat fout gegaan met de pensioenen. We zagen
de risico’s niet. Neem de Pensioenwet. In de parlementaire behandeling zijn pagina’s volgeschreven over wat te
doen als er te veel in kas zit en een halve pagina over als
we een tekort hebben. Een blinde vlek. Terwijl we in 2002
nog een crisis hadden. In 1996 schreef Roel Jansweijer,
WRR-lid: ‘Gouden bergen, diepe dalen’. Over de vergrijzing
en de effecten op pensioenen. Er is weinig mee gedaan.
Bij een seminar over het nFTK hoorde ik bestuurders
zeggen dat er helemaal geen probleem was. Er zijn nog
steeds veel mensen die het vooral hebben over ‘het geld
dat over de randen klotst’. Als de rente aantrekt, was het
hele noodverband van het nFTK niet nodig geweest, maar
we hopen alweer jaren dat de rente aantrekt. Tegelijkertijd
vraag ik me af wat nog een acceptabele prijs voor zeker-
heid is. Ik ben erg pro DB, een beter systeem dan DC. Maar
kijk eens wat je betaalt voor die zekerheid. De conclusie is
dat dit niet efficiënt meer is. Je moet meer risico lopen om
meer uit dat geld te halen, maar dan kan je die uitkering
die je in het vooruitzicht hebt gesteld natuurlijk niet zeker
maken. Communiceer dat maar eens met de burger en ook
dat hij verplicht moet meedoen, verplicht risico loopt en
daar niks over te zeggen heeft.
Het nFTK is dus een noodverband. Daarnaast moet er
een discussie zijn over de inrichting van het stelsel. Het
huidige stelsel handhaven, daar kun je na zo’n discussie
best op uitkomen, al denk ik van niet. Maar blijven brullen
dat we het beste stelsel ter wereld hebben en de solidariteit daarin roemen terwijl er veel scheef zit, vind ik niet
goed. Dat geldt ook voor de doorsneepremie. Ik vind dat
je die moet afschaffen. Maar als er draagvlak is voor handhaving, wie ben ik dan? (Maar we moeten blijven nadenken). De arbeidsmarkt is sterk veranderd door de opkomst
van zzp-ers maar ook door de vergrijzing. Bij de opzet van
het stelsel waren de omstandigheden volkomen anders.
Wat toen bedacht werd, had op dat moment een goede
reden. Nu moeten we omdenken: je hebt salaris en daar zit
ook een pensioencomponent bij. Waarom zou die voor
ouderen hoger moeten zijn dan voor jongeren? Je kunt de
doorsneepremie handhaven maar dan met een degressieve
opbouw. Ons hele denken is natuurlijk nog doordesemd
met DB.
Via Pensioenkijker heb ik me ingespannen voor begrijpelijke pensioencommunicatie. Mensen moeten weten wat
pensioen inhoudt. Van oudsher zitten ze toch in het
standje dat het voldoende is. Het is heel zorgelijk dat
pensioen vaak niet voldoende blijkt en dat het nabestaandenpensioen niet zo geregeld is als gedacht. De nieuwe
communicatie gaat dit niet verhelpen. Mensen vinden hun
pensioenoverzicht nu al ingewikkeld. Dadelijk zien ze op
het register verschillende scenario’s met verschillende
bedragen. Misschien is het de slechte communiceerbaarheid waardoor ik ben gaan twijfelen over DB. Het is niet uit
te leggen dat je steeds moet toevoegen ‘Nee, je krijgt dat
niet, we hopen het alleen’.
advertentie
U staat als
klant centraal
(Dat is onze tweede natuur)
De Vanguard Group Inc. bracht
in 1976 het eerste indexfonds op
de markt en is thans één van de
grootste vermogensbeheerders
voor particuliere en institutionele
beleggers ter wereld.
We hebben de afgelopen 35 jaar
een degelijke reputatie als expert
in indexfondsen opgebouwd.
Waarom neemt u de proef niet op
de som? Informeer eens wat onze
indexexpertise voor u kan betekenen.
vanguard.nl
020 - 575 2580
Experience the Vanguard difference.
Deze advertentie is uitsluitend bedoeld voor professionele beleggers en is ongeschikt voor particuliere beleggers om hun beleggingsbeslissingen op te baseren. De waarde van
beleggingen en van de inkomsten daaruit kan zowel dalen als stijgen en het is mogelijk dat beleggers minder dan hun inleg terugkrijgen. Uitgegeven door Vanguard Asset Management,
Limited, dat in het VK is goedgekeurd door de Financial Conduct Authority en onder haar toezicht valt. © 2014 Vanguard Asset Management, Limited.
VAN_2788 Print AD Financial Investigator 145x180mm v4b JD.indd 1
27/10/2014 15:02
NUMMER 7 / 2014 FINANCIAL 19
INVESTIGATOR
// WETENSCHAP EN PRAKTIJK
Natuurlijk is het absurd om te doen alsof 65-jarigen geen
beleggingshorizon meer hebben. Lifecycles invoeren
moest van de AFM. Misschien wel verstandig als je de
uitkering moet aankopen op je 65ste, maar doorbeleggen
is natuurlijk veel slimmer. Het huidige systeem is gewoon
inefficiënt. In een DB-regeling beleg je ook door. In een
DC-regeling heb je door de abrupte omzetting in een
periodieke uitkering niet alleen last van de lage rente,
maar ook van de rendementsarme tien jaar voorafgaand
aan pensionering, waarin het risico uit je portefeuille is
verwijderd. Helaas maakt Klijnsma op dat dossier, de
verbetering van DC-regelingen, weinig tempo. Dat geldt
niet alleen hiervoor, maar ook voor de APF en waardeoverdracht, de beschikbare premieovereenkomst en de
combinatie zorg en wonen. Je kunt er gewoon clusters
mensen op zetten want het staat helemaal los van het nFTK.
Het heeft domweg geen prioriteit. Ik vind dat jammer.
De stroperigheid van SZW helpt niet mee aan vertrouwensherstel . Bij de regelingswijzigingen die pensioenfondsen
de afgelopen vijf jaar moesten doorvoeren, vraagt de
CV
2002-hedenSchols & de Lange Pensioenconsultancy;
1995-2002
SNS-Reaal Verzekeringen;
Pensioenadviesbureau Brueren & Van Dijk;
1980-1983Docente maatschappijleer en staatsinrichting.
Functies
Juli 2014-heden Voorzitter RvT pensioenfonds Rockwool;
Juli 2014-heden Lid RvT Molenaarspensioenfonds;
2012-heden
Lid VO Pensioenfonds Van Lanschot;
2011-heden
Lid RvT pensioenfonds DNB, thans voorzitter;
2009-2013
Vaste columnist FD-selections;
2009-heden
Lid visitatiecommissie ondernemings- en
bedrijfstakpensioenfondsen;
2007-2015
Lid bestuurscommissie Pensioen en Communicatie Stichting Pensioenfonds voor Huisartsen;
2002-hedenDocent SPO Pensioenopleidingen;
2002-tot 2012 Projectleiding Stichting Pensioenkijker.nl;
1998-hedenDocent masteropleiding Financial Planning Erasmus Universiteit Rotterdam;
1995-2002
Lid Examencommissie Stichting Vakontwikkeling Verzekeringsbedrijf;
1995-2002
Lid Technische Commissie Pensioenen Verbond van Verzekeraars;
1995-2001
Bestuurslid Vereniging voor Pensioenrecht;
1993-1998
Bestuurslid Instituut Vrouw en Arbeid;
1990-2015Ontwikkelaar/docent basiscursus Pensioenrecht OSR Juridische Opleidingen.
Emilie Schols is (mede-)auteur van een groot aantal pensioenpublicaties.
20
FINANCIAL
INVESTIGATOR
NUMMER 7 / 2014
deelnemer zich af of die niet ook tegelijk hadden gekund.
Het pensioenfondsbestuur antwoordt in alle oprechtheid
dat dit niet kon, omdat het niet alles van tevoren wist.
Dan zie je waar het polderen ons gebracht heeft. Zo’n
Ton Heerts die roept dat het pensioendossier gebaat is bij
rust, van welke planeet komt hij? Toen de discussie over
het nieuwe pensioencontract net op gang kwam, heb ik
weleens het adagium geleend: ‘Ontketen de revolutie,
voordat die losbarst.’ Zorg dat je zelf proactief bent. Zorg
en welzijn is misschien het enige fonds dat deelnemersgericht vooruitdenkt en goed luistert naar wat er leeft.
Belangrijk, want daar zit je draagvlak.
Besturen kunnen aan vertrouwen werken door open te
zijn over wat mensen willen weten. Door open te zijn
over of het goed of niet goed gaat. Mensen komen niet
naar de website van hun pensioenfonds om het jaarverslag te downloaden. In 2009 kwam Brinkman, als
voorzitter van het ABP, in het NOS-journaal vertellen dat
het verschrikkelijk was, maar dat ABP niet ging indexeren.
In juli zou bezien worden of het dan misschien wel kon.
Ik dacht toen: ‘Jij staat hier glashard te liegen. Je weet
dat het in juli ook niet kan.’ Enige weken later legde Zorg
en Welzijn het zo uit: ‘Het is verschrikkelijk, we kunnen
niet indexeren en we kunnen het vermoedelijk de
komende vijf jaar niet.’ Ik weet dat daar binnen de pensioenwereld gedoe over was, maar ik vind het niet gek
dat deelnemers in Zorg en Welzijn vertrouwen hebben.
Mensen accepteren moeilijke dingen als je ze het eerlijk
vertelt. Ben je onduidelijk of hang je rookgordijnen op,
dan ben je verkeerd bezig. Eerlijke communicatie vang
je niet in regeltjes. Hier moet het morele kompas van de
pensioenfondsbestuurder het werk doen.
Bootcamping vind ik heerlijk. Maar ik moet wachten tot
mijn hamstringblessure over is. Ik geniet van mijn
kleinkinderen. Ook bridge ik graag en lees ik. Nu de
Koningsbiografieën over Koning Willem I, Willem II en
Willem III. Lezen zet mij aan tot reflectie. Als je kan leren
van fouten, is geschiedenis vernieuwend. Ook in mijn
werk reflecteer ik vaak. Dat we iets altijd al zo deden is
geen reden om het zo te blijven doen. Kan het beter?
Hoe kan het idealiter? «
• DB-regelingen zijn niet meer communiceerbaar, nFTK is een noodverband
• Solidariteit moet richting zwakkeren en
lagere inkomens gaan
• De overheid moet tempo maken met de
pensioendossiers
• Neem mensen serieus, communiceer ook
over tegenvallers open en eerlijk

Download Report