EU ANALYSE SEPTEMBER 2014 Vernieuwbouw Kindcentrum te Den Dungen (1) Nieuwe financieringsvorm voor brede school Er g i n g e n t i j d e n s het i n t e r v i e w valcter- m e n uit de financiële w e r e l d over tafel zoals schatkistbankieren, doordecentraliseren en n o r m b u d g e t t e n . Daarmee w e r d het proces zichtbaar van het tot stand k o m e n van een brede s c h o o l die v o l d o e t aan de eisen v a n Frisse s c h o l e n . W o r d t dat proces gangbaar voor de s c h o l e n b o u w in N e d e r l a n d ? Tekst: Dirk Dubbeling Projectanalyse: Winket bv Den Dungen (Noord-Brabant) is een Frisse school rijl<er: Kindcen¬ trum De lmmenl<orf met ruimtes voor Idnderopvang, een peuterspeelzaal, een basisschool en naschoolse opvang - een combinatie van sloop, renovatie en nieuwbouw. De houten gevelbekleding doet een lichte constructie vermoeden; toch bevindt zich hierachter een stevig geïsoleerd gebouw dat bovendien voldoet aan de criteria van Frisse scholen. Schatkistbankieren Het gebouw is niet in eigendom van de gemeente, maar van SKIPOS (Stichting voor Katholiek en Interconfessioneel Primair Onderwijs in de gemeente Sint-IVIichielsgestel). "De totstandkoming van De Immenkorf heeft een lange voorgeschiedenis en gaat terug tot de decentralisering van de onderwijshuisvesting van het Rijk naar gemeenten in 1997'; vertelt SKIPOS' directeur-bestuurder Hajo Renkema. "Nieuwbouw van basisscholen werd toen een financieringstaak van de gemeenten en Sint IVIichielsgestel startte een inventarisatie van nieuwbouwlocaties. Het idee was dat vrijkomende schoolterreinen kostendrager zouden kunnen worden voor woningbouw, en dat met de opbrengst van deze woningen nieuwbouw van scholen kon worden gefinancierd." De eerste aanbesteding mislukte. "Een projectontwikkelaar zou de woningen gaan bouwen en de gemeente zou het schoolgebouw huren voor een periode van veertig jaar, maar de kosten bleken voor de gemeente te hoog. Een tweede probleem was dat de buurt zich verzette tegen woningbouw op het plein naast de school, zodat er ook geen gelden konden worden gegenereerd om de woningen en de school te financieren uit verkoop van de grond." SKIPOS wilde echter verder en nam Stichting Brede School als adviesbureau in de arm. Adviseur Bert Fransen van deze stichting: "Wij zijn erbij gekomen toen de aanbesteding was mislukt. Het normbudget voor de school was weliswaar beschikbaar, maar SKIPOS had een behoorlijk ambitieniveau. Het idee groeide zelfs om zelf als ontwikkelaar op te treden en eigenaar van het gebouw te worden." Renkema: "Onze stichting heeft geen winstoogmerk, dus we zouden kostendekkend kunnen opereren. Dat creëerde al een marge. De gemeente was bereid om de dekking die in de begroting was opgenomen voor kapitaalslasten, te betalen aan SKIPOS. Daarvan zouden wij de rente en aflossing van onze financiering kunnen betalen; in het basisonderwijs ook wel 'volledige doordecentralisatie' genoemd. Stichting Brede School had contacten met het ministerie, waardoor 'schatkistbankieren' in beeld kwam en wij rechtstreeks hebben kunnen lenen bij het Rijk. Dit schatkistbankieren heeft als voordeel een lage rente. Dat creëerde opnieuw een marge. De gemeente staat garant voor dat bedrag. Ruimten die niet worden gebruikt door de school, stelt KIPOS ter beschikking aan de gemeente voor verhuur aan derden en als de stichting de school zou willen afstoten, koopt de gemeente het gebouw tegen de boekwaarde." KIPOS wilde niet hoe dan ook eigenaar zijn, maar een kwalitatief goed gebouw realiseren. "Een van onze andere nieuwe schoolgebouwen is door een ontwikkelaar gerealiseerd en eigendom van een woningbouwvereniging. We hebben veel moeite moeten doen om het programma van eisen van dat gebouw goed uitgevoerd te krijgen. De gemeente heeft een bedrag moeten bijleggen en wij hebben een deel van ons eigen budget voor deze school overgeheveld. Het heeft ongeveer een half miljoen euro extra gekost om dat uiteindelijk voor elkaar te krijgen." Zonder winstoogmerl< Icostendekkend opereren Een belangrijk motief om voor vernieuwbouw te kiezen, was dat KIPOS vaart wilde maken. Renkema: "We hebben een nieuw plan gemaakt op basis van vernieuwbouw waarbij we strikt binnen de bestaande contour van het gebouw zijn gebleven. De bestemmingsplangrens loopt er strak omheen en overschrijding ervan zou zeker tot tijdrovende bestemmingsplanwijzigingen inclusief inspraakrondes hebben geleid." Combinatie van oud en nieuw Twee halve cirkels met elk vier zeshoekige lokalen omsluiten een rechthoekig middendeel. Deze halve cirkels maakten deel uit van het vorige gebouw en ogen op de plattegrond als delen van een honingraat. De raamkozijnen zijn behouden en er is dubbel glas in geplaatst, de radiatoren zijn vervangen, maar het leidingsysteem is behouden. Een nieuw gebouwde rechthoek verbindt de beide halve cirkels en bevat lokalen, technische ruimten, administratiekamers en spreekkamers. Het hart van het nieuwe deel wordt gevormd door de hal met In het midden een brede trap annex tribune die naar de verdieping leidt. Op de begane grond huizen een kinderdagverblijf, de onderbouw en de middenbouw en er is een speellokaal. Op de verdieping huist de bovenbouw. De baksteengevel van de oude gedeelten zijn ingepakt met isolatie- SEPTEMBER 2014 Directeur-bestuurder Hajo Renl<ema, sctiooldirecteur Wilma Steenbakkers materiaal en afgewerl<t met een lattenbekleding van Cape Cod-hout. De gevel moest zodanig worden aangekleed dat het oude en het nieuwe gedeelte één geheel zouden worden. Het houtwerk loopt door tot in de hal, een wens van de architect. Op de verdieping is stucwerk aangebracht. Het oude en het nieuwe gedeelte zijn qua materialisatie niet meer van elkaar te onderscheiden. Ruimtes delen Het gebouw moest binnen en buiten schooltijd een rol kunnen vervullen. De plattegrond is samen met het personeel tot stand gekomen. Renkema: "We hebben samen een onderwijsvisie ontwikkeld en een visie over hoe kinderen spelen en waar ze elkaar ontmoeten. Van daaruit hebben we het gebouw onderwijskundig in elkaar gezet. Ook de samenwerking met de andere gebruikers is besproken. Zo hebben we toegewerkt naar het programma van eisen. Ook het interieur heeft veel aandacht gekregen. Zo is bijvoorbeeld geluidsabsorberend stuc aangebracht in de hal. In elke fase van het ontwerpproces hebben de gebruikers met de architect om tafel gezeten, tot aan de materialisatie aan toe. Dankzij ons ruimer dan gebruikelijke budget heeft De Immenkorf een vast interieur, zoals inpandige kapstokken, muurkasten in de lokalen en een ruimte met twee kookeilanden voor de buitenschoolse opvang. Het gemeenschappelijk gebruik van het gebouw heeft als voordeel dat de kookruimte ook te gebruiken is onder schooltijd en door het kindcentrum. Ook enkele andere ruimten worden gemeenschappelijk gebruikt, wat scheelde in het aantal benodigde vierkante meters. Desondanks hebben we momenteel een buffer van drie groepsruimten die ook als lokaal kunnen worden ingezet. De kosten van alle gedeelde ruimtes worden aan elkaar toegerekend, inclusief gas en licht, onderhoud en schoonmaak." Frisse school De Immenkorf is een Frisse school geworden. Dat was voor Renkema een belangrijke voorwaarde. "In hoeveel slecht geventileerde scholen met doorzonlokalen ik niet heb lesgegeven! Die ervaring was een van mijn drijfveren om voor een Frisse school te pleiten." Het gebouw heeft een gebalanceerd ventilatiesysteem, er is automatische zonwering die indien nodig al voor het gebouw 's morgens opengaat in werking treedt, een beperkte vorm van koeling in de vorm van een luchtwarmtepomp en voor de verwarming een cvketel in combinatie met vloerverwarming en convectorradiatoren die nog voldeden. Met de architect, de installatieadviseur en de bouwfysisch adviseur en Brede school-adviseur Bert Fransen. is gezocht naar een balans tussen architectonische wensen en een binnenklimaat op niveau B. "Als de installatie-eisen niet goed op elkaar worden afgestemd, is je bestek niet waterdicht en bezuinigt de aannemer op installaties met een slecht binnenklimaat tot gevolg. Dat hebben we ervaren bij nieuwbouw van andere schoolgebouwen." Fransen: "IVIet een standaardbudget hadden we deze kwaliteit binnenklimaat niet voor elkaar gekregen." Via Stichting Brede School zat een aanbestedingsdeskundige aan tafel die ervaring had met grote onderwijsprojecten. "Dat was voor KIPOS een groot voordeel" memoreert Renkema. "Elk onderdeel van het gebouw is apart aanbesteed. Ook het bouwkostenbureau, gecontracteerd door de architect, heeft constructief meegedacht hoe we binnen budget ons programma van eisen konden realiseren. Het heeft een aantal keren deelgenomen aan ons overleg en ons bijvoorbeeld geadviseerd over hoe de hal zonder meerkosten kon worden voorzien van binnenvallend daglicht." Toekomstbeeld voor nieuwe scholen? Zijn scholenorganisaties de eigenaren van de toekomst, al of niet via doordecentraliseren? Brede scholen-adviseur Fransen ervaart dat door sommige gemeenten deze aanpak voor alle basisscholen wordt doorgevoerd en andere gemeenten de mogelijkheid onderzoeken om het op deze wijze aan te pakken. "Sommige schoolbesturen vinden echter huisvesting niet hun kerntaak. Die hoort in hun ogen bij de gemeente." Voor SKIPOS is deze aanpak geslaagd. De stichting is met de gemeente Sint Michielsgestel in gesprek om eenzelfde aanpak toe te passen voor de vernieuwing van een ander Kindcentrum. SKIPOS (Stichting voor Katholiek en Interconfessioneel Primair Onderwijs in de gemeente Sint-Michielsgestel) Tel. (073) 5944328 [email protected] http://portal.skipos.nl/ Stichting Brede School De Run 4448 5503 LR Veldhoven Tel. (040) 2587780 www.bredeschool.com [email protected]
© Copyright 2024 ExpyDoc
