1 Leeuwarder Courant 01 maart 2014 (pag 18) Wim

1
Logegebouw is onzichtbaar
Eens kijken hoe het er toe gaat in een loge van de Odd Fellows? Het kan eind deze maand op
vier plaatsen in Friesland tijdens de Odd Fellowweek.
Wie regelmatig Street view van Google Maps gebruikt om door straten te wandelen, weet dat je
in Nederland hoogstzelden meemaakt dat panden een blur hebben gekregen, zijn weggepoetst
waardoor je niets meekrijgt van de gevel.
Het maakt vooral nieuwsgierig: wat mogen we niet zien? Op de Emmakade in Leeuwarden is
één pand onzichtbaar gemaakt. En dat is het Odd Fellow Huis in Leeuwarden. Het leidt tot
verbazing bij Harry Stinis en Joke Vergnes, die het pand regelmatig bezoeken. Hij als lid van de
Leoverdia Loge, zij van de Marijke Muoi Rebekkah Loge voor zusteren. Ze kunnen slechts
gissen naar de oorzaak van het ingrijpen op Google Maps. Want de Odd Fellows hebben juist
de geheimzinnigheid, waarmee de loges sinds de achttiende eeuw waren omgeven, achter zich
gelaten. Dat ze nu transparant willen zijn, blijkt volgens hen uit de landelijke Odd Fellowweek
die voor de tweede keer wordt gehouden. ,,Met die week willen we de Odd Fellows verder uit
het isolement halen. We willen duidelijk maken dat stigmatiserende verhalen als zouden we
een sekte of zoiets zijn, niet kloppen’’, zegt Vergnes. En dat werkt, weet Stinis. ,,Vorig jaar, toen
we de week voor het eerst organiseerden, zagen we vooral veel buren die nieuwsgierig waren
hoe het er binnen uitzag.’’ Het binnenhalen van nieuwe leden staat tijdens de week niet voorop,
benadrukt Stinis. ,,Het is geen zieltjes winnen.’’
Gezellen
Overigens hoorde de geheimzinnigheid lang wel bij de Orde van Odd Fellows, net als de
vrijmetselaars waarmee men zich nauwverwant voelt. Helemaal duidelijk is het begin niet,
maar de eerste loge moet een kleine drie eeuwen geleden in Londen zijn gevormd. Men wilde
een genootschap dat minder elitair was dan de vrijmetselarij, waarbij ook de gewone man kon
aanhaken. Daar slaat ook de naam op, die zoveel als ‘overige gezellen’ betekent. Die
beslotenheid hoorde bij de loges, die sinds 1877 ook in Nederland zijn te vinden. Dat nu tijdens
de Odd Fellowweek de tempel bezocht kan worden waar loges samenkomen, was tot voor kort
ondenkbaar.
Maar er waait een nieuwe wind. In het boek ‘Odd Fellows in 2014’ valt te lezen dat het
algemeen bestuur zich realiseert dat orderegels voor velen niet vanzelfsprekend meer zijn en
dat hij openstaat ,,voor aanpassingen die noodzakelijk zijn voor het voortbestaan van onze
Orde’’. Wat er mogelijk ook gaat veranderen, aan drie zaken wordt niet getornd, benadrukt het
algemeen bestuur. Te weten: de absolute vertrouwelijkheid van wat op zittingen ter sprake
komt, de geheimhouding van de ritualen, handelingen en teksten in de tempel – de ruimte waar
de zittingen zijn – en de bewaking van de goede sfeer, waaraan ritualen en symbolen sterk
bijdragen.
Vertrouwelijkheid
Het reserveren van de kennis van de ritualen voor louter leden, vinden Vergnes en Stinis
vanzelfsprekend en moet volgens hen ook niet worden verward met geheimzinnigheid. En de
vertrouwelijkheid is volgens hen juist een van de aantrekkelijke punten van de Odd Fellows.
,,Je kunt heel persoonlijke dingen zeggen, je uiten en weten dat het veilig is’’, aldus Stinis.
Vergnes: ,,Waar anders in de maatschappij kun je je echt veilig weten? Ja, bij heel goede
vrienden, maar dan houdt het al snel op.’’
Nederland telt negentig loges met zo’n vierduizend leden die deel uitmaken van The
Independent Order of Odd Fellows. Friesland telt in totaal elf loges die behalve in Leeuwarden
ook in Heerenveen, Drachten en Sneek huizen hebben. In Leeuwarden zijn er drie: naast de
Leeuwarder Courant 01 maart 2014 (pag 18) Wim Schrijver; foto Jacob van Essen.
2
Leoverdia Loge en de Rebekkah Loge ook de Frisia Loge, eveneens een broederloge. Joke
Vergnes: ,,De loges zijn niet gemengd, maar we hebben wel af en toe gezamenlijke zittingen.’’
Het aantal zittingen per maand verschilt: van twee tot vier keer. Bij Leoverdia zitten er iedere
keer rond de 25 leden, bij Marijke Muoi zo’n 40. ,,Het lijkt misschien een hele opgave om elke
twee weken een zitting te hebben, maar in de praktijk ervaar je dat zo niet.’’ Beiden zijn
betrekkelijke nieuwkomers. Stinis werd drie jaar geleden lid en Vergnes in 2006. Stinis hoorde
van een kennis dat hij ’s avonds nog weg moest. ,,Naar de loge, zei hij. Ik vroeg: wat is dat? En
zo is de bal gaan rollen. Mijn vrouw en ik zijn vaak langs het Odd Fellow Huis aan de
Emmakade gewandeld, en we vroegen ons wel af wat dat toch zou zijn, maar tot dan toe had ik
me er nog nooit in verdiept.’’
Diepgang
Voor hem was het alsof hij in een warm bad kwam. Persoonlijke groei staat voorop. ,,Het zorgt
voor diepgang. Je hoort tijdens de bouwstenen (lezingen, red.) over de meest uiteenlopende
zaken. Tijdens de discussie respecteert iedereen echt wat er gezegd wordt.’’ Over twee zaken
wordt overigens niet gediscussieerd: politiek en religie. ,,Je kunt er je ei kwijt’’, vat Stinis samen.
,,Voor mij vormen de zittingen een ijkpunt.’’ Stinis is ook vicevoorzitter van de Friese Raad van
Kerken. Bij de Odd Fellows vindt hij echter meer dan in het kerkgenootschap waarbij hij is
aangesloten. ,,Ik ben daar heel tevreden over, maar het is toch voor een belangrijk deel
eenrichtingsverkeer. De voorganger is eigenlijk de enige die tijdens een dienst aan het woord
komt, na afloop geef je elkaar een hand en, heel plat gezegd, dan bekijk je maar wat je met de
informatie doet.’’ Vergnes leerde de Odd Fellows kennen via haar man. Althans, ze zag hoe die
veranderde sinds hij regelmatig naar de zittingen van
de loge ging. ,,Hij leerde bijvoorbeeld zijn emoties en gevoelens uiten. De orde heeft voor hem
ongelofelijk veel betekend. Ik werkte veel en had kleine kinderen, maar ik nam mij voor om, als
de kinderen het huis uit waren, zelf ook naar de Odd Fellows te gaan. Net als Harry zocht ik
verdieping. Ik word er echt door verrijkt.’’ Belangrijk vindt zij ook dat er aandacht is voor de
medemens. ,,Door te zorgen voor jezelf, kun je er ook zijn voor je medemens.’’ Natuurlijk
allereerst voor de zusteren, die worden opgehaald wanneer ze slecht ter been zijn of opgezocht
en geholpen als ze het huis niet meer uitkunnen. Maar ook voor anderen. De verschillende
loges spannen zich geregeld in voor uiteenlopende maatschappelijke doelen. ,,En leden doen
dat ook individueel.’’
Onderscheid
Dat is volgens haar ook het voornaamste onderscheid met vrijmetselaars. ,,Er zijn heel veel
overeenkomsten, bijvoorbeeld in onze symbolen. Maar bij hen staat toch
Vooral werken aan jezelf voorop en verder zijn ze naar binnen gekeerd.’’ En bij een serviceclub
zou ze toch de verdieping missen van de Odd Fellows die de drie-eenheid Vriendschap, Liefde
en Waarheid hoog in het vaandel hebben.
In de tempel staat het altaar centraal, met daarop een grote Bijbel en een kaars. Als je niet beter
weet, zou je denken dat het om een religieus genootschap gaat. Maar dat is een misverstand,
benadrukken de twee. Het altaar staat symbool voor de dienstbaarheid, het licht van de kaars
voor de zoektocht naar waarheid met een hoofdletter - ,,dé waarheid bestaat niet, wij blijven er
naar zoeken’’ - en de Bijbel is symbool voor de bronnen van wijsheid waaruit geput kan
worden. Vergnes: ,,En welk ander woord dan ‘tempel’ zou je kunnen geven aan een plek waar
je je zo veilig kunt weten?’’
Leeuwarder Courant 01 maart 2014 (pag 18) Wim Schrijver; foto Jacob van Essen.
3
Friese Odd Fellowweek
Logegebouw Leeuwarden (Emmakade 48 ZZ)
22 maart: opknappen Dorpskerk Huizum in kader Nederland doet!
31 maart: lezing Rimmer Mulder ‘Media en waarheid’ - 20 u
1 april: open avond en tempelbezichtiging - 20 u
Logegebouw Heerenveen (Herenwal 10)
19 maart: lezing Wim Anker - 16 u
Logegebouw Drachten (Stationsweg 56)
2 april: lezing Peter Littooy van Nij Smellinghe over zorg - 20 u
4 april: open avond met muziek en voordrachten - 20 u
Logegebouw Sneek (Emmastraat 29)
5 april: open dag - 10 u
Leden van de drie Leeuwarder loges in de tempel van de Odd Fellows aan de Emmakade.
Vanaf links: Harry Stinis van de Leoverdia Loge, Joke Vergnes van de Marijke Muoi Rebekkah
Loge en Hans de Boer van de Frisia Loge.
Leeuwarder Courant 01 maart 2014 (pag 18) Wim Schrijver; foto Jacob van Essen.

Download Report